장음표시 사용
221쪽
iuge; quae eodem tempore, quo in Ungariae regem VLAM; A-IGI'. vs fuit electus, filium enixa est Ladisia um: qui ab iis qui Via 14 Q. distat electionem minime probabant, Rex suit cotonatus. Unde civiles discordiae exortae, quae per integros viginti octo an nos Vngariae regnum varie dc gravissime amixerunt. Vngariae rebus hunc in modum com paratis, Amurathes totam sibi Servibam subjecit,& Albam usque Graecam cum exercitu excurrit
η-hth 3 Per septem menses iis in locis commoratus, ad viginti quinque: millia hominum amisit. Alaetior atque audacior factus Hun-gatorum seditionibus, non solum Temesvariam sed ad Dravum usque de savum fluvios, omnia devastando progressus est. Α-
deo Vngarorum animi mutuis odiis exacerbati erant, ut maluerint Turcarum armis supprimi, quam mutuas & privatas injurbas patriae condonare. Exstitit tandem sortissimus Ungariae de-
' sensor Corvinus ille, qui E Transylvanis ae Walachis milite con seripto biennJ spatio octies cum Turcis prospere conflixit, pu- x, sque commisit acerrimas. Inter quas illa fuit celeberrima, ' qua quindecim solummodo militum millibus stipatus cum o n.fici iι. OQSin millibus hostium iusta acie dimicare ausus est, eorumque partem praestantissimiam prostravit. Tandem ubi regni qui 34 3. etem & pacem Vladislaus confirmavit, instructissimum exercitum licet sero anni tempore, in hostem duxit, & ad montem us
que Hemum progressus, transitus ei a Turcis fuit obstructus, aecedente locorum difficultate 3c glacie atque frigore: coactusi igitur praeda onustum exercitum reducere, cujus agmen novis
timum a Turcis nonnunquam infestatum fuit. Haud minores in annum sequentem secit belli apparatus: sed ejus conatus fraude Amurathis, qui in Asiam necessirio proficisci cogeb, xur, interrupti dc impediti fuerunt. Nam Serviae Despotae seu
brincipi Corvini corrumpendi negocium dedit, promissa regni de filioriam restitutione, si pacis autor cistoxet; quae sancita qui
222쪽
icii Uλκs P RIMA. . itidem, sed diu rata non fuit habita. Subito enim ubi de Amura. xliis in Asiam transitu rumor increbuit, di reditum ei a classe Italica impedi tum cet to assirmatum fuit, Vladrilaus clam exercitu qui durante pacis tractatione diminutus M ad viginti quinque millia hominum redactus fuerad instante hyeme ad Hemum usque Thraciae montem processit; ibique de Amurathis reditu in Europam certior fuit factus. Cui cedere inhonestum & parum commodum existimabat; in aciem ideoque descendere maluit. coactus frigore & rerum ad victum necessariarum inopia, sed 'l ei ubi pugna committebatur incommoditate factum, ut rex i. . suis succurrere cupiens in acie cum multis alijs occubuerit.Gi in 'ei tamen aliter haec reserunt, ambo nimirum Turcarum cornua bHungatis in fugam conjecta aluue profligata suisse: cum que hi sugientibus instarent vehementius & justo longius hostes prosequerentur Rex cum caterva suorum solus derelictus, αAmurathi, qui stipatus erat suorum praestantissimis, objectus, morae impatiens, donec reliqui ex persecutione redirent, in Α- sinurathem,qui in commodo loco substiterat, impetum secisse, ubi morte sua splendidissima victoria Hungariam spoliavit Ferunt Amuratbem perculsum timore instantis praelij aufugere VO' .luisse nisi a suis vi quada retentus suisset &votum solenne, impino is τrio sese abdicare de vitam solitariam agere, vovisse: plus victum quam victorem sese ob cruentum hoc proelium agnoscens. Ter' --tia denique die castra Ungarorum aggredi ausus est, veritus ne quaedam ibi laterent insdiae:& tantus ipsius timor extitit, ut quadriennio proximo Vngariam intactam reliquerit. Quod si Corvinus intellecta morte regis,castra repetiisset,incertam sine dubio & ancipitem victoriam Turcis reddidisset; sed ille regna repetere maluit, ut praecaveret tumultus, qui exoriri poterant. Sic Anaurathes, propter insignem stragem suorum cruenta sane victoria potitus uperior quide hostibus Iu is extitisse,sed victor evasisse,ssici revera non potest. Coo
