장음표시 사용
321쪽
NONTIA CARDINALAT. CAP. XLVIII. 2
Numismatis materia est aes, aurum, argentum , quae aliquando pura per se, aliquando miscetur; ἰquae quidem mixtio a Principe legem recipit, quam Curatores I. .ct,AEM monetarum sequi debent; si quis enim suo marte argento publice, priuatimque aes, in C . d. V. si auro argentum, siue aeri plumbum misceat, capitale est delictum cum bonorum L li. Θα. O δε proscriptione, ut a Tacito Imperatore sancitum fuisse testatur Flauius Vopiscus inta j. 6cius vita, & apud Vlpianum ; a quod etiam decreuit Constant in. Imperator. b de hoe esse crimen laesae maiestatis probat Gigas: e cuius dicti rationem reddit Tibe- . . rius Decianus, d quia monetam cudere solius Principis est, de ad ipsius aestima- d. reaa -- lib. tionem, famamque spectat, ne moneta sua adulteretur; videndus est Cassiodorus. γ GDV. mo et e Quae quidem adulteratio etiam tribus modis fieri potest, nempe circa materiam, si in auro, argento, aere fiat mixtio, ut dictum est, de vide Decianum, f ci rex sorumam,quae nihil aliud est, quam impressio, siue caracter impressus in materia, ut idem Decianus ; g dc circa pondus, ac aestimationem, seu valorem, quae quidem pondAris, de valoris certitudo adeo necessaria est, ut ea sublata, non raro ita plebe mei ten-xur dissidia, & quaerelae, ut apud Tholosanum. h Minuitur autem monetae pondus; vel aqua ardenti superficiem auferendo, vel monetae circulum tondendo eodem Deciano docente. i Quid autem si clericus secularis, siue cuiusuis ordinis Regularis , etiam miles Hierosolymitanus , tale crimen admittat, a quo puniendus sit, a iudice scilicet lateo, vel ecclesiastico Z vide Constitutionem Vrbani VIII. Jdi-busNouembris I 627. edita, cuius particula ad hanc re facientem resert squillant. fi
ae autem essent monetarum antiquarum pondera apud Graecos, de Romanos,
dissicile tractationem dicit Blondus: I tu tamen lege, quae scripserunt Alex. ab Alex. m Gul Budeus, n Tholos. in syntagna. o Lipsius, p de phil Piga se ita; qapud quos etiam Scriptore' alia multa ad hanc rem facientia videbis; precipue quis primus tam apud Graecos, quam Latinos, aliasque Nationes monetam percusserit, qua forma, de quibus imaginibus: ac etiam unde denominatio pecuniae, monetae, ac nummi fluxerit; videndus est etiam Plinius, ν proximum scelus fecisse dicens, qui primum ex auro denarium signauit, quod et ipse in latet, auctore incerto ait: Pausanias tamen f Rhaecum Phil i, &Thelectis filium , de Theodorum ambos Samios primos aes constare, & cudere docuisse assirmat; Iulius V snus, i de ante ipsum Cassiodorus u Serdio Tullio Rege rudi aere nota pecudum c a qua pecunie nomen effluxit) nummos ς eos signatos esse dicit, hominum vero Drmose Mitis. imagines in fre sculptas a Iano , siue Saturno primum fuisse, testatur, ex una enim vir biceps, ut Ianus ipse fingitur apparet, Dc altera vero pons, corona, vel nauis s e ri visitur; quia, ut Macrobius x ait Ianus primus s signauit ex una parte sv qm einfigiem, ex aItera nauem impressit; Eutropius 3 vero huius.rei inuentorem sa- pud με acii turnum iacit, dum scripsit, Saturnus nummos aereos primus instituit. opinor autem in Iani, Saturnique memoriam : nam vi Lactantius et testatur, Ianus Saturnum errantem suscepi cuius rei argumentum fiunt nummi veteres, in quibus est
cum duplici sconte Ianus, in altera parte nauis, quod etiam cecinit Ouidius. a Musta quidem didici, sed eur naualis in uere Altera gnata vi, a tera forma biceps. At bonam feritas Puppim illi ruit in aere, Hospitis aduentum tesseata dei Argenteam vero monetam Fabio Pictore, ac P golino Gallo Co in an no scilicet
