장음표시 사용
351쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. LVII, 3ο9
nes nil aliud continent, quam ius, quia diriguntur, ut iustitia ministretur. a Et adeo Signatura iustitiae merum iu continer , ut in ea de stylo non detur decretum irritans, neque in ca Romanorum priuilegiis, nouisque Urbis Reformationibus d rogetur , cum ex lioc praeiudicium inseratur, quod est contraius Neque dat re, prae salias, quia licet hae de iure videantur, c tamen quandam gratiae speciemo contineant, non sunt ex rescripto iustitiae concedendae; ita Gomesius loco cit Nec dςst differentia, vel saltem modica, signandi Commissiones iustitiae inter Papam,ci Cardinalem Signaturae Praesectum; ambo etenim verbo, Placet, utuntur , Papa
tamen, Placet I. apponendo scilicet primam sui nominis literam signat: Cardinalis vero, Piacet S.ID.N PMI a cardinatis, addit. Sed quare Summus Pontisex ia sis nandis iustitiae libellis primam sui nominis literam ponat, puta S. D N. Innocen ditius X. e sacro Fonte Ioannis Baptiste nomen sortitus est, ideo scriyit, Placet L. in literis vero Apostolicis, quas Bullas vocant, nomen Pontificatus apponat Z Hanc quaestionem excitat, multisque soluit rationibus Gomesius; b ex quibus illa mihi' magis arridet, quia in literis Apostolicis Papa loquitur, ut Christi in terris Vicarius, S ideo Pontificatus nomine utendum erit ; in supplicibus vero libellis uti Princeps, B & Rςx, cui nomen proprium non immutatur: neque nouum est sub hac duplici in- speetione considerari posse Romanum Pontificem, ad tradita per Nauatrum, e &Eimnenti L. Card Belarminuin dDenique Summo Pontifice permitiente si absint a Curia Reserendarii sine licentia etenim abesse nequeunt) omnibus ab ipsis Pontificibus eoncessis priuileiis gaudent, ac si praesentes essent, ob labores praeteritos; quod a Rota Romana apud Puteum e dccisum suisse legimus Non tamen ibo inficias, multis ex Reserendariorum priuilegiis supra narrat: s vel Per non usum , vel ob nouas Summorum Pontificum Sanctiones derogatum fuisse; Pracipue quoad numeri praefinitionem, quam ab Alexandro VI. & Sixto V. factam suisse diximus; id enim Principis arbitrio reserit ri valdὸ consonii in videtur: sicut C etiam triennii assignatio; priusquam ad Signaturam Gratiae asciscantur, videmus enim sere unico contextu utriusque Signaturae Reserendario creatos fuisse. Panem suoque honoris, si absint ab Vrbe, non recipiunt: a solutione vero vectigalii prutex vegetibus vini non esse amplius immunes mihi relatum est. Tandem, ne te Lectorem ulterius detineam , multa ad hanc rem videnda sunt in
Re formatione Tribui. alium Vrbis a Paisso V. edita, s ubi de Signatura Gratiae, ac Iustitiae agit. Q ae vero C iliodorust in formula Rς serendariorum ς didit, nullo modo praetermittenda putaui: sunt autem haec. Suamuis tantum sit clara quaeque, Pignitas, qNantum eam praesentis nos Irae erit pectus illuminat dum semper honorem suscipit, qui nostra eo squia decenter acquirit nεmo tamen sermones nostroitantum meretur,quam qui Referendarius sed dignos itur. Per eum nobis causarum D ordines ereonuntur , per eum interpruantium vota cognoscimus, ct 1 responsa redimus, ut negocia compedita soluamus Magnum es in hoc agone princὶ pes vruire prudentiae, εν ad bditum e dolores alienos asserere, Ut conquerentium videatur vota fitiare. Quale Hi enim in tumultuosis prae, ni btis nos iris nulta permi tione confundi, aut minimὸ tantis elamoribus impediri. Necesse babet a turbatis exquirere, quod nobis possis placabiliter intimare, ct distinctius referre, quam potui siet audire . Arduum ut trepidantium di Lia comi onere, O verum dicere; non raratum interpellatorformidat negotν fui casum, quantum fuistinet icte in relatisne periculum;s quid minus dixerit, inimicus soritur , redemptus clamatur. Neg ty dominus timoris patraeinio pote Lisia verba conuertere, referenti autem non αeet aliquid immutare.Sententiae ver3 nostrae tanta memoriae eautela tenen sunt, ut
E mbii minui nihil additis esse Oideatur. Nobis plerum . audietibus nos a dicturus es, fili conditione eon Iri ius iudicio no in ubiaces, dum alienascausas explanare cotendit . uapropter Referendaria te electio nostra consiluitii sed tu puritatem eo frientiae , ct Oeritatem linguae nos, is iussionibus a Bibeto seruditionem veνὰ mirab Iem rei cutio tibi nostra concedit, qua dtim per te alios ordinat, qualitatem tus memtis exornat: ub nobis enim non licet se imperitos, quando in Cium cotis ingenia
352쪽
peculiare δε vobis aliquod tectigaI exigimur , et isticut Gobiscum fimiliarit, misce
