Commentarii de sanitate tuenda in primum lib. de re medica Aurel. Cornelii Celsi

181쪽

loco veluti και ερυα sciens praetereo, ac Grammatica Professoribus disputanda relinquo ea tantum daturus significata Natura quae sunt ex nostiae artis usu. Primum' u itaque omnis memoriae larissimi Medici eorumque facile Princeps P

CRAT , naturam vocarunt universam

illam substantiam atque erasim calidi, frigidi , humidi , sicci , quae ex omniabus mundi elementici sta inter se lege

coeuntibus onsurgit, estquae haec corpori humano eum caeteris animantibusae plantis communis Q ippe sua cuiaque rei genitae natura , ideoque a sae-Com eis bo est ap.rellata πο ῖ φυε ν, quod V est nasci. Confit autem ex dict eleriumna meutorum sali communis olla homi tura nil natura inter certos si aes seu gradus

stimarum riualitatum humanae sp ciei proprios inclusa , quae nunquam non est ealida e humida Talia nempe omnia esse animantia GALENU dixit, quae pla-sculo sanguine atfluunt. Iam quoque in ipsa hominum specie propositae craseos non idem perpetuo est modus Namio mistione modo hoc , modo aliud elementum alia superat , aut ab iisdem superatus , sic ut pro qualitatum pri-

marum temperatura ali callui , si trigidiores, alii humidi, alii sicci, aliiqueta κρα- , id est , iobe attemperati sinu. Porro ex Iesiam hac elementotum

182쪽

miseella, quidam veluti genius consurgit singulorum temperiem atque indolem nactus , suffultusque naturali solidatum

partium humido tanquam vinculo se basi totius corporeae compaginis, quae Wipsa quoque ex elementis conflat est. Est autem hic genius autor omris natura. lis functionis quatenus principiorum naturae ires habet. Vocaturque cum a sapientia' Professoribus , tum a me e

dicis alias calor naturalis , alia ipsa aura quoquc natura. Maemadmodum i A lis uat 1ΕΜυ memoriae ii odidit naturam a P- animantium nihil aliud esse quam ali Peli dum innatum , quod semini inexistens my' corpus a vitio efformavit , auxit , cad finem isque vitae enutrivit. Hoc integro alido , senim , amicto modibus dominantiit , ejusque rei causa pro ipsa saepe facultate id quoque usurpatur. Sicuti vero duplex abetur caloris Calor naturalis aeeepti alter enim insitus natura. est quem clam mune proposuimus , du alter influens in orde genitus atque

hine in omne corpus sparsus ita iterque pariter naturae nomen pro loquentium isses aecepit. siqnidem ad eorporis loca aliquo doloris morsu percita natui am 4eeelerares dictitamus ealorem intelligentes vitalem copioso sanguine stipatum , ut id quod nocet depellat. Est enim nihil aliud haec nata , italisia qua a vitalis ille calor continenter alaesa.

183쪽

corde seu perenni fonte statutiens , ae purissimo vectus spiritu in totum orpus quoquoversus dimanans caelestique instructus laeultates vigorem ineolumitatemque omnium operationum conse

vans. Itaque hujus inuoque caloris opus esse perhibemus quod orpus inae; quantumvis temperato actu calens

sentientibus oeeurrat , quodque epulis intro in eorpus reeeptis , tum somno oppressis , metu pereulsis , febrieatae ae- cessiones rigentibus, stigidaque aspersis

interna magis aleant, externa minus. Et contra laetitia exultantibns, ira acincensis , pudore suffusis , solio egressis Pro tota uti vivido alore essiorescat. Ac Prietas tot quidem sunt apud Medicos vocis .ii , i '' naturae acceptiones , quibus ea quoque ilatura non perperam ungetur sub cujus no- dicta. menclatura passim occulta seu arcana proprietas sisnificatur quaeque extra

omnem mentis humanae captum posita

sola nosti expetientia potest. Cui libet 3 inquit GALE Nus corpori propriei ta, quaedam temperamenti inest , quae

hui quidem naturae sit onsentiens, ab alia autem dissentiens , unde fieri arbitror , quod ut vulgo dieitur, tot fe- Palato res sint palata quoes homines. Alii rum di namque alium , alii buturum . pleriqueve siris babulam, plures suillam alii aliud cibi genus aut appetunt magis aut fasti

diur, ae quo magis mireris non.

