In l. secundam de origine iuris catalexis, Ventura Caeco avthore Bononiae in alma Academia humaniores literas profitente. Bononiae excudebat Ioannes Rubeus auspice Mercurio. 1563 Bononiae

201쪽

M flumi consultatoribus potius, quam disiere uolentiusses Vtabant. Fuit autem in primas peritus Sex Pet riumqvri En Xum in unum contulit. ab hoc p.Claudatis unus ex T rumviris,cuius rimis Onsitumin duodecim tabulis scribendidis fuit. Fili hune Ap Claudius demoneris maxima ammam habuit;hicaecus appellatus ψιου niam uiam straui aquam Claudiam induxit, ω de Drrho an urbem non reci . lycia enimnam tulit, hunc etiam adtines se ipsi se traduum feramum , de usurpationibus,qua luben non exsataim. P. Claudius usu, qua uidetur ad hoc precesso.R. Beriam mvenae,

Mi pro Ral si Valeriis esset,*pro Fusis Furiis. Fuit post mam ximae scientiae Sempronius, quem populus Romam As M φον apyllavit,nec quifiquam ante hunc hoc nomine cognominatus estisedo C.Scipio Nasica, qui optimus a Senatu appellatus eRaur etiam pubdica domui inscra tua dasaili quo facilius consedi

At P QP veteres et alia,quod pluribus locis test tur CiceroAElari,honorauq, suerunt, qui mssilendi 8c curam , fc laborem Populo non denega runt; non solum his temporibus, quibus abditumius ciuile paucorum penetralibus condebatur, sed

omnibus etiam aetatibus, ut secundum rem nulliarem , qua maxim e Populus excellebat Romanus, inquentia quae florente Roma plurimum valuit. Z a ma-

202쪽

maximam vim habuerit, qui consuleren tur; quar, quam eloquentiam sero Romae cognitam, publicus tellitur consensus.Tantum quisq; dicendo proficiebat, quantum valebat ingenio quaerendae sane potaliae dulcedine, reor diu ius ciuile, quasi communi quodam pacto, vel coniuratione potius eorum, qui tenebant,occultatum fuisse, ut nemo publice doemretsed clam liberos, vel propinquos, vel quos maxime caros haberet institueret ante Titum, si uri ut alii berium Corruncanum, quem primum de plebe Pontificem Mo. creatum, est memoriae proditum. Hic licet eiullis iuris peritus suerit, fuit certe Pont, ficii peritior. Itaq; & apud Ciceronem,& striptores alios iuris diuini palmam omnibus aetatibus tulit ;nec satis compertum est,utrum propter eximiam diuinarum rerum scientiam, an propter docendi asi,duitatem tantum honore aceperit, Vt de plebe primus Maximum obtinuerit Pontificatum, quem ad id tempus septum tenuerant Patritii.N0n erit vimihi videtur incommodum, paucis digredi, & quod

apud veteres ius Pontificum suerit appellatum m strare.Omnibus gentibus, puta, nationibus, quibus aliquid modo sit humanitati insitum in animis est, esse superum immortale numen, cuius D ulu r gantur, coalescantq; uniueria,quod colendum,venerandumq; censent hominibu5.certa persuasione d

203쪽

re,pilarate coli superos, bonas onuenia largiri mortalibus, impietatem diris suppliciis vindicare. Quam etiam Religionem Populus Ro a maioribus per manus traditam,perpetuam,inuiolatamq; seruauit, du- taxat nomine miserandus,quόd diuinos honores tribuit demonibus, quod malum incognito nobis Dei iudicio, multa secula terraru orbem inuast. Sed id, quod agitur expediamus.Cultui superum apud omnes gentes sacerdotes praeficiebantur, quibus certa

iura constituta erant,quae sacra diuina,pontificia vocabantur nos tamen Romanorum quae coepimus iura tradamus. Quinque rebus igitur Pontificum iura constaban, nam & Deorum cultus exponebatur,quibus diebushostiis, precibus placanda numina foren Vnde de maiores, & minores, de lactentes hostiat di. citae sorte, quod ab hostibus caperentur primis temporibus hostiae, victimae propter victoriam dicta . Post haec recte ne instituti essent Ludi, sacras alis,de quando instauranda seret Pontificum subiciabatur

decreto.Iam uota,quaeritae concepta, nuncupataueserent,quae contra perperam, Pontificum erat Iudi. cium. Praeterea sacrarum aedium dedicatione& tu

bantur,verbaq; praeibant Pontifices Max cum deducarentur,quid sacrum,quid prophanum esset statuebat Postremo vitam, victumq; sacerdotum, more studia,habitum,tumlasacrisAum etiam extra, Ponti λ E ficum

