Andreae Maximiliani Fredro Gestorum Populi Poloni sub Henrico Valesio, Polonorum postea vero Galliae Rege

81쪽

o ndreae EM aximit Fres, educatus , consilio fratris angustiori semper interfuid . In quo de pace, de bello, de is deribus, de peditatu, equitatu , stipendiis militum, de arcibus muniendis , & aliis Pu- blicis negotiis agitur. In his prima juventa Henrici versata est, regni totius postea, sic judicante Rege fratre) abhinc quinquennium

curam sitscepit, adhibitis ichnen prudentioriabus consiliariis, quos sibi dari voluit, ne aut stiperbias videretur, aut pervicaX, qui consilium sibi dari nollet, aut in lens si per se Gmnia ageret, tum ille didicit mi lenta tei porum reipublP notare, animos vulgi nosce- rcis delictis poeitis statuere . Virtuti justa dare praemia .iVerum a Vobis velut a Martia gente expectari video, ut de prudentia rei militaris loquar, nam vestra res semper armis stetit, &potissimam regum virtutem ducitis seientiam bellandi. Scitote quae eum vos habituros

Principem, si serte habere vultis) qui adolestentiam totam in castris egit, qui ad Limem, sitim, vigilias . algoret, imbres, calores, ad injurias caeli tolerandas callum obduxit, Eum

dico esse qui praestantissimorum Ducum quos

secum

82쪽

rious Trimm ω Polohorum . . TIsicum habuit conciliis & consuetudine, exusti, praeterea & exercitatione didicit, castra etari, vallum ducere, urbes bbsidere, cape-- re dc retinere , signa cum hoste conferre, repentinos impetus intrepide retundere,Vincere, & victoria uti. Q, d optabam iam assecutus siim, Principem vobis indicavi, qui regias dotes complexus est. Linguae tamen vestrς ignorantiam , velimcertum impedimentum nomnulli objiciunt Credite mihi Gallicam gentem ut moribus vestris co,qualem, sic linguae perquam capacem. Utique statis Gallum fuisse qui triennium apud vos versatus, sermonem Polonum Grammaticis legibus primus subdidit sufficient huic bono Principi,i non anni sed menses, quantum ad subditorum querelas intelligendas, Sc negotia publica traei anda opus habebi . Expedita alicujus linguae notitia Epis opis, Concionatoribus, Orcitoribus, camsidicis maximum necessaria esta. Verum Principibus non adeo, capite hi non lingua popilos regundo. Sed est hoc tamen in Principe aliquid impedimenti. Utique reges vestri non ti, sed vestro consilio adiuti in Senatu de re

83쪽

72 . Andreae sit fax L Helobus stes uunt, vos autem Latine, Italice, imo etiam Gallice loqui consilestis, quibus linguis Dux Henricus tantisper vobiscum utetur, dum linguae Polonς usum assequatur. Ut jam de commodis loquar , illud primum & maximum occurrit, nihil vestram rempublicam ac- 'cepturam incommodi, Henrico rege . Hoc certe aliquid est 3 imo Veio permagni momenti esse vos ipsi judicabitis. Ficti enim posset, ut aliquis Princeps prudens, alias & bonus, periclitari tamen vestruiti regnum sinat, prς- 1ertim is, cui cum Principibus platentissimis inimicitie, id de finibus antiquς controversiqintercedunt, talis certE si Rex vester crearetur, vires vestras adduari quae sunt sitorum tuenda Converteret, ille certe, qui amici vestri aptea

fierint, hostes ut essent infensissimi essiceret, ille vos qui in pace & otio sub alio rege vivere potuis letis, in molestias & pericula conjiceret. Verum huic Principi de quo loquor, nullae extant cum alio Principe inimicitiae, nullς de

provisiciarum finibus, veluti Imperator R .manorum respectu Hungariae, cum Turca in