184쪽

m1lli etiam deleteriis innoxie vescuntur, Duplem ut anus illa, quam GALENU refert, Athe niensis , ut soli quae omnibus exitiose eleuta est , ne per aliquot quidem an secum nos esitata nocuit. manes reeonditae dum naturae in victu proprietatem Λιε Nus simpli- sexto Jauis. tuend. luculentet expres. ζ qua sit. Duplex est inquies victum genus, unum quod secundum simplices quali secuniatates , aliud quod secundum totam sub dum ocis stantiam eonveniens est Illo utimur cultam quando intemperiem mutare consilium x' est hoc sola experientia disternitur R His ille sane tanta vis latentis v conve jus natura est, ut etiam rationis exper- - te animantes , ad ea quaerenda pabula in eitet, quae sibi sunt magis idonec jumenta nimirum ad herbas , leones Iu-posque ad earnem id genus peeu- dum unumquodque ad familiares sibi escasci Atque hinc tanta subinde exori bratura.

tur naturarum contrarietas ut quod rum ciunt animanti erat non ingratum, id vescen-

ipsum alteri non tuto solum , sed etiari, homini interdum uethales sit. Cleuta 'ς rua namque homini venenum , turno nutrimentum est ferrum struthioeamelum refieit, caeteris animantibus inutile est allebotuc homini pharmacum coturnici conveniens est est. Atque abdita hares ineomprehensibilisque naturae vis in usu aliarum pene rerum ompium non tantum in victus dissere

185쪽

tia spectatur. Pertinetque ad medi. eum omnium hominum proprietates nosse , aut certe si id perdifficile est Medico ut quam plurimorum norit. Sunt noscen enim omnem medicinam horrent,

homi nnullis contra gravis ejus nidormies etiam voluptati est. Sunt quibus per

pro incisam venam vel 4rimus quisque Prieta exiliens eruor Helpothymiam adfert xς sunt quos ne ieenae quidem jas effusae unetae exaniment. Mane eerte naturae appellationem AEALENum x. ad Glaue usurpavit . docens non solum communem omnium hominum naturam , sed . eujusque propriam nosis medicum oportere. Habes jam om

nia rerum genera , quae naturae Oca

bulo continentur. Itaque his cognitis , promptius posthae erit constituere , qui cuiques homini adhibeti quia detrahi , quid immutari aut coa- servari expediat.

TEnuis vero homo im plere se debet , plenus

extenuare , calidus refrigerare , frigidus calefaceres, madens siccare , siccus madefacere. Itemque alvum sir Ilia-

186쪽

re is , cui fusa , solvere is cui adstricta est , succurrendumque semper parti maxime laboranti est.

Irrefragabile tritumque Medieo Conseris rum axioma est , Omnia sit nilibus Onser vatio si vari , eontrariis aboleri Ex 11 eollige m idy εre est , hae corporibus vitiosis , illa a

Ientibus 4amovenda eue. inae tamen iis pe lex ut in moibis perpetua , a per a ficitata. nitatem egens limitationis est. Mulios enim in sanorum numero reperias , quibus similium usus morbosam intemperiem consei scit , tantum abest, ut pris. tinum naturae statum conservet. Sed ut cistatuis rerum dilatini in omnibus nota sint, sciendum cst , primam propositi axiomatis particulam in iis tantum observari oportere . qui aut abloluto temperati aut saltem non admodum ealido humidove intemperati sunt. Nusquam enim cete frigidixas ut pro Frigidi xime docebituro at siccitas servantur , tas, sicis quo hae qualitates nostris principiis ex citasve toto repugnent , interitusque motalium te pdeausae sint. At calidis humidisve ho ni minibus , si sua cuique in teinperi s

eundum naturam est cur talis non recte merito eo a servetur Cur v ro nutritis sn. ubi

ι quae astandiatio caedam si Atilentis,

187쪽

Nutti in is quod ruttitur non fiat ab ne, tio quae' qualitate tota substantia Gem milia sunt , quum talis semper materia eorpori debeat apponi qualis deflox es Quippe hae vos impulsi ratione pueristae , vinum dilutum , calidasque loti nes adultis vero panem atque carnem a senibus meracum praebemus A serebhisce omnibus lavenit , ut appetitus non impar sit ibi potionisque qualitati. Semel lai, imus de Hic non hactenus agere, quibus naturalis imperies non est Vehe admodum ita signis. Nam contra si quarnens litatum luxus adeo crevit , ut sanitadituri ei 'ςnen enter incommode , tum utiqueeestir contrariis absente quamlumvis m6rbo'c'ntra intrepide pugzandum est, idque ne si-x In milium se excessus temperamenti exeat victum in immensum , ae morbo corpus exer-τ igi eeat Cadit antem Mem 4: excessus potissimum in eas primi ordinis quali a-tes , quae aeteris Teacius agunt , sunt-Victus qΠ iuste RisTOTELEG aliditas contra frigiditas. Earum ergo alterutra utrius fit primum sine modo invaluis, necelsaria 2 A pyotinus contrariorum erit usurpatio.