mul assatus, ita ct nos a opinio sterialit=r a et obis merea tur assiectum Haec Cassodorus de Referendarijs , quorum caput, ut diximus, est unus ex S. R. E. Cardinalibus ad vitani a summo Pontifice delegatus mina uis antiquis temporibuς, Gregorio scilicet XI. sedente anno clii istianae salutis i 37 i. supplices libellos, quos Commissiones itistitiae dicunt, Vicecancellarius signabat, eoque, ac suis Osficialibus absentibus, Summus Ponti sex alicui alteri ex Cardinalibus hanc facultatem ad libitum demandabat, quod ex Aegidio Bella mera a innotescit, duin quaerit, an credendum sit rescripto in quadam Commissione per quendam Card S Angeli adnotato, asserentem, hoc de mandato S. D. N. Gre-rij XI. tunc ex Auenione discessi Ianuae commorantis,ut Romam peteret, secisse , t& affirmative respondit; cuius opinionem sequuti sunt Felinus , b & Gome
verum sub Innocentio IV. qui annis strine i 18. ante Cregorium M. Beati Petri . Sedem obtinuit, Signaturae Praesectum extitisse ex eiusdem Innocentii monumentis liquet, d dum ait; ct qti idem libelgus m plicesilauem rentinens porrigitur Re frendariis, Plus autem Princeps, ubi Praefectui cognoscet desupplicatione , o c. Et
multis ab hinc annis ita sertiatum sui sie, multorum scripta testantur, praecipue Gambar. e quia I eone X. in albo Reserendariorum adnotatus, signaturae Praes ctis hi tunc temporis Eminenti A. Card Laurentium Campegitura fuisse asiirmat; &M - nos annis plusquam triginta, quibus Romanam Curiam sequuti sumus, plures hanc ' Signaturae Iustitiae Praefecturam KR E. Cardinales gessisse vidimus. Primus suit Cinthius Passarus Senogalliensis, qui ex Clementis VIII. sorore natus, in Aldobrandinam familiam adoptatus, inter purpuratos Patres titulo S Georgii relatus, hanc denique Praesecturam obtinuit. Hoc ab humanis erepto, Maphaeus Barberinus, in Socrosanctae Romanae, & uniuersalis Ecclesiae senatorum Collegio a Paulo V. ascitus , hac etiam Praesectura donatus, eaq. per annos ferme quindecim, sicut de aliis domi,
forisque , praecipue tamen apud Henricum IV. Gallorum Regem sedis Apostolicae Nunc ij, muniis , summa liberalitatis, prudentiae, ac doctrinarum laude perfunctis, die 5. Augusti 16a a. noua Summi Pontificis eligendi forma a Gregorio XV. Praede cessore sancita, iterato scrutinio ad supremam in Ecclesia Dei Dignitatem euectus, Christi in terris Uicarius Vrbani VIII. nomine renunciatus suit. & in praesulgenti s
lio constitutus, Eminentiss. D. Franciscum ex germano statae, tantoque patruo, ne
Potem meritis limum, quem in Reserendariorum numerum statim adscribi voluit, mox S R E. tit. S. Agathae Cardinalem , suum in hae Praefectura successorem dixit Hic autem grauissimis pro S.R. E. totaque Ecclesasti ea temporali Ditione solicitu- . dii. ibus, S curis quotidie distentus, ut partito in alios onere, leuius illi fieret, Elminentiss. D. Antonium Barberinum germanum fratrem, eademque Cardina latus dignitate coruscantem socium sibi delegit, Praesectiiraeque locum cessit: ita ud vere diruci rcssit, quod sileat Npt hiauellica , eiusque sectariorum dementia, dum effutire lavdciat, Imreri si Lon carere duos : vcra etenim Christiana pietas,& firma Christi Fides, humanae, seu potius diabolicae politiae tenebris religiosi viti mente implicarino sitiunt;& sicut auru rubigine non inficitur. ita germanus amor,in ar gulari lapide
Christo Iesu solidatus disci rdiarum si mira non alit inumquid ut Malachias f ait
Non pate unus omnium nostrum Z numquid non Deus et nus creauit nos 3 quare ergo
despicit unusqusque vestram fatrem suum , Ciolans pactum patrum et uirorum λdc sapientis,inuis Salomon a post detestata hominum distidia , fratrum cou cordia extollens ait; frater, qui aditi natur a fratre, quas oti ita , ma, ct iudicia quasi
Aes Vrbiti. Quae veritas etiam ethnicis innotuit;Antistenes enim, testante Laertio,h eandem sententiam comprobat, dum ait; fratres concordes omni pariete fortiore funt: S Socrates ; qui fratribus I raeteritis, alios amicos acquirunt, iis similes esse dicebat, qui relicto sito agro alterum colunt. Sed tantorum Principum doctrinam, prudentiam, liberalitatem, religionem, pietatem, humaLitatem politiori stylo, αrraestantioribus ingeni monumentis alii prosequan tur, imbecillitati vero meae Pauca ouaedam indicasse sat erit: &iam ad nostra reuertamur, postquam dixerimus, quod hodie non minus virtute, quam integritate, prudentia, animique candore exin ius emicat in Urbe Signaturae Iustitiae Praefectus Eminentiss. Card. Iulius Sacchetius Florentinus, Episcopus Tusculanus.
sciendum est igitur retroactis temporibus nullam suisse agnitam differentiam interis 3
353쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. LVII.