223쪽
iri TARnvccii Tu RcA,Vmera IsCorvinus LA OisLAi tutor & regni gubernator constitu. I4 8. tus, ut priorem cladem ulcisceretur viginti duo millia militum collegit, pactoque cum Despota & Schanderbego, ut secum vires conjungerent, ille non modo promissis non stetit, sed Albanos quoque seu Epirotas perfide impedivit, quo minus ori
cio fungerentur, omnia consilia atque conatus Christianorum Turcis aperuit,qui cognitis quibus Corvinus urgeretur neces statibus, ut Albanorum adventum praeverterent, crebris excursionibus& invasionibus ad pugnam condescendere ipsum coegerunt antequam auxiliares copiae advenirent. Per triduum duravit praelium , solis noctibus certamen interrumpentibus;
tertia denique nocte Corvinus Hungaros in proximas sylvasse recipere & fuga saIuti consulere jussit quod de victoria plane desperaret, siquidem semper recentes milites Turca tot praeliis defatigatis & fractis Christianis opponeret, & Hungari laesosci vulneratos vix curare possent. Perierunt octo millia Hu garorum, occisis triginta quatuor millibusTurcarum. Iterum igitur superior Christianis Amurathes,non autem victor exstitit. Mahomethes, post Constantinopolim occupatam, non fuit exceptus benignius nec tractatus mitius, Belgradum diu obsoderat, arctissime oppugnarat, fossas materia impleverat,oppugnationes viginti quatuor horis sine intermissione continua-
sons i. s. rat, muro ipso superato, plurimisque e Turcarum exercitu ur bem jam ingressis, Corvinus e propugnaculo erumpens tamia vehementia tantoque surore occurrit, ut plerisque fere ob
truncatis, reliquos in propria usque tentoria rejecerit, occisis viginti millibus hominum, impedimentis ablatis. Tam strenuo tamque egregio belli Acinore edito , Corvinus morbo
correptus vitam cum morte commutavit, decies seliciter e
plicatis signis statarias commi sit pugnas , quatuordecim timmultuarias, bistatuum propter militum paucitatem hoste eva-
224쪽
sti littor, qui tamen se vicisse gloriari nequibat. Hoc igitur defuncto&brevi post Ladisia o mortuo in re- 14 L o successest MATTH As, qui ubi Bostatae Principem , a Mahό-
in locum sortissimum recepit ; quem etsi Mahometes deni o sectis: ma obsidione cinxisset, eam tamen sola sania de Mati ae adventu percepta, solvit,&rrepide inde in tutum se rece, Annosequente Matthia subsidium pecuniarium ex Italia lib. . accepit, partem Resci occupavit .&majores progressus saetii tib rus videbatur, nisii Principum Christianorum discordiae interve nil lent,quae plerumque Turcis consuetam vincendi portam ape iam tr res lent. Primum in Transylvania & alachia tumuirua - 1 - tum luit ; inde propter religionis certamina in Buhemia motus luerunt excitati; quos excepit bellum Polonicum ob regis Bo-hentici electibilem exortuna ; & tandem bellum illud in Austria 'elium, quod ad ultimum usque vitas terminum ipsum distinu- si illud tanta , ehementi Ungari incubuerunt, ut Turcis 476. non aliterquam defensive restiterint: subsidium pecuniarium, V quod ex Italia subministrari ad bellum Turcicum consueverat Matthis suit denesatum,ne Ungaris belli nervus contra Austri- . - . acos suppeditaretur : Ungari irritati praesidia quae Dalmatiae li- mites defendebant evocarunt. unde Turci liberum aditum na- 'citi ita Forum Iulij praedabundi excurrerunt, saepius iteratis iiii . breuionibus praedas secer i amplissimas. Veneti bellis Itali . .
