장음표시 사용
201쪽
ei reuerentia, praeintonat submissa voce Papae antiphonam primi psal
mi:& ea prae intonata expectat, stans
quous, Papa antiphonam ipsam in/tonauerit. I unc accedunt duo Epi/leopi assistentes cum libro,& lumine,& prior Episcoporum Cardinalium etiam assistens accipit librum:& capite suo ipsum tenens, Pontifici appo nit, iuuante eum seniore ex dictis duobus Episcopis assistentibus,& iunio/
re candelam ardentem tenente. Pon
tifex incipit antiphonam, quam cans tores prosequuntur usi ad finem. Qua per Pontificem intonata , sub diaconus cucerimoniario facit reue rentiam Papae, &ad sua loca reuer tuntur. Idem seruatur in intonatione aliarum antiphonaru,& etiam in intonatione hymni .Incoepto psalmo Pontifex sedet,& accipit mitram, simili/ter alii omnes. Episcopus Cardinalis assistens sedet in cathedra nuda inter Diaconum a dextris Papae, de sedem Cardinalium sibi parata, versa facie ad altare, ii loci dispositio patiatur: sin vero locus no esset capax, ad sinistra loreatur, ut fit in cappella palatii: & si locus esset nimis angustus, ut aliquando euenit in quibusdam Ecclesiis , sedet in suo ordine cum aliis Cardinalibus, siue Episcopus sit,sive praesbyter Cardinalis. Cantato psalmo,& iterata antiphona subdiaconus surgit, 3c diacono assistenti a dextris Papae prae intonat secundam antiphonam plane, qua Diaconus ipse surgens deposita mi/tra, intonat alte,&.cantores prosequuntur, ut prius dictum est:& du vnua ex Cardinalibus assistentibus Papae surgit, semper etiam alii Cardinales assistentes, dc Episcopi assisletes similiter faciunt: alii Cardinales, du unus eorum surgit, surgunt δἰ alii omnes, et etiam omnes praelati, qui sunt in cappella surgunt semper, surgenti bus Cardinalibus aliis, non autem surgentibus Cardinalibus assistentibus tantum.Tertiam antiphonam smili/ter subdiaconus prae intonat priori Episcoporum Cardinalium ibidem assistenti. Quartam priori praesiste rorum Cardinalium: et quintam Dia cono Cardinali assistenti a sinistris Potificis, reiterata a cantoribus post finem quinti psalmi quinta antiphona: subdiaconus exhibita prius reueren tia altari, et Papae, stans in loco, ubi Iegitur Epistola, versa facie ad altare
ita tamen quod non vertat renes ad Papam,cantat capitulum. Interim surgit Pontifex, et stat cumitra: alii voro omnes stant sine mitra Cantato capitulo unus auditorum rotae modo
praedicto Papae praeintonat hymnur tunc Pontifex mitra deposta ex li/bro sibi oblato, ut supra, alte incipit
hymnum,quem cantores prosequvns
turret Pontifex sic vis ad finem bymni stat sine mitra. Cantatur deinde acantoribus versiculus:et inde subdiaconus stans coram Pontifice prae intonat ei antiphona ad Magnificat: quam Pontifex stans sine mitra,ex libro alate intonat, et cantores prosequutur. Interim sedet Pontifex, et accipit mitram, et accedit acolythus cum thuris
bulo, εἰ nauicella, quam dat Episco/po Cardinali assisleti, qui eam offert
Pontifici dicens. Benedicite Pater sancte: de supposito per acolythum thustibulo, Pontifex imponit incensum reassamit deinde nauicula acolythus, 8c accedit ad cornu sinistrum altaris,& ibidem expectat Ponti Mem. In tes rim duo auditores accedunt ad alta/re, Ac hincinde eleuant interiore pars tem superioris iobaleae altaris,& plis
202쪽
cant uis ad medium, vel circa. Cum incipitur. Magnificat; surgit Potifex, ct eum mitra descendit ad altare:que sequuntur Cardinales ipsi assistentes, auditor de mitra seruiens, de cubicus larii tecretir alii vero duo auditores eleuant fimbriam Potificiante pedes, cum aliendit gradus altaris, de idem
faciunt quando ad solium reuertitur. Si autem duo tantum auditores intesressent, eleuata iobalea altaris veni ut ad Pontificem,& ei fimbrias eleuant. Cum Pontifex peruenit ad altare,extrahItur ei mitra: osculatur altare in
medio,& acolythus thuribulum Epi scopo Cardinali assistenti osserit Episcopus vero Cardinalis Pontifici, tu