ter signaturam, quam gratiae vocant, de de qua dictum est supra, de eam, quae nune iustitiae dicitur: Alexandrum vero VI. hanc distinctionem decretriue, Comessio, adi Marche ano b testibus: cuius Pontificis beneficio hodie duos Eminentissimos Cardinales Signaturae Praesectos, alterum scilicet gratiae, iustitiae vero alterum habemus. & sicut illa die Martis, vel Sabbati, Summo Pontifice iubente, in Apostolico Palatio, ipsoque Pontifice praesente celebratur; ita haec die Iouis per octo dies ante 1 in acie Campi Florae, ad locum, quem Bancum Cursorum incant, exposita tabella praescriptam diem collitigantibus indicante, in aedibus Eminenti L. Card. Prisiecti conuocatur, ibique Reserendarii omnes, quotquot in Urbe sunt, nec legitin E in pediti, adesse debent, ut diximus: quorum iunior ilexis genibus, alta, de intelligibili voce solitam legit orationem, Sancto Isidoro, ut Marche sanus affirmat, compositam Cuius vero antiqui Magistratus hi Eminenti si Cardinales Praefecti simulachrum habeant, non satis apud me liquet, nisi dicamus , ad Magistros sacroruin Scrini rum referri posse, quorum mentio fit ab Ariastasio Imperatore: e duplicia enimia scrinia Imperatores habuisse testatur Budaeus, d statoria scilicet, & viatoria, ii B illis antiqua monumenta condita erant, nox Archiuia dicimus, in istis vero suppli- ee, libellos apostulantibus Principi porrectos , quoad subscriberentur, ει expedirentur , collocabant, de qui horum scriniorum curam agebant, etiam Magistri libellorum dicti sunt, quorum ossicium antiquis Imperatoribus ignotum fuisse probat Gas . Panci rol. e ex Tiraquello in Augustuna cap. o. dum ait, in diplomatibus, libellisque, δἰ epistolis signandis initio sphinge usum, mox imagine magni Alexandri, nouisti me sua; qua signare inseqtientes quoque Principes seritaverunt: haec Suetonius : ex Lampridio vero in vita Commodi haec desumpsit, quὁd Commodus subscribendo tardus, ac negligens, ita at libellis una forma multis subscriberet; ita Lampridius: sequitur Pancimius; sed cum hoc opus principes fastidire coepissent, Magistros libellorum inuenerant, & hi plureς scri iliarios habebant libellenses vu-
catos, s qui libellos supplices priuatorum, non Ciuitatum accipiebant in quoru locum sorte Reserendar ij successerunt) Magister vero libellorum eos Principi oblatos legebat, ac adnotabat, dictabatquὰ, ut ex Zenonis responso g liquet , ibi, virine Libilo M.tris i Scriniorum qi Olecumque Diuinum P non in dictauer es, ere. Quae quidem responsa duplici modo fiebant , sicut & hodie fiunt , altero scilicet ex
mera voluntate, de gratia Principis, qualia sunt, quae ex Signatura Gratiae prodeunt, altero vero cx peritorum voto, de consilio Princeps responsa proseri, haec ad Signaturam Iustitiae referri possunt: cum autem omnia iura tam gratiam , quam iu-
. Mitiam respicientia Princeps in scrinio pectoris habere dicatur, hos duos Cardinales Scriniorum Praesectos saluo tamen saniori iudicio) appellare possum .is . Et quoniam Principis maiestati assistunt, & inuigilant, ab omnis indictionis onere, siue ciuilium, siue militarium iudicum immunes extant, ex Anastasii Imperatoris re-υ spons, . b Aliis quoque priuilegiis gaudebant non solum Magistri scriniorum, sed qui Proximi sacrorum scriniorum dicebantur, ab Imperatoribus insigniti, i do in triplici erant differentia, memoriae sicilicet, epistolarum, dι libellorum ; K quorum
simulachrum vid nausetialia hodie apud Romanum Pontificem : Scriniarius enim memoriae dici poterit Secretari iis memorialium, Scrinia ius epistolarum erit, qui Iiteris Apostolicis expediendis inuigilat, & Praefectus Breuium dicitur, qui solus Annulum piscatoris contrectare valet, 3d coram Pantisice literas Apostolicas quas Breuia vulgas appellat, hoc Annulo signat, & munit; libellorum vero Scriniarios, Signaturae Gratiae, Ac Iustitiae Pr sectos dicere postumus, nisi sorid dicamus Data rium, dc Reetentem Cancellariae, ad quorum manus supplices libelli veniunt, staphile', G mesio, M uadosio, Marchesano testibus: I quamuis libelli praedicti nisi post Principis responsa ad Datarium ,& Regentem non deuoluantur,& ideo hi potius E libellenses dici poterunt ex Theodosii Imperatoris resposci m dc alia multa ad hanc rem facientia colligit Gaspar Panci lus,n quem consule .
354쪽
Carrinalibus arcti e bteris Basilicis Vrbis addictis. rt de Archipresbyteros silicae lateranen sis.
Asilicas. aluatoris culpani inius a st) a loco Lateranein sis, a conditore Constantiniana, ab ornamentis aurea , ab apparitione S Saluatoris appellata est: vi autem haec melius intelligantur, Lateranensis familia, e qua . . mautius Lateranus auctor coniurationis contra Neronem, teste Tacito, Pr iit, Dicaedes habebat, ex Baronio , b quae postea in Basilicam versae antiquam non amiserunt denominationem . Basilicae vero conditor magnus ille Constantinus Imperator extitit, a quo Constantinianae nomen accepit . muneribus autem ditissi- sinis, & aureis ornamentis decorata ab eodem Imperatore, aliisque religiosis, &piis Principibus, aurea dicta est; votum quia in ipsa consecratione Ss. Saluatoris imago, omnibus, qui aderant, videntibus , apparuit, adhuc Basilica S.Saluatoris a multis dicitur. Nec desunt, qui S. Ioannis, utrumque scilicet Euangelisiam, Mi' cursorem designantes, nominandam velint . e Antequam vero in Basilicam vcrsae let, Palatium Imperatoris erat; & hoc ab eodem Constantitio Melchiadi Voluilici donatum , in eoque Concilium conuocasse Melchiadem contra Cecilianum, pluribus probat Baronius. d Anno vero 32 sv uestro I. sedente, intra Palatium suum coeptam fuisse a Constantino huius Basilicae fabricam idem Baronius e narrat, una cum muneribus summa liberalitate ad inuidiam usque gentiliun
