Animadversiones in constitutionem morborum stationariam : ejusque cum siderum laboribus necessitudinem

11쪽

Harmonicus corporum coelestium concentus, nulloque salo variandus cosmicarum revolutionum circuitus Divinae sapientiae apocalypsis miranda, aeternas illas ponit atque sustinet naturae leges, quibus obsecundant cuncta telluris

phaenomena, quibus obtemperare cogitur, quidquid egei ,

vivit, et sipirat. Quaevis entia, quae infinita varietate et multitudine terraqueum incolunt globum, partim ejus cortici in fixa , partim mobili pede circumvagantia, partim aequoreis recondita fluctibus, numen phasium grandi- mundialium ad prime sequantur, portet. Sunt enim genitoris planetae, et unacum illo Universi totius particulae. Similia patitur humana Physis. Innumeris profecto est obnoXia metamorphosibus, o periodicis, mox inordinatis ac pene exlegibus, sive spectemus phaenomena, quae illiba ta valetudinis exhibent simulacrum, sive illa, quae immensam constituunt aegritudinum catervam Ephemera et caducavi entium existentia jam rationem includit, cur saepe saepius nequidem ordinariis anni temporum ac tempestatum vicibus impune resistere valeant. Tanto minus itaque genus humanum multi saria, eaque gravissima esstigere poterit mala, si graVes, rapidae, aut insolitae in tellure eamque ambiente at mosphaera contingant mutationes Quum vero istae nuspiam arctioribus spatii circumscribantur cancellis, sed super plus minusve vastam terrae plagam incumbant; ipsae clades inde Driundae non uni, sed pluribus una hominibus parabunt

insidias.

12쪽

Quotiescunque igitur improvisae, insolitae, et graves in macrocos in accidant conversiones, inevitabilis erit novae epidemiae ortus, vel jamjam existentis Odisicatio. Atque versa vice quotiescunque vigens character morborum popularium notabilem sortitur variationem, Vel plane nova inauspicato e surgit constitutio epide mica de cosmica, vel tellurica quadam revolutione oborta satis tuto arguendum. Novimus e fastis morborum epidemiorum et pestilentialium quos eruditissimus medicus Schnurre summa diligentia etcia ροδεα collegit, in quo chronologicum ordinem digessit'),

quod eorum irruptionem Vix non constanter uranicum quod

dam phaenomenon, ut insignia μετί Dρ praecedebant, vel comitabantur, uti cometae eclipses globi igniti, trajectiones stellarum, terraemotus , aerolithi, turbines, diluvia fulgura, aliaque similia. Ita sane accidit anno 1820, quo epidemica constitutionecopinam mutationem passa, parique tempore completa Solis eclipsis fervidissimam aestatem sequuta est. Die utpote T. Septembris, hora 1, 23' post meridiem, O Obscurari Oepit hora , I integer discus occultatus adparuit, caligine maximum culmen adepta atque hora 4 14 4ris linam denuo Phoebus in toto anahili recuperavit lucem. Ingrediente Solis deliqui haro metrum laollice 23. 0. 4, thermo metrum gradus 18. 8, hygro metrum gradus 45 signabant, atque Siguam tantum in clipseos culmine Obtulerant depressionem Auram undiquaque serenam lenissima Caeciae spiramenta Perctarunt. Idcirco lucis desectus, etsi vix major, quam diebus aequabiliter nubilis observari solet, inessabili ratione com movit animos, rarioris hac ii omen majestatem tacite admirantes, quos e Cusso luctuoso velamine Sidus lucidum iridens rursus exhilaraxit. Quae directe exceperunt languidi luminis radios, Objecta, caerulescentem ludere videbantur