Pontifex incensat altare more solito. Post incensationem altaris Pontifex recepta mitra, facit reuerentiam altasti,& reuertitur ad solium duobus ausditoribus fimbrias , ut prius tenentis bustalii duo auditores t obseam altas ris, ut prius erat, explicant: vel si tanγtum duo sint auditores,explicent to baleam antequam fimbrias Pontificia teneant. Pontificem deinde cum mi
tra in solio stantem, Episcopus Cardinalis assistens stans ante infimum gradum solii, recepto ex manibus acolysthi thuribulo, incensat, ter thuribuluducendo:qui incensatus deponit mi tram,ia detecto capite statu adfi/nem Magnificat. Inde subdiaconus ac cepto thuribulo incensat ipsum Epirscopum assistentem stantem ante ea thedra suam,& successive alios duos assistentes: deinde reliquos Cardinaries, postea praelatos omnes paratos, postmodum omnes ordine suo, ut inmissa.Cantato Magnificat sedet Pa/pa, imponitur ei mitra, et cantatur Anisphona. Accedui deinde duo ac
lythi cum duobus candelabris,et lumiCVNDVS. γε naribus ad gradus solis, Inter quos
stat medius cerimoniarius: et Ponti sex stans detracta mitra dicit. Domisnus vobiscum. Escantoribus respondentibus .Et cum spiritu tuor offer tur ei liber,ut supra. Pontifex dieito rationem,et eo demum replicante. Dominus vobiscum: duo aeolythi eas delabris, et cerimoniario factis reuerrentiis redeunt ad altare. Inde dicto Benedicamus a cantoribus, ipse Ponti sex dat benedictionem, uno protos notario auri phrygium tenente more
solito: qua data descendit de solio, genuflectit in faldistorio ante altare cumitra, orat, deinde surgens redit ad
De sublica compotatione, me cellationer tus in aula a pristis Maeatus.
SI Solenis collatio, prout aliquando
Pontifices consueuerunt facere,fieri debet:in prima aula palatii parabuntur omnia ad instar publici consisto,
rii.Paretur credentia magna, emines,
duodecim, vel circiter gradus habens pro vasis aureis,chrystallinis,& argeteis desuper ponendis ad magnificenstiam tantum. Credentia huiusmodierit altitudinis a terra vis ad eius planum,siue mensam,palmorum septem, vel circa: mensa eius erit longitudinis palmorum.xxii .et latitudinis septe, vel circa: et desuper gradus, ut dixirinus,qui satis sint pro vasis supradi/ctis,quae suo ordine locentur. In se eunda vero aula parentur duae credentiaeetuna parma pro Sanctissimo Dormino nostro,et alia longior pro Res uerendissimis Dominis Cardinalibus:
ubi constituantur vina, confectiones, aqua,consecteriae, mantilia ε, mappae,
Scyphi, phialae, et alia pocula, vasa*aurea, siue argetea Opportuna ; in co/
203쪽
petenti numero, di quantitate. Masinstet domus Apostolici palatii proui/debit in tempore de vino diuersi ge/neris,de cofectionum diuersarum specierum vexillulis longitudinis unius palmi cum insignibus Papae,& Cardi natium in confecteriis ponendis, de decentum intorticiis pro collatione,&matutinis. In vigilia Igitur Natiuitati, Christi: Si vesperae in cappella pa/latii celebratae sunt. Pontifex finitis vesperi, in sede solii sui deponit miγtram,& pluuiale,& imponitur ei cappa decremusino. Interimetia omnes Cardinales intus: praelati vero, Sc alii omnes extra cancellos cappellae paramenta & superpellicia deponunt, de cappas accipiunt. Pontifex venit ad aulam, ubi collatione est facturus, Cruce praecedete. Si vero vesperae huiusmodi in basilica Sancti Petri sunt ce/lebratae: illis finitis, Pontifex reuertetur ordine consueto ad 'cameram paspagalli, ubi depositis pluuiali,& mitra
accipit cappam, ut supra. Cardinalea vero, praelati, de alii omnes, qui sua paramenta, de ornamenta in lias lita
praedicta post vesperas deposuisse debent,&cappas accepisse,ponuntur indicta camera Papagalli, & expectant: qui, cum Papa venit ad aulam praediactam Cardinalibus subsequentibus,sisne Cruce tame cum Sanctissimus. D. N. erit in solio Cardinales duo assi sten. penes eum manebunt usquequo collationem perlicerit. Pontifice agis tur sedente nobilissimus totius curiae etiam si Rex aut Imperator sit, duce/tur ad credentia Papae ad dada aqua