. Multis quoque priuilegiis decoratam assirmat inter Iurisconsultos magni nominis Paulus Castrensis; f de esse maiorem Basilica Vaticana , eo quia ista sit Par chialis, s. autem Petri nec parochialis, nec Epis copalis, sed subdita Episcopo Por- tuensi, scribit Archidiaconus. g Esse autem Parochialem apparet ex Diplomati Paschalis II. ubi concessa Lateranensi Basilica Canonicis Regularibus ordinis S. Au- istini , designat illius Parochiae coulinia in haec verba. 5 Ab Ere, a S. Nicolai deforma per viam, qua venit a S. Stephano in monte caeho, et que ad supradictanis .no Iram Bas deam Saluatoris, a porta Mon ieri , Syctuatuor Coronatorum, descendentes're uiuam in Cia maiori, exinde per stratam ex utraque parte τρυσad eampum Lateranensem, er reuoluente supra Ecclesum Ss. Marcetani, θ' Petri τί ue ad Ecol sam S Baribotimsi de capite Merulanei, ct deinde ad S. Danielcm, Dis exinde defendente ad portam Vrbis, cdi vertente ante Ecclesiam S. Nicolai de Hospitali, ad y pradiecta in Bulli eam Saluatorii cte. Sed hanc paschalis concessio nem Ononicis Regularibus potius restitutionem sibi se indicat Patauinius , dumis scribit, Gelasium Papam circa annum Domini. O . Clericos, qui ab arctiori vitae insutum nonici, idest Regula res vocati sunt hi Apostolorum, Et primitiuae E clesiae more secundum Beati Augustini regulam in communi vivebant Laterani collocasse, quorum praecipuum munus erat, Sacramenta plebi Dei ministrandi: sed haud longE post Gelasii tempora, Monachi, qui paulo ante i Beato nena licto Al
bate in occidente instituti optimam Viuendi normam acceperant, in Canonicorum locum subrogantur, causante Longobardorum nequitia , dum Cassinense Monaisterium norturno tempore Fratribus quiescentibus caepit, illisquὰ expulsis, Romam sub Ioanne Pana III. confugientibus, iuxta Basilicam Lateranensem . Pontificeta, npermittente, Monasterium ipsi construxerunt sub inuocatione SS. Ioarnis Baptistae, Euangelistae ,& Pancratii, ubi per centum, & triginta annos quoad Cassinense Nonasterium dirutum permansit permanserunt, Staicorum loco sacras horas , &psalmos canere in Lateranensi Basilica coeperunt, Canonicis tantum Sacra in ea facientibus , de sacramenta administrantibus: horum ordinem dilabentem iuxta Teati Augustini Regulam post nullia tempora primus omnium Romanorum Pontificum Alexander Papa II. reson uit, sed diuturni temporis scitismate paulatim denuo
355쪽
d nici laxatum Paschalis II. DIubri studio, de prouidentia ut vidimu in eius lite is supra citatis in Lateranensi Coenobio restituit, de correxit, ibi lite permans runt usque ad Bonifacit VIII. Pontificatum, qui circa annum Domini iroo hos Canonicos claustrales Lateranensi Monasterio expulit, A secularesClericos, qui Canonici secularcs vocantur, collocauit. singulisque ex redditibus Monasteri j singulas Praebendas speciatim constituit. Permanseruntq isti pacificὰ usque ad EugeniuIv. qui Regulares Canonicos restituit; sed Romanorum excitato tumultu post obitum Me lai v. clerici seculares posuiminio reuersi, a Calixto III. confirmantur, pacifici commorantes ad Paulum usque lI. qui auunculi tuo Eugenii IV ordinationes immutatas i ste haud aequo animo serens , seculares exturbando, non sin , magnis Romanorum ciuium quaeretis, qui dicerent, Beneficia, & Praebendas hasscea ima tofibus suis institutas, Regularcs Canonicos reuocauit e denique si xto IV. sedente , Beatae S Virginis Mariae Templo de Pace nuncupato Canonicis Regularibus ani gnato, Latera nensem Basilicam Cleriel seculares adepti.sunt, S ad haec no sita tempora retinent; in triplicem ordinem distincti, Canonicorum scilicet, Beneficiatorum , re Clericorum, Capitulum constituentes. Inter quos ex una, ci O- noni eos, Capitulumque Basilicae Vaticanae partibus ex altera, eum orta esset dissensio, quis eorum deberet esse maior, de aliis praecedere, diu l. causa in Tribunali sacrae Rotae Romanae discussa, ac demuin in fauorem Capituli, & Canonicorum Late-rmentium lata sententia , san. mem. Pius V. a motu pioprio. N ex certa scientia λr idelessorum suorum Grugorii xI. b Martini V. Pauli is vestigiiς inhaerendo, ne- ia ,.. t illini sententiam praedictam confirmauit, perpetu uitaque silentium Canonicis, Nostitulo nasilicae S. Petri impostiit, sed Basilicam Lateranensem primam Vrbi ς, & 4. Bul. orbis esse sanciuite quod in marmore aliis rudi minerua sculptilo supra Perysiilisi . exteriosis Basilicae Porticus his carminibus a Panuinio e relatis apparet.
auῖ in Ginctarum mater ea ut Ereti rum, Hme Saluatoris Coelestia Regna datoris . . i. ' NomineIanxerunt, otiis cun Ia peracta fuerunt. i
Cum antem dictum sit, clericos huic Basilicae adscriptos in triplicem ordinem . ego distinctos. sciendum cst, primum esse Canonicorum numero lia secundum ve-iae sciatorum et r. tertium Clericorum inor laesia se sunt Cautores 8 Mansionarii a. , . Sacrisia cum socio, Camilli aliquor Sacerdotibus in sacrifiei 5 Miss e inseruientes . His omnibus praeest Archipresbyter, multis ab hinc annis ex sacro Cardinathan Romanae Eccle Iiae Collegio assumptus i quid autem sibi velit lixe dictio, Archipre D byter, Petrum Gregoriuin Tholositi uni a consule . qui praetet alia scribit, intch presbyterium esse, qui Sacerdotibus, seu Presbyteris certis quibusdam de causis C preponitur', & praesi illis , quae Sacerdotalis O.scii sunt, praeiartim si Episto nabsit, quod a Leone Pontifice e sancitum habes in haee vero'. Minis emum viro resbyteri in eo constituituν, O di Exin m a pρouideat minis terium S ue ritum G dmolium, qui sis non debeant ei ree o citiis , in dommun atrone , cras is, ct Siniuim, Domini nosυο v christi, a fareo neto die Dominiis ines enaeo, peμ onmes Dras canonieas iniselinibi hiis pestierant, odi opera Dei ci-gnὸ , ct functe temeratur ab es , exi committitnr, m. Et iusis, . Provideat etiari A bipresbter Uitam Sacerdotum Cardinalium praeceptis sui OH mperando Et si pi, ne aliquando cedant, aut surrisitate tor ant, Et insta .'Si ut siles 'de ax fuerit exceptis tir, quae probibita Iunt Arcti resθυμ prouidhat es, Gai, quEis, Sacerdotum minis Leriaperfici debeant , fomites benedirere, in mum oleo Hrunge cuia paenitentem in rmum c consulto Episcopo econciliare , paenitentiam etineris alui Sacerdotibus iniungere. In praecipuis j Iiuitatibus aut ipse celebrationem Mi omniter impleat, aut ad sui iusiemem eui committitur perarat veneraniar .