63 Primum culam suisse , ex Plinio b notat Fulvius Vrsinus ; e quamuis in meo Codice Plinius dicat, anno ab Urbe condita s8s in Fabri. Con quinque annis ante primum bellum Punicum argentum signatum sui sibi & Gallis auctoribus sine aliquo adhuc signo monetam ad metalla translatam fuisse. Cassiodorus di scribit. Insuper sex Procuratores monetae, qui Comiti Ocrarum largitionum parebant, PantirOlus e refert in haec verba. Mons .im non Cirritates, non Praesedes, Vicarυ- πὸ , aut PP. eudebant, sed 'o facultas a Principe Magi tro caetition m δε- Ndabatur, Ct qui Pstine is pretinum tra labat, eam quoque pereuli curaret. Iu Occident fae tauttiis in Deis moneta signabatur , quibus totidem Procuratores pr eram Haec Panzirolus, qui enumerando, quinque tantum reseri, nempe Procaratorem monet; Scilicianae, Aquiliensis, Urbi; Romae , Lugdunendis. εe
Atalatandis: sed alia multa videnda sunt apud Iacobum Gut biere ri f
322쪽
Arceratorum visitatio ne dum ob causarum expeditionem, de reorum liberationem necessaria est, sed etiam ut eorum necessitatibus, aliisque carcerum incommodis benigne succurratur, ut Eutropio Praesecto Praetorio Gratian. Valen. 3: Theodos Imperatores a rescripserunt his verbis. Dests, quos tenet earere inclusos, id aperta desinitione sancimus, ut aut conuictos o A cena subducat, aut liberandos diuturna custodia non maceret c. atque ab Honor. & Tlieodos Aug. θ sancitum legimus. Iudices Dominicis diebus productor οι de cusoria earcerali videant, ct interrogent, ne iis humanitas clausis per eo ruptos earceris custodes negetur : Cictualemsubs tantiam non habentibus faciant mini ari cte. Et in Romana Republica Triumuirorum Magistratus aderat, ut carce-raim, carceratorum curam haberet,&Triumuiri capitales appellati, ut apud Pomponium Iureconsultum c his verbis. Et Triumuiri capitales , qui careeris euri dium baberent, ut eum animaduerti oporteret, interuentu eorum Arreti quos anno
ab Vrbe condita iss. suisse affirmat Auctor antiquit. Romanar. d ex Panuino, de aliis ab eo relatis. Cuius etiam Magistratus meminit Plautus , e di octo Lictores habuisse indicat, dum Sosiam ita loquentem inducit. uid faciam nune, si tres viri me in earcerem eo Cerint e Inde quasi ὸ promptuaria cella depromis ad flagrum. Nee ea am liceat dicere mihi, neque in bero quicquam auxilii ApNec quisquam sit, quin me omnes esse diae tum deputent: ita uasi incudem me miserum hominei octo validi udant. 2c, Illa enim per octo homines octo Lictores ministrantes Triumuiris capitalibus intelligetndos ait idem Auctor antiquitatum Romanarum loco citato. Et ad Principem ipsum pertinere per tres vices, vel ad minus bis quolibet annc generalem carcerum, de carceratorum visitationem facere.'& ita in Regno Pror gom ad Palatium, ubi carceres reperiuntur, diebus Natalitiis, Paschalibus, & in Vibgilia Festiuitatis Sanctissimae Assumptionis Beatae semper Virginis Mariae, cum interuentu omnium de Consilio magnae Curiae, causarum criminalium , ci ciuili uir a Pisci Patroni, Regii Patrimoni j, 3e Auditoris gentis bellicae , Procuratorum, & soli citatorum fiscalium, aliorumque iustitiae Ministrorum accedere solitum, narrat Ma- sttilius .fEt in Urbe nonnulli ex ipsa Camerali Audientia, vices ipsus Principis regia gcrentes , prout necessitas suadet, saepius in anno, ut puta singulis