ad manus hoc ordine. Duo seruientes armorum praecedet, magister cerisoniaru in suo habitu, magister domus baculum ferens mantello indutus, au ditor sine mantili, Auditor mantile portans eum sua cappa lanea, deinde aquam ferens medius inter magistrusaeri hospitii & scalcum secreturix Papa manus lauante Diaconi assistenter adiuuat,& omnes Cardinales surgut. Praelati,qui in gradibus solii circurn
sedent, cum surgere como de non possint, caput detegunt alii omnes genus flectunt. Dum Papa lauat, Cerimoniarius acceptis aliis duobus seruienti/bus armorum,vocat alium post prae/dictum nobiliorem qui portabit primum ferculum:quem ducit ad credentiam Papae,deinde cu ferculo ad Pontificem hoc ordine:duo seruientes ar morum,cerimoniarius, magister dos
mus,qui expectat ad gradus solii,au ditor sine mantili,auditor cum mantile, scalcus secre ius, deinde ferens ser culum solus similiter ibit solus post ea qui potu portat. Omnes hi, excepto magistro domus, ascendunt ad P tificem,& Cardinales assistentes exies dunt ante Potificem iobaleam, quam auditores hine, et inde genuflexi ternent: deinde assistens a dextris dat ad praegustandum ex ferculo lat H, dc ambo assistentes detectis e pitibus stantes, apponunt manum ad consecteriam, ex qua Pontifex cibum sumit:& exinde descendunt omnes, qui venerant,&ascendunt alii csi ptimo potu, quem deducit magister hoγspitii:& Cardinales assistentes similis
ter aliam iobaleam de manibus audistoris secundo venientis accipientes, illam extendunt ante Pontificem: qua auditores tenent,ut supra. Deinde fa/cta per portantem vinum credentia in vase, quod ad partem portat,& per alium scuti serum Papae aquam por/tantem, simpliciter de aqua: Cardina/les assistentes iuuant miscentem aqua vino Papae. Recepto potu per Ponti
204쪽
seem descendunt isti & alcendu tali i& hie ordo vss ad finem collationis
seruatur, scalcus secretus, & magis ster hospitii vicissim comitamur ci bos, Sc pocula , quae portantur per
nobiliores proceres, siue oratores praesentes,clerico cerimoniaium ordinante,& secrete deducente,& inci/piente a nobilior tiam si esset Rex, aut imperator. Solent quatuor spes consectionu haberi, & quater vinuad potum ministrari. Descendente a Pontifice illo,qui ultimum potu de dii descendunt etiam Cardinales assistentes,& ad sua loca vadunt. Tunc unus ex cubiculariis Papae praecedente alio cubiculario,& cerimoniario portat mappam Iongam mundam ante priorem Cardinalem, cuius unum
caput i pe ibidem tenet, aliud capit secundus cubicularius,& illud ex tedit
vis ad ultimum Cardinal ubi illud
tenet. Quod si forte una mappa tam Ionga non sit,portene aliae,quae suffficiant: ita tam era quod pro qualibet sint duo cubicul arii qui eam per capita, ut supra,teneant, tum praecedentes laico Papae cubicularii in suo habi, tu singuli habentes mappulas breues in humeris ipsum sequuntur portans res unusquis, unam confecteriam discopertam consectionibus plenam, Min qualibet confecteria sit unum vesxillulum ab una parte habes insignia PotificIs,&ab alia illius Cardinalis,
cui deserti primus cubicularius porrtet consectersam priori Cardinalium Secundus alteri seniori Cardinaltu, & sie de aliis. Primum cubicularium sequuntur duo scuti seri prioris Cardinalium, primus mappulam habens in humeris,& poculu vini in dextra
manu, secundus vas cu aqua sine mappula, secundum. cubiculariu sequa
tur duo scuti seri secundi Cardinalissimiliter vinum,& aquam portantes,
ut primi. se de singulis, quatuor etiam vicibus quatuor species ι onfectionum, de vinum prout Potifici, de Cardinalibus portant. Finita colla. tione Cardinalium scuti seri cum mappulis ad collum aliis terviunt videliacet oratoribus, praelatis,& aliis omnibus ad scabellum Papae sedentibus. Erunt de quolibet ferculo octo bacilia de multo plura cum vino, Sc vasa aqua plena, residuum quod in bacili bus remanet, inter scamna Cardinartium sedentibus, aliis circunstantiabus spargi solet. Finita collatione reducitur Papa ad cameram suam, de omnes discedunt.
De matutinis noctis natiuitatis Chri DPapa praesente.