Sed magis ad rem nostra, de ossicio, d iurisdictio tib Archipresbyteri sacrosanctae Lateranensis Ecclesiae, videnda est Gregorij XIIJ. sanctio, fisti qua praeuia avoca tione quarumcumque causarum squocumque iudiee, earum cognitionem Archipresbytero committit cum lacultat iis nece stariis, & ofortunis; Gnonicos, 5e Ca-R r Pitu-
356쪽
pitulum, omne'. alios in ipsa Basilica inseruientes, vel addictos citandi , & inhibendi . ab excommunicationibus , alii'. censuris, & poenis absoluendi; aduersus lapsu in sataliam in integrum restituendi, & quatenus lapsa non siit, Prorogandi attentata quaecumque reuocandi; causas appellationum, non obstantibus seriis , expediendi: earum cognitionem Archipresbytero commissam non aliter, quina per rescriptum ipsiusii et Pontificis auocati non posse ; eum clausula sublata, &decret irritanti, tac. Q e omnia Paulus V. a dum Scipionem Burghesium S. R. ECaramalem, ac sui di secundum carnem nepotem huius Basilicae Archipresbyterii Aordinauit anno salutis nostrae i so8. Pontis in nedum confirmauit, sed auxit, cum facultate, ac iuris aictione cognoscendi, ae decidendi omnes, & quascumqpe causas interes le I terat ensis Ecclesiae, Capituli, Canonicorum, inseruientium, ministrantium conccrnentes, cum annexis, & connexis simpliciter, Se de plano, sola
facti veritate inspecta, nedum per se ipsum, sed etiam per Vicarium ab eo dep tatum , scii deputandum, I 2. citandi quoque in Curia , & extra omnes ; iudicibus cuiusuis dignitatis, de qualitatis inhibendi, de causas coram ipsis introductas reassumendi,& auocandi; N ad censuras, ecclesiastica'. poenas procedendi lingulis diebus, de horis, praeterqua in in honorem Dei seriatis; Capitulum, Canonicos, Benesciatos, alios a iuramentis ad effectum agendi, alijsq. censuris, & poenis absolue di; clausulae addit e sunt efficacissitnae, ut ibi latius. Hane Ar et hi presbyteratus Lateranensis Dignitate primus ex Cardinalibus S. R.ε. adeptus est, Bonifacio VIII. sedente Gerardus Episcopus Sabinensis, gente Blanca, patria Parmensis Nicolao III. ad Vaticanam parpi iam euectus , de Romana Ecclesia optime meritus. Ciaconio, de alijs attestantibus: Obijt Romae Kal. Martii anno labi. sepultus in Archipresbyterio suo cum prolixiori, di barbato epitaphio. Q usver5 huic subrogatas fuerit, non liqtimi, quem M. nodum incompertum habeo, qui spatio i 7o annorum, plusvὰ minus, ad Eugenii IV. Potitificatum hanc Di nitatem si it adepti; nam restitutis ab eo Canonicis Regulatibus, ut diximus , satis veritati consonum videtur, Archipresbyterati Cardinalibus abdicatum, nec prius qtiam a Sixto IV. restitutum et opinio veri, Pan circili b dicentis, ab ipso Gerardo ad haec nostra tempora semper hanc Dignit tetri Cardinalibus coli. itam fuisse, non satis ar- Cridet ; siquidem Mandosius, e . iii sit biolio III. in res las Cancellariae commentarios ed. dii, Basi icam Lateranensem Decanum habui se scribit; quamuis haec dictio, Decanus, etiam Archipresiby rq wri ni re dicat a bolosanus, d cxijs , quae Icgbu, Ilar in c. ad haec de seri Arc lii , ibi, A ιν presbyteri uti emi qui a oribus D cani nuncupantur. Sed Gregoro xj IJ, ictante imio uatum esse nonae Archipresebyteri in personam M rei tit. Georgii in velabro. Card. ab Alteri PS nuncupati, li- . . quet ex palla bui. Popyiscis supra rς lata; hoc ab humanis erepto, Asca nius Columna in eius locum succedit; eoo. dc Gncto, Scipio Burghesius; hui 3ς Ioannes B ptili/Lenius, qui die Nouembris usa I. diem obiit eundem Franciscus Balbe xinus obtinet,qui ad Vaticanam it calatus, Hieronymo Columnae nunc Archipresbytero locum cellitia Z. - c D De praerogari uis ac priuilegiis hipss acros in ict* Bassicae tap. quam omnibus potissimis, & a scriptoribus sard innumeris pallimaret tis plura non add am . Furtum uac moratu dignum se condigna pinna emendatum in personam cisus 'scanonici, Se duorum Bemficiatorum resert addens Ciaeonio is, vita Eugepit IV
inmis,& vhiopibus spqliauerant, valseris ni illr, iacenturum seu ducento minit tum aureorum; abstulerunt autem balassios duos,unus' . 8 ait rumq7- char. Z-ctorum siphirum magnilin, ucs adamanse sing ntes pretiosi limos, sin stati a Neiri a characi i o alassorunt z8 dicatis aestimabantur . suodecim v io es crassis sile ρ rctissimos, & alias i8 gemmas preciosas: Quare b Ai. drea Epi lapso At: in ' Vi . 'Eeario Papae in Ecclesia Aracoeli tana degradati, die T. 'ept robris in Camp . . Fiorqadducti, Riblice expositi, inde in Capit liam reducti, Canotaicus Nic sat noni te super asinu sed os,v tra papi racea in capite depict , in ' ia erant duo diaboli, duo Beneficiati sique ibantur caud scquorum tracti usque ad Vla eam Lar er ens
ibique manus dexterae abscisi, , igne combusti sunt Arne fici id haec h istoria adni emoriam potieritati , ac terrori in caeta rorum, Natiq. iaci letos .io , in in muro i si s Basilica e regione Tabc naculi, bi sunt Capita Apostolorum, duplina isuit, di terse, clauit unitie ad ann in x 37. alio. trainalaz .iu: -- -- Nec
357쪽
me nraetereundum censeo, caeremonias benedicendi, seu baptirandi eampanas in hae Baiilica primum institutas fuisse anno salutis p68. Ioanne XIII. Papa sedenia
D. ut testatur Baronius a videndus.
Dent te non omittendum existimo, quὁd hanc eandem Lateranensem Basili eam S D. N Innocentius X. in elegantissimam formam restaurauit. itaui diuturnit ei eonsulens vetustissimae Basilicae, diuerso etiam opere exomauerit, ut indicat ma l. morea inscriptio ibi apposita.