mensibus tenipotes Vestrii, sed hodie quater in mense , die Iouis videlicet carceres visitant ;licet non o. g. '' omnes, qui in Camerali Audientia locum habent, pro simili carcerum visitatione conueniant, sed loco Eminentiss. Card. Camerarii is, qui vices suas gerit, & alter ex Reuerendisi. Clericis, qui carcerum Praeses, quolibet anno sorte ductus, appellatur, aliique Camerae Apostolicae Ministri Theseu rario, Praeside , ct Commissario exceptis, una cum aliis Romanae Curiae Iudicibus, Vicariis, &Latrumculatoribus, qualibet hebdomada die Iouis cui dixi) ad ipsos carceres accedunt, ibi iud per spatium temporis nece Varium publico in loco sedent, & coram ipsis singuli rei suo ordino vocati audiuntur, si volunt, & Patres audito reo, & suae causae meritis intellectis, pro natura laeti, pro qualitate rei, pro statu causae, pro tempore suae carcerationis, solent pro ipsius liberatione, vel alias pro eius expeditione decernere, plerumque etiam ubi omnino poena infligenda st reo, illam pro pietate sua mitia
si quis vero pro ciuili debito diu fuerit carceris mancipium, vel alias inae Pau-Pertatis
323쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XLIX. 28 I
pertatis testimonium habeat in stonte, vel in ipsa audientia, solent patres pro liberatione careerati decernere, pro illius facultate creditori quoque consuere , vlpura reum certa gaudere dilatione , ac solutionis diuisione , sub cautionibus tamen , &quandoque etiam pro non cauere volentibus, sub eorum obligatione, ac triremium
Nonnunquam etiam, si paupertas debitoris sit in aperto,& ipse desperans soluere posse bonis cedere malit, solent Patres sola professione reum ad beneficium sim-H plicis cessionis bonorum admittere, S: sacta per ipsum fida bonorum indicatione , pro sua liberatione decernere, seruatis tamen in hoc Summorum Pontificum Constitutionibus, nempe Pauli III. a dii V. b &Pauli V. e A quibus quidem facultatibus exclusos esse hebraeos constat ex Decreto Guber- natoris Vrbis, quo munere tunc sungebatur Bertingerius Gypsius, deinde Cardi--ι i. nalis Eminentissimus: Decretum vero typis euulgatum tale est. Cum in publieab Ceni a. 4. Visitatione ear rum die i 3. Augu es luero. re maturi discussa fuerit ae Huratum P in eap. s. Con titutionis Pi V. de facultatibus Visitatorum Careerum Vrbis, ct ιL . misit' eap. s Con si tutionis &D qui tunc erat Paulus V. super reformationeri Tribunishum y rbis, tit. de facultatis. Visitatori carceri non comprehendi bebraeos, rem-3. 8ssae et rationem praefatam idem S. D. N. visae C cis oraculo approbauit, cois auit, ae
publicari, ct in omnibus Tribunalibus V las per omnes Iudice fruari voluit, dimandauit. Non ob tantibus quibuscumqne in contrarium facientibus. In quorum
. Verum pontifex Vrbanus VIII. alitor statuendum censuit, hebraeos sepicor contr-prehensos esse in visitatioue carcerum, quia & ipsi gaudere debent priuile js, staeuti'. illius Ciuitatis, in suibus domicilium habent; ad tradita per Marquardum .d a M. . Hane vero carcerum visitationem in Urbe ab Alexandro VI. institutam , seu potius restitutam suisse affirmae Ciaconus e his verbis. Eius Pontificatus initios quod ' ἡ . ., , C anno Natiuitatis Dominicae i V2. Lito rebus Vrbanis intentus, Orcerum visitato--i
res in lituit, er quamor Iudices ereatiis, qui de quaeκmque causa capitali cognosce- -xta n im