cis Pressi, nulla ratione cum Ungaris rem componere Volue- I 78 toties ante respuerant requi- vh. 3s.ssci, rtam C Ultro maximo suo incommodo di dispendio inierunt. Mahometes interim non negligebat occasiones tam exoptatas, '
225쪽
latare, sed alibi tempus trivisie, conclusit, in ipsam Vngariam ' prorumpere& aditum sibi in eam parare. Maxima celeritate' propugnaculum Sabaa ad Savum fluvium aedificavit. Hoc quam: to cum detrimento &praejudicio Hungariae fieret, ubi Matthiis
3469, as cognovit sine mota cum Bbbemis atque Polonis pacem sati xit collectisque copijs non modo Sabaae expugnavit .sed totam xq7s. Bulgariam domuit, unica Sinderovia excepta, quam arctissima 'bsidione cinctam dereliquit, majori cum exercitu reverti,&glaciei adminiculo eam superare cogitans. Sed fama de pulchri. .s . tudine ac praestanti forma sponta Beatricis, quae ex Italia ei a ducebatur, sparsa, adeo eum perculsit, ejus tre animum nvsectum a Las, emodii vit, ut bellicis apparatibus sepositis ad nuptia. les pompas omnes suas cogitationes &curas applicarit,adquas omnes Regni Proceres atque nobiles convocarat. Sed nihilo
eae in Dalmatiam primum strupit, eamque vacuam nobilitate devastavit, inde subito converso cursu, Sinderaviam petiit, &, .. - glaciei ope propugnacula quibus illa vallata undique prem Dantur, destruxit, urbem gravi obsidione liberavitande in Tran- sylvaniam atque Walachiam delacus, serro flammaque omnia populatus,maxima collecta praeda ad quadraginta millia anima.' rum abduxit. Quod gravissime Vngatos afflixit, qui non am-M 4.plius ostendendo bellum gerere deliberabant. Interim dum ' Mul, Matthias Rex in pacis traiiatione cum Bohemis ineunda, in gnificis convivijs & ludis campestribus in sponsae deductione Dabitis, tempus frustra tereret, Turea motus siccitate atque mariditate temporis, Savum atque Dravum superat ,& in Styria am usque crudelissimas incurtiones te itat; sed temeritatis tan
se tae haud indignas ab H ungaris luit poenas. Vniveis a quoquei iccusetari Potuisset , si eodem studio atque diligen-
226쪽
tii in Turcicum, ut in Austriacum bellum incubuissen .lnTran- sylvaniam cum sexaginta millibus militum Turcae descendc- lib. 4unt; quorum pars major industria atque sortitudine Stephani 148α Battorij Nai odae perbi. Mahometo extincto, omnes Unga- I 8 I. ici regni provincias Matthias recuperare potuisset ipso sa- Pulici. Αο-jarethe teile quod fratres Turcae de Imperij successione inter se litigarent, & praecipui Macedoniae Nobiles ab bs seoessionem fecissent: sed ad alia cogitationes & consilia sua ille direxit, re visque alijs intentus Walachiam Baiaeteibi in praedam reliquit, . lio convertis armis & milite qui ad defensionem hujus Proviii. - ciae conscriptus fuerat. Saepius de pace ipsum Mali ometes re quisivit, quam cum minus securam & tutam fore judicabat, ve. μ'
ritus ne sub pacis tractatione majores insidiae struere mar,& bel lum acrius constaretur, eam in re recusavit, respondens : Vii.
gariae Regi non eme licitum, vel pacem vel inducias cum Tur is pacisci, se rebus sitis ad limite. regni prospecturum, prout
eo S animatos vel instructos noverit. Neque in posterum I gatos in suum conspectiamve ire pasius est. Matthia vita stincto. modus procedendi contra Turcas ii suiu immutatus . pax precibus suis exorata, quam toties cille respuerat. Tantum ei licere queunt discordiar atque dissidia. Namque VI ADisi Ao posthabitis competitoribus Maximilia norit L Lno Austriaco. Alberto fratre Vladistat,& Corvino naturali Mat Issya,' tiliae silio, quorum quilibet plurimos in regno habebat assecla' is in regem electo, miserae illae provinciae gravi spirae fuerunt ami- Turca eas ita ianio integro impune devina vit,nec Croatiae .i oreperciti Ladjslaus pacem a Baja Zethe petiit ,& aliquandiu e ius legati sine respoisso retentis ierunt, tandem pacem sese intiturum negavit, ii si liber et in Cloatiam & alachiam iransitus concedatur. Quo intellecto pacem cum vicinis Ladis laus sta bili it,& co ripto sexaginta millium militum exercitu in V 3
227쪽
Bulgatiam hosti obviam prosectus, qui ad obsidendam Albam
Graecam tendebat; sed de regis adventu certior iactus, mutato onsilio Constantinopolim repetiit, relictis triginta militume. ' qujtum ad limites regionis,& missis legatis, qui cum rege de in.
