장음표시 사용
341쪽
Tum Joca, tum Sermo, tum dulces esse Cachinni
Consuerant: agrestis enim tum Musa vigebat: Tum caput, atque humeros plexis redimire coronis,
Floribus, & foliis lascivia laeta monebat:
Atque extra numerum procedere membra moventeis I A Duriter, & duro terram pede pellere matrem:
Unde oriebantur Risus , dulcesque Cachinni, Omnia quod nova tum magis haec, & mira vigebant. Et vigilantibus hinc aderant solatia somni, Ducere multimodis voces, & flectere cantus 3 I os
Et supera calamos unco percurrere labro: Unde etiam vigiles nunc haec accepta tuentur,
Et numerum servare genus didicere; neque hilo Majorem interea capiunt dulcedini' fructum, Quam Sylvestre genus capiebat Terrigenarum, IAI Nam quod adest praesto, nisi quid cognovimus ante Suavius, in primis placet, & pollere videtur; Ρolteriorque fere melior res illa reperta Perdit, & immutat sensus ad pristina quaeque. Sic odium coepit Glandis: sic illa relicta i4is Strata Cubilia sunt herbis, & frondibus aucta. Pellis item cecidit, vestis contempta Ferina 'st, Quam reor invidia tali tunc esse repertam; Ut lethum insidiis, qui gessit primus, obiret: Et tandem inter eos distractum, sanguine multo I qao Dispersisse, neque in fructum convertere quisse. Tunc igitur pelles, nunc Aurum, & Purpura curis
mitur pro eo quod rei alleuius amissae loco datur, unde damnum res ciri queat: Aher. I s. Ducere mestimodis voces. vocem varie fingere & figurare ; seu voce varie figurata cantillare; Hediere nitis. Hinc molles in cautu flexiones apud Ciceronem. Lambinus.
Iw7. Vigiles. ) Castrenses intelli
go: Faber. Ego vero curis aegros; ut, V. I o . Vigilantibus.
I I . abvin reor invidia tali. Pruma vestis ita exteris iis Terrigenis placuit, ut Inventori suo mortis causa suerit. Aher. I 2o. Distraetani. Alii, Distr clam. Uestem, via. R in sequenti versu Dissiperiisse; & haec lectio, quam Uodd. Vet. exhihent, ct Helusias pro bat , admitti potuerit, si voces se
quentes, Neque in fructum convertere quise commode paterentur.
I 22. Tunc igitur Pelles, &e. Ii Ia autem pro Pelle pugna ct caedes
342쪽
Exercent hominum vitam, belloque fatigant. Quo magis in nobis cui opinor culpa residit. Frigus enim nudos sine Ρellibus excruciabat I asTerrigenas: at nos nil laedit veste carere purpurea, atque Auro, signisque ingentibus apta; Dum Plebeia tamen sit, quae defendere possit: Ergo hominum genus incussu in , frui raque laborat, Semper & in curis consumit inanibus aevum I ro Nimirum, quia non cognovit, quae sit habendi Finis, & omnino quoad crescat vera Voluptas: Idque minutatim vitam provexit in Altum, Et belli magnos commovit funditus 3elius. At vigiles mundi magnum & versatile templum I 4 sSol & Luna suo lustrantes lumine circum /Perdocuere homines Annorum tempora verti: Et certa ratione geri rem, atque ordine certo.
