De bello contra Turcas prudenter gerendo libri varii, selecti et uno volumine editi cura Hermanni Conringii

211쪽

Huc facit& illud, quod quilibet sua fortu faber esse dicitur:

ec tritum illud ; ubiρluscansilir, ibifortunae minis. Turcas igitur non mera fortunal, Darius prudeAtia ad tan-ram potentiam pervenusi , &in hoc ipso Romanos apprime amitatos: eorum exempla secutos esse statuemus; idque in perlustranda ipsorum historia clare docobimus. Fompendium Hisoriae Turcicae.

HISTORIAS praecipuas rerum quae ab initio sectae Tur-

cicar e venerunt, paucis aliquot chartis prosequar; secutus autores gravissimos, Zonaram , Nicepholum, Laonicum

Graecos,&Bonfinium qui Latine scripsit. Quorum scriptis merito fides adhibenda eri quod ijsdem illi temporibus vel paUlo post, quo omnia ea quae narrant gesta sunt, vixerint. Non improbo tamen Neotericos quosdam scriptores, vel aliorum hominum, qui Constantinopoli officio Legatorum functi sunt, relationes fidas & accuratas, idque maxime propter militiam & militarem disciplinam. i l - 4zam ista' NVM a Scythis vel Parthis primam suam ducant oti- csgiadaginem Turcae, non expedit hic longius persequi, neque quam Lμ μι /- verea Sara Saraceni, vel ab Agar Agareni, vel denique Turcir quasi Teucri appellentur, quod propellij & Troiae regiones commorarint, longius perquirere juvat. Malometes senes regnante Heraclio imperatore alij xolqnt sub Mauritio dc Gregorio Papa Anno 1s . natus est in Arabia, patre nobili Viro ethnico, matre vero Ismaelita. Ingenio fuit perspicaci praeditus & crebiori Christianorum cohversatione usus, legem Evangelicam aliqua ex parte didicit. Vnde varijs legi,' hus ordine digestis novam sectam introducere statuit, cessi γanimo propositum, ejus consilia Spiritu maligno in- Primis regnante & agitante. Principio ad persuadendum

ua ca eloquentia, qua sollebat, di vita austera, tranquili

212쪽

PArs Par MA 17 α solix contemplationibus dedita; qua homines in admira tionem sui rapere, sibique auctoritatem conciliare studuit. Multorum animos, Principum inprimis, brevi tempore sibi

devinxit, & in tantum ejus excrevit audacia atque auctoritas , ut a populis istis passim pro Propheta habitus de cultus fuerit; qui pro ipsius defensione, & Religionis quam profitebatur assertione vitam profundere non dubitabant. Certamina & rixas, quae religionis caussa movebantur connivendo adprobavit, vel saltem quo minus excitarentur non palam obstitit, donec undique motus bellici vehementius exarserunt, eaque occasione, quae oportune sese obtulit, arrepta, armis & vi aperta, quae persuasionibus nequibat efiicere cona' ius est. Doctrinae ipsius caput praecipuum erat, secreta divinae

regis non humanis disputationibus asserenda& persuadenda, sed vi atque potentia introducenda & defendenda, ab illis, qui ad ejusmodi munus digni & idonei habiti fuissent. Vbi .

quadragesimo aetatis anno vitam cum morte commutavit a

secta, cuius ule aut hor exstitit, passim per Asiae Provincias praedicata & exculta, ab eiusque successoribus ijsdem armis de artibus, quibus ille innixus fuerat, plantata de amplificata fuit. Schismate quoque inter ipsius asseclas exorto, nulla alia ratione, quam armis lis ea dirimi potuit. Non solum vero justis exercitibus, sed sapius excursionibus& latrocinijs Asiam ita devastarunt, ut ipsorum potentia plurimum inde aucta fuerit, ipsa subiugata Persia, & multis Christianorum provinci js, qui acriter ipsis resistebant; Graecis Imperatoribus eorumque militibus antiquum fidei catholicae cultum adhuc observantibus. Vbi postea mollities atque discose idiae in Graecia radices egerunt altiores, Turcae amplificandi imperii occasionem nacti, praeter reliquas Asiae provincias, quas sibi subjecerunt, ad littus usque Consta minopolita' Zumin Laum arma promoverunt, permoti Covsui uni Gladiaiora. is vim

213쪽

sia prodigalitate vaecordia atque inertia, qui the aurἱs G rhaustis, pecunia inutiliter consumpta, tributa quoque liberis provincijs imposuit, pro quorum solutione eas immunes x liquit ab alendis praesidiarijs, qui Barbaros aditu Romanarum

ditionum, ut antea, prohiberent,dc locorum angustias tue-' ventur; contentus vectigalibus quae in horum vicem iisdem

imperaverat.

