장음표시 사용
131쪽
LIBER UNUS. EDACTis his legibus in deditionem Genuensibus, compositisq; in hunc modum rebus, LuDovi Cus Mediolanum, in
Gatamq; Cisalpinam proficisci pergit. Ibi populis, qui Regibus suis, maxime externis, aduentantibus gratulari cupiunt, tum quod eos raro videant, tum quod se tali praesentia honoratos,&hen, gne amplexos eorum liberalitate atque munificentia, sperent largitionem aut priuilegia aliqua posse consequi, ob partam recens victoriamlumma alacritate expectabatur. Nam Mediolani omnis ordinis ciues maxime intenti, Ut Regem quam honorificentissime exciperent. Alii non paruo studio, qua transeundum erat, pom
132쪽
tes reficere alii vias munire sernere, alii alibi
ad excipiendum Regios proceres domos parare; alii pegmata construere, ubi oppugnationesvrbium cernerentur, naualia praelia in conspectu. Nonnulli currus, quibus captarum urbium arma spolia circumferrentur, componere. Alii arcus triumphales fabricare, e quorum summo vertice Rex, velut eminentiore specula, in splendissimo solio, aureis liliis inter cyaneos colores
depictis cum majestate sedens subjectas urbes,
oppida lacus, flumina, montes, prouincias, regiones, non sine quadam cosmographica mensura descriptas, intueretur. In aliis item carmina, in aliis Egies legebantur, quibus subacta
Genua demonstrabatur carieras Italiae urbes in Regiam potestatem facile venturas In vestibulo portae Ticinensis, velut in frontispicio, qua ingressus erat, indiolanum, cum omni eius ditione, Regiae maiestatia D. Ambrosio oblatum intrantibus sese spectandum pulcherrime offerebat. Hinc non recta via, qua itur ad aream portae Iouis sed introrsus ad vicum auri-fabrorum, ad aedem D, Mariae maiorem omnia pannis tapetis ad portam arcis usque miro artificio, velut topiario opere intectari inumbrata; parietes quoque theatricis velis obducti visebantur Tanta cura ac diligenti qui opibus potentat pollebant, omnia parare quae ad ex
opiendum Regem quam maxime digna idc-
133쪽
DE BELLO GERMANICO, LIB. I. co
rentur. Vrbem igitur ingressus est LuDovi Cus sub Maii principium publico omnium applausu, summaque laetitia , omni fere populo obuiam effuso quem velut triumphantem sequebantur omnes ex terra Gallia atque Italia proceres, Tacerdotum primores inter quos aderant G1 non paruae auctoritatis Cardinales Ma
gnificum atque splendidissimum epulum Regi
& proceribus plerique dedere & in primis Ioannes Iacobus Triuultius summa lautitiais copia extra aedes suas in via qua itur ad portam Romanam , constructo velut ex lignis tabulis cum subselliis extemporali theatro. Item Galea-ciusVicecomes;tum Sebastianus Ferrerius,Quaestorum amplissimus praefectus, Cardinales omnes, ac sacerdotum primores ducesque adipali coena excepit Ludi dein aliquot dies in area portae Iouis in signum victoriae celebrati in quibus varia ab omni populo certaminum genera adstante Rege spectabantur. Constructa ad id complura ex solidis lignis tabulata, podia, ex vicinis circumquaque domibus moeniana, unde digniores matronae sine cuiusquam iniuria spectarent. Proposita victoribus praemia; summa vi hasta, gladio bipennibusque nunc equo , nunc pedes certatum est ut alios cadem secostuere , alios cadenti similes videres. Sed huic publive laetitiae inuidit fortuna,
quae prosperis semper aduersa immiscet sparso
134쪽
statim rumore Maximilianum ex omni Germania publicos conuentus habuisse, omnes Imperii principes in Regiam majestatem concitasse, qui breui in Italiam non parua copias tran Dportarent. Huius rei auctores fuisse Venetos fama percrebuerat quam augebant antiqua eo rum in Mediolanenses innata odia, Mimmensa iamdiu concepta libido inuadendi finitimas vrbes, Mocculta recens in Neapolitano bello.aduersus Gallos praeter foedera Hispanis subministrata auxilia quod aegre ferre viderentur tantae potentiae Regem vicinum habere: quem si Italiae finibus aliquo externo motu procul summouere possent, nihil unquam impresentiarum obstare, quin eius uniuersum imperium obtinerent. Itaque, siue quod vererentur, ne capta γnua tantus exercitus in eorum perniciem duceretur, quum non tam ut Genua recuperaretur, comparatus videretur, quam ut caeterae Italiae,