Jam validis septi degebant Turribus aevum, 'Et divisa colebatur, discretaque tellus. I Ago Tum Mare velivolum florebat navibu' pandis:
exeusari possit, nam ante vestes textiles inventas solis pellibus defende-hant frigus; At quis Homines exculet qui bellis & rapinis mIscent omnia , ut auro clari, R insignes purpura fulgerent 7 Sed id agunt quoniam insana habendi cupidine aguntur , & ignorant veram voluptatem, quam Epicurus docuit, R quae non tam delicias appetit, quam necessa
433. Vitam provexit in altum. Metaphora a Navigantibus, versu sequenti habes, Mus h lli. I 3 s. st vigiles Mumii, &c. duoniam diutina experientia certos fecisset Homines Anni tempestates certo ordine redire, neque casu fluere om
rniim fortuito convenientes ita motus fui legibus , R vi naturae constituuntur; ut nisi aliqua causa extrinsectis adveniens impediat, iisdem semper motibus serentur tandem sertum stabileque vivendi genus ampleκi suntι Inde constitutae Reipublicae, instituista etiam inter diversas gentes commercia : Τum Literae inventae, Natitum Poetae Historiarum Patres, deni que inventae sunt istae artes, nam omnium Authorum nomina describunis tur, quae vitae nostrae aut Voluptati
14 O. Discretaque. Alii, Deseria
I l. Tum Mare velivolum , &e. Gilanius , Tiam Mare velivolis Arctat navia hui ponti. vossius ad Catullum, p. 77. Haec habet, Tum Mare velivolam Arebat pro
Haec est scriptura omnium, nisi fal. Ior librorum ; quam merito docti se non intelligere latentur : Sic enim . puto, scripserat Lucretitis; Tiam Mare velivolum sorehat Pro tet ad oraes. x Proteus Diuiti by Cooste
343쪽
322 Auxilia, & socios jam pacto scedere habebant:
Carminibus cum res gelias coepere Poetae Tradere: nec multo priu' sunt Elementa reperta.
Ρropterea quid sit prius aeuim respicere petaS I 4sNolina nequit, nisi qua ratio vestigia monstrat. Navigia, atque Agri culturas, Moenia, Leges, Arma, Uias, Velleis, & caetera de genere horum, Ρraemia, delicias quoque vitae funditus omneis,
Carmina, Ρicturas, & daedala signa polire, raro Usus, & impigrae simul Experientia mentis
Ρuullatim docuit pedetentim progredientes. Sic unum quicquid paullatim protrahit aetas In medium, ratioque in luminis eruit oras. Namque alid ex alio clarescere corde videmus I rs
Artibus, ad summum donec Venere cacumen.
Proteus & ipse Deus marinus, utpote qui primus navigasse creditur; orae vero Protei, sunt orae in quibus regnabat proteii , in quibus omnibus navigationem floruisse assirmat. Quibus haec placent, Illis nihil unquam displiceat: Lambimu invenit in quia husdam Codd. Navistis pandis , R istic
Ioss. Videmus. Alii, Videbant r
Uod a v. s6. ad v. I7. SO- , lem, Terram, nare, totam denique Μundi comis pagem nec ab aeterno fuisbe, nee in aeternum duraturam asserit, id quidem piis omnibus Ω sanis Philosophis
commune : Quod verd verisimilibus quibusdam, veris autem multis firmisque rationibus probat; Illud sane Lucretio proprium videtur ἔ Nec meliora unquam semper excipio sacras scripturas) argumenta invenies. Ide que magis mirandum est, tam praeclarnm ingenium inseruisse futiles istos Versus , a E. Is . ad V. 2 36. quibus evincere conatur Mundum hune a Deo
non fuisse factum: finpit enim Deum
parcum nimis seu potius Μalevolum. qui nihil nostri causa, omnia verti sui emolumenti intuitu agat. Qua lem siquis pingat Epicurum, illum dieaeis impudentiae Poeta postularet. Deinde supponit omnem Dei aeque a Hominis notitiem a Simillachris dependere; At quis Iste Deus 3 non Ille quem percipit mens humana, quem
omnes Gentes agnoscunt, & venerantur : Demum quis ferat illum culpas , quas Vocat, mundi enumeran
tem , falso omnes, & vanissime em -ctas 3 Haeccine verb vitia in novo α recenti mundo Τ Id quidem negat ipse Lucretius, ideoque ineptὸ facit dum labe&Disi irco by Goosl
344쪽
Iabes ruinasque aedificii longa aetate dehiscentis imputat Artifici. A V. II. ad V. so9. Μundi ortum describit, qua descriptione nulla est apud Physiologos aut magis verisimi- Iis, aut magis venusta: Gravitate sua feruntur Atomi, concurrunt, inde resiliunt, & pro varia ponderis ictu Lque ratione in diversa loca discedunt, ibique coalescunt. Quoniam verb, a V. sIO. ad V. 77 .