Hunc in modum Asia Turcae sunt potiti, citiusque in Graeciam pedem intulissent, nisi Christiani Principes maxi-inis ςxpeditionibus in Asiam sub auspicijs Gotto Dedi Bullio no, furorem Saracenorum retudissent dc repressissknt. Sed in occisorum locum alii, hydrae instar, surgebant τε - ι inatori numero . Igitur Conradus Occidentis Imperator, de post Ludovicus Galliae Rex, ut Christianis in Asiam i- / ' iii antibus subsidio venirent. maximis belli apparatibus undique factis, ipsi in eam expeditionem profecti. dolo dc fraude

Emanuelis Imperatoris Constantinopolitani circumventi,hrnvi tempore immensam militum copiam amiserunt, ut re

insecta reducere exercitum coacti fuerint. Nolebat enim Limn uel Latinorum sic Graeci vocant, quotquot Romanae Ecclesiae obediunt Principum potentiam in Asia augeri, igi tu i m litiosis consiliis oc vanis conatibus ipsorum elusit compla a, de frumento veneno insecto copijs subministra io, vires

ipsorum ttrivitatque diminuit. Animos igitur resumserunt Tureae, Sala dino duce. quem Suit num vocabant, homine strenuo fortissimoque qui tam diu bellum cum Hierosolymae regibus gessit , donec

eam provinciam tandem in suam potestatem redegerit. Tunc novos in Graecia motus excitavit Balduinus, ut priva- . tas quasdam ipjurias vindicaret: bello multis annis pertracto Constantinopolim Graecis eripuit, quam usque ad Paleo-

rximum tenuit. Iis diicordijs durantibus Turcae

214쪽

. ocium nasti, imperium suum in Asa con firmarunt & stabi. Iiverunt, Graecis paucis quibusdam urbibus primarijs relictisse quarum vires ad resistendum hosti pariter qui Constantinoin polim tenebat, & simul Barbaris minime sufficiebant. Vbi denique tota Asia atque Graecia Latini fuerunt expulsi , cici limc Turcae, nemine prohibente, totius Orientis dominatum ad sese rapuerunt. Palaeologus ea rerum confusione, &o, schisma religionis causa excitatum, perturbatus, primatijs suis non fidebat, quos propter sinistra; quassiani suspicione, a se dimiserat, eorum vice in bello exterorum quos max mi; impensis conduxerato opera utens. Tandem maximas c opias e fugitivis scythis, di plebeia multitudine' collegit, eosquet nullis ordinibus dispoisitos hostibus objicere,& ad manus venire ausus es . Horum imperitia rerum bellica ι nrum non latuit Turcas, ideoque ubi in pugnam imperator descendit, Turcae nunc fugiendo, nunς resistendo hostibus, tam diu sese opposuerunt donec in structas ipsidias eos pertraxerunt , ubi maxima accepta clade Imperator aegre Con stantinopolim evasit,omnemque de recuperando Asiae do . minio spem amisit; Saracenorum ingluviem , atque avaritiam pecunia sedavit, eorum cui dicit Nicephorus exemplo ' q*i ut luporum gratiam ineant , venas sibi proprias incidunt. quo suq sanguine ipsorum voracitati satisfaciant. Nova igitur tribuca perditiones suas imperavit atque imposuit', qui b s subditorum animos protinus a se, alienavit, ad seditio nes ac rebellionem concitavit,

SAL ADt N O mortuo civilibus discord;is laboraruns

Turcae, dc imperium ad varios dominos devolutum, eius robur, atque potentia divisa atque debilitata fuit; sed: non e tante hoste externo qui ipsos urgeret arct iis, sicile vires suas recolle runt; in primis vero cum regni gubernacula ad Ot