i ductis agerent; quo & tempore & occasionibus rei gerendae eum frustraret. Ea tiactatione durante, Natachiam & Albani ana, tum etiam Transylvaniam devastando, maximis tamenda. mnis a Siculis accep is, percurrit. Postea evocatus a Croatis
quibusdam proceribus, Carniam atque Carinthiam invasit:&i ρη. passim ranta crudesitare in incolas saevijr, ut relictis patriis sedis Bou bus in regiones quae ad Savum & Dravum stae sunt, habitat ummigrare deliberarint. Inde Savo superato Petro viam usque progressi sunt Tu rcae ; acciti, ut credebatur, ab Ungaris quibu dam proceribus, quibus cum rege non adeo recte conveniebat Verum Uladislaus anno sequente par pari retulit. Namque Bulgariam ad centum sere milliaria devastavit, praedamque tulit Bons ris. opimam. ina cum exercitus onustus es et, ulterius progredi periculosum ratus, pedem retulit Gipum Constantinopolim v que stellime penetrare quivisset, ubi jam tumultus atque sed, tiones gliscebant,propter Imperatorisabsentiam,qui in Asia maximas aliquot clades j Persis acceperat. Rectius igitur utrςbus f mhaeus suis consuleret pacem ab Vla istao petui,&tandem obtinuit fortis seditionibus nonnullis in gariam quae regem aliqua
diu occupatum tenuerunt. Vbi Selimus regnum auspicatus est, Vngarorum vires inertia & discordijs attenuatas, nec tanta su cessuum prosperitate eos in bello ut quondam procedere coim perit. Initio regni Saba Z&Tonninuna aggressus est,totam Cro atiam sibi subiicere parans; cum vero Uladistius maximos belli, . apparatus instrueret, pacem Selimus propter clades Turcis in
Asia illatas petJt; eamque obtinuit, quod plebs Ungarica diui turna pace corrupta contra nobiles arma corripuisset, vitio illis a Ra ver
228쪽
verteris, quod posthabito bono publico universorum , sui com- moesi cautia bella foverent. Quod manifestum erat indicium , Pro Mimae ruinae, quia hosti qua si liberum relinquerent, pacem vetere & quoties vellet Obtinere. . . Fost Vl disiaum regno potitus est LUDOVacus decem an Isr6. noriam Puer. Cujus tutela &rrgni gubernatio parum fidelitera.tutoribus administrata fuit; unde rex negligenter educatus,&intestinis dissidijs regnurn laboravit. Secutus est Majestatis r ὐκ contemptus; nonnulli de corona occupanda clandestina inbre consilia ausi fuerunt; & militia studium protinus fuit neglech um . pace hs rςgionibus a Selimo concessa, squidem in Asia, quod ageret abunde haberet. Sed ad regnum ubi pervenit SAL manna , qui gloriae rerum a patre in Asia gestatum invidebat, haud minus laetos belli successus in Europa sibi pollicitus, gradum initio occupare, Via garosque otio sopitos expergesa cere atque excitare constituit. Dum illi atque alii Principes . Christiani consilijs habendis. & celebrandis comitijs atque die-xis operam dant, Solim annus cum ducentis millibus hominum in Croatiam atque I ransylvaniam irrumpit,& alteris totidem Hopugnaculum totius Vngariae expugnat. Inde ruinam tanti regni praemeditans, & necessarios ad bellum adparatus saciem , Ungarica nobilitate discordiis atque rebellionibus attrita, tandem versus Albam Graecam, cum trecentis millibus militum movit eamque trecentis machinis oppugnavit. Ludovicus etsi Is16.