non unam certamque causam Μotuum
ecelestium , Eclipseon Diei & Noctis, &c. ea, qua Alii solent, pertinaeia assignat, ideo quibusdam videtur fluctuare; Ego vero contendo istam, quam vocant, constantiam in Epieuraeo Phyliologo ridiculam fore, quippe omnia casu fieri pronuntiat, neque quis facilὸ deprehendat unam certamque causam, cum eadem phaeis nomena pluribus modis explicari ponsunt. Nee Ego quidem illi succenserem qui multas profert causas , dum
inter eas vera certaque proponatur.
De Solis, Lunae. &c. magnitudine nihil addam , supra enim monui istam opinionem plebeiam nimis esse, strusticam. Lege quae sequuntur, ς admirabilis ingenii tam vehementer deliranistis miserere; Ea autem est omnium, qui negant Providentiam, Sors ; ut in Ethicis vana doceant, in Physicis absurda; At verb Prim strum Hominum indoles ea, quae omnium barbararum gentium, & in Terrigenis Lucretii. Margaitas, Brasilios, plerosque Indiae Oeeidentalis populos agnosces.
345쪽
ΡRimi i. Versin continent Epicuri Atheniensis laudes, Se
quitur ad υ. 9s. quam ab Epici raeo,Philosiopho expectes, argumenti hujus libri explicatior B de Meteoris Hctu roprimum occurrunt Tonitru , Fulgur, Fulmen, de quia bus diligenter disiuat s V demtim isos deridet qui neglectis causis naturalibus ipsum Iovem fulmina jaculari exiuia Mant, ad υ. 42I. His subjungitur c Nam Preser Fulminia uinis) υ. 48. Preferis brmis explicatio. Deinde, δ v. 4sΟ. ad υ. 1 3 . multa de Nubibus V PHυia s Paraca de Iride, de
is, Vento, Grandine, Pruina, V Gela. Si Tere motis causas velis cognoscere. a m sqq. 6ω. habes fuse explic ras. Λ υ. 6o6. ad υ. 6 8, de Mari Poeta disserit. Ad υ. dii de Anina. Sequentes qo. v. Nilo desinantur. Deinde, a m7 O. adv. 84o. de Memis, aliisque Terra tractibus, Hominibus, Cervis, Comis, Equis, M. noxiis dissutatur. Adv. 9os de rateis, variisque admirandis Fontibus. Et ad υ. Io87. M
gnes diligenter explicatur. Postremo de Morris V Pese quadam, quibus subffungit elegantem descriptiovem risis illius, quae tempore belli Peloponnesiaci Athenas vasavit, e Thu dide d
346쪽
T. LUCRETII CARIDERERUM NATURA
Pimae frugiferos laetus mortalibus aegris
Dididerunt quondam praeclaro nomine Athenae: Et recreaverunt vitam, Legesque rogarunt: Et primae dederunt solatia dulcia vitae, Cum genuere VIRUM tali cum corde repertum, romnia veridico qui quondam ex ore profudit: Cujus & extincti propter divina reperta Divolgata vetus, jam ad coelum Gloria fertur. Nam cum vidit Hic, ad victum quae flagitat usus, ' Et per quae possent vitam conssistere tutam , IOOmnia jam serme Mortalibus esse parata:
I. Frugiferos.) Alii, Truxiparos: Athenae Tritiei, olei, &c. inventruees ; Nil tritum magis. . Et primae. si primae, Faber. Hoc sentu, Athenas quidem multa bona hominibus Deisse , inventis frugibus , excultis artibus, humanitate, doctrina, legibus , atque aliis rebus pene infinitis; si multo etiam melius de Hominthus meritas esse , cum Epicurum protulerint. Ista observatione Potuimus carere. IO. D per quae , &e. Delet Lamhisin, quoniam Vitam tutans conjissere nullo modo dici potest: Et Exempla Gmanis ah hae significatione τοῦ cono
flere prorsus aliena esse recte affirmat. Fer. Vix tamen a me impetrare possum quin credam Lucretium scripsisse renuere: Ista enim vox Epicuro propria, qui κατανηματικην τῆ σώματο- , & non sollim κλιων ἰντη κι σει agnovit. Vid. Epicuri Epist. si Pythoclem.
