De animi commotionum in corpus efficacia ...

3쪽

SUMMOS

RITE A SED UENDOS

CONSENTIENTE

IALENSISSΕΝΤΕΝTIAS CONTROVERSAS DEFENSURUS

D E XIV. M. DECEMBRIS A. MDCCCXLIII

5쪽

IURIS UTRIUSQUE DOCTORI, CIVITATIS ,BUDISSINAE PROCONSULI, CUI PUBLICAE DISCIPLΙΝAE CURA DEΜΑΝDAΥA EST, COMPLURIUΜ SOCIETATUM LITERATARUM SOCIO , AVUΝCULO DILECTISSΙΜΟ,

HOC OPUSCULUM

D. D. D.

7쪽

A nxius et Securus ad hanc commentationem Scribendam aggreSSUS Sum. Quid enim metuat is, qui de reeSt dicturuS, quae, quamviS ad medicam et Scientiam et artem proXime pertineat, Semper tamen a medicis tantum non omnibuS neglecta iacuit atque etiamnunc

iacet 8 Atqui quum medici Soli iudicium de opusculo

meo ferre p0SSint, non eSt Sane quod me Vexet, quoniam certo Scio, illo S non foro Severo S judices, qui ne fugitivo quidem oculo haSce pagellas inspexerint. Et si qui sunt ex amiciS, qui quae ScripSerim perlegant,lii nisi amice iudicare non poterunt. Attamen Si reputo, Scribendae dissertationis ossicium mihi QSSe eo impo Situm, ut palam OStendam et quo hucusque in litteriS addiScendi S progreSSuS Sim, et quid in posterum de me Sperare liceat; si meminime hanc rem accuratiuS tranctandam elegiSSe non aliorum, Sed mea ipSiuS cauSSa; Si denique eo adductum me Video , Ut repetere cogar, quaS in aliis SemperderiSeram, miSeras cantilenas de rei summa difficultate et de temporis angustiis et do fine ipSO SaepiuS mutato : - quo, quaeSο, animo hoc opuSculum edere poSSum, qui mihimet ipsi neutiquam Satisfecerim - ΕX quo enim animum applicavi ad medicas litteras diligentiuS cognoscetidas, Summo Studio eam partem ampleXuS Sum, quae verSatur in deScribendis morbis animi. Cui rei, quam initio animi eXplendi cauSSa et comperiendi cupiditate adductus attigeram, Sed cuiuS SUmmam et gravitatem et utilitatem moX perSpUXi, quum

in dies maiorem Operam navarem, fieri non potuit quin

8쪽

dubius fluctuarem quum viderem, medicos doctissimos et harum rerum eXperientia celeberrimos inter se dis- Sentire ita, ut plane diVerSο modo DXplicent hos morbos, unde oriantur et quomodo Sol Vatitur et quam curationem desiderςnt. Omnibus autem opinionibu S, quae his do rebus prolatae Sunt, veri quid SubeSSe, nemo

est qui infitias ibit; sed quae tandem Sit verissima atque omnibuS numeris absoluta, difficillimum est diiudicatu .

Quos dubitationis aculeos eX magna parte mihi evulsit Anthropologiae Studium Sinceri u S. Hinc enim cognovi, quantopere vituperandi Sint medici ii, qui in morbis et explicandis et curandiS nil Spectent nisi corporis conditionem ab eXternarum rerum vi noXia mutatam, posthabito commercio illo, quo animus et cum corpore et cum rebuS eXterniS et cum aliorum hominum

animis coniungitur. Quod quaSi connubium quantum valeat ad corporiS Sanitatem tam Servandam quam Pervertendam aut reStituendam, quo faciliuS unu S- quiSque in Se ipSO eXperiri poteSt, eo magi S miraberiS, quod vel in clarissimorum medicorum libris harum rerum fere nulla mentio facta Sit, ni Si quis animi Commotionum in corpus vim in referendi S morborum cauSi S q. d. praediSponentibuS verbo tetigerit. Quum igitur a medicis nihil certi his de rebus Cog OSCere me pOSSe Seri Serim, constitui philosophos adire, ut eadem progrederer via quam Anthropologia Sequitur. PersuaSum enim habui, nullam faculi alem neque vim ullam homini a natura eSSe datam, niSi qua certum finem assequatur; erat igitur progrediendum ita,

ut eo ordine, quem natura ipSa ConStituit, ObSerVaremuSquae et quando facultates oriantur, quae Sit earum ViSet mutua relatio, ut OX omnium commercio DXplanaremuS quae Sit natura hominis ipsius et quae humanae vitae destinatio. Quid hac via progredienteS prosocerimuS, eoS non latebit, qui quae primo capite SignificavimuS poliuS quam domon StravimuS, I OVerint.