quaestione est ,ὶ controversiq ,4 ut quidquid

84쪽

aut hoc regnum habet potentiae , aut ipsius Ducis inest vitium , totum stare debeat pro commodis & incolumitate vestra. Minimum praeterea sperare vos utilia velim, Poloni, ab eo Principe cui quia vi mus vobis & potens , quia suarum terrarum vires ad vos tuendos facilius E vicinia educere posset, pulpuram id offeratis vestram. Speciosa haec sunt magis qu1m utilia, Sc sperari possunt non obtineri. Scilicet eae vires pro vobis, non contra vos faturet , ut defendant libertatem non ut opprimant i Cuique dominanti natale est velle ab lutum fieri, vos autem liberi sub Primcipibus esse cupitis , & quia vestrismet viribus confici non potestis, commbdissima foeret Principi ad vos opprimendos , haeredit ria in proximo potentia, sic qui liberos vos acciperet sub regimen. , servis imperaret ubistor. Magis certe persuasum esto, prudentes , series. justos, Principes, quam potem tes quaerere, utique tot iaculis nullis si deribus fretis aut vicinorum subsidiis adjuti, domo. sticis viribus hostium potentiam infregistis, ex parva republIca maximam effecistis. i Dux

85쪽

ndreae Fredro quidem Andium & sita potentia magnus est,& regis fratris amicitia potens, Verum quia haec a vobis dissita, tot terrae, montes, tot fluvii interjacent, ideoque si illud sis ambni) minimum sunt n9citur .i Neque taliter

tamen mea verba notate, ut minimum praesidii ab illis terris sperare possitis,' quas dico

longius a vobis dissitas in imo vero marimum. ntum creditis vobis commodi affuturum3- cum omnes annui proventus in hoc regnum importabuntur, nec aliter vobis eventurum est, quam si novas aurifodinas benignior rebius vobis aperiret. . Hinc Ille, privato sat dives aere, regni hujus p Ventus, quos regiaemenis vocatis, militi scribendo inervabitis. De dignitatibus autem dcprefecturis tum aliis praemiis, quae prudens respublica benemeritis civibus paravit, quieto dc securo animo vos esse oportet a. Habet Henricus est o provincias haereditario jure acquisitas, ubi Episcopatus stini, IX, Abbatizς circiter, CC, Pri ratus circa mille . item praefecture , magustratus quamplurimi, haec ille praemia sus gen-ris hominibus abunde distabuet, vestra vobis

assem

86쪽

inervabit, cum & mos patriς & leges non aliter velin . Dietat enim lex vestr . P eusti ianω et reipublicae , , praemia ad extraneos dejerantur, aeterquam ad eos qui e I lonis orti bitibus. Classem praeterea validam sitis sumptibus instruet, quq viribus ad haec vestrorum Cos, Orum ficta , Dominium sinus Ballici facile tuebitur. . Item Cracoviensem Academiam proventu Sc do storibus reficiet, ut pars j ventutis vestW , artium studiis ue pars altera omnium armorum genere instimatur, quo in loco, aut in Gallia si ita vobis videbitur centum E vestra juventute nobiles, sitis sumptibus erudiendos curabit . Insuper si ad bellum 'pulsistam peditatu opus habebitis,sclapetariorum quatuor millia e Vasconum gente ; ad vos per naves transitatiel, dc suis rumptibus toto bello sustentabitat. Quanti vero aestimabitur regni Gallic perpetuum &nwiolabile vobiscum Adus, Gallici preterea populi secietatem, unde mercatores Gallicas merces quibus carere non potestis ad vos destarent, laestri item reciproco commercio, ea quibus maxime abundatis, sitimo utriusque Κ 2. gen-

87쪽

6- ndreae EM uxi nil Fre γο gentis commodo in Galliam eXportabunt j. De privilegiis & immunitatibus vestris ut i Iar, non est meum , vestra haec sent non no ra, quale regnum & rempublicam elino res dideritis, talem re sturus, & habiturus est. Hecquq 1 me dicta sunt, longiori sermone opes

haberent, verum ut brevius agam. Si Ducii Andium vobis grata fuerit petibna, aut per l, teras aut per delegatos vestros cum eo accuratius agemus, interim si de fide nostra de quo almus) dubitatur , nos legatorum persona deposita, in arce custodirinon abnuimuS. It que tu magne Senatus, vosque liberi Equites,

quod faustum selixque sit reipublicς vestrς,

Henricu) rindium Borboniorum & A vernorum Dux, a Rege Christianissimo vobis osse tur per nos legatos. Hun ad rempublicam assiministrandam institutum d paratum, tanquam vobis natum in filium assumite , non ille certE est uti alii, qui selo Oratorum aspectit regnum obtin e sperant,sed uti omnia sua vobis offert, sic si in regem eligatur consilia sita omnia ad regendani hanc rempublicam adhibebit , ne vos facti unquam poenite . Dum