347쪽
Divitiis homines, & Honore, & Laude potenteis
Assuere, atque bona Natorum excellere famae Nec minus esse domi cuiquam tamen Anxia corda,
Atque animum infestis cogi servire querelis: Is Intellexit, ibi vitium Uus emcere ipsum,
Omniaque illius vitio corrumpier intus, Quae conlata foris, & commoda cunque Venirent, Partim quod fluxum, pertusumque esse videbat, Ut nulla posset ratione explerier unquam: a. Partim quod tetro quasi conspurcare sapore
Omnia cernebat quaecunque receperat intus.
Veridicis igitur purgavit pectora dictis, Et finem statuit Cuppedinis atque Timoris,
Exposuitque Bonum Summum, quo tendimus omnes, arQuid foret, atque viam monstravit tramite prono, Qua possemus ad id recto contendere cursu:
Quidve Mali soret in rebus mortalibu' passim, Quod flueret Naturae vi, varieque Volaret, Se
s. Vos. Animum ipsum avarum, aut metu superstitioso, opinione de Providentia & poenis post mortem, tanquam tetro sapore imbutum. Ig. uvae conlata foris. Faber, sua congrata foris: Id est, Quaecunisque grata V commoda hinc illive eono nirent, &e. Amat autem Tmeses Lucretius , ut infinita in omni genere exempla abunde fidem facere possunt. I9. Fluxum, pertusumque. ) Au
24. Finem cuppedinis asque Timoris. Epicurus enim cupiditates necessitatest natura terminabat, Μetuque Η mines exsolvit c iit verb non minus
ineptὸ quam improbὸ dictum dum
Providentiam, Religionemque sustulit. a9. Vuod fueret natura vi Lam-hinus, Codd. enim , Quod fueret naturali : Gilanius, suod uerti naturar. Alii, God fueret naturali viro atque meniret. Faber denique: Sic proponit& partitur Poeta, cuicquid mali estis retris mortalibuς, id omne vel is cultio, vel a Natura profluit; &quantacunque malorum , cladium, calan itatumque agmina percenseas , nutauam referenda fuerint, quam ad illatio capita, Nam praeter casum MNaturam quo confugies alio uid erit tertium t Nam Deus Epicuri pene nemo est. Hinc itaque jam intelligis elarissimi Lambini emendationem si re haudquaquam posse. Dein quod perquam foret vitiosum, in hoc ipsciversu dicoret Lucretius, quod in sequenti tantum dici debuit. Seu casu, seu vi, quod se Naturas parasset. Sed cur ea malὸ quae naturalia suntis fieri didieit 3 Nimirum Lex Naturae, necessitas naturae, Redera naturae Vis est, quam eluctari, quamque eludere non possis : itaque scribit, mquod se natura parastet: quia nempe
res nostrae a Natura ita comparatae fuerunt, ut multa humanae conditioni annexa incommoda sint. Quamobrem nec Naturali, nec Naturae vi, nee Gilanium Naturai, locum habere ullum in versu priori potest. Legendum igiatur, suod fuerat permananter , vel perinmutatim. Haec quidem acute F er , Diuiti G
348쪽
seu Casu, seu Ui, quod sic Natura parasset: δο
Et quibus e portis occurri cuique deceret: Et genus Humanum frustra plerumque probavit Volvere curarum tristeis in pectore fluctus. Nam veluti Pueri trepidant, atque Omnia Caecis In tenebris metuunt, sic Nos in luce timemus Interdum nihilo quae sunt metuenda magis, quam Quae Pueri in tenebris pavitant, finguntque futura. Hunc igitur terrorem animi, tenebrasque necesse'st