215쪽

si romannus cujus memini , vir fuit bello strenuissimus, . di ingenio saga ci praeditus. Cui inprimis curae fuit, non modis discordias inter Principes serere, & iam ortas conserva re atque fovere: verum etiam sub amicitiae specie nunc huic nunc illi belli socium sese adjungere, cunctorum donec vi res paulatim attrivisses: ut brevi temporis spacio parte nil

praecipuam eorum potentiae ad sese pertraxerit. Tunc fraudium relictis ambagibus, vi aperta bellum gerere dc sectae sita principatum asserere omni cura aggressius. Interim Andronicus Imperator, regni caussa a nepote, cui & i psi Andronteo, nomen erat, bello lacesiitus, primus Turcas in sui auxilium . evocavit; ut eorum ope nepoti dc Genuensibus qui Phoceam tenebant , dc Bosnensibus resistere valeret. Vado

postea dc transitu cognito, & Europae deliti js perceptisau cae in Thraciam excurrere, & pedem ibi figere caeperunt; transmissisq; in Asiam spolijs opimis oc praeda opulentisibina, socios quoque ad fretum superandum invitarunt. 9 ino. Vbi Andronicus nepos Imperium adeptus est, oreant, 'e h. ιρ. qui Otto manno successit, bellum intulit, quo Niceam , me- i tropolim Graecarum urbium quae sunt in Asia, ob sidione li- beraret. Collectaque immensa multitudine imperitorum hominum , iisque tumultuarie de sine militari disciplina dis positis, in bellum duxit, vix duo millia veteranorum militum secum trahens. Hostium consiliis atque con tibus intellectis ;Orcanes cum octo millibus militum illis occv s . rit, eosque non pugnando sed velitando aggressus est; modo timorem simulavit, mod , defessos excellivo solis aestu, dcarmotum pondere defatigatos, tanto impetu adortus est, uti exiguis copiis, quae integrae dc salvae erant, eorum aciem ruperit atque fregerit. Tempore matutino saepius curri trecentis tanthin equitibus Graecorum castra recognovit stra

gem eorum maximam edidit, plerisque suga evadere cona

tibus,

216쪽

a. r

'PAR PRIMA: i ς tibus, quod universum Turcarum exercitum sta Instare puta- rent.Nicea fame coacta hostibus sese dedit, quam paulo postNi- . comedia secuta est. Andronicus omnem spem Imperij Asiatici protinus amisit, & quod ipsius thesauri pecunia exhausti essent, constituit , nullam amplius classem in procinctu habere at- que conservare, ut sumptibus parceret. Vnde Turcae sibii iam unusque mare patere intelligentes, triremes aedificare, ii sulas maximo Christianorum detrimento percurrere atque devastate coeperunt. Cuius rei culpa solis Graecis imputanda .. quemadmodum ipsorummet scriptores cum taedio commemorant. Totius A siae dominium Orcanes cum acquisivisset, statum illius confirmare atque stabilire decrevit, priusquam in Europam moveret. Quod negotium non parum promovit Gn. Lamico lacu nus, qui filium Imperatoris Andronici, cujus tutor fue- rat, imperio defraudarat. Is Orcani amicitiam nuptijs siliae suae quam ei desponsavit,iedemit quo melius rebus suis consuleret, eosque in tutum ac tranquillum statum collocaret. Adeo Christiana Religio apud Graecos io ςontenipriam venerat,sola ambitione omnia regnante Orcani successit Solyma mu. Qui jam antea ab his qui Europam perlustrarant ejusque amoenitatem omniumque rerumi abundantiam amplissime praedicarant, instigatus&allectus,tum quod transitus,quem illi solerxer depinxerant, facilis esset & p riculo careret, in Thraciam ςxcurrit, & in Chersoneso utplur,mum substitit. Pactus cum Graecorum Imperatore foedus mutuum, in ipsius auxilium contra Bulgaros in bellum proiectus est ;a quibus Turcae caesi, atque iugati fuerunt. Sed cum illi, victoriae prospero successu elati, sine ordine in campo dispersi vagarentur,solymannus id praevidens, maxima &consuetae leritate collectis copijs, victores denuo aggressus est oc in sugam codjecit. Victoriae cursum prosequens Adrianopolim &

217쪽

Philippopolim eodem impetu cepit. Quarum urbium expir- gnatio firmissimum sundamentum rebus Turcicis praebuit eius imperij terminos in Europam usque prolatandi; quod tamen

morte praeventus exequi non potuit, sed rem inceptam fratri A- murathi perstetendam reliquit.