204쪽

est supra. Et C.Scipio Nasica Publiu appellat Liuius

I Reum Traius inqui cum Publio fiatne, pinres marimas gestas celtibcrita proditione an Hispa.nia periit. Hic igitur, sit ueRsiue C. Wr optimis diu tatis tuita Senatu iudicatus a singulane audiritim. DremibuSS Vincinis,atq; triumphri anteponendum lanae mentis hominibusu Fuit autem hac ratione imriracula acceptro Romani quo uictoria promittebatur, smatrem Idcam,candemq; tabclem in patriam aduegissent.Mittuntur legat qui per Adtalum tum populi Romanisocium egionum earum eo rem retroegnum obtinentem, compotes factialterum mactatu Tetulcrumab optimo ciuitatis viro hospirio Dcam acci pi endam,quo cum tam ancipiti Iudicis natus destineretur,tandem hunc,ideqim agimus Scipio, nem admodumadolinentei S nondumQuaestis raperfunctu Marum optimum iudicauit: maximudi illi decus,qui iudicatus est,in Corneliae genti.Hie Scipio Boios in Consulatu debellauid, de quibus in

magistratu Iriumphum Uit,qui inmm vir optimus antequam Consulfieret repulsam eκpertus est; huies u. aedes

205쪽

aedes publice datas insecra via PopoiRus memini C, Vt per otium consuleretur. Adiungitur iis Appius Claudius;φ . Decenaturumsupti retesimus, qui non potuindum inis en pebit tanto p sectu muneri,malo denu animo, pnatios fuit praepostensi moribus,quod gellissimagistratus; ostendis , qd i ratamen teste lauio,priorisianiis Dostinui rorinn rnini mus nam, Sic inihil, tau filii videtis tabere Iugupcinuis vadet iuris in A seritiam eo ligar Prieter me uiratum. Si tamca hing eolligit, oportuit collegas iuris etiami Bis se perit6ς , crede mus igitur siil acer alleuius inhoritato permotum huic iuris prudeatim laudem Appior buisse Potnia poniti. amsi quo si inetussiepit stissimiai guid ita Appio Ianimaduereatur oportet petis S e tenapio

uisse legitur. haec omnia. ex attributis in- oonsura a Senatu

206쪽

Senatu uecti libus. Obseruatum est autem a Censoribus, ut quaedam comuni nomine,quaedam seorsum struerent, quod ex Liuio cognosci luculente potest in omnibus prope locis,quibus Cesorias retulit substructiones. Verum Appius,quo de nobis est sermo, eloquens habitus est, itaq; senex admodum lectica uetus in Curiam pacem cum Pyrro fieri dissuasit,ad eam accipiendam licet inclinate Senatu.Nami Pyrrus Neoptolemi filius Rex Epyrotarum a Tarentinis in Italiam uocatus, ut eos ab impetu Roman rum defenderet, cum Romanis congressus magnoicum suo discrimine,cums clarissimorum,& sortissi: morum uirorum ingenti iactura,Leuinum Consulem uiola, nescio bis dicam, an semel quoniam in u-l tranq; sententiam authores inclinant, certe victore Pyrrum dixisse fama est,actum essu,si Romanos e dom discrimine postea uicissex ; superauerat enim elephantorum ui maxime,quod annualeo tempore incognitum erat Romanis.territo igitur equite,obtritoq; pedite, hosti de victoria coneessum est, qui populabundus no procul ab urbe consedit Nicili

legatum,quem praestantissimum habebat oratorem Romam de pace misit munera ferentem, quae tumuiris,tum etiam mulieribus largiretur, quae tamen accepit nemo,ea frugalita, continentia Romanoruerat Introductus igitur in Senatum parum abfuit ab

207쪽

DE ORDO. IVR. LIB. III.

impetranda pace, quae turpis nomini Romano fuistset.Obstitit igitur Claudius, cuius oratio ad Cicerinnis usque tempora creditur peruenisse, quam etiam versibus cecinit Ennius. Poeticam attigisse existim eun Appius, cuius carmen a Panaetra laudari inquas dani ad Tuberonem epistola authon est Cic. Lauda tur 3c in hoe viro domestica disciplina, cuius argumentum est quod de caedusac summa senectute colla sectus dolebatur,atque amabatur,verebantur domestici omnes, habebat demum imperium iusios. In iure utem ciuili,&actiones composuit, & de usurpationibus librum, qui iam aetate Pomponii desiderirabatur. Diditur etiam.R.literam inuenisse unde Valerii dicti,qui prius Valesii, Se de Appio quidem tantum dixeritiinus:Addamus Semrrinium qui notatu apertum est,qua sit ortus familia,plures enim fueriit Semproniorsi, ut Atratini, Gracchi,& si qui alii. Pro meruit tamen lite dequoloquimur sapientis cognomen , i μου enimest appellatus oninium Romanosupristiust quod'etiam Miqui posterisnon ab re soroniihi videtur si Romana cognomina, quam breuis sme percurrero, erit enim Sc legentibus utile,& sci- tunon indignum ut arbitror ) argumentum.Sume iantur igitur cogit ina a corporum habitu , siue vicium,sive virtutem significareti Vnde Rufi, Veri rucosi,Strabolies simi dicti vel ab aliqua insigni no