LATERANENSEM BASILICAM CONSTANTINI MAGNI IMPERATORIS LIBERAUTATE ET MUNIFICENTIA EXTRUCTAM WMMOR 'M PONTIFICUM PIETATE SAEPIvs INSTAvRATAM VETUSTATE IAM FATISCENTEM
N A MOLITIONE AD VETEREM . . ii
EX PARTE ADHUC STANTEM CONmRMATA
o AG SPLENDIDIORE RESTITUIT. ANNO IUBILAEI MDCL. PONTIF. VI.
De Aubi rabiem Basilisa Vaticana. Post Lateranensem Basilicam,primum sibi loeum ex iam dictis vindicantem,
Varia ana succediri hane in Vaticano monte paruae Ecelesie forma Dainainso Papa reste a primus aedifiea iit si ab ipsa Beati Petri Apostoli morte An elatus Presbyter S. R E. ab eodem Petro ordinatus, de tertius quartus, ex Barcinio, Platina, Ciaconio, de aliis) ab eo pontifex, iuxta viam triumphalem, Cati, At Neronis circum, quo in loco idem Apostolus iussu Neronis pedibus in sublime D leuatis Cruci amus fuerat: idem vero Anactetus iam Pontifex Maximus, ut reliqui Romani Epistopi eo loci sepultura traderentur, instituit illine Linus, Cletus, Ana eletus ipse, Euaristus Aastus, Thel rhorus, Hyginius, pius, Eleutetius, Victor, Pontifices Summi, Christi Martyres i Damam hie sepulti sunt, ut Pan uinius ait: horum cineres vexasse ne phandum naturae monstrum Heliogabalum Lampridius innuit. dum seribit. Sepulabra Vaticana, qud Elephantorum quatuor quadrigas Axiis3, ereommodius agitaret, qua obsabant, disierit. Quo tempore S.Calixtus Papa, qui B. Zephirino successit, Corpus Apostoli Petri E Coemeterio Vaticino diruto, ad Ca. taeumbas iuxta Coemeterium via Appia, secundo ab Urbe lapide a se constrinctum . x eum Corpore S. Pauli transtulit, ubi sub Altari marmoreo usque ad Comelii Papae Pontificatum per annos circiter 3 o. iacuerunt, sedentibus scilicet Calixto, Urbano, Pontiano, Antero, Fabiano, 3e Cornelio, qui ut Damasus est author 2 Lucinae Matronae Romanae rogatu Corpora Apostolorum Petri, de Pauli e Catacumbis noetii substulit, de prioribus suis locis eondidit i septuagesimo demum post S. Cornelium anno Constantinus Pius Imperator ad Christi Fidem conuersus, S. Sylvestro Papa hortante, inter decem magnifica Templa, in hoc Cati, de Neronis circo diruto Bas licam Vaticanam eentum marmoreis, nobilibusque columnis in honorem Principis Apostolorum erexit; in cuius standamentis jaciendis pius Imperator primus Omnium rastro solum effiate,duodecim l. aggeris,& glebarum sporulas inde asportauit , duodecim Apostolorum honori id tribuens; α ut Batonius b ait, debuit nERr a Con-
358쪽
crunstantinus praeterni imo pro cultri ve Religionis praestare, quod ipsi Hessior eiusdein f mi iς Flauiae illustrator pm superstitione auita officium exhibuetutd serrubit enim Suetonius, a Vespasianum Imperatorem a quo Constansinuς genias docebis restitutionem Capitolii aggressuiu, . ruderibus purgandis manus primur
omnium admouisse. ao suo collo qua da in extulisse. . .
uerum quia nullnm hodie antiquae Iasticae vcstigium extat, sed tota nostro sere aeuo in ampliorem, Id nobiliorem formam a Summis Pontificibus , praesertim Sixto AV. Paulo V. Urbanio VIII N Innocentio X. restituta cernitur, ne antiquitas ipsa omnino pareata ei fC .: ram Vae Parii inio desumptam hic addere placuit. Ecclesiata KS. Petri veteris i .isquorum Basilicat 'instar aedilicata habuit abs sem, sue tholum . musiueis signis ornatam, transuerson PQ em, quati Q ς m vocant, qui que rorticus intercolumni js dis incias, quas naues dicimus, incilianam maiorem, binas ex vitaque parte miri res R : lissi illo P eristylio, uitanis Pulali rimisque columnis sustentatas. Innocentius III. Papa absidae natis iuum antiquum vetustate consumptum restruit, Christi,Sanctorumq. figuris. tornauit. Basilicae tectiam a diuersis Pontificibus renouatum aereis tegulis ex Templo lovis Capitolini translatis cooperuit Honorius, quem collaben ira resecit veneuli us Pauimentum iparmoreis; de
praegrandibus tabulis vari j coloris sita iiit Symmachus , sub quibus in loculis dose Biniuint multi Sancti potiti iures . Petist i hian nuuiue s init Nicolaus III. Tota
Ecclesiam picturis exornauit Formosus Papa. Cregorius IX. frontem Basilicae supra porticum musiue ob ignis doli deco rauid di lii dam versiitalos apposuit. In anterim se parte aderant sex portae, media omnium maior argentea vocata a laminis argenteis caelatis nullius locati cooperisii Hon 6rius Papa si quas L Saracaeliis direptas restituit I eo IV.&ijs etiam ablatis, aeneam reddidit Eugenius IV. martyrio M Apost lorum, re rebus ab Ugossis ex Isimilis . praxima porta a parte dextera vocabatur Rauenniana a Rauennalibus Transtyberim incolentibus, vel quia Transtyberini R uennates vocabantur, duo nomini 'iHisci,& Transpadani homines comprehendis tur, quia eo ingredi Ecclesiam consueuerant; tertia versus S Mariam de febri s vulmo Campo Santo diccbatur porta I ' dici j, quoniam ea vita semcti ad sepulcurania Cinserebantur i , a serie inistra proxim* post argenteam liquebatur porta Romana a Ciuibus Romanis dictat altera Cnidonea, vulgari verbo a Guidonibus nuncupata, qui reregrinos ad limina Apostolor; im venientes peream hi Ecclesiam introduce