bes eius imperio subigerentur, siue quod Regias vires tali tumultu alteri, se Italia aliquando potiri posse sperarent, clam Maximilianum maximis pollicitationibus sollicitasse, Vt quantis posset collectis militibus in Regem desce de re festinaret, ne Imperii iuribus, ad quae is subacta Genua aspirare videretur, tam ignaue in Italia spoliaretur. Fingeret se Roctam capiendi
gratia imperii insignia, velle proficisci: peteret per Insubres liberos aditus Varia populorum esse
135쪽
DE BELLO GERMANICO, L B. I. Iesse studia, mouo regno plerosque infenses. Se autem pecunias, quas in armis haberent, numerosissimas copias pro tuitione Imperii, cuius semper studiosissimi fuissent, ne in Gallos transterretur, viso oblaturos. Quae cum ubique palam divulgarentur, omnium animos ingenti terrore concusseranc adeo ut alii destitutis agris intra urbes, aut communita castella seri sua recipere properarent alii ad vicina alterius ditionis oppida confugere destinarent. Huc accedebat, quod nonnulli perditissimi homines clam in vulgus iactitabant Regem, qui tunc cum proceribus Sauonam prosectus fiserat, Ferdinandum Regem ex Neapoli in Hispaniam redeuntem excepturus, metu cum Carolo ac omni exercitu
iam fugam parasse, ut Gallicis rebus, quae Germanico motu titubare viderentur, quoquomodo consilleret Mediolanumque,4 caeteras eius
ditionis urbes Ma.miliano&eius militi in Italiam aduentanti praedae reliquisse. Itaque metus& trepidatio in dies ubique conualescebat. Sed aduentu Caroli, quo cognitum est Venetos ad Regem sui purgandi gratia legatos misisse, cum
quo antiqua foedera nrmarent, cuique communem huius belli fortunam sitscipere paratos se pollicerentur, aliquantulum sedari coepit eius
oratione, quam ad G Idus Iulias, conuocata in Curiam ex omni ordine frequentissima concione, luculentissimam habuit, confirmati ciuium α
136쪽
.D gELLO GERMANICO, LIB. I. animi, depositusque pene omnis timor. Nam in haec fere verba exorsus est; omine causi,viri optiini, hactenus distuli aduenturi ad vos meum: qui etsi nonnullis acceleratior debere in tanto discumine esse vide batur, ut tam varia animorum consternatio ob nouos belli motus, qui ex Germania in hanc umbem Regc parari nuntiabantur, si non exstingui posset omnino , aliqua saltem ex parte sedaretur. Si recte tamenin aequa lance omnia pensitentur , quae interim gessimus, ne tantillum quidem inuenient, ex quo haec nostra morula accusari, aut represendi merito possit. Nam quum me opoMuerit imprimis ex ossicio, ut par erat, Regiam Majestatem in Galliam foetici lac, cessu redeuntem,post habitum Savonae celebe rimum, splendidissimum illum cum Cathol, co Hispaniarum Rege conuentum, mea quidem
mitar, deinde illinc ad loca magis opportuna proficisci ubi quae interim pro magnitudine periculi necessaria vidcbantur ad excipiendum, imo verius ad opprimendum hostium impetum M tumultuarium illum furorem, si fortas. sis, ut rumor erat, ex improuiso erupissent, matura diligentia praepararentur, nihil praetermisi
si vera fatet licet quod ad ossicium meum spectare videretur. Ita enim facile accepi quo
137쪽
DE BELLO GERMANICO, LIB. I. 62
animo, quo apparat , quibus sociis bellum suscipiendum si suseipiendum sit, prudentissime censeret Regia maiestas. Ego quoque interim salebrosos Alpium amfractus, arctissimas fauces ita hosti pro tempore occlusi, ut annus lit, etiamsi non stubueniatur, antequam ipsas angustias superare possit. Inter quas si numerosum exercitum duxerit, inedia con ficietur;si vero paruum facile internecione delebitur. Quamobrem nonnulli, ut audio, scelestissimi homines, si huiusmodi bellua truculentissimae homines appellandi sunt, quum non possint sui ipsorum, patrii, parentum , liberorum, nedum Regiae
majestatis, pro quibus sitari semetipses, si in albquo bene'sentirent, ultro deberent offerre, e lidissimi proditores merito non vocari quos aliquando, Di o propitio, tanquam marcescentes putidos cetus, ne bonos inficiant, e medio cum eorum maxima ignominia tollemus sed moros praestat componere fluctus rexistimantes ex tantula mora se occasionem nactos, ita sunt nouarum rerum auidi, plebem excitandi,&po 'pularium animos,in eorum maxime qui rebus utidem nouis student, in nos irritandi, temerario satis conatu ausi sunt clam primo, semotis suae factionis conuenticulis, tum demum palam rumorigerari, nos jam Regem ipsum ad fugam paratosen, d atriam hanc, tanquam nobisi fensam irruenti hosti praedae direptioni relin-