13쪽

Jam aestivis iiisdem anni mensibus Iulio et Augusto,

notabilem extitisse ebrium nervosarum et morborum asthenicorum numerum, is Sasque febres intermittentes ominosis terruisse symptomatibus, alia occasione indicavimus De setis cente paulatim aestu mensis Septembris meliorem hominibus sortem polliceri videbatur. Re quidem vera conticuit insidiosus ille ebrium epidemiarum character, qui plures

immolavit victimas, geniusque autumnalis suetam sulcare occepit orbitam. st mensis dimidio vix emens nova et inauspicata prorumpit Calamitatum turma ordinariae sebres catarinosae e gastricae, lenitatis suco incautiores decipiendo, re pentino virium lapsu ancipitem reddunt aegrorum sortem Diari ho eae atque dysenteriae, utut a communibus ac levibus causis ortae, efficacissimos saepenumer eludunt medentium conatus Febrium intervallatarum nonnullae praecipiti paro xysmorum circuitu in subintrantes mali moris, lentasque ne Vosa convertuntur aliae concussis oeconomiae animalis et teribus diutinas ac refractarias insolito numero Pariunt a che ias, hydropes icteros, melaenas, phyScOnias, marco res. Haecce consectaria illis tantum in casibus anteverti, vel saltem cicurari possunt, ubi Cinchonaceorum et cardiaco mim pes sine mora implorantur.

Consimili serme passu decurrit mensis October In cunctis morbis, maxime sebrilibus, subdola quaedam transparet malitia, in anomalia proclivitas, atque enisus erga ConSuetas medendi rationes, quin plausibilis patescat cauSa. Subsequo Novembri et Decembri sua equidem jura imminentis rumae imperium defendit. Grassantur prae aliis organorum spiritalium phlogos es. Desideratur tamen illa multitudo, illa vehementia, et illa in decursu regularitas, quam

praecedenti triennio observare consuevimus. Peripiteum Oniae

lallaci imponunt gravitate. Ad largas et repetitas invitant phle botomias obsecunda doloso nutu medicus consuetudinu' Annales scholae clinicae Ticiuensis Pars altera. 1830 pas. 1711

14쪽

inducius Ast revi una poenitet inconsiderata in prosundendo latice vitali prodigalitas Corruunt vires aegrotantis, et unacum illis spes cris eos exoptatae Modo character subrepit ne rasthenicus, ejusque tristis comitatus Modo, si so ras pulsantem debilitatem in limine reprimere licuerit, tardi grada saltem convalescentia aegrum et medicum taedet Modo hiennop tyses pervicaces haud viliori periculo terrent Modo serosus latex, victis vasorum exhalantium repagulis, thoracis caveam lethali inuncla rivo Medicatrices naturae vires tantam universim in febribus acutis Osserunt imbecillitatem

ut solemnibus atque decisivis risibus efficiundis plerumque impares evadant. Repetitis nonnisi moliminibus salutis via veluti per gradus aperitur. Nullam vidimus Peripneumoniam,

quae ante nonam solveretur diem.

In cunctis morbis, popularibus et sporadicis, acutis et chronicis, manifestus in languorem et toti iam animadvertitur nisus, summam jubens in subministrandis praesidiis anti phlogisticis circumspectionem. Febres typhosae plerumque

tres Cyclos septenarios excurrunt, per intercisas et vix di stinguendas cris es dissipatae. Xanthemata obsolet forent; erysipelata in edem nituntur. Metastases, jam a pluribus annis rarissime visae, adeo requenter Obveniunt, ut non solum febres e deleterio quodam omit oriundae, sed etiani insontes peripneumoniae improvisos rubores erysipelatosos, abscessus juncturarum, vel parotidum pararent. Singularem vero adtentionem excitare debuit insolita frequentia ne 'rosium , quarum omnigenae passim Occurrebant formae. ἡLevissimae et ab aegrotantibus phninium praetervisaeis causae ephalaeas , cora ias, Manias, Hysterismos, Cho- ,, cas, Parcses rogignere sunt visae , in luthus omnibus

senex rosium specielius character debilitatis torpidae , vel herethici languoris, nunquam Vera hypersiliunia et vitalisse roboris Xcessus adparuit. In anni temporum, Vel tem sepes talum vice phaenomen ratio incassum quaereretur; at

semustili aera conditiones neque ales fuere , quales nervis

15쪽

ἡ insidiari consuescunt, neque sub Variatis anili temporumhvicibus adeo constalitem esseCtum Producere potuissent.