9쪽

Iam autem ratio reddenda, qui factum Sit, ut ex iis quae his de rebus hinc illinc collegerimn S, has p0tiSSimum particulaS, ab alii S iam Saepe tractata S,

propo Suerimu S. Quum cognoverim equidem , quam Vime XSerat in emendanda S atque promovenda S animi sa- cultateS vis illa quae inepto nomine vocata e Si repraeSentandi facultas, constitui apud me in huius na-tUram, quam pro Xime iam cum corpore, quam Cum animo quaSi cohaerere intellexeram, penitiuS paullo inquirere, eo maXime con Silio perductus, ut inde pervidorem, quomodo morbi vegetationis procreare p0SSint varia S hallucinationes et phantasmata, modo quaSi legibuS cerii S ad Stricta, modo nullis reguli S moderata. Quo Studio mox eo ductus sum, ut intelligerem, phanta Siam non Solum cum Coenues the Si arctiSSimo Vin-CUlo QSSe coniunctam, Sed eius vim et excitari omnibu Siam corpori S quam animi Seri Sibu S, et ipSam eo S p0SSegignere. Quoniam vero Seri Sibus incitentur omniSno Sirae et cogitandi et agundi vire S, Sen SuS autem cumphantasia iuncii Sint, sacili negotio augurari licuit,

phanta Siue etiam cum mente et ratione, ideoque cum

agendi facultate cSSe quasi connubium quoddam. Sed quum fructu S, qu0S eX hi S Studii S reportaveram applicare vellem ad morboS animi explicandos, iam fatendum erat, me plura quidem meliuS quam antea, intelligere et eXplicare poSSO, Sed re Stare tamen haud pauca, ad quae dilucidanda et onucleanda vel haec Scientia non Sufficiat. Cogebar igitur me angustis sinibu S continere, ita ut nihil proferrum quam quod vel ratione vel eXperientia comprobaretur. Quam ob CauSSam, quum Scribendae dissertationi S neces Sitas urgeret, eX adverSarii SmeiS haec pauca compo Sui, quibuS et digito in On-Strarem, qua via in addiscendis litteris medicis progrUSSuru S Sim, et proferrem quaedam, quae iis qui his in rebus nondum verSali Sini, pro deSSe P0SSint.

10쪽

Ante omnia definiamus neceSSe e St, quanam in re animi notio et ambituS poni ab Solvique Videantur, de quibus hodieque non minus quam de animae ingeniique Significationibu S eSt Sententiarum varietaS. Qui enim horum verborum aliquando obtinuit uSuS aequaliS,

qui etiamnunc deprehenditur, probanduS quidem non e St, Sed vix dubitabis, quin inde Originem duxerit, quod , quae in hominibu S Sentiunt, cupiunt, agunt, Singulari quadam vi comprehendi et niti visa Sunt, variiSilla quidem motibus Se manifeStant . Iam vero , Si eX Verborum ii Sia triplicem hanc potentiam naturae no Strae, quae Singulae iunctim in vi Suprema illa atque e corporiS regione remotiSSima ponendae Videntur, adumbrare volumuS, haec fere invenimuS.

DupleX omnino humanae vitae natura apparet, quarum altera corpore Comprehenditur, quod communibus naturae ad Spectabili S necessitatibus adstrictum per Se caret peculiari Separatarum actionum facultato nec nisi externis vitae conditionibus adscribitur, ut cito periturum. Neque tamen Omne S mutationeS, quibus obnoxii cernuntiar homines, eXplicari poSSunt eX mU- tua quadam virium naturae et corporum tam mechn-nicorum, chemicorum, phySicorum, quam organicorum attrectatione: quae quidem vis in homine Sita eSthorum effectuum auctor, ultra corporiS adiuvantiS opem