IN matutinis noctis natiuitatis Do/mini nostri lesu Christi Pontifeκ
indutus amictu,alba,cingulo.& stola si placet, benedicet ensem, ut in pri/ma parte supra posuimus. Deinde asssumpta cappa de carmisino praecedente Cruce,& subsequentibi' Papa Cardinalibus, quia non habet mitram, vadit ad cappellam et unus ex Cleri. is Camerae elim tu Galero de bellaro, cum portis praefert ante Crucem. Et
facta oratione in saldistorio ante alsiare Pontifex vadit ad sedem suam a duobus Cardinalibus Diaconis assi flentibus deductus, dc cum sederit ipsi Cardinales recedunt, sedenti in locis luis inter alios Cardinales. Cum vero Papa fuerit in ecclesia,Clericus Camerae ensem cum Galero praedicto super altare ad cornu Epistolae reponit;& non fit reuerentia per Cardinales. Pontili X autem accepto a cerimoniario a te ipsum genu flexo signo lurgit, de detecto, vel semide tecto capite stans
205쪽
testans versus ad altare secrete dicit. Pater noster. deinde cantado,& sibios cum pollice signando dicit. Domine labia mea aperies os meum Deinde signas se a note ante pectus dicit. Deus in adiutorium meu intende Sc Et stat quous p copleant inui/tatori u hymnus,& antipsona primi psalmi, primo psalmo incepto sedet, ii militer primus Episcoporum assis stetium aptat Papae cappa dc ante ipsum ex tedit fimbrias. Et nota quod semper i omniυ' officiis qli I apa surgit. oes surgut, qua ut e sedet, omnes
sedent nisi in quibusda reueret iis, ut suo loco dicemus. Cum dicie tertius psalmus primi nocturni cerimoniati us capit librum lectionum, L cleriocus cappellae pulpitum nudu; ac prae,
cedente cerimoniario ad medium cappellae inter cornua amborum scamnorum Cardinalium versus ad altare
ponit dictum pulpitum ,& cerimoniarius librum desuper, Sc redeunt ad locum suum. Cum dicitur versiculus primi nocturni,cerimoniarius accepta parua candela cerea accensi factis reuerentiis altari,& Papae vadit ante
pulpitum,& finito versiculo Papae facit signum,ut surgat, qui surgit , de capite semidetecto dicit. Pater noster quod secrete prosequitur deinde didicit alte. Et ne nos. Et assistentes Episcopi apportant librum, & candelam ex quo Papa dicit absolutione. Exaudi d e Interim cerimoniarius illum,
qui dicturus est lectionem ad pulpitu
ducens ibidem expectat finem abso, lutionis qua finita lectionem dictu. rus genu flexus versa facie ad Ponti sitem cantat. Iube Domne benedice re. Et Papa stans, ut supra ei benediγcit dicens. Benedictione perpetua besne dicat nos Pater aeternus.R. Amen non tamen signum Crucis super eum
faciens, sed tantum verba benedioctionis proferens .Finita lectione cudicit. Tu autem Domine miserere noli ri, genuflectit versa facie ad altas te,deinde surgit,& factis reuerentiis altari, Sc Papae vadit ad osculum pes dis Pontificis cerimoniario praecedete de pedem Pontificis discoperien te,& de mucoperiente, quod semper obseruatur nili Cardinalibus, deinde ad locum suum, qui ' reuertitur. Si autem dicturus lectionem Cardinalia sit, cum peruenerit ad pulpitum sarcit reuerentiam altari,& Papae more
consueto,&dicendo. Iube Domine caput inclinat versus Pontificem, dccum dicit. Tu autem Domine caput inclinat versus altare, quo dicto saretis reuerentiis ad locum suu reuertitur,& cerimoniarius redit ad altate ad locum suum ibi expectans, quouis incipiatur versus aut citius, vel tardius, secundum quod Iongum erit re,
sponsorium,& versus, deinde factis reuerentiis,ut supra, redit ad pulpitu de aliam lectionem secundam dicturarum ducit,& facit, ut supra, Potifex ad secundam lectione sedens benediecit dicens. VnIgenitus Dei filius 8ce. & similiter ad tertiam cum dicit. spis ritus Sancti gratia Sce. Deinde can/ tatur tres psalmi secudi nocturni, M.