exigua apud suos authoritate valerer,ad consueta tamen reme- dia tantorum malorum,&ad externa& peregrina auxilia recurrit. In comitijs regni suis proce tibiis & militibus locum assigna vit,quo convenire deberent ad ressendum hostibus, ne Savum transirent donec reliqua auxilia adventarent. Ipse Ut len .pore constituto Toluam attigit neque Transylvan a neque Croatiae neque Achc mia copias auxiliarias reperit. Et qui cem Parue-
229쪽
TARDvec Π TvχcΑ VisciarLrgrant Nobiles ulterius progredi contra hostem recusant rege reliquos operiunte, sua adducentes & allegantes privilegia quod. non nisi regem comitandi causa in bellum proscisci imnerentur. Interim certo assirmatur Savum soli mannum superage. Quo intelIecto Ludovicus hosti ad Dravum cum viginti quinque militum quos secum habebat, occurrere statuit. Vbi ad oppidum Mohaa pervenit nunciatur ei, Solina annum DraViam quoque superasse, de duobus tantum milliaribus ipsib
us castra inde distare. Rex attonitus nec retrocedere sine mi, nifesto periculo, neque ad manus venire sine gravi temeritatis . nota sibi licere videns : tandem nescio quo suo sato eorum as sensit sententiae, qui praelium committendiam suaserum,quod totum exercitum promptissimum dc alacrem ad praelium cerneret, dc in hostium exercitu ultra septuaginta millia militum non reperiri compertum haberet, reliqua vero multitudo ad certamen inutilis esset. Vngari primum in aciem progressi sunt sed Turcae ante tertiam horam pomeridianam castris non
sunt egressi. Qua mora Vagari pertaesi, & impatientes redditi Primam hostium turmam quae comparuit citra necessitatehi adorti sunt, eaque subito in fugam cohjecta,& viastriam & trbia mphum clamarunt, fugientes diutissime insequendo. Ad pri- anum hujus pugnae successum Rex quoque cum suo comitatu in hostem movit ; ad angustum quendam vallis aditum undis
quaque paludibus cinctum pertractus,maxima tempestate ma- .chinarum bellicarum & recentibus hostium cophs fuit exce-Ptus. Metum atque pavorem auxere strepitus bombardarum& fumus crebris machinarum ictibus excitatus, unde Ungaris
plus damni, quam a globulis ignitis fuit illatum. Eorum acies c sui a Sc ad fugam inclinans retrocedere nequibat propter sociorum qui sequebantur multitudinem. Coacti igitur ad latus se convertere, dc in paludes proximas se praecipitare; ubi misere
230쪽
PARs P R it ΜΑ. - I89 misere perierunt, vel ab hoste interempti suerunt, Rege ipso in fuga extincto. Nec ultra horam unam & mediam clades illa du- miravit. Soli mannu S longius laostem insequi noluit,veritusne in in sdias iis deret, unde nonnulli noctis beneficio periculum evat serunt. H altis tam insigni victoria potitus, hinc inde citra ubium impedimentum. excurrendi & praedandi liberam comino. ditatem nactus ad utramque Danubii ripam & regionem contiomam saevht, ut ducenta millia hominum in Ungaria ea vice de- , fide rara su i sie nonnulli affirment. Nec curaei pii fuit propug Mςula & loca munita in suam potestatem redigere . sed revocatua . si Asiam propter tumultus quo d8t'. recens ibi natos, Ungari- .am pessime constitutam dereliquit. ,
Joannes Zapolita Transylvaniae NaiWpda apud plerosque
suspicionem incurrit studio ipsus copias ante praesium domi retentas fuisse. Nam subito ubi regis mortem inaudivit cum exercitu comparuit, & in regem a quibusdam suit electus. Eum. tamen FERDINANDus Austriacus, qui potiori parte No- is16. bilitatis & 'b graviores rationes Rex fuerat creatus, vi cedera et o coegit. Vnde Ioannes implorato Turcarum auxilio patriam solimanno nesarie prodidit. Vbi lacerum ac pene convulsum Ungariae regnum Ferdinandus adeptus est, etsi alibi satis habe- , iret quod ageret, ob motas in Bohemia & Germania religionis causia discordias Carolo Valijs bellis impedito,non destitit i men omnibus suis viribus contra tam potentem hostem illud defendere. Bellum Magaricum Solimannus diligentius fove- that; quod Iohannes, si regno Vngarico potiretur tributum illi solvere annuum pollicitus esset; qui nec propriis vi bus&copiis ad expugnationes locorum, & reliqua belli munia iuvanda praesto e sse detrectabat. Plurimi prae timore ultro deditionem fecerunt: alij commissa sibi propugnacula vacua defensoribus descruerunt. Subito Solimannus nemine id ve nie, Viem