-Propterea nec annuam, nec intercurrentem quandam consistitutionem insolitum illum nes rosium numcrum Provocare Orituisse, nobis satis evidens videbatur ). Ejusmodi rerum status, Variatis unice per anni tempora et nautatam inde constitutionem periodicam circumstantiis, quasi per triennium durare visus est. Gelidissima tandem

hyems cuna anno 823 ingressa, ac per totam Europam insueto saeviens rigore, dominantem morborum Characterem

nevrastheni cum Stinxit, eique oppositum adduxit gravissimam utpote constitutionem inflammatoriam, illi nou absimilem, quam anno 18l8 et 1819 Observavimus.

Quum constitutionis stationaria nomine intelligatur ea, quae indeterminato hactenus annorum curriculo continetur, quae sine ratione anni temporum et tempestatum ordinariarum nascitur, sensim invalescit , Viget, iterumque decrescit quae alteri alius indolis subnascenti locum cedit quae morbis epidemiis annuis et intercurrentibus non minus ac sporadicis imperat; cita nostr in casu ingenium epidemia

Stationaria mani festam subii isse mutationem , extra dubitationis

aleam positum erat. Re quidem vera adtentiorum medicorum neminem es sugere potuit certus quidam omnium morborum in dynamiam nisus, inflammationum vigor universim adtenuatus, decurrendi modus minus praeceps synasto' malum Versabilitas insueta, crisium cunctatio, moderationis necessitas in usu remediorum debilitantium et maxime phlebotomiae, summique ex adverso therapiae excitantis et cardiacae rato tempore adhibita praestantia Superstes itaqu0jam ab aliquot annis charactor stationarius hyper Stheni CUS, ante meum in Ticinens urbe adventum evolutus, quem annot uel grassanti typho contagioso inflammatorium characteremiti Pressisse, atque crebras et vehementes phlogos e mViSSU,

Atinales scholae clinicae Ticinensis Pars altera. 1830 ling. 239 24 in

16쪽

alibi retuli , labunt aestate anni 1820 in ast enicum fuit

conVersu , iterumque inpersthe ticam indolem recuperavit ingruente bruma anni 1823. Priorem auspicata est aestas servidissima, et totalis Solis desectio die T. Septembris I 820sacta alteram hyems rigidissima, atque plenaria Lunae eclipsis, quae die 26. Januarii 1823 accidit.

Mens humana, nisi testudinis induat naturam, solo phaenomenorum intuitu acquiescere equit Quamquam artem medicam primum genuerit observatio et usus, ea tamen etiamnum vagiret in cunis, si vires ab analogismo, et per sectionem a ratione non accepisset. Solae enim observationes, utcunque frequentissimae sint, confusam duntaxat exemplorum copiam animis nostris ingerunt, nisi ea partim com ponendo, partim seiungendo illud nobismet ipsis lumen ac cendamus, cujus benescio quidquid Xperientia compertum

est, distincte atque Ordinate distributum videmus , tam in principiis et causis, quam in progressibus et antecessionibus. Uberrima observationum seges chaoticam praeberet Gυμμῖ- fax, nisi rationis adjumento coordinetur. - Qua de re prurivit animus illius quoque causam inquii endi mutationis, quam

humana physis sub ingressu noc a constitutionis stationaria pati tur, ut inde determinatus morborum character per plures dominans annos quadantenus intelligatur.

Causam proximam constitutionis epidemiae qualiscunque nonnisi in potentiis grandi mundialibus, sidereis ut pote, telluricis, vel atmosphaericis quaerendam esse, nulli

subjacet dubio Diversa earum indoles disserentiam constitu tionis stationariae, annuae, menstruae, quotidianae, vel in tercurrentis ponit Epidemiam stationariam neque o periodico anni temporum circuitu , neque e communibus tem pestatum vicissitudinibus oriri, jus duratio, Xtensio, et decurrendi modus abunde testificantur. Hactenus principes consentiunt in rebus medicis observatores Discrepant vero

4 ionuales Clinicae Ticinensis. ais i rimo. 626 ag 130.