bant sexta erat Porta Sancia, qtiae remansit,& vigesimo luinto quoque anno Iubi- .l vis redoliare aperitur,coqcxacio indiri r ut inscriptiones Clementis VIII. Vrba
ni Viri S D. Inno Mii X. d 'perpositae indicant. Super his portis cerneba- . tur cathena portus Smirnensis, & vee es eius Vrbis, Xisto IV. sedente, a classe Ecele- fasti ea de T rcis captae item vςxiliorum aliquot hasta iisdem Dei hostibus ereptae . . . Ante Basilicam erat quadriporticos a Constantino secta, quana Symmactis Papa ta-.bulis marmoris ste it,&musiueis signis ornauit. Constar tinus Papa sex Sancto-irum Synodorum generalium secturam in eadem posuit, cuius atrium , siue implu- Ο uium, quod Paradisus dicebatur, dominus rapa marmoreis quadris constrarait ; in . - im medio Symmac JF. Papa Cantharum. id est sontem fecit, columnis octo Orpbireticis ornatium, cuius opersi tu meum Iauod ibi is ex Mole Hadriani cruti , . Si delphinis inauratis aquam sundeptibus decorauit, di in eius medio pineam n ain, couit , qua per *btarrauco istuptiones, de plumbeas fistulas aqua ex serma. Sa . balinet: hiscae commoditati corriuabatur . . In eodem atrio marmoreo so io iuxta portam sepulcritum aderat Oxhonisi I Imperatoris, ubi etiam Honorius, & Placiti .dius Valentinianus. Augusti collocyxi λςrδnt. Ita eius pariete extabant e mustuo deuotissimae Christi, 3e Apostolorum in uiari turbato supra Nauiculam. sere de incr- .cim existentitum Imaginosi apti pidoris opera 2 quae vulgo la Naui cella dicitur, a. nae a Paulo. V. fere eodem loco reposta sub aperto Coelo , cum aquartim , dcaelia Ei iniurii in dies deserinaretur, Urbanus VIII. hanc intra nasilicam , supra Maioremi portam, fornici propinquam locandam edixit : at S. D N. Itinocentius X. ad i3 n Basilicae lumen, inde Nauiculam intra Vaticanum Palatium transferri iussi γ hi hodie eonspieitur. Gradus marmorcos ante Basilicam Co stantiniis Imperator sq- est Symmacus Papa amplificauit, Pius II. additis M. Apostolorum praegraudibus, sta-etuis, quae nunc etiam visentur, restituit. Pergit Panuinius reserte Altaria, Facellis. & Oratoriis partim inclusa numero vi inti, partim spe aediculis, qua rheti . nou-
359쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. LVIII. ji
maiori .4 by luestro, di Constantino exstructo, ubi Principis Apost Ioru Co pyν .hamiliori. locos inamoicum hon re ita collocarunt et insignis theca a calpti RrῆyRdique, cupro conchisa , ex omni latere in longum, de in latumia. sartat Π,-dH r pedes qui sique protensa, desuper arca deaurata constructa est, ibique ςonditum est Corpus, & ad. loculi mensaram Crux ex auro mundo centum quinquaginta librarum cum hae inlcriptione posita est.
A CONSTANTINVS AUGUSTUS ET HELENA AVGVsTA HANC DOMUM REGALI SIMILI LULGORE CORUSCANTEM AURO CIRCUNDANT.
Alia petenda sunt ex ipso Panuinio, a de ex iis, qliae supra diximus in Congre. atione Fabricae Diui Petri; eg0 cnim nς nimius sim, illuc te lectorem reiicio, pr sequuturus quod res ae de Arctupresbytero huius Basilicae, quae praeter caetera non exiguum ornamentum serti tacit, ut ex ipso Sacrosanctae Romanae Ecclesiae Cardinaltima Collegio eius Archipresbyter assumatur , facultatibus, & iurisdictione tanto inuiter: dimis decoratus, re in Sammorum Pontilicum diplomatibus contentis. Et primo loco se offert Pauli III. Constitutio, b qua sancitum est, omnes causis ciuiles, criminales, de mixtas, citra i en sanguinis, & corporis amicti uas poenas. inter Canonic s, Capitulum, Beneficiatos, Clericos, Capellanos ex una,& quasemque alias persionas, loca, Collegia, vel Vniuersitates, quocumque priuilegio muniatas, vel inter ipso sinet motas, sc mouendas, sub quibusvis rebus active, vel passive, ab ipso Card Archipresbytero cognoscendas, dirimendas,& fine debito terminandas esse: eum seculta e citandi, re inhibendi in Curia, S: extra, iuramentam personarum C suae nil isdictioni subiectarum , ut agere possint, relaxandi & haec omnia confirmati it Pius IV.Sixtus vero V. collationem lueeneficioru in ipsa Basilica vacantium addudit, exceptis tam si iis, quae ex Cancellariae Regulis ad Apostolicam sedem senereseruata: Pontificalia, & iurisdictionem ordinariam in personas ipsius Eeelesiae exercendi indulsit is causis ab aliis iudicibus re affuinendi, de inhibendi, summarie . simplicitet. & de plano, sola facti veritate inspectin appellatione postposita, cogia stetidi concessit: Commissiones manu Papae minime firmatas reiiciendas esse v lvir. ut plenius in eius Constitutione e continetur. , Et huc Archipresby teri iurisdictio eo speciosior redditur, quia in Cletu ut Pan ui-niux d ait numerosissi uiu exercetur ii quidem in multitudine,seu numero,aut qualiatate subditorum consideratur eminentia iudicantis ex Luca de Penna. e Sunt enim D Vicarius ut plurimu Episcopus,de in prima liuius mei operis molitione erat Faustus Polus Callianus. Urbani VIII. Pontificiae Domus Praesectus, Archiepiscopus Amasiae, qui ab eodem Pontifice sacra deinde Purpura insignitus, de Episcopatu Urbe uetano auctus, gregem sibi conimissum communi omnium plausu Lusiissime moderatur, de ad Nesi reos moderetur annos) Canonici nu. 3o. Beneficiali 26. Clerici itidem 26. Cappellani, Cautores, Camilli multi. Praeterea Poenitentiarii ex omni idioma te e Societate Iesu aisumpti, qui Eccletiae deseruiunt, Christi fidelium peccata a diunt, de .luctoritate illis tradita dimittunt ; rimnsionem satis commodam, & re fertam propc Inasilicam habent: quemadmodum Archipresbyter quoque usque ad Paulum V. habuit, a Richardo Oli uerio Normando S. R. E. Episcopo Porruensi, d. E huius Basilicae, Archipresbutem eirca annum i 6s. Pend i sundamentis extructam ;x f Paulus enim V. v tirontem , Sc fere totam Basilicam nobiliorem, augustioremq. redderet, dum Palatium hoc ,sed Dataria quoque ab Innocentio VIII.constructam selo aequauit, ilii it ne vestigium quidem hodie supersit. 