η3 - is primus ex Asa sedem Imperj Adrianopolim translusit. in bello fulguris instar processit, plus tamen benevolentia

atque comitate quam vi aperta esse ci si e visus est. Namque bello victis Principibus non graviores imposuit pacis conditio nes, quam ut aulam suam sequerentur,& copias suas cum re. liquo exercitu conjungerent. Hae conditiones victis satis aequae atque benignae videbantur. Neque obstinate sese defendebant, imperiti artis&doli, quem Amurathes machinabaturi qui Principes Graecos Graecorum viribus& militibus subjugare,&pro sternere moliebatur. Aulain brevi tempore Principum multitudine florentissimam&illustrem reddidit, ut omnibus formidabilis existeret. In Asia crebri tumultus, frequentes seditio nes fuerunt motae, quas domuit, Europaeis copiis inprimis adjutus, cognita rebellione quam filius in Euiopa excitarat, maxima celeritate illuc redhi ut rebelles opprimer t. Extrema hic Constantinopolitanorum Imperatorum vaecordia atque timidi eas apparet; qui tam splendidis rei bene gerendae occasionibus nihil moti Turcarum amicitiam sectabantur, eamque caro pre cio comparabant. quin & proprios filios in aulam Turcicam in imperatoris obsequium miserunt. Anaurathcsti iginta septena priabs ipse intersuit ; in quibus semper victor evasit.

377- Ei succestit in regno B areites si ius aliud fulmen bellicum. Hic ubi Bulgaros, occiso eorum Principe, domuit; alioellicacissimo remedio adcrescendae potentiae usus est scolonijs copiosissimis ad limites imperii collocatis, prioribus di antiquis incolis e propri)s sedibus alio habitatum traductis. Vnde lan tam

218쪽

PA s P RiMA a tam penes Graecos autoritatem sibi conciliavit, ut ab ipuus nu tu cuncti dependere viderentur. Regno privare stantinopolitanos imperatores, & in eorum locum alios substi

tuere non est vetitus. Namque Andronicum collocavit in re.

unum, quod tributum solvere ipsi pollicitus esset; & contra hune io: uni fovit Emanuclem, quod maius hic tributum spopondisset , inque bello ipsius auspicia sequi promisisset. Imperavit igitur Andronico, ut una cum filio aulam Turcicam si ouentaret. Bellis quibusdam in Asia consectis, maritimas expeditiones contra Graecos suscepit, eumque juvahant strenue ψ Graeci Principes; qui in aula Tureio haerebam, quo & reliqui cui Bajaaethis Imperium hactenus detrectarant sub iugum mittaterentur,ipsi quoque sponte, non coacti, parere viderentur. AD

altera parte non cellabant Christiani qui in Graecia superstites

erant, Turcatum potentiam astu & clandestinis machinationi- .

bus infringere , caussam eorum qui ob schisma a reliquis secessionem secerant nomine potius quam re iuvare, & Christianorum Prineipum. quos sibi fideinomine obligatos credebam, aut xilium implorare & eorum auspicijs id tandem recuperare,quae levitate ac timiditate amiserant, omni cura atque solertia studierunt. Non latuerunt haec artificia B agethem, qui eam Con- stantinopolitanis primum castigare constituerat, nisi Tamerta- Π97

bello ipsum praevenisset, victWmque in Asiam b uita suncto Graeeorum Principes sine magno labore

& dissicultate, vicinorum auxilijs ac uti, Omnem Turcarum Po-Mritatam Europa expellere potuissent , sed --bes successe iasor , composuis fraternis dissidijs, ruinam Constantinopolitani in perii assidue animo volvit plurimas urbes propter admissum perfidiae crimen. gravissime punivit: alias culpam suppliciter Mi3. deprecantos immςusi, rributispacem redimere coegir.