17쪽

atque vacillatricii adsignatidis sontibus. - Varuae sunt, in--quit summus Sy dentiamq), annorum Constitutiones, quaehneque calori, nequo rigori non Sicco humido se ortum suum de--bent, seu ab occulta potius et inexplicabili quadam alte alion iuis ipsis terrae pisceribus Pendent , unde aer ejusmodi m luc iis conta- ,,minatur, qua humana Corpora huic aut illi morbo addicunt de ,, terminantque Stant scilicet Pra fata constitutionis praedominio ,,quae inacto demum aliquot annorum curriculo iacessit , alquo is alteri locum cedit. Bendit soli continuas , quae in lino- sphaera accidunt, elementorum aereorum ana se atque sun theses, dominantis constitutionis causam praecipuam esse, Opi

nabatur q). Etiam celeb. IIus eland certa quaedam, Perana lysin hemicam non detegenda, ergo ignota cras eos atmo sphaericae vitia supponit ). Nimius Harios '), cui doctrina de constitutione stationaria plurimum luminis debet,

coimersiones electro magnetica telluris , ejusque imosphaeras,

per antagonisticam cum Planetis relationem et ecfas arguit Ingeniosus te se mutationes quasdam oti as sibi imaginatur in ita telluris interna, super homi/ιem quasi resteaeas'), modo ab idea Sydentiam parum diverso , ast multum obscuriori.

Alii hoc objectum silentio praetereundo, aenigma Oedipo sol

vendum relinquunt. Meam adtentionem Xcitarunt Solis et Lunae cl*ses Variatae, quae tunc temporis obtinere necessari debent, horum siderum relationes dynamicae cum tellure indeque oriundae virium cosmicarum ac telluricae atmosphaerae

' Opera medica Genevae 1736. Suci. I. Cap. II. Pag. 22.

18쪽

8 ἐπαλλαycii ita phaenomelia uittaxat cum ingressu atque

termino novae constitutionis morborum stationariae nimis arcto ConneXa suerunt, quam ut neglectum, vel plane contemtum mereri viderentur. Qualiscunque autem sit mea dopotestat eclipsium in permutando constitutionis epidemicae character conjectura, persuasum habeo, tanto validiora requiri argumenta, quanto majores in ea vincenda sese obtrudunt dis sicultates. Ne itaque mens ipsa dilucidandis tenebris intenta, eclipseos subeat casum, ante omnia ad experientiam, Optimam rerum magistram provocabo utrum nempe e veridicis obse vationibus quidam eclipsium Solis, vel Lunae in humanum

organismum Constet influxus. Generalibus demum innixus naturae legibus earumque in regenda hominum sorte dignitati, rationem consulere non omittam, an suadeat vel dissuadeat, adplaudat vel explodat prae conceptam opinionem. Qui

in argumentis gravibus proprio ratiocinio nimiam praebent fidem, in erroneos facile detorquentur tramites. Quamobrem Iubenter variis in locis ad valentissimorum scriptorum auctoritatem adpellavi, eorumque plane verbis usus sum, ut in magna rerum dubietate semper decet. Cum tantis autem Viris si et ego erraverim, gloriae mihi potius, quam ignominiae duco. Si votis responderent conatus, quod aequi decidere velint judices, leviculam in tenebris lucem elicuisse e corde laetarer. Sin minus, ego ipse delusae phantasiae sterile g-

mentum Letheis committere undis non cunctarer.

Quum jam occasio praesto sit, rei abstrusae disquisitioni, licet viribus majori vel ideo in imo rari placuit, quod admodum pauca universim in medicorum scriptis extent placita, eaque per transennam tantum commemorata Lectoris

henevoli taudium levare studui exemplis rarioribus et varia iis, non alasque negotio in unum collectis. st fortasse nec illis displicetao, qui ignorantia caliginem praeserunt rationis luci, at tuu in rebus abstrusis profundum silentium anteponunt cui vis me litationis te litamini Siderum labores enim tenebras pariunt, tuas ipsi an Xie luaerunt. Qui autem lucem , ut ego,