post versiculum surgit P5tifex,& couersus ad altare detecto capite alte dicit. Pater noster, secrete prosequit, de alte pro nuciat. Et ne nos. Deinde
ex libro dicit absolutione. Ipsius pietas die. de benedictione ad quartam lectionem Deus pater omnipotens&c. &'sedet, quintam legit nobilis eui das ensis, si est praesens, de stat ac velit illam legere hoc ordine, cep. ta quarta lectione Cerimoniarius
206쪽
bilem missum ad angulum post sedem
Diaconorum Cardinalium , ducit ilὰlum, ubi cappellus sit, vel ad alium locum conuenientem: & illle Clericus Camerae ensem cum cappello de alta/ri capiens portat. Idem nobilis indui/tur superpellicio, di de sua ense praescingitur ad latus sinistrum,&pluuiali albo induitur, cuius apertura sua bra chio eius dextro sit:& cappellus prae dictus ei in capite ponitur: quo sic induto, Clericus Camerae ad loeum suinum reuertitur,& nobilis finita quar ta lectione, dum cantatur responsos rium, ante Pontificem per cerimosnlarIum ducetur ibi ante gradus solii, deposito ad manus cerimonia rit galero, facit reuerentiam altari, deinde Papae ad quem conuersus stans, evaginat gladium: de tertio cum eius mucrone terram tangit, vibrath dei inde ter,& tadem tergit eu super brachium sinistrum, de reponit in vagi. nam,& accedit ad pulpitum: ubi finiγto responsorio versus ad Pontificem genuflexus dicit Iube dce. Et Ponti sex sedens benedicit ei dicens. Chri/stus perpetuae lec. Tum ille stans cantat lectionem, Se cerimoniarius tra
dit galerum praedictum uni ex familiaribus dicti nobilis qui sedeat ad pedes loci, in quo dictus nobilis sedere soγlebat: finita lectione idem nobilis dulcitur ad osculum pedis Papae, indu/tus ut cantauit:& deinde reducitur
ad locum, ubi indutus fuit: ubi exui/tur pluuiali, superpellicio, de ense
discingitur, quem cerimoniarius tra/dat dicto familiari galerum tenenti: quem super ensem reponit, ut prius erat:qui ensem erectum cum galero desuper teneat sedes, ut supra,vss adsintim officii: 8c nobilis ille per cerirmoniarium ad suum locum reducitur.
Quando vero non est praesens, culensis datur, Clericus Camerae indutus superpellicio catat quintam lectionem. Et quando Papa vadit ad cappellam, de inde reuertiti ta in matutinis, qua in missa maiori, semper Clericus ipse
portat ensem cum galero. Si vero nobilis, cui ensis datur, praesens sit,sc nesciat legere: ipse nobilis nihilominus in tempore induitur super pellicio,&pluuiali: accingitur gladio, de galerus ei imponitur, ut supra: deinde ducis tur ad Pontificem . 6c omnia facit praecise , quae supra dicta sunt: nisi quod non petit benedictionem nec legit lectionem. quae loco suo Clericus Camerae indutus superpelliclo facit:& in fine osculantur ambo Pontificia pedes .nobilis primum, deinde Cieriγcus Camerae. Et nota quod satis competenter Ponti seκ daret ensem nobili, si esset praesens,in loco isto, anteqille accingeretur ense:& tue dum cantatur responsorium quartae lectionis nobilis induitur superpellicio,& plu/uiali, ut diximus: Et ductus ante pon/tificem, finito resposorio genuflexus accipit a Pontifice ensem, qui dicit
illam orationem . Solent Romani Pontifices.&c. Et tunc descendens cum habitu, extrahit ensem quo pri usa ministris accinius fuerat,&fa eit,ut supradictum est. Sextam lectio/nem legenti Pontifex benedicit di cens. Ignem sui amoris. Deinde can/tantur tres psalmi tertii nocturni, deversiculi. Tum Pontifex surgens carpite detecto eonuersus ad altare dicit. Pater noster, ut supra de eκ libro absolutionem. A uinculis.&c. Diacosnus Cardinalis assistens a sinistris can, tat septimam lectionem cum euan/
207쪽