219쪽

x TARDv ccii TvRCA VinciniLis Successit in imperio Mahomethes, qui primos belli imp.

. tus contra Constantinopolitanos direxit. Quos reliqui Graeci, mutui a discordijssagrantes, ope & subsidio turpiter destituerunt, & patriam potius deserere,vel hostium furori exponere, quam tributum licet gravissimum solvere maluerunt. Quin&victi jam hostibus saeviendi caussam atque occasionem praebuerunt, ob varias innovationes atque tumultus, quos indies excitarunt, pertas tam strictis obedientiae qua premebantur.

Constantinopoli aufugerat praecipua Nobilitas, quam postea hinc inde pet Graeciam dispersam Mahomethes delevit. in ejus

vicem urbem ille maxima multitudine habitantium e diversissimis gentibus collecta replevit; ut impossibile videretur in tanta hominum & nationum diversitate mutuam & unanimem rebellionem excitari posse. Hac urbe capta, non ideo tamen discordijs sinis impositus est Graecis praecipuis in Peloponneso seu Morea congregatis, quos mutuis armis aliquamdiu se invi cem conficere Mahemetessivit; ubi deinde occasio & tempus visum ei est commodum geoportunum , illos aggressus, Graeciam universam cum Lesbo crudeliter & perfide sibi subjecit. Re versus Constantinopolim, fabricandis propugnaculisad angustias Hellesponti operam dedit, ne per illos hostili classi aditus poteret. Iam enim tunc animo meditabat ur,arma vel Venetis vel

Hungaris inferre, quibus paulo post, devastata Boseia caussam

belli amplissi am ipse primus dedit.

--' HvNGAni AE non minus quam Graeciae porta sponte illi 397 suit aperta. Stephanus enim valachiae mi oda, cum secunda vice a Sigismundo Ungariae rege defecisset, primus auxilium Turcicum in provincias Ungariae subditas ascivit. Quod Mima, a iis illubens ei misit, ne tam optata occasio e manibus laberetum SicamvNDus tamen victoria tunc potitus est,ca Pta Ni Poli minori. Stephanus veto Jaj estem vehemen-

220쪽

matrimonium collocandam. Anno sequenti Bulgariae, quae Ungariapparebat, vastatio secuta est Qua motus δc ipse Sigismundus cum aliis Christianis Principibus expeditionem contra Nicopolim maiorem suscepit. Vbi ad pugnam suit perventum res infeliciter cessit; Gallorum inprimis culpa, qui ante tempus impetum in hostem secerant, quem cum Turcae viriliter susti nuissent, languescente Gallorum servore, illisque perterritis, in fugam sueruntconjecti. unde & reliqui timidiores facti ordines deseruerunt,& hostibus egregiam victoriam reliquerunt. Ab armis tunc ad aliquot annos ab utraque parte cessatum fuit, donec Sigismundus Romanorum Imperator &Bohemiae Rexe ηψα selectus fuit ; novisque ac pene innumeris occupationibus alibi impeditus,segnius Ungari e res curare coepit. Quod perspici, i et s.casHerm anus Bosniae Princeps homo inquietus,&rerum novarum cupidus , a Sigismundo defecit, auxilioque Turcico in Bosniam evocato Hungaros singulari stratagemate fudit. In i I Walachia quoque novis excitatis tumultibus, exercitus Sigbi mundi Turcarum auxilio victus& caesus fuit. Sed non inulte tot damna Imperator ab hostibus accepit, cum quibus vigesies Prospere manus conseruit,& au spiciis Pipi Florentini belli ducisistimarij toties victoriam heportavit. Sigismundo successit ALBER Tvs Auset RiACus, cui sed, a q37 tiones Bohemorum plurimum negocii atque molestiae creave tum S Eam occasonem Turca minime negligens Serviam in D psit, Sindero viam priusquam Albertus obsessis veniret auxilio expugnavit. Hujusexercitus cum ob nimium aestus servorem debilitatus, divariis morbis vexatus esse pars ejus maxima

sere peri j t. praecipui duces dissentientes invicem ,&ipse Athe

ν Paulo post mortem Imperator obbi gravida relicta eo