88쪽

Heviricin P, m Tolonorum. Dum eum sermonem legatus finivit evem tum Electionis exspectare jussus. Ea vero ami-

citiς testimonia nomine Galliς regis grate accepta : Post haec intromissi legati Principum

Electorum Imperii Romani.. Hi merum dolo- .

rem de obitu Sigismundi Regis & interitu magnae domus Jagellonum loquebantur. Leg tionis erat summa ; ut Archidux Austri e ENnestus in Regem eligeretur. Revolv isse securi Principes ajebant) quantum e re Imperii Romani, Polonae&Germanicae nationis foret, eum regno praefici, cui non minor studium dc voluntas inesset amicitiς cum Imperio Romano conservandae, quam Sigismundo Augusto&.Parenti ejus inerat . Eam esse Imperiorum felicitatem, vicinarum gentium sederibus jumgi, de amicitia firmari, earum praesertim, quaeli inimi serent, multum e vicinia nocere, aut amicae multum prodesse possent , longinquinium populorum non adeo secura esse au ilia,

ut illis confidi possit, quia sera sitiit, quia repem tinis casibus imparata s amicitiam 1 longimquos iam vaborum esse, a latere rerum & p rati testimonii capesserent occasionem, nOVOM K 3 qum.

89쪽

quodam vinculo quod offerretur, tot popul tum fidem & amicitiam sibi jungendi.'. bi Amstriacum in Regem eligerent. non dubitari eo facto , Ituorum, Hungarorum, Hispanorum, Germanorum, Bohemorum, Belgarum, &omnium populorum quibus Austriaca domus praeest animos conciliandos iri, ad commencionam vero Qcietatem , tanquam ejusdem urbis civibus Polonis sine accessunt; Ajebant praeterea Archiducem Ernestum E Jageli num sanguine oriundum esse per Matrem, ut aeque ejus Parens fit , Polonia; ac cqterorum civium. Ne Orneret respublica oonsilium Electorum imperii, qui ea fide secum agerent, qua imperii Romani authoritatem tuerentur. Jam decimum gubernacula imperii Romani Austriacς Familiς suis votis oblata esse, cum illa domus humanitate, clementia, pietate ab immortali Deo Maxime ornata sino. Neque Verri e ratione consilium a se porrigi, quod prudentiam Polonorum inci mparabilem prς-

senti negotio sussicere dubitarent, vel quod curiosi in aliena republica videri vellenu, v rum ut partim propensam in Populum Pol

90쪽

Ke irisis Primus Tolonorun . 79num voluntatem testarentur, partim ne ossicio, quod Patris, Christianisaci, & Com. cordi publice de rent ue deesse viderentur. Fuere itemhegis Sueci ,& Magni Moschorum Ducis Oratores, tum Imperatoris Tuta carum legatus, quorum studia longum foret recenSere . Nec tamen praeteribo, quod nusquam ψas notatum in Turca Barbaro, qui de posita innata feritate, legationem fidei & amicis plenam miserati . Solius Dei opera factum credebatur , qui tunc sine rectore turbatam Rempublicam, velut , sitam tueri voluit, flexis ad humanitatem hostibus ι Nec Poloni qumque eo Interregno segnius placabant iras Nu minis. Plena erint templa supplicantibus, onuare sacrificiis, lugubria omnia, Virgines

deposuere sertum , Matron atrum induere colorem , Musici concentus obmutuere, omnia dolorem, omnia non fictam loquebantur. pietatem. Sic auditis legationibus Principum Extermum ; De stipendiis militum Po- doliensium actum. Mis,ant illi legationem . quaerimoniarum plenam , de non soluto sibi stipendio, videbatur vero tutum in ossicio re-

. tinere