'Dignitatem vero hanc quatuorcentuna ab hinc, dc ultra annis in Cardit aliun collegio collocata infuisse constat: Ioannes etenim Caietanus Ursinus Romanus Diaconus Card. S. Nictitat in Carcere Tulliano creatus ab Innocentio IV. Bamicae Vaticanς Archipresbyter a Ioanne XX. seu XXI. dictus est, de hic ad Beati petri Sedem Euectus , Nicolai III. nomine, Matthaeo Rubeo Ursino S. Mariae in Porticu
Diacono Carae locum, muniis, de dignitatem ce Sit. Sed ci longe ante dignitatem
360쪽
hanc assequii tum suime Ioannem Sutrinum Ss. Ioanni , Ac Pauli Presbyterum Cardinalem ab Eugenio III. anno salutis iis ob creatum inuenio apud Panuinium, fle Cia- conium t a de ante hune Ioannem eadem suisse dignitate deeoratum sternarduni Cardinalem ab eodem Eugenio in prima eius promotione Viterbii anno Irin . secta, idem Panu inius, de Ciaconius loco cit scribunt di 8e Benedicto quoque IV D- dente anno iors. Archipresbyter huius Basilicae fuit Vrsus de filiis Ursii Cardina- .lis, eum a te id tempus inueniatur, iurisdictionem,quam modo habent Archipres- byteri, suisse penes Episcopum Sylvae Candidae ; 'Ioannes enim XIX. concessit pra sato Episcopo iurisdictionem in Ecclesia S. Petri, de annexis. Hodie autem uiuit eiu sdem Basilicae Archipresbyter Eminenti si ac Reuerendist.Flanciscus S RE. Cardinalis Barberii. us, vir nunquam satis laudatus.
De ArchipresbNero Ba eae S. Maria Maioris. BAsilica, quae nunc S. Maria: Maioris dicitur, in ipsa origine circa salutis
annum ast. Liberio Papa sedente. 8c niuis Miraculo Augusto mense e Cc lo lapsae admonito, ab ipso Pontifice , qui prima sun lamenta iecit, se impensa Ioannis Patritii viri elarissimi perfecit, Liberiana Basilica dicta est, o ex Breuiarii Romani amst ore colligitur, dum ita refert. Liberis Summo Pontifice, Ioannes Patritius Romanus, ct vo pari nobilitate, eum liberos non suscepsent, σι honorum haeredes relinquerent, tuam Mnestissimae Virgini Dii Matri ureditatem voverunt, ab e afummis precibus assidue petentes, in quod pium opus eam
moniam potissimum erogari vellet, aliauo modo Agnificaret: quorum precer, ct -- Cra ex animo ficta B ata Virgo Maria beni enὸ audiens Miraetio comprobauini Nonis igitur Auetusti quo tempore in Urbe maximi Olores Gessent nostru nix partem Conii Exquilini contexit: ina nocte Dei Mate separarim Ioannim, se coniugem snsomnis admonuit, Ct quem Deum niue eonspersum Oiderent, in eo Ecclesim ad earent , qus Maris Virginis nomine dedicaretur:ρ enim ita odiis ab ess haeredem innitui; quod Ioan a ad Liberium istulit, qui idem Wr somnium sibi canistis af mauit. Tmare solemni S ieerdotum, Θρο uti futpEeatisne ad mllem venit niue ιο ertum in eo loco Ecclesim designauit, qua Ioannis, ct uxoris pecunia e . . tructa es. Postea a Xisto III restituta; variis nominibus primum est appellata; Basliea Liberii. Sancta Maria ad Praesepe , ob Sacellum Praesepis in ea constructum . Sed cum essent in Urbe multae Ecclesiae sub nomine SS Mariae Virginis, ut quae Batalica nouitate Miraculi, ac dignitate caeteris eiusdem nominis praestaret, vocabulietis excellentia significaretur, Ecclesia S Mariae Maioris dicta est: cuius dedicationis memoria ex niue, quae die s. Augusti mirabiliter cecidit, anniuersaria celebritate
Est una ex quinque Patriarchalibus Ecelesis ; una ex septem, quae solemni ritu perpetuo visitari solet; ex qtiatuor demum anni Iubilaei una constituta. Hanc post xistum III. Paschalis papa iterum restituit, absidemque eius Basilicae denuo construxit.
Aliis Patriarchalibus Ecclesiis haud dissimilis haee est; tribus nauibus, mediana
maiore quadraginta elegantissimis columnis sussulta constat. Altare maius marin reo operculo ornatum est. Podia, seu moeniana duo lapidea tessellata ex ant; alie- Πrum pro Reliquiis Sanctorum; alterum, quod Imaginem Dei parae semper Virginis, Honuphrii Panuinii tempore, eontineret , verum in Sacellum toto orbe celeberrimum , a Paulo V extructum haec Sacrosancta Imago translata visitur, & in ipso moeniano Iesu Christi Cunabula . argentea theca inclusa seruantur 1 aemulatus est enim Paulus V. Dei aemulatione Sixtum Papam V qui sacellum pariter ornatissima ad praesepe nuneupatum , in quo sacratissimum Christi Corpus dignὰ colitur, picturis, & statuis resertum maximo sumptu construxit: sed quoniam facile est invenus
addere, longὰ formolius, de magis elegans apparet, quod postea Paulus V. in ho