Non radii Solis, nec lucida tela diei Discutiant, sed Naturae species , Ratioque et MQuo magis inceptum pergam pertexere dictis. Et quoniam docui, Mundi mortalia templa Esse, & nativo consistere corpore Coelum: Et quaecunque in eo fiunt, fientque, necesse Esse ea dissolvi: Quae restant percipe porro. rQuandoquidem Temel insignem conicendore currum Vincendi spes hortata 'st, atque obvia cursu Quaes opus soret isto Mnmine. E quonam Codice Permananter . vel Permutatim
eiungi potest Τ Igitur deleatur iste
versus, & sane abesse potest , aut admittatur Lambini Naturin vi, Lucretius enim solet alio versu explicare quod in priori obscurius dixerat, ita Varia volaret voce Casu exponit. --turae vi, istis vocibus Vi quod e Natura parasset. 31. Quibus ὸ portis. ) Μetaphora Φre militari, ἡ portis Urbium aut Castrorum, e quibus in hostem fit eruptio. 34. Nam velisi Pueri. Ωe. vid. lib. II. V. 3 4. a. Et quoniam docui, &e. Hache.ntis Epiciari laudes : sequitur, v. Argumenti huius libri explicatio; Quippe post descriptum Μundi ortum,& Coelestes motus , de Meteoris aget, atque aliis Naturae admirandis, quDrum causas dum Homines non intelligunt, illa Diis attribuunt: Inde Re Iigio , Numinum metus, ii inor. soli-lcitudo , anxietas : Inde periit vera Pietas , & dominatur vana Supersti- tio.
4. In so fiunt, fientque, nereine essem dissimi. Alii. Fierique necesse est, Pleraque digomi: Μerae Nugae. 7. Vincendi syes, Re. ) Gifanius.
Ventorum eorum quae consequetur exhorta tur1pes. Alii, Votorum. Alii . Quandoquidem semel haud segnis
ventosum Pes hortata es , atque Minoia cur . Sive cursui. Lamhinus hos tres versus supposititios putavit, vomus tandem ad Catullum, P. I9l. scribit .suandoquidem semel ra signem eouis
omnia rursum a fuerant, sunt placato converias favore
currum , id est . Navim, Eursim , sive Retro. Forsan ita scripsit Lurestiti . neque enim vox ista Currenti , . 92. obitat, nam Horatii Mercator currit ad Iutas , Si tamen verior , non est ludulentior quam illa altera Lambini lectio.
349쪽
Quae fuerant, sunt placato conversa furore. Caetera, quae fieri in I crris, coeloque tuentur Mortales, pavidis cum pendent mentibu' saepe roΕssiciunt animos humileis formidine Divum,
Depressosque promunt ad terram, propterea quod Ignorantia causarum conferre Deorum Cogit ad imperium res, & concedere regnum: &Quorum Operum causas nulla ratione videre frPollunt haec fieri Divino numine rentur. Nam bene qui didicere Deos securum agere amum: Si tamen interea mirantur, qua ratione
Quaeque geri possint, praesertim rebus in illis, Quae supera caput aetheriis cernuntur in oris, Rursus in antiquas referuntur Relligiones, Et Dominos acrois asciscunt, omnia posse Quos miseri credunt, ignari quid queat esse, Quid nequeat; finita potestas denique cuique
Quanam sit ratione, atque alte terminus haerens. ες Quo magis errantes tota regione feruntur.
Quae nisi respuis ex unimo, longeque remittis, Diis indigna putando alienaque pacis eorum, Delibata Deum per te tibi numina sancta Saepe aderunt; non quod violari summa Deum vis oPollit, ut ex ira poenas petere imbibat acreis: Sed quia Tute tibi placida cum pace quietos Constitues magnos irarum volvere fluctus: . Nec delubra Deum placido cum pectore adibis: Nec, de corpore quae sancto Simulacra feruntur, sIn menteis hominum Divinae nuntia formae, Suscipere haec animi tranquilla pace valebis.
