장음표시 사용
471쪽
ubrem plato & Aristoteles dixerunt , naturales quoque re-ium publicarum esse conversones: ducta ratione ex analogia seu proportione e quae inter rempublicam & singulos horrisenes, quibus respublica constat, perspici tu r. Singulorum corpora hominum cum e contrarijs elementis constent, eodem semper statu permanere non possunt di sed in ea principia, ex quibus coaluere, redeant aliquando oporter : ut suae quilaque naturae in mundo reddatur ut quod igneum est, igni: quod aereum , aeri: quod aqueum, aquae: quod terrestre suscepit.
id totum terrae restituatur. Itaque omnis etiam respublica,
ex varjjs , disparibus, discrepantibus naturis constata , dc ad temperiem quandam redacta, in seipsa habet interitus sui riti cipium: quod legibus aliquandiu compressum dc occultum, mrumpit tandem per ambitionem superbiam invidiam avaritia am : scuti in Graecorum & Romanorum factum Imperio serumus. Et quemadmodum maxima quaeque sumina ab exigiis orta fontibus, augentur subinde multorum rivorum di m diocrium adventu fluviorum , auctaque in immensum de ipsa a mari absorbentur :.se magna imperia de regna fieri solent minorum majorumque regionum accessiones: id quod fieri vix potest sine multorum injurbs de oppressione: ad summum tandem perducta fastigium, a potentioi i quopiam rapta tran feruntur ad alienam stirpem. Cujusmodi rapina partim a perte exercetur, ut nunc a Turcis de Scythis: partim hon sto aliquo praetextu velatur. In quo religionis velum obti. tet principem locum : quandoquidem omnis religio pietatisse putet munere fungi aliorum cultibus delendis. Vnde pet pulchre Carneades apud Romanos, audientibus catone de
Galba censoribus, disseruisse fertur: si justitiam & aequitatems clare vellant, ad restim, quod unt, ad casas quidem ce
472쪽
te, res eis redituras esse. Non enim a postetis jure poti dea, quae majores eorum per fas nefasque accumulave runt: omnem autem Romanorum potentiam, Omnes o pes ex rapinis alienorum esse congestas. Praetexebant illi quidem varias bellorum caussas t sed veram caussam sui se stinius infinitam habendi & regnandi cupiditatemquae. Plutarcho tesse hisce gradibus assurgit; qui vinctis est, 'pu esse ille qui semet est vult egi 'nominis sui do, vaesdoptat esse Priscos : qui minceps est , de erat esse Rex: qia Rex est expetit esse Deus ouare quodammodo'fulgurare cu'ens. Quid multa Θ ita certh vivitur in mundo: ut,qui plus armis possit', satis se habere caussae putet ad alios oppri' mendos: fitque idem inter homines , quod inter pisces initiari, inter aves maere, inter feras in sylvis: ut imbecillio res praedae sint fortioribus. Hoc veteres quidam admira' ti, hominem esse quoddam Deorum ludibrium dixerunt a quod Drus&natura diadere videantur cum genere humamno, uti pueri cum molli cerat quam nunc in hominem nunem bestiam, nunc in cor φ, nune in aliam atque aliam fin gunt sermam: confundentes priores, ac saepe quoque sin mas meliores ut novas saciant quantumvis deteriores Quem sortunae ludum contemplatus Seneca Poeta Tragicus
pulchrὸ depinxit hisce verbis ue
473쪽
Atque hanc Philosophiam ex Diogenis dolio liquor
tantum, non natura vacuo depromptam Putatote. Me
lior procul dubio ex divinis literis , atque ex ali cum etiam officinis Philosophorum afferri doctrina pos set. verum non stat mihi nunc aut in Theologorum in. finitas possessiones exspatiari, aut Philosophari hoc loco multis. Ad rem ergo, ob caussas commemoratas, & ipse Turcarum Tyrannus jam pnimo de spe, ut dixi, orbem Christianum expugnavit i non pauci in Polonia atque Transylvania Curistiani desperant nostrae reipublicae incinlumitatem. Desper)rio autem illa praecipue est ob hosti um multitudinem de potentiam : quae comprimi non posse videatur, nisi conjunctis Christianorum Principum omni. um opibus de viribus: ejusmodi vero conjunctio optanda magis, quam speranda credatur; cum in multis semper altiqui soleant esse, qui vel stoliditate vel improbitate ab ossicio