19쪽

ani alit, illam quoque OVis consiliis atque studiis dissipaturam fore eclipsin desiderabunt, quae hactenus laetos CosmO- Iogiae medicae campos Occulit, hodierno aevo minori sane, quam merentur, solertia ultos. Daedaleum ingressuro labyrinthum propitia est comis Ariadne. Iure mirabatur jam incomparabilis Rama ZZini '' , in describendis epide iniis nulli secundus auctor, quomodo ippocrates, diligentissimus caeteroquin rerum omnium et maxime coelestium Observator, Luminarium desectiones alto silentio transegerit, et quomodo Practici fere omnes Solis vel Lunae deliquia non pluris secerint, quam eorundem Siderum oppositas et ordinarias coitiones. Si ex divini Praeceptoris sententia ad aequinoctia et solstitia solertissime advertere Oportet, non incongruam erit, si medentes Clinici ad luminarium desectus oculos non solum, sed mentis quoque aciem intendunt.

Ex Historicorum scriptis atque chronicis libris varii aevi constat, post Solis Lunaeve labores haud raro sun estis simas erupisse pestilentias, vigentes epidemias increbuisse, vel alienum untaxat ingenium contrasisse, aliisque modis hominum salutem periclitatam suisse. - Jam apud Thucydidem V sequentia leguntur : Et Solis deiectiones, quas, frequentiores acciderunt, quam unquam ante memor alas fuerint; is et apud nonnullos magnae siccitates, et ames eae ipsis natae, et hyestilens morbus, qui Graeciam non minimo detrimento 'cit.

Plinius V pestilentiae ex obscuratione Solis contractae meminit, cui sussitum ignis mederi ex Empedocle et ippocrate probare instituit. Anno 6349 Chr. ., qu SeXta Synodus Constantinopoli tenebatur, post Solis eclipsin pestis gravissima erupit, quae Papiam depopulata est, ut ciVes iuga montium petere cogerentur δ); neque minores in Λnglia

opera omnia medica et physica Lond. 1717 pag. 109. V De bello Peloponnesiaco Lib. I. 23. i istor natural Lib. XXXVI 69. . m. 59.

ube d elia pii do histuriis aetatum mundi Norimh. 1493. Fol. 157

20쪽

et Hibernia edidit strages. - Aulio 82 unacuna Solis eclipsi tussis comparuit epide mica, quae pestilentiae instar diffundebatur ) Anno 1003 Solis desectum brevi excepit pestisermorbus Saxoniam depopulans. - Anno 102I, septilia re gnantis Imperatoris Henrici, Solis eclipsis acta, et insignis terraemotus, quibus confestim in Italia maxime valida a mes, pauloque post tanta pesti sequuta est, ut plures mortui quam superstites haberentur q). - Anno 1093 post Solis desectum inaudita hominum mortalitas fuit Observata, quae in Gallia et Germania tantum adtigit gradum, ut plura oppida morte prorsus Sinanirentur, ac publica coemeteria re

cipiendis cadaveribus non sufficerent q). - Anno 206, reserente Vill alba, vel anno 1208, si Crusto major fides habenda, Sol per se horas occultabatur. Huic phaenomeno, quod celeb Chl ad n e interventu massae meteoricae o larem lucem adimente explicare voluit imbres pro susissimae, diluvia, et vasta lues, maxime inmispania, sequuta sunt ' ).

Tremenda illa clades, quae anno 123 agrum Bononiensem, et postea plerasque Europae urges depopulata est, totalem excepit Solis eclipsin. - Λnnis 406, 1408 et 1473 graves pariter pestilentiae cum Solis desectu concidebant '). - Αnnus 154 indastis medicinae et meteorologiae non minus, ac in historia memoratu dignus est. Die utpote 4. Aprilis Imperator Carolus V. victorioso proelio prope Multiber Schmal-haldium destruxit foedus. Λ die 23 usque ad 25. Sol per totam Germaniam, Galliam et Britanniani adparuit rubicundus, turbidus et αλαμπηs, ita ut pleno meridie stellae huc

illuc interluxissent. Concussus inde Imperator exclamavit: hsompor so nebula densitato infestari, quoties sibi cum hoste pu-

si Cosma Pragens Chron. Lib. III. '7 Schnurrer p. cit Toua. I. Pag. 26. 3.