rent; ct die Martis omnibus se adire, ct at qui volentibus se ipsum exibuit, Unde ius in Urbestieritis Θ dici eo tum, ere Istis ab Alexandro VI. sic institutis Visitatoribus iurisdictionem,& facultatcs non f '' Vulgares concesserunt Paulus III. f Pius IV. g. Pius V. h & Paulus V. in sua ge-
merali Tribunalium Vrbis Reformatione, i ubi nedum habes, quae ad politican . p I 6 t. Pertinent, puta quae ab ethnicis, & secularibus quoque Principibus sancitassiisse vi- s Cmo .dimus, sed etiam quae ex Christi Domini charitatis praecepto nobis omnibus Christi fidelibus iniuncta sunt, praecipue tamen illi, qui eius in tertis vicem geri cogno- h CL 3. na ascere licet. Qua in te Leonis X. approbationem k Archi constaternitatis a lii io Buctari ae . ne D Mediceo S. Laurentii in Damaso Presti; tero Card. &KR E Vic ancellario squi 1 Coug 7 .ati, ad Pontificatum euectus Clemens a II. appellatus est sub Charitatis nomi ne in- 'ε ' M- itutae videas. Haec enim Archiconstatemitas nedum carceratis subueniendis, sed pauperibus etiam mendicare erubescentibus cleemosynas erogandi, di mortuos si . , , peliendi curam ab initio habuit. Verium, ut Cassiodorus I ait, charitas nunquam si . Odiosa est, semper in alterum se porrisit, & vi multi arboris rami cx una radice , t amicis. prodeunt, sic multa virtutes ex una charitate generantur, nec habet aliquid viridi ' ' ratis ramus boni operis, nisi maneat in radice charitatis: ita haec Charitatiq Archi- o constaternitas alios produxit ramos, e quibus salutares istucius quotidie pro- .. o. ''deunt,
E Nempe 4rchi constaternitatem Mortis in Urbe nuncupatam, quae licἰt annis ab A a Phinc supra mille, & ducentum, Constantino magno, astasio,&Iustiniano Impera- torii, instituta reperiatur,ut videre est in ipsius Iustiniani Nouella, m de a Baronio n u. His i. relata , attamen iam abolita, & antiquata, pio IV. Pontifice sedente o restitu- 3,
ta est. ' ρ Cm L soluta Sicut etiam opus subueniendi aegenis mendicare erubescentibus assumpsit Archia D . 'o . tra . a.
constaternitas S, Apostolorum, eodem Pio IV. sedente . p tI- γ ὸ Carceratorum etiam subuentione m curat Archi confraternitas Pietatis carcera- I, L . olorum nuncupata, &Gregorio XIII. Pontifice q instituta, A confirmata . D 3L. N n Et quam-
324쪽
Et quamuis in lias dissuta sit partes Charitas, eum tamen tenacior sit glutino, ut Diuus Bernardus in seri none de triplici coli rentia vinculorum, clauorum, ec glutianorum, ait, nullam prosect6 diminutionem, aut scissuram contraxit, quominus opera eius bona coram Deo, de hominibus luceant, sed enixius carceratorum sebuentioni studet, pauperibus eleemosynas profusius elargitur, Ecclesiς D. Hieronymo dicatae. & de Charitate nuncupatae, necessariam , decentemq. ad Dei cnitum supellectilem ministrat Sacerdotes in obse liliu Christi mancipatos, in eadem i. Ecclesia ad sacra quotidie peragenda obnoxios aliet nec ulli dubium , quin haec omnia , Eminentiae. ae Reuerendiis D. Francisco S.IRE. Card. Barberino Protectore exulei te, summa fide, ae inde scienti vigilantia persoluantur Pectore cui virtus, grauitas cui regnat in ore. Cui frons est mentis perpes imago suae. Ille est, cui multum veneranda inodestia debet, Cui multum Charitas, ingenuus'. pudor. Habet etiam haec Charitatis Archieon fraternitas Monasterium S. Mariae Magd lenae Conuertit aruin in Urbe dictum suae curae, de charitati commendatum , prout seri, su. ς; MςmLς Ri. X. diplomate a cautum reperitur.
oc nomen grasciae Grammaticis, & Iurisconsultis incognitum esse assit-mat Paulus de Castro, b addens ab via loquendi introductum uem penes