208쪽

18s GAT ALEx EOS INI. t c ta, quae cognomina dedecus praeseserebant, unde oratorem Hortesium Piscinarium quidam, quidam molem nuncupauerunt. Notam etiam ad virtutem transferebant, unde ab insigni velocitate Cursor Pa. pyrius est dictus. Cassi etiam cognomina dabantu itaq; Domitius appellatus est Enobarbus, quod creditum sit Castore, & Polluce mulcentibus barbam rubeam esse factam. Eadem causa nomen Coruino dedit, quod cum Gallis pugnanti Corvus adfuisset. scutos assiden hostem rostro crebro petisset.Sunt qui dicant ab exercitatione colendorum agrorum, a qua tunc principes non abhorrebant, ducta esse cognomina Seranorum, & Fabiorum, i serendo scili. cet,&sodiendo. A natura etiam sumebantur appelitationes,inde Fabius Max.Cunctator est appellatus,

Celeres quoq; Metellos ob eandem dictos causam existimarim.A' rebus gesti cognominabantur plurimi. Itaque sinito Salinatori addituin cogn0Mςn, Psalis precium credereturumisse.)Γorquato cognormenturi uenit ab adempto Gallo , quζm interem rat torque. Remessic magnum dixere Pompeium, dc utriq; nomen pepetunt Africano, piissimisq; aliis.

Nam quid Asperi cognome, quid Imperiosi memorem,quae natarae parata sunt viciis Si utile certe iud

Catum est vel nominum gloria ad virtutem homunes accendi, velinfamia deterreri a victis,atque se laribus

209쪽

DE OR . IVR. LIR. m. Ivleribus. Sed ad rem est redeundum. Magna quidem certe existimatio populi, magna de hominis opinio sapientia perfecit ut φρὶ Sempronius appellaretur Sed eundum est ad reliqua. .

Et Ndg P. Fabius qui ad Carthaginenses missus legaM tu eum assint duo reserae pso,una pacis, altera belli, arbitrio sibi dare utram uellet referret Romam,utroque ublati s au Carisaginenses 'ura debere utram mallent accipera.

IMPaR ANTIVM gentibus Populo rum efferuturstequentius animi, saepeq; in superbiam vertuntur, quo fit ut potentiam magnis laboribus partam obruant bellorum periculis. Quod sane Poenis eu nitiatq; Romanis.Cum.n.vterq; populus viribus excelleresidum alter non cedit alteri, in mutuam perniciem exarserunt.Cecidit tandem Carthaginita tamen , ut plerunque Roma victrix propior periculosuerit,haec tamen per transenam sint nobis proposita. Q. Fabium veteribus iureconsultis Pomponius

adiicit eum, qui vel legatus Carthaginensibus belluindixit, quod secudum Poeni, Romaniq; gesserunt, quod etiam vocatu est Annibalis bellum cuius camum excidium Sagunti dedisse videturn re tamen v AA E in

210쪽

ra non tam odio Saguntinorum raccidit urbem Amnibal,quim ut irritaret Romanos, & quod iam pri dem quaerebat,bellum Romani susciperent. Qui, que legatos Carthaginem miserunt, qui pereunctis . rentur publico ne consilio Sagulum Annibal euer. tisset cumq; Carthaginenses nihil id dicerent ad RomanoS attinere,hanc .n. In suum ciuem suam anim

duersionem esse, defenderentq; Annibalem nihil co tra foedus deliquisse. Fabius sinu ex toga facto.hic inquit pacem,bellumq; Vobis portamus, utrum platcet accipite, cum ex omni Curiae parte conclamatuesset, daret utrum vellet, se quod daretur accepturos ,excusso sinu bellum dare sedixit.Acceperut Car thaginenses, & quibus aςcepissentaninus gesturos se receperunt. Flim Liuius primo,&vigesimo libruaburbe condita.Verum Pomponius Gra cos quosdasequutus annales tesserarum induxit sermonem, duasq; positas aisicerintumq; inter partes, Niserae ligendae cuius nam esset optio.Tandem bellum Carthaginenses sumpsisse. Mihi sane Liuianu magis probatur elogiuii magis n. ex dignitate Populi Roma hi bellum indicentis videtur, cum presertim magn*legatur in legationibus Romanorum dignitatis curra. Ausum legatum Romanu Antiochum Syriae εgem circumscripsisse virga. edixisse ne anto in euaderet,quam Senatui responsum daret; quiSobsς ,