Theoria entium sensibilium sive Physica universa speculativa, experimentalis, systematica et geometrica omnium captui accommodata. Accessit rerum index alphabeticus ... Auctore abbate Para du Phanjas. E Gallico sermone in Latinum vertit F.T. Tomus pr

발행: 1787년

분량: 562페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

141쪽

ris ' . Additamen apia sequens a IIam omnino diversam statuebat post is gna inventum ex iis, quae in artium, .& scientiarum historia epocham essiciunt.

. , BIachii inventum.

I. Blae hius itaque primum, ut & Meyerius, in rerris, lapiduus ealcariis probe noscendis ad laborans, ut detegeret quam in iis actio ignis mutationem induceret, quum eas causticas effcit; detexit primo, lapides hos, terrasque in statu naturali saturatas esse aqua, &substantia quadam volatili, quae nun Cras mπbitieum nuncupatur, quaeque iis magna copia insidet; deinde ustionis effectum esse ab iis hane aquam, & hoc gas auferre easque eo majorem ea usticitatem adipisci, ceterasque calcis proprietates, quo magis aqua,& ipso gas expoliabantur. α

In caleo, is anali.

. II. Deinde, ut & Meyerius, auari fixa ,& volatiria pertractans. deprehendit primo ,

corpora haec, dum nondum ignis, aut calcis vim experia sunt, magna ex parte aqua, &gas Satura fa esse , quae duo magna . e X Par ecausticitatem hebetant, quam habere possunt , di qua, apta fiunt crystalli Eationi. Noviti deinde, si calet vivae apta proportione misceantur, calcem illis materiam hanca queam, & gas adimere, quibus tunc ipsa Saturatur; unde sequitur, calcem, quae causti citatem non obtinet, nisi aqua, & gas expolietur, quod ustione fit, hisce substantiis iterum assumptis, simul cum ipsis omnes recuperare lapidis calcarii nondum exusti pro rietates, atque dulcedinem; ex alia vero parte auali fixa, volatilia, quibus calx viva hanc aquam, & hoc gas adimit, maximum , - quem

142쪽

Ad pH am Unhersam . I 29 quem habere possint causticitatis gradum, ma ximamque deliquescentiam a quirere. Causticitatis theoriam satuit. III. En tibi paucis elegantem Blakii de causticitate theoriam, cua physicis, chymicisque satisfacit, & aperte probat, causicitatem neque actioni ignis puri cum Lemerio, neque actioni ignis ferme puri cum Bau meo, neque actioni ignis combinati cum Meyerio esse tribuendam. . At enimvero nobis' indicans haec theoria quid causticitas non sit, quomodo ipsa producatur , augeatur, minuaturi destriratur in corporibus natura causticitati: assi mendae aptis ;nihil nos docet de causticitatis causa, & natura, nec indicat unde emanet, quid si, quomodo, aut quare agat . Haec nos sequenti Observatione investigabimus. O UERA CAUSTICITΑΤIs ΤHEORIA

Cavsicitatis natura , causa plasa. a 6os. OBSERVATIO. Quaenam causie itatis causa physica est, is naturat Arduum problema, cujus solutio ab universa aeris, &ignis theoria pendere videtur, quae admodum adhuc manca est, a tota theoria tum specie rum gas plurium, tum affinitatum chymica Tum , quae ambae adhuc vix innotuerunt. Quare cum non nisi conjecturas hac super re habeamus, has proponemus, ut ulterioribus inquistionibus sternatur via.

143쪽

IIo . , Additamenta Ignis elementaris. r. Nobis videtur primo, ut saepius iam monuimus, fieri non posse, quin ignis elementaris, seu substantia ignea, & lucida a sole eis manans censeatur verum causicum, & fortasse ut primitivum omnis causticitatis principium, quin & omnis aciditatis, & alhalinitatis in tribus terrestribus regnis; sive ipse in se, & per se proprietates has causticas habeat, sue eas aquirat dum substantiis se intia me immiscet, atque conjungite quarum pars

quoque a corporibus, in quae irruit , absorbetur; partem hanc vero absorptam iis. corporibus commisceri, & eorum partem inflammabilem fieri certum est εCertum quoque est, partem hanc instam ἀmabilem, quae tanta copia corporibus combu-

sibilibus inest, & unum est ex eorum principiis proximis, a statu combinationis, in quo fixa, & veluti. iners est, ad statum ignitionis transeuntem, in . quo libera, & activa evadit, fieri verum causticum; atque hoc esse aut

ignem purum, aut combinatum .

Pars haec inflammabilis corporum est ipsum sibalii phisesteum, cujus existentia nihiI mianus ipsa existentia corporum certa est; et siphaenomena illi a Sthalio attributa non semper vera, nec illi attribuenda fortasse sint , ut plerique arbitrantur . '. Certum praeterea est, terras calcarias, demetallicas ignis actione, qua iis ealcem redi-

144쪽

Ad pissam iniversam . . 13 aguntur, fieri causticas; igne, & incineratione esset saltem ex parte alkali fixa, & volatiolia; igne, & distillatione, aut sublimatione . fortiorem fieri , aut fieri posse acidorum, &alhalicorum causticitatem.

