In l. secundam de origine iuris catalexis, Ventura Caeco avthore Bononiae in alma Academia humaniores literas profitente. Bononiae excudebat Ioannes Rubeus auspice Mercurio. 1563 Bononiae

171쪽

Tribunorum fuisse ministros. Aedilibus autem ludi, . thenisq; curae fuerunt. Erant autem sacra vehicula thensae,quae qui ducerent ornatissime induebantur, prope triumphatium morem, puer patrimus,& m trimus lora tenebat, thensasq; tangere ut scribit Pedianus uniuersi gaudebant.Exigebatur thensarunomine pecunia ab iis,qui viam incolebant, qua dincerentur thensae, cuius auarissime exactaeVerrem imsimulat Cicaanta thensarum erat Religio ut de Auruspicum responsis idem tradit ut si puer ille pati, mus , & matrimus lorum remisisset,quod casu sepe aliquado puerili negligentia accidere potuit, ludi tamen instauraretur Munera quidem Aedilitatis pamcis exponit Cici extrema in Verrem actione Cer leni, Liberum, Floramq; matrem,populo, ae plebi placandos ludis. Ioui unoniq; ludos faciendos antp. quissimo maximos', ludos, qui primi Romani sint appellati summa cum Religione celebrandos , at Iaedium sacrarum habendam esse curam ,uniuersam demum sibi ciuitatem commendatam. aanq Omaedium sacrarum cura ad Censores transerit,stq; extraordinem a Senatu Praetoribus aliquando credita, Vnde praedatum in sarctis tectis Verrem cum ea exigeret ex S.C. Cicero grauissime criminatur Ssit qui dicant sarctorum tectorum pene, Censores curam sicisse,ne Jero priuatis aedificiis occuparetur, nu ει ι T rem

172쪽

'im CATALgxllor IN L. ii. renturve templa ad Aedilitiam curam pertinuisse.

Sed cum non satis aperte magistratuum munera li- Ceat explanare, quae mutata etiam videntur temporibus , iis,quae dicta sunt colentos nos esse oportebit.

Scenici quoque ludi& maximo quidem apparatu ab Aedilibus factitati leguntur,tantumq; ad plebem valuisse, ut Murenae scenam suffragratam Cic. dicat ad Consulatum adipiscedum,asseratq; se quoq; sc inam habuisse competit icem.Sed de laenicis, aliis , ludis si quando sacra licebit exponere, expediemus; nunc hactenus dixissse sufficiat. l

VM QNE Consides avocarentur bellis finitimis, nequπ

essetqui in ciuitate tui reddere posset tum 6Lutyr

ias ricebaris

3 E Praetorridia torisq; edicto, atq; honorario iure,quae dicenda fuerint supra nobis tradidisse videmur, pauca sunt igitur quae restant, quam ob rem paucis absolvemuS. Sunt qui dicant dictum a praeeundo,quod praeiret videsidet Praetorium ciuibus dicens. Illud certe possumus assirmare Praetoris nomen apud Romauos vetustillimum sein senabinumq; magistratum significasta, lagili lege, qua clauus a Dictatore figebatur,priscis verbis scriptu erat L Praetor

173쪽

Πε 'M 4 Ivῖ- LIB. mPraetor m imus clauum pangat. Itaq; pangebant aliquando Consules. postea vero quoniam Dictatorigmaior erat potestas,ad Dictatorem translatu est hoqmunxis,ut cum de Dictatore verba faceremus, exposuimus,hoc tamen, quo sumgium imperium signistis abatur nomen ad eum,qui luS diceret translatu est,

de quo nobis in praesentia est oratio suscepta. eodo igitur anno,quo de plebe Consulem creatum meminimus primum, primus quoq; praetor de nobilitatobus dixit L Furius Camillus,eius Camilli filius,qui liberata patri , latisq; signis,alter yrbis Romae conditor meruit praedicari.Post aliquot annos,etiam deplabe creari coepti sunt praetores,quoru suit primus.

ut Liuius existimat Q . Publius Philo,quo in homi ne illud etiam noui Roma vidit, ut post Consulatu

obsidenti Palaepolim prorogaretur imperium, o niumq; primus Proconsularem gereret dignitate . Sed ad praeturam redeamus. Vrbanum appellauere Romani Praeiserem, quem creavere primum, estq; obseruatu ux qui ius ciuibus diceret Praetor vocaretur. Vrbanus principemq; locu inter Praetores obtilnerςt. Illud est animaduertendum praeterea Consi les,quod & Reges antς factitauerant, cum ab urbς.n cistexuntur praeficere aliquem solitos,qui curalgetareti ciuitaxis,quam coiisuetudiinem sustulit pr itura i nam absentibu COSS. Praetor urbanuς & iura

174쪽

isi CATAL x xllos IN L in populo dicebat,&Senatum habebat, & Consularia

obibat munia, erat enim eisdem auspiciis, quibus bus Consules creatus, & Consulum prope collega, quibus etiam auspiciis caeteri Praetores renuntiabatur. Plures enim Praetores creati suere, quod paulo uidebitur insta. Sed Praetor urbanus, de quo verba fiunt Apollini ludos faciebat magno apparatu quotannis, quos pleriq; putant valetudinis ergor uotos,

factosq; fuissea iuius belli causa institutos contendit

urente Italiam Annibale. Vaticinio Martiorum se trum, Sibyllaeq; accepto oraculo.carmen ipsum Martiorum propter uetustatis stasim apponendum putauimus.Hostes Romani si expellere vultis, micaq; quae gentium venit longe, Apollini vovendos censeo ludos, qui quotannis comiter Appollini fiant, cum populus dederit de publico partem,priuati uti conserant pro se, suisq;. His ludis faciendis praeerit praetor is,qui ius populo,plebiq; dabit summu. DNeemuiri Graeco ritu hostiis sacra faciant. Haec si recte faxitis,gaudebitis semper, fietq; res uestra m lion, nam is Deus extinguet perduelles uestros, qui uestros campos pascit placide, ex Liuio ab urbe coadita quinto, & trigesimo. eos ludos praesentes cel

brabant praetores, quippe qui praeerant, nec legisse lmemini absentem aliquem praefuisse praeter unum lM. Brutum,qui princeps in Caesarem coniurauerat. iis cum