Inde videre licet, qualis jam vita sequatur. Quam
66. Tota regione. Alii, cara ra-
67. Gurique remittis, Diis indigna putando. Alii Long/que renutas, vel νemittis Diis iudigna putare. Ego ve-rd, Gur/que remittis, Diis indigna putando Neque ea qua Alii interpretatione usus sum. Heinsius autem, Pu.
69. Delibuta. An Delibratu legi debeat, certent Lambinus & Guanius, dum neutra vox ferri potest. Lege
autem Deirata . valde irata , istamque emendationem illi qui sequuntur ve sus confirmant. 74. Nec Delubra Deiam. ) Ista enim erat vanissima Epicuri opinio, provi dentem & omnia curantem Detun terribilem fore & horrendum; Ita v nunquam Dei imago in mentem Ven rit , quin metus, timor, anxietas sequatur. Diuiti by Corale
350쪽
Quam quidem ut a nobis Ratio verissima longe Rejiciat, quanquam sunt a me multa profata, go Multa tamen restant, & sunt ornanda politis Versibus, & ratio Coeli, speciesque tenenda. Sunt Tempestates, & Fulmina clara canenda, Quid faciant, R qua de causa quaeque ferantur, Ne trepides coeli divisis partibus amens, 81 Unde volans Ignis pervenerit, aut in utram se Verterit hinc partem: quo pacto per loca septa Insinuarit, & hinc dominatus ut extulerit se rQuorum operum causas nulla ratione videre
Possunt, ac fieri Divino numine rentur. 9o Tu mihi suprcmae praescripta ad candida calcis Currenti spatium praemonstra callida Musa, Calliope, requies Hominum, Divumque voluptas:
Te duce ut insignem capiam cum laude Coronam. Principio, Tonitru quatiuntur caerula coeli, ps Propterea quia concurrunt sublime volantes AEtheriae Nubes contra pugnantibu' Uentis.
Nec fit enim sonitus coeli de parte serena,
ctrina , quae rationi consentanea est , ct veras rerum causas eXplicatigo. Profata. ) Alii, Profecta. 8a. caeli ratio syeetesque. Ut saepe
alibi, Natura flectes, ratioque. Alii aliam sequuntur lectionem , nempe, Ratio supertim Culique : Supera autem, meteora. Et e libro primo confirmant , suapropter bene etim superis de re-hus habenda
14. Vua de causa quaeque. ) Alii,
g s. Caeli ditum pari ret. ) Hoc pertinet ad Etruscorum diseiplinam, de qua Cicero, in Iib. II. de Divinat. --
tam in xvj. partes diviserunt Drusi, Deilὸ id quidem fuit quatuor quas Nos iubem, duplicare. pos idem iterum fa-eere , ut ex eo dicerent fulmen qua ex arte venisset. 9 I. Pr eripta ad eandida eateis. Seneca, Epist. I9. docet eam quam
nune in circo Metam dicunt Latiui,
culcem antiquos appellasse, quia, via. finis eurriculi sepe calce notaretur. Hinc vero licet colligere, Lucretium nunquam plures quam sex libros fuisse meditatum, jam enim properat ad praescripta candida supremae calcis. 9s. Principio, Tonitru . Re. De Μeteoris disputaturus a Tonitru incipit . quod varie explicst, ς primum quidem, v. I a. fit iste sonus clim Nubes adversis ventis impulsae colliduntur ἔ Haec fuit Stoicorum . Democriti, Aliorum opinio, Ω si hodiernos Philosophos audiamus, est veritati proxima : Siquis vero Ohjiciat Nuhes raras esse, ideoque ad tantum sonitum edendum maxime inidoneas ; dicendum, quod licet Lepidum aut Ligni
densitatem non aequant . tamen non adeo rarae sunt. quin Nives R Gra dinem cohiberent.
98. Caeli de parte serena. Id enim negabant Epicuraei . ideoque Horatius insanientem istam Sapientiam relictu, rus , haec habet, lib. I. Od. 34. X s - Nam