A eorporibus solutus aut efficis aikali, aut

Quid hinc inseras , nisi ignem elementarem esse veram causticitatis causam physicam , sive illam natura sua immediata constituat , sive tantum sua actione in corporibus illa praeditis producat itais praeclara Blahit. inventa ad mittantur, difficile erit Meyeri sententiam Mpte moderatam illis non sociare.

Aqua ea licitatem destruit.

II. Nobis videtur , quanto ignis causticita tem efficit, tanto ab aqua illam destrui Uehoe innotescat experientia consulatur. Docet ipsa, acida, aikali , calcem vivam eo minus caustica esse, quo minus aqua sunt destituta; eoque magis caustica fieri, quo magis. aqua spoliantur: sive quod aqua causticis εe immiscens ignem absorbeat, aut dissipet, a quo eorum eausticitas ex parte pendebat ; sve quod aqua haec corpora saturans , illis tendentiam ad se aliis . subsantiis conIuvendum adimat in qua proprietas corum caustica sita erat. I dem , & fortasse validius praestat gas me phi

ticum . .

Gicitas non pura priUatio.

- III.. Nobis videntur praeclara inventa, detentamina Blakii nihil ad eaoieitatis naturam , is causism detegendam conferre; nobis enim tantum indicant causticitatem in eorpori-F 6 bus

145쪽

132, , Additamentabus tamquam puram privationem , recessum scilicet aquae, & gas mephytici a corporibus. Ita vero causticitatem exhibere non est sane ejus causam, aut naturam exhibere , quae inpura privatione statui nequit. Aqua , & gas me phyticum a corporibus reis mota esse poterunt obstaculum alicui postivae corporum proprietati ab illis remotum; at aquae, & gas mephytici absentiam fieri hanc corporum proprietatem profecto repugnat: cassicitas est innitas non satIata. IV. Nobis tandem videtur causticitas esse tendentia corporum causticorum ad conjunctio nem aliis corporibus ob eorum innitatem nore satiatam ; hanc vero tendentiam ad conIunctionem in ipsis gigni aut ab igne puro , qui in eombustione , aut calcinatione , aut sublimΤtione ab illis aufert aquam , &gas, quibus erant saturata , eaque disponit , aut disposita relinquit ad novam saturationem appetendam ; siva medio igne combinato , qui ipsis immixtus asinitatem in iis complexam e sciat , qua tendant iis substantiis conjungi, ad quas ex se nullam naturalem tendentiam habuissent. En tibi causticitatis naturam , & causam . Talem saltem esse conjecimus post phaenomena. ea physica, & chymica diligenter experta, quae veram illius cognitionem nobis suppedi-aare posse credidimus.

Acidorum cavsicitas. 16io. NOTA I. Τum acidorum, tum. at hali-Isorum ea usticitas auget ut ab iis aquam , α gas superabundans removendo, & ita eorum salinam/substantiam concentrando. -

146쪽

. Ad PB liam Universam. T 33

Aeidorum eum auari effervescentia. I. aeida probe concentrata quum in substantias metallicas , aut calcarias nondum in eo. cem redactas, aut in athali parum admodum. caustica agunt, maκimam effervescentiam , de - minimum eatorem excitant. Tune acida' partes aqueas, &gas corporum, quibus junguntur, praecipitant ; & partes haea dissolutione erumpentes tumultum excitant, uo liber exitus datur suido igneo, quem dis o- solutio vinculis solvit. -

iseida, or Athali sine effervescotia . .

Eadem acida probe concentrata quum in subinstantias calcarias in calcem redactas agunt , aut in athalica maxime caustiea, nullam effervescentiam excitant, re maximum calorem placide cient, qui aliquando usque ad igniti Rem augetur. Tune haec acida nihil aquae , aut gas inveniunt, quod praecipitent ; totaque eorum vis caustica, & dissolvens exercetur in tacita con-. junctione substantiis causticis, quas invadunt ; atque ex hoc conflictu ingens calor enascitur.

asar. NOTA II. Calis dissolutionum rhymn Tum gigni videtur ab exitu ignis principii in substantiis dissolutis contenti, di dissolutione Iiberati . .

, Amborum ratio.