be , εἰ Pontifex stans benedicit di/cens. Euangelica lectio, de perseue rat, stans quousj incipiatur homiliartum omnes sedent. Octaua lectionem cum euangelio cantat Diaconus assi/stens a dextris iisdem cerimoniis: cui inclinato capite benedictionem pe tenti, Pontifex sedens benedicit diacens. Per euangelica dictar tum sur/git Pontifex ad euangelium . vltis mam lectionem eantat ipse Pontis sex. qui stans versus ad altare capite detecto dicit: Iube domine benedice/re: sed nullus benedicit: cantores res spondent. Amen. Assistentes praes by ter Cardinalis, & duo Episcopi ac/cedunt eum libro,& lumine: duo ac o lythi cum suis cappis, cum candelas bris, d luminaribus, stant ad gradus more solito, vis in .finem. Et Ponti. sex perficit lectionem, & in fine verγsus ad altare dicit.Tu autem domine, die. Interim cum Papa lectionem eantat ponuntur pluuiale album preciorsum super altare pro Pontifice, palamenta super credentia pro Cardinali missam celebraturo si ante illic po/sta non fuerunt. Et diaconus,ae subsdiaconus cappellae in sacristia,aut alio conuenienti loco , se induunt more
solito. cappellans etiam Cardinalis celebraturi ad credentiam suis coctis induuntur. Finita lectione subdiaconus apostolicus in sua cappa submissa voce prae intonat Pontifici. Te Deum Iaudamus:qui ex libro, si placet, illud
intonat, & cantores prosequuntur:
quo incoepto Cardinalis missam dicturus accedit ad altare, de in faldistorio consueto accipit sandalia dc dicit psalmos. am dilecta &e. Deinde indui
tur omnibus paramentis consuetis per subdiaconum, & diaconum cap pellae, ut moris est.Cum dicitur ver
sus: Te ergo quaesumus: ad verba: Quos precioso sanguine redemisti:Papa in sede sua, 8c omnes alii genufle.ctunt,& in fine Pollux sine mitra diacit. Dominus vobiscum: dc orati nem, Concede quaesumus rex libro cum assistentibus,& cero serariis more solito,& in fine Pontifeκ replicat. Dominus vobiscum: & cantores discunt. Benedicamus. Ace. Et Pontifex ante sedem solii sui exuitur cappa, dc pluuiali albo, 8c mitra induitur, Ac aecedit ante altare, ubi cum celebratus ro 3 e illuc veniente dicit confessios nem more solito,& incipitur introistus, dc missa, dc non fit reuerentia Paspae per Cardinales, quia fiet in missa maiori: sed finita contegione ascendit ad solium: dc praesbytero Cardinali assistente ministrante, Papa imponieincensum, celebraturus incensat alatare,incensatur 6 ipse, Sc deinde Pa/pa, qui surgit sine mitra,& dicit introitum. Interim Cardinales veniunt ad circulum, cum quibus dicit. Xyrieeleison: deinde: dc in terra, dce. Quo dicto praesbyter Cardinalis venit ad scabellum suum, ad assistentiam Pontifici.
Pax vobis dicitur, εἰ una tantum or tio:post offertorium omnes incensantur, de pax datur more consueto. Fi
nita missi Papa dat benedictionem, de non indulgentias:deinde recedit Papa eum omnibus Cardinalibus, praelatis, εἰ officialibus:ensis etiam cum gales ro,si ille,cui datus est,praesens sit, per ipsius familiarem ante eum in suo loco procedentem portatur, Alioquin si absens sit, per Clericum Camerae
ante Crucem ad cameram Pontificia reportatur, ubi manet usque ad mirasam maiorem.
208쪽
, De ordine caritantium iniones.
LEctionei in hac nocte triplici or/
dine cantari consueuerunt nostrIs
diebus.Omnes explicabimus Poti seκ pro tempore,ut magis sibi placebit, seruari mandabit. Ante tempora Pauli Secundi seruatum vidimus, &mus hunc modum. Primam lectionem clericus cerimoniarum , Secundam
acolythus; Tertiam auditor, marstam, iunior praesbytera Cardinalis, liniam nobilis, cui datur ensis , vel eius loco Clericus Camerae, Sextam subdiaconus apostolicus, septimam
diaconus assistis a sinistris, Octava diaconus a dextris, Non a veto Pontifex.