uue in xςmperantiam lapsus. tque me istatione HIPPOCRATE atque CALEN authoribus Coryo lociuor , quoium hic . Sanit. Duenda

δε ρου sit , ille libro de victu Idiotarum lucule aiata orati a docuit sic e institueatam

188쪽

diaetam , ut calori ac frigori contraria sit ratione habitus, aetatis, temporum

anni. Nec unquam defuit qui uteanimadversioni respondeat , succcssus.. Nam hieme alidum, aestate frigidum victum majores valetudinis commodo amplectimur , tum senibus meraca potio , juvenibus diluta accommodatior est , corpora biliosa frigidis , pituitosaealidis felleius nutriuntur senes aestate, juvenes hyeme tutiores sunt. Et inimi-eiot adolescentibus aestas , hyems Iongaevii est. sic dignum admonitione putamus , quod hoc loco cum alidoseontrario victu alimus , non id nos a CaIlutidum notare quod secundum naturam dum est . sed quod asellirium natumque re duplo

pugnans est , hoe namque quod aboleri debet iuvenes magis pollent , illo quod servandum ex pueri ae proin

his moderate alida , illis frigida onvenientiora sunt Duplex hoc alidum HippocRATEc quoque scriptum nobis mu- reliquit. Nam cum Aphori orum volu rab. . mine sic ait, a ui rescunt, plurimum ha Aph.r bent ealidi innati, id calidum expressit, quod a semine ortam prorsus benignum naturale, omniumque operationum efficiens ausa est. At in EPIDEM iis aliud mNI ealidum notavit , ita loquens , Θερμο uul κοιλιο , id est , ventre calidi , frigida earnis, graciles, hi conspicuis venis,

189쪽

In ca lida natura , refrigeratio Iotus crux, quies. Hoc se in calidηm ignes: im prorsus est squalidkt , febrile, ae naturae ex toto contrarium , maximeque in nobis i get , ubi aestas , ubi temperat ut sibiliosa atque aetas virilis est. Atque hie in proxime dixi contraria victus ratione pugnandum est , ne similiti a alimentorum usus tempei amenti vitium Fraguli in immensum efferat Q aae res ut m ras tem do retuli non minor eura in frigidis Pς quoque observanda est. Nam hae no-sembb iis celesti calore afflatis ex toto abolen contraria sunt , ejusque rei causa nullida. sun esioni s ut GALE Nus ait prodesse sis uiisque robus genitis ut RisTOTE.Θ- ε ὶ unquam misceri nisi ex aee idente Frigidi conssierunt Porio in intemperantiamtas ex se Iabi humiditati non adeo proclive est

' quae qualitas supelioribus ignavior

est at ilia ad patiendum magis quam- agendum comparata . deque protinusti , quo pucris humida conveniant seu nullnm intemperiei discrimen minantia , quatenus humiditas ipsis omnis lumi secundum naturam adde quod dit si optime quoque talia inserviunt , iumrnil eorporis humecti nutritioni, tum increue, tam ment λ. Quam rem sagax natura per- poscit sentiens ac matris in usum humenti alimenti ipsis iraep1ravit. Haec pia nimirum humiditas geniturae atque sata. . ut i rimis nostetae vitae init ita mari

190쪽

ine Enis familiarisque est, tantoqle impentius ejus fiuitione peteri juvantur, quarto generationis me timordiis sunt propiores Por o et si constat praehu Hiimia mi hos natura hominec magis esse lon dis magor vos e ac sanitate, ubi aetate jam pro gis Vi cusserunt, inconcussa plus arietis frui, usus tamen venire interdum potest , ut hisce quoque humoris nimietas utcun raque eatenuari postulet, utique si cor ',' pus fluxionum, putredinis ac redundan quantiae vitiis facit oportunum. Tum enim cloquenori veritus GALE Nus est , usu pluscu lae exercitationis frequentis me L . bum balnei, medicaminum pax gantium, S ι;.it. diu retico iam arque erres norum temperamenti luxuriem reprimere Dipsuna in quibusdam fieri mi lieribus plus justo pituitiosis oportet, ut iΓbus hu- Loida intemperies facile in moti, in ea crescit, undes fieri arbitror quod o Polybus1YAus victum his omnibus aes potissi lib. r.

imum cum utero gerunt, simpliciter sic

cum ii stituerit, utique si non ultima ' u

sant impiaegnationis tempora, tam tu Mulie- una muliere duo grandia si .mul tu pora ibi scent in tur Itaque conreptionis cini gravitio tenuans siccansque victus ratio satis commoda est , eo quod tum corpus ex- elementis non uno nomines gravetur , iliis .i e quando, menses praeter solitum defi tus in Ciunt, pauculum nutrimenti in no tilia.