175쪽

DE ORIS. In is cum propter seditiones ab Antonio Constile motas prohiberetur urbe , ludos tamen secit apparatissimos, & de Praetore quidem urbano tot stat nobis

x N i c v M aliquandiu constat urbem Romam ' Praetorem habuisse; sed cum aduenis abutareoaepisset ciuitas quibus d ius qum, dicendum erat aliquando alteru placuit creari Praetore qui per Minis iura daret. Et quoniarn aut inter se peregrini certabant,aut cum ciuibus Romanis, aut ciues R. mani cum peregrinis:vnus, idemq; praetor ius dic ne nunquam Romae defuisse videntur hospites;Nec mirari quenquam decet, in ea Vrbe quati peregrinis creuerat. Itaque in duodecim rabulis mentio facta

mine

176쪽

qI CAUA Ex os et N L Itamiae innininos arenaseroni psem nucupati. Est igitur in duodecim tabulis status dies sum hine,& iterum cum hoste aeterna authoritas u Aucta tamen multitudine visum est alterum vidi bamus Praetorem iuri dicundo creari.Illud oportet

intelligi,peregrin iat sortem sta suisse plerum S .definit uti direret inter peregrinos,vel irriquo Senuius cens ta 3 cuius opera acu Senatus ea urbanus habebat , quod sanenqn dubitabitur. mana monimenta vel lauissime percurrenti. Et de

stiui festinentia memo gre es publice Vendebania iueum qu sua erat honmnes adctioirabam quod ple Mimq; fiebar inόuiis tactionariis; qucstu meminiti

Disi di o

177쪽

astrum sere stiliana venirent . Publice etiam Vςnde debantur etiam publice bona publicata.Yd Sp.ως tu,qui assectati Regni suspitione periit, cuius bon

bantur etiam eorum bona,qui repetundarura datornati soluendo non erant, quanti lites extimatae se rant, qua lege Asiatici Scipionis eius , qui Antiochudeuicit,bona venierunt. Ad haec praedaeex hostibus prae venibat, quod vel militibus diuidsndum, vel in aerarium insereudum erat , quam reculm elius putat Manubias veterra dictitasse, fietus OphinritateCiceronis moratione a Al fi olam,in Senarii habita, Manubia Sessione Casi dempylm N

178쪽

-TAvALsxtos iis ti ridente Imperatore Decemviri vendent. Et pauHimsra. Ex praeda,exmanubiis, ex auro coronario. unde sane patet no idem esse manubias, dc pmdam, quod pleriq; salsd putarunt. Illud hoc loco Gellius oste dit, vendundarum praedarum cura olim penes Quae res fuisse, Imperatores postea presectum aerarii sustituisse Quaestoribus. Et quoniam in publicati ae bonorum,aliisq; urbanis venditionibu lites pis

constituti,ut Pomponii verba significare videntur iverum de maximis quoq; i reditatibus Centumuiquam Cicero primo Dialogis de Oratore perstri

dism baberent, ut eum animaduerti oporteret intam tu eorum

179쪽

I IA u curam sternendarum, tuendarum , , . Aedilitia fuisse pleriq; putarusi etenim & vias Aediles curabant, & praecium rebus vedundis, quae ad esumnaxime pertinet statuebant, quod in Aedilibus dictum est latius. Postea vero haec sorter cura proprio visa est egere magistratu,ideoI quatuor vi

ri instituti a Pomponio tradiitur Curatores,siue magistri viarum. Addit praeterea Iumc5sultus,tres creaetos esse viros , qui monetales sunt appellats, anumis videlieet cudendis,atq; conflandis, quo loco scire licet,apud Romanos sero admodum aurum,argo tumq; in usum pecuniae venisse. Docet hoc Liuius , qui Veienti bello, quo tempor aera coepta sunt mulitibus publice dari in tributo pedendo, aes graue maerarium aduectum esse,qudd nondum signatum e set argentum.Docet& Gellius,qui Aterina lege aesta 'ratas ait mulctas, ouem scilicet aeris denis, bouem

centeniS; veteres rumaiores, minoresve mulctas dicere consueuerunt, maiores duarum ovium, triginta boum ab eodem traduntur Gellio, minores ouis unius. Sunt qui decem adiiciant boves; sunt etiam qui tantum quinq; dicanΠmaxima pars nullum a ponit. Vnde coniectare quidem.possumus bou copiam ingente,in Italia quodam fuisse. Itaq; Timaeus historicus a boum copia, dictam Italiam putat: bo- .

S.I.a veteribus Graecisse vocabantur. Quam

180쪽

se quod cognomina ipsa Pisonum, Fabiorum,Sera- 'norumq; deicarant, vespropter abbundantiam, de qua paulo supra dicebinius. Nauim ferunt appos- tam propter honoro saturni, quem naui appulsum in Italiam serunt, hospitios ar Iano, qui tum iii talibregnabat acceptu.Vnde, & Latium appellatum tradunt quoid ibi latuerit Saturnus,celebranturq; Saturhia regna Italis gentibus , quo tempore nemo sumtum fecerit apud Latium, nemo seruitute seruierit.

ria Saturni in Italiam aduentum ,.in eiusq; honoremitumum cxcussum simificat primo factorum Ouudius hisce uersibus. N t