retrahantur. Sroliditatis est, ardente pariete vicino, spectare donec propriae inςςndantur aedes: improbitatis au tem, ob privata quaedam sive eommoda sive incommo adeserere bonum comm ne. L vos,o Germani, reliquique cordatiores Christiani. nequaquam tφrrote isto animi vestri magnitudinem insimcti sinetis ; sed quanto propius nos tantus hostis accedit. tanto magis de concordia inter vosmetipsos constituendi, de egregijs militiae ducibus perquirendis. ge milite scribea do , primo quoque tempore laborandum statuetis. As, narum gentium major semper suit multitudo, sed minor in bellis virtus. Id quod & Graeci de Romani, maxime vero Alexander & Pompeius sunt experti. Idem hodieta Ungaria experiuntur milites Caelariani: qui numero longe
474쪽
inferiores, conserta acie impetu in hostes secto, magnam eorum multitudinem seph profligant ; quorum tamen ple rique sunt Europaei, robustissimi exercitatissimique latro nes. Magnum prosecto imbecillitatis Turcicae in tanta hominum multitudine ,& virtutis Ungaricae jn tanta mili cum paucitate, argumentum est; quod centum jam & eo amplius annis uni Ungariae Regno subjugando tantus Tyrannus incumbit: ipseque Solymannus omnium Otto man norum bellicosissimus, quinquies in Ungariam dicitur lotam sere suam potentiam contulisse e nec tamen eam to tam in potestatem suam potuit redigere t nec posteri ejus potuerunt. Omnino incomparabile propugnaculum Gese' manior fuit Ungariau estque adhuc aliqua parte. Quae si a vobis deseratur . eadem prorsus erit conditio nostrat, una, quae nunc est Ungarorum ratque haud scio, an Germania tamdiu re si stere ac repugnare Turcis possit, quam hactenus restitit& repugnavit Ungaria. Ea tota subacta, liber Turcis erit excursus in Germaniam : ipsque Ungari quas deserti & contempti a Get manis, omni animi impetu irruent cum Turcis in nostrates : eosque opprime te , exscindere, spoliare, justum . gloriosum ,& memorabile facinus esse ducent. Nam ut satis iam populosa & a maia sit Germania: tune quidem certe quotidianis latroci-njjs, insidj js , velitationibus, praelijs minutis, & maioribus, ad eandem redigetur paucitatem, ad quam nunc Ungaros videmus redactos. Hoc autem tempore tota adhuc spes defendendae Germaniae in ipsis nostris linet Germanis, s ex ijs colle-- ctus exercitus alatur in finibus: non ad annum , sed ali
quot annis, & tamdiu, donec perpetuus Christiani noni,
475쪽
nis hostis 1 cervicibus nostris repulsus ,& in Thraciam vel 'in ipsam etiam usque Asiam suerit retrusus. Cujus nς-gotii totius cardo in eo vertitur: ut ineatur ratio, qua nunquam deficiens cogatur pecunia ad exercitum continenter infimbas alendum. Non inepta fortasse suerit ratio,
s praeter Principum & Rerumpublicarum stipem in bel 1 o
sumptus collativam, deni quique tum cives tum rustici a- 'iant quotannis unum militem: sique ditiores etiam Nol les . Generosi, Illustres Domini, ex inutilibus deliths aliquid detractum conserant in commune. Qua pecunia necessitate expressis efficietur ut de diutius suis illis frui sis tunis possint, & longius simul vitam producant , detracto
gulae non necessario cibo & potu. Posteaque decidendum aliquid erit ex superbo quoque cultu corporis mu Iiercularum: eaedemque monendae, ne gravatim laboranti & periclitanti patriae subveniant. Flagitante reipublicae necessitate Romani olim nec uxores , nec famines suos, & sacerdotes immunes a contributione esse volu runt. Et Imperator Antoninus cognomento Philosophus, omnem Imperatoriam supellectilem vendere , ac splendore aulico carere maluit, quam Imperio, quod a barbaris insectabatur, deesse. Haec generatim tantum de pecuniae ratione potui scribere. Pragmatici homines quibus summa sapientia est, privatim acquirendae pecuniae intelligentia, meliores fine dubio norunt rationes colligendae publice pecuniae. Di- . diligenter vero inquiratur in rationes Belgatum, quibus per
is tot anno. cum B.ege invictissimo bellum gerentibus non facio alienam litem meam , sed quid ex ea decerpi posset a s u n xro istis semper suit pecuniφ. . In*axur igitur ea