I. In dissolutionibus cum effervescentia mi /nimus est calor ; ignis enim exterius dissipatur Cum aqua , & gas , ut successive erumpit , &liberatur; neque illi satis temporis suppetit, . ut magna copia congregetur , diu sius in corpora dissoluta agat. , H. In

147쪽

334 . . . Additamenta II. In dissolutionibus sine effervesce fila ea-Ior saepius vehementissimus est; ignis enim dum successive liberatur in dissolutione detinetur , ubi accumulatur, & agit non secus ac lacru- Cibulis, S iurnis chymicis... III. In utroque superiori easti ignis hisee substantiis conjunictus sese liberans sit eausiacus , qui prius talis non erat . At non ignis has: substantias esticit causticas neque quum illis conjunctus est, neque quum liberatura , quod escit causti eas su stantias has sese dissolventes, & simul conjunientes est earum naturalis assinitas , seu tendentia ad conjunctionem ; quaecumque antea suerit , & nunc se vera hujus assinitatis , di tendentiae causa

Combustio quid.

rio principii inflammabitis , quod est pars co stitutiva corporum combustibilium , quodque Ceteris eorum, principiis proximis modo magis,

modo minus adhaeret, . -

Corpora eam busibilia.

Inter naturalia .corpora Nurima sunt . quae igni applicata, aere concurrente, ignescunt sflammam pariunt, ignem , quo penetrantur , lunt, atque augent propriae substantiae jactu- τλ. Haec omnia corpora combusibilia vocantur.

148쪽

Ad physicam Universam. 13socombustibilia .

Alia pleraque sunt, ut terrae, lapides, substantiae sabinae , quae igni objecta incalescunt , incandescunt, lucent; at neque sammam emittunt, neque ignem alunt; ignis tamen in illis coacervatur, qui eorum naturae extraneus est: ct calorem , ac lucem amittunt quum ignis exterior removetur. Corpora haec incombustibilia dicuntur.

Principium inflammabile corporum combu- sibilium, quo ipsa ardent , & ignem alunt , phlogisticum appellabimus et nomen in physica sacrum, &icum ipsa fortasse duraturum.

PRINCIPIUM INFLAMMABILE CORPORUM CONBUSTIBILIUM .

1613.LOBSERUATIO. ATa certum est corporibus combustibilibus inesse veram substantiam igneam fixam, di illis conjunctam ; ac verumst iis inesse veram substantiam a queam , &aeream in eodem statu fixitatis , & combinationis . i6oy . I. Aer sese corporibus conjungens juxta smplicis , aut complexas affinitatis leges suam e - .lasticitatem amittiet , a qu. fluiditatem , ignis volatilitatem , & saepius causticitatem . At in hoc combinationis se tu naturales horum trium principiorum proprietates non de- struuntur: tantum alligatae osstaculis sunt; &

149쪽

II. Corpora combustibilia decomponendo exilis extrahuntur, elementa aquae, ct aeris, quae facile pristino statui restituuntur: idem in ele- mento ignis seret, si vasa d rentur apta illud colligere, & in statu suo naturali, & agente

Ignis suum pbAgisticum. Ignis elementaris ita in combustibilibus ligatus, & fixus substantiis , quibus assinitatem habet sinplicem, aut complexam , est eorum pbogisleum t suae inflammabilitatis principium, quod illis combustione adimitur. III. Principium inflammabile a corporibus erumpens magna ex parto in combustione de- struitur , a qua de componitur , & substantia ignea, ac lucida dissipatur, atque ita eumatur ignis liberi, & vis ignitionis augetur. Glogisticum non semper totum 'la eombusione destructum.

Non tamen semper totum in combustione destruituri, praesertim si illa languida sit , &dissicilis.ιSemper bona pars bit eum sumo , aporibus aqueis , & gas; hon de composita , noR cessans esse phlogisticum, non effecta fluidum igneum; quod cum pluribus aliis phaenomenis suligo ostendit. sisysin. s

er combusioni neeessarius.

consideretur, certe snς aere obtineri nequitῶ

150쪽

Ad ph si eam Universam . 137 nequp principium inflammabile corpo m destrui in illis potest, nisi simultanea ignis , &aeris actione ; hoc vero non contingit, nisi quando duo haec fluida intimam corporum subinstantiam simul invadunt.

Experimentum, Docet experientia, corpus maxime eombu-

sibile inclusum)vas aeri impervio , & igni

vehementissimo expositum , ubi totum igne penetratum, &.candens cernitur , non tamen re ipsa comburi ; ignem vero, quo intime per vaditur, illi esse extraneum, quem nec alit, nec sua propria substantia nutrit Hoc ostenis dit , principium inflammabile corporum com bustibilium unam ex iis substantiis esse , quas ignis dissolvereῖnequit nisi adsit intermedium ;hoc vero esse fluidum aereum ad principium inflammabile a combustibilibus separandum ne incessarium.

combustibilia in statu liquido

I. Hinc intelliges quare liquida magis in

flammabilia, ut spiritus vini, &olea aetherea nunquam nisi in superficie ardeant. Hoc ideo est , quia non nisi in superficie aerem immediate contingunt. II. Hinc quoque intelliges quare inflamma hilia quum in vapores resoluta sunt aut igne, aut fermentatione, in aere aperto parata sint in instanti prorsus conflagrare. Ideo hoc est, quia omnes ejus partes in tota earum superficie aer ambit; unde faci Ilime in eas fluidum igneum, tum aereum agere pomi est .

SEARCH

MENU NAVIGATION