138쪽
quere; quasi aliud interim aliquod nouum con-ulium capiendum in tanta rerum perturbatione esset, pro tuendis focis, aris, liberis, parentibus. ac patria; quum eam Gallico praesidio, se omnino destitutos esse omnibus persuadere niterentur. Nam qui haec falsis rumoribus excitarunt, si
boni ciues essent, si fidi Regiae majestativi primcipi suo, si saluam patriam sempub. si incolumes liberos& parentes cuperent, cognita aduentus Maximiliani Regis Romanorum fama, sparso potius huius Germanici tumultus rumore, statim ad Regiam maiestatem aduolaCsent, quae nondum Alpes transcenderat eique omnia quae vociferarentiar exposuissent aut ad me certe unum venissent,si tantum timeris suscipere piguisset, quem plane sciebant, etsi ad hoc
munus plerique longe me praestantiores, auctoritate dongo usu inueniri potuissent, ex R gio decreto huic Prouinciae Cisalpinae praes nihil gratius hoc tempore accidere potuisset. Sedit has immanissimas feras ominamus, quas aliquando tandiu vixisse poenitebit, quum sibi ipsis oneri ac dedecori futuros se esse intelligant. quod res, ut opinabantur , euenire desperentiquum saluam videant patriam, quam euertere omni studio conabantur iam res expostulare videretur,ut vobis quam breuistine ostendamus
quod est narrationis nostrae propositum,qualis
139쪽
DE BELLO GERMANI O, LIB. I. Danimus Regiae majestatis,4 noster in vos sit, ut facile cognoscatis, an haec loca nostro michio destituere,&Vos in praedam Germanico furori relinquere proposuerimus an vero omni conatu viribus studioque ea defendere ac tueri summa vi constituerimus. Nihil enim Regia majestas interesse putat bellum in hac Gallia Ciasalpina contra vos Mediolanenses,an inTransalpina contra Parisiosa quovis hoste eredum sit. Tanti profecto hanc Mediesanum urbem facit, quanti Lutetiam primariam regni sui sedem.Nec
minores apparatus aut inferiores exercuus ouis
scribendos esse censet, pro defendenda ac tuenis da hac Regia prouincia, eis nuper in fidem recepta, quam pro ipse totius Regni primario emporio Regio diademate, quod caelitus conceo sum est, conseruando Tantum enim abest,ut irrruenti hosti cedendum putet, ut non omnibus
copiis solumis viribus, sed suo ipsius pectore pro muris, pro vallo ubique, pro gloria, pro 'nonore occurrere, si oportuerit, sponte decreuerit Magni quidem est animi Princeps, summa prudentia, optimo consilio, maximi ingenii, rarae fidei de probitatis, exactissimae dilige tiae,&promptissima liberalitatis qui non labori, non impensae, non sibi ipsi pro laude aut crisquianda, aut comparanda Via quam parcir. Quod vi eis a vobis liqueat, raucis reccnsebo
quid mihi in Galliam proficiscenti commiscrit Lud
140쪽
m , ut mecum communieare non dubitauerit quia in viac tota expeditione praeparare constituisset Me autem imprimis ccccc cataphr
chis militibus, 411, sagittariorum equitum praesecit quos in stationibus citra Alpes cum strenuissimis ducibus ad manum firmissimos reliquis quibus addidit de amplissimos nobiles viros, adlidem equit sagittarsis, selectos ex praetorianis militibia, qui eius corpori ad custodiam soletit assistere. Hae quidem sunt non paruae alae Myeterasa Hum militum turn Iae, quum armatorum equitum supra, contineant; quae longe maiores erunt, cum DCC ex Vocon
tiis ite cataphracti milites: qui sum suope
tatu iustum exercitum conficerent, superuenerint. Pedites auteni ex his, qui ex bello Genue si rediἴte non exauct rati ad P in statiuis continentur. Reliqui ex causa militia misi. His accedent Hispanorum. Item C exV sconibus sitotide ex Scotis qui jam ab eo rum Rege nauibus imposui, ut ad nos celarius mari comportentur. Ipse etiam ex eo delectu,
queo hic breui re emigente, habitiariis sum; aliquot militia conscribani. Hae omnes comintra mensem Septembrem ad omnia iusse nostra pnesto paratae e tunt δε quo opus esse vide b c statim ducetur Singula praeterea oppida, casti la, arces: loca, per quae hosti aditus ad nos pate-