476쪽
rim ratio es qua illi sustinuerunt tanti di tam diuturni
sumptus: neque prudenti parcendum pecuniae, ubi liber tas periclitatur: cum verissimum sit, quod vulgo jactatur:
Non bene pro toto silertas venditur auro. An vero tota Get
mania minus possit, quam Belgium t An minus etiam, quam nunc Hollandia,&Selandia Cumulata pecunia belli nervo; reliquum erit,ut quae-xantur HoM I NEs; partim tales prorsus, quales Diogenes clarissimo die quaerebat accensa laterna, nec tamen in veniebat, partim etiam quales ubique sine laterna videbat. lyrimi generis sunt ingenion, prudelites, magnanimi, & te sendis alijs apti: qui immortalem gloriam mortali corpore studeant comparare: aspernandamque pulsi i lian* no. siror mortalitatis colluvionem: ex qua brevi alioqui disce dendum sit; si non in bello, at in pace, satali plane neces
& potu, doliove suo pertuso implendo occupati, nihil alxum, nihil magnificum, nihil hominis praestant i dignum in .ita designare possunt. Etsi enim vere nobilis etiam & ingenuus homo, non minus sine cibo potuque possit vive. re, quam vel asinus vel homostolidus: dolet tamen, tanta ventris importunitate, tam saepε, in rebus propriξ ad hominem, ad religionem, ad doctrinam, ad rerum gerenda rum gloriam pertinentibus, interpellari. Ex qua natu- rarum disserentia, tum nobilitatis, tum ignobilitatis ratio, in orbem Christianum atque etiam olim in Imperium Romanum profluxit. Quicquid enim optima parens rerum natura sapientissime facit, id mens humani ingenij, si modo
477쪽
gentissime imitatur. Facit aut e natura ex ignobili elemento nobilius,& contra, ex nobiliori ignobilius; ut ex aqua a rem, ventos, tonitrua, sulmina :& vicissim ex aere aquari
fabricatur. Quod naturae opus Christiana Respublicae filia .git; quando ex rusticis & civibus intelligentibus, beneque pro aris & socis defendendis dimicantibus, lacit nobiles: Sehos rursum, si a virtute deficiant &natales suosdedeco: S
ad jgnobilium deprimit conditionem. iani horum tam nobilium, quam ignobilium animi religionis controversiis exulceratos sanare poterit instans perieulum, conseiuiendi summa necessitas: ut belli saltem
'stip ore i fus unum, ma aut unum, oriantur ου unum: pro qui bus ipse Christus est mortuus; quosque Jungi unum sin ' dus, umque baptisma. Non me fugit quam dissicile sit, animi vulnus dissentientibus de religione opinionibus i ''sictum dissimulare. Sed quid sacias Finge tu qui me- .pore te donatum religione putas, rem tibi esse cum aegrotualde impatiente : cui in multis si rebus connivendum : prudenter agere nec charitatem scindere velis. Si coi
Atas s E vangelicus assiceris; cogita illud tui Erasin f ax ., ω vitrea taletudo ston quilial dei relus impendendi: eus aliquid pateris, volve animo illud tui Marsilij Ficinii Ad maiora ero Hleo se paratus. Didici enim a Zenone , Soc a te, ne ipsam Didem mortem ope pertimescendam: didici a r alete , ω Heraclito, cuncta motralitam De so sue mala dum viri incutur re filia a Pythagora ου Platone, dormire
478쪽
hil aliAdege quam somιia: didici Antiae a Ch sto opt. Maxim. nolis L xu in omnem aeternitatem oculis , canctas mortalis hujus et itae injurias esse negligendas. Et vero irreligiosis nostris cle religione altercationibus infirmamus illam ipsam sanctis, smam Christi religionem i prodimus hosti externo rem-iublicam Christianam: ludificandos nos ad indignum modum Turcis & Iudaeis praebemus: deridendos nos Ethnicis omnibus propinamus. Hi Augustini adhuc tempore Christianis imputarunt Romani Imper ij dilacerationem , ejus que brevi secuturam ruinam : quid nunc quaeso illi dicturi essent Quid vero Symmachus idolorum Pon isex Θ Is apud
Ambrosium, persuadere Arcadio, Honorio, Valentiniano Imperatoribus volens, unicuique nationi suam este religionem relinquendam: omnes, inquit, sevies aspirant ad arcana divisi utiminis se non jsdem modis. cum non omnes ejusὰem ηι ingen jJed varijs viis ad eundem tendunt DEUM. An non ille suam nunc Idololatriam , disientientium Christianorum ex emplo corroboraturus esset 8
Sint igitur animi liberi & vacui perturbationibus: ni ' hil non juste ac prudenter, quod ad rem Christian unperibo neat Judicetur: omnia praesentia & sutura pericula suo pondere examinentur: non dubito, quin decreta b na fide ingratiam redituri .&conjunctis viribus atque opi bus omnibus, in communem hostem sitis pugnaturi. Nulla unquam cum hoste isto esse vobis vera pax ti concordia poteti: nec bello, nec pace tuti eritis ab ejus insidi 3. Etsi enim non semper inseri vobis bellum: semper tamen occa dione, quaerit vos opprimendi. Negligit omnem animi cul
& Gran, alienissimus i ut nullam vivenili
479쪽
η2ε CHRi T. FRANer Comit rura caussam ijs relinquat , qui ingenio quam ventre malunt vibvere. Contemptis artibus liberalibus unam colit rei militaris disciplinam : qua opprimemini tandem experienti credi te nisi provideritis., Accidit etiamnum vobis, quod sinitimis Romae populis, qui apud Livium conqueruntur de Roma: castra potius quam urbem in medio positam,
quae pacem omnium & tranquillitatem turbaret. Tollit omnem nobilitatem, ne superstat, qui impatientia servitutis& contemptu propris salutis aliquandoipsum tollant tyran num. Imperium suum non aequitate, sed hastae longitudine metitur: nimirum omnem eum agrum suum esse censet, quem vi & armis occupare possit. I de non statin dictis attaque conventis: laedera eatenus set vanda existimans; quatenus tyrannidi suae augendae conducunt. Sic non ita pridem hic Anaurathes surdus rupit Persis : sic nunc idem stangit Christianis. Durissima premit servitute omnes Christianos, qui Christo nuncium remittere, &Mahometi nomen dare su iam recusant: non liberis eorum, non uxoribus. non supellectili parcit miles: quidvis quovis temporian az dibus illorumimpune &tentat &perficita Vnusomnia te net: caeteri omnes ejus man*pia ad pecudum utilitatem abjecta. Vt valde mirandum sit auditu horrendum: esse quosdam in Germania Christianos, qui dictitent, se Turcico
plecti. Colludit nunc illequibusdam Christianis tantisper:
dum devictis potentioribus, eos quoque veram servire servitutem cogat. Exemplo sint Graeci , omnesque alij qui ad sacra Mahometis necdum desecerunt Eadem plane nunc est ratio Turcarum & Christiano. Tum, quae Muniuit Persarum de Gracorum: illi barbari, hi
480쪽
humanitate perpolitie illi ducebantur su perstitione, hi ra. tione . illi multitudine, hi arte pugnabant. Xerxes quinquagies centenis hominum millibus in Graeciam invasit, nec tymen victor, sed turpistina e victus suit. Facessat proinde animorum pusillitas, & desperatio ob hostium multitudinem: quando non tam multitudo vincit, quam ordinum ex arte militari instructio,&pugnandi vincendique pertinacia, ex conscientia bonae causae nata: quibus virtutibus nostra. . tes longe antecellunt Turcis o Graeci olim & Romani pro .digi vitae suerunt odio servituris, amore patriae, atque coimmodorum miserae hujus vitae: & vos Christiani, quibus pax tria est aeternitas verae divitiaedivinitas,mortalem hanc vi tam immortalitati antefertis r . ' u
Sed jam lacio sinenx; infiniterogans magnifice geaer sum benignissimumq; D. Anselmum de Veis in Int2ing , Sa . cratissimae Caesareae MajestallaConflijs Camerae Aulae, patronum incomparabilem: ut breve hoc scriptum suo tuerr . patrocinio contra malevolos dignetur. Jnvidum enim mose
talium ingenium arrodit & lacerat omnias ne a sanctissimis quidem viris abstinens edum a me, quem calumniatori bus valde opportunum reddidit superioribus annis iniqui-aas fortunae. Quoeirca optabam etiam magnifici D. Iacobi Curiij ab Sensitena , nolisantum genere, sed ingenio de doctrina clarissimi viri, Sacrae Caesar. Majest. a secretis ConsilJsra Imperh Procancellarij patrocinium: verum non amsus sum praesens praesentem iantum Heroem compellare o nunc tamen Diogenis hoc dolium ad aedes illius devolven-