cardinale dicunt cum suis cappis larneis, alii homnes cum super pelliciis. Hune modu hactenus seruauit Inno, tetius Octauus. Alius modus sub Paulo Secundo. Primam acolythus Secu/dam au duor, Tertiam subdiaconus catabat, Quarta iubior praesbyter Caradinalis, Quintam nobilis ab ense, dc si nesciret literas,eius loco Clericus Camerae.In absentia vero illi us, se cundus iunior praesbyter Cardinalis. Sextam alius iunior praesbyter Car/dinalis: ita ut duo, vel tres iuniores praesbyteri dicerent in secudo nocturno duo in praesentia nobilis, tres in eius absentia:a iuniori tamen incipiendo. Vltimae tres lectiones, ut prius,
cantabantur. Sixtus autem quartus voluit, ut omnes lectiones cantaren
tur per Cardinales M sex primae inci/piendo a iuniori diacono, siue praesbytero in absentia diaconi, per ordinem cantarentur,& per Episcopos Cardi/nales, si desceret: aliae tres vltimae,ut
prius, per diaconos assistentes, & Parpam. Si vero in his matutinis inteγresset Imperator, ipse cantaret septis
mam lectionem sub euangelio. Exiit edictum a Cresare Augusto. His cerismoniis, cum cantatur vltimus psal/mus in tertio nocturno,clerico ceri moniarum ordinante, diaconi assistentes Papae accedunt ad Imperatorem:
quem a sua sede ad planum descedere monet, dc illic eum induunt superpellicio ideinde accingui ense benedicto: demum induitur pluuiali albo, no cuapertura super humerum dextru . sed ante pectus, ut Episcopi r ut in sigil/li, imperialibus sculptus apparet.Galerus eius armigero traditur: nam
Coesar illud in capite non portat,quia Est insigne ducalis dignitatis, quae longe est inserior Imperiali. Impera κtor sie ornatus ducitur medius a Caradinalibus diaconis ante Pontificem,qiu facta reuerentia nudat ensem, inclinat, vibrat, tergit,& recondit,ut
de nobili diximus. Tum accedit in tempore ad . pulpitum profunde inclinatus ad Pontificem , versus dis est Iube Domine Benedicere. Et p5γtifex. Euangelica lectio.&e. Tum Imperator legit euangelii partem . vs ad homiliam latum, si placet:& homiliam prosequitur diacous, qui assistita sinistris. Quod si Imperator vult to/tam lectionem legere, laudabile erit, de diaconus ipse nihil dicit. In sine leγctionis Imperator cum suo habitu, siγue totam, siue partem lectionis dixerit,ascendit ad osculum pedis Pontifieis, deducentibus,& ministratibus ipisi, diaeonis Cardinalib': postremo reducitur ante suam sedem,ubi exuitur sacris vestibus,& ensis cum galero detur armigero Coesaris, qui illos de/inde tenet, portat ante Coenrem:
qui reuertitur ad sedem suam,& Dioeoni ad assistentiam Papae. Hunc mo/dum seruari vidimus, cum Frideri/
209쪽
cus tertius Imperator sub Paulo se/eundo, Romae his celebritati intersiast, Anno Salutis Millesimo quadringentesimo sexagesimo octavo. De I bbus,, missa in aurora.
CAntores post recessum Papae di
cunt laudes, cantado, vel legendo prout eis magis placebit. Interim Sa crista induitur pro secuda missa dicenda omnibus paramentis potiscalib', ut in aliis missis fieri solet. Accedit ad altare dicens. Introibo,& Confiteor. dc ut alias:cantores incipiunt introistu , re prosequuntur, ut alias Papa absente, in cappella fieri solet. Finita missa stans cum mitra ante medium altaris,dat benedictionem,uimoris est, di non pronuntiantur indulgentiae. De missa nuiori, Papa perseras
IN missa maiori Natiuitatis Domi
ni nostri, summus Pontifex celebraturus capit i camera papagalli, aut
alia conuenienti, paramenta consue ta, videlicet amictum,albam, cingulu, stolam, pluuiale album, mitram preciosam: dc omnes Diaconi Cardinales in camera paramenti, non tamen ubi Papa parari debet: antequam Papa exeat, capiant paramenta sua, videli, cet amictum,dalmaticam, εἰ mitram.
Ille, qui dicturus est euangelium, ultra praemissa accipit albam, cingulum, de stolam:manipulum vero capiet in ecfclesia,cum Papa secerit confessionem apud altare.Et se induti Intrantes ad Pontificem ipsum paramentis supra nominatis induunt. Omnes alii prae abyteri,& Episcopi Cardinales in ea meta, ubi Diaconi induti sunt, para menta accipiunt, videlicet amictum,
de planetas, Episcopi Cardinales pluuialis,amictum,& superpellicium, Malbas mitras,& induti intrant ad Pontificem.Patriarchae vero, Archiepiscopi, Episcopi, dc abbates pluuiale capiuntiex Cardinalibus autem, qui sunt religiosi,loco rocheti capiunt supera pellicium,& omnes cum albis mitriti poenitentiarii planetas tantum. Sub/diaconus,qui epistolam latinam est dicturus amictum, albam, cingulum, tuin
nicellam,& manipulumalii vero Subdiaconi apostolici, auditores, Clerici Camerae, de acolythi supra rochetucoctas. Omnes, praeter Cardinales, in aula ante cameram paramenti accipi/ant sacras vestes, tali tempore, quod omnes suis paramentis sint induti, anstequam Papa cameram suam exeat.Induto Pontifice,Τhuriserarius accedit ad Pontificem: dc ministrante priore praesbyterorum Cardinalium, Pontiis sex incensum imponit in thuribulo dicens. Ab illo benedicaris.&c. Deinde septem Acolythi rapiunt septem cadelabra eum luminaribus, & vadueante Crucem, Thuriferario praecedete,quem antecedat unus Clericus Caamerae,ensem cum galero desuper po
sito portans. Et hoc, si Papa illos ad hue non dedit. Si vero Papa alicui praesenti dedit,unus de eiusdem familia dictum ensem eum suo cappello in praedicto loco portabit. Et eum in ecclesia fuerit ad pedes illius, cui da/tus est, sedebit, 3c sic per totum officium tenebitiprocessionaliter igit pro/eedet ad ecclesiam hoc ordine. Muibseri Papae eum minoribus nobilibus. procuratores ordinum, de princi pum , Secretarii, & aduocati mira. tim , Cubicularii extra cameram, oratorea lasci,& non praelati Imperastoris,
210쪽
toris,Regum, Principum, et cum eis Senator urbis,et coseruatores, et Ba. TOnes, ac maiores nobiles, Acolythi Papae, Clerici Camerae, Auditores Rotae cu Auditore causaru Camerae api' ieae,& Subdiaconi aprici omnes insuperpelliciis supra rochetum. Magio ster sacri palatii in habitu,& loco suo
acolythus,Thuriferarius,& ad minus duo cero ferarii cum luminibus accens s. Deberent tamen in huiusmodi, Nomnibus aliis similibus processioni/bus septem candelabra cum totidem luminaribus deferri per acolythos sed quia aliquando acolythi non adsunt
tot numero, hoc omittitur. Cerontarios aute immediate sequitur Subὸ diaconus epistolam lecturus, indutus, ut supra dictum est, Crucem baiulans, ad ilatera habens duos magistros o stiarios cum Virgis: quem sequun/tur praelati omnes parati hoc ordiγne. Poenitentiarii sine mitris, Abba
lxs, Episcopi, Archiepiscopi, praela
ti oratores, assistentes Papae, omnes
eum paramentis, & mitris, ut supra dictum est: successive Diaconi, prae
sbyteri, & Episcopi Cardinales, as/sistentes hinc, Minde. Deinde Papa,cuhis pluuialis auriphrygium duo Diasoni Cardinales assistentes hinc, & inde iuxta eum incedentes deserent: fimbrias vero posteriores, id est caudam pluuialis nobilior laicus in urbe exis stens etiam si sit Imperator, vel Rex,& hoc si Papa pedibus incedat. Si voro portatur In sede, duo Cardinales praedicti assistentes ipsum immediate
praecedant, de qui lecturus est euan/gelium inter eos medius, qui alioquIniret ante Papam solus: super Papam portatur baldachinum per octo prin/cipes,dc oratores laicos principalio/res, & magnos baronea, conseruato
res urbis, et tali , aut omnibus desi/cientibus, per scutiferos Papae. Nobilioribus portantibus detur semper primus locus hoc est anterior, ita qd illi continuo praecedant Papam. Si vero huiusmodi processionibus intere/runt Imperator, Reges, Duces , aut
maximi principes: incedent in loco, in quo solent sedere: Imperator ad sinistram Papae, Rex cum primo Episcopo Cardinali, primogenitus Regis
cum praesbytero, maximus Dux, siue
princeps, seu Dux, inter ipsos diaco Mnos iuniores, & Episcopos assisten/tes Pontifici: sequuntur cubicularii de camera,qui secreti appellantum auditor seruiens de mitra, Medici secreti,& primus secretarius, si no est praelatus. Demum proto notarii, & prae lati non parati in suis cappis, hoc or dine perueniunt ad ecclesam. Pontis sex postquam ad ecclesiam peruenerit super faldistorio ante altare sibi praeparato genuflectit, Diaconus a sini/stris mitram Papae tollit de capite, quam dat Auditori ad mitram serui γenti,&alius assistens Cardinalis Birγretum amoueat. Facta oratione. 8c
surgente Papa,Diaconus a dextris birretum primo, deinde mitram, alio Cardinale asinistris vitas tenente im
ponit: qui deinde vadit ad sedem parratam, ubi sacris vestibus indui deγbet. Quo sedente Cardinales primo, deinde omnes alii praelati ordine suo
accedant ad reuerentiam. Cardinales omnes factis consuetis reuerentiis, osculatur auri phrygium per manum dexteram Papae protensum, praelati Vero euntes ter genuflectunt, de eius genu dextrum osculantur: electi vesro,qui non sunt consecrati, pedem tantum osculantur. Diaconus, &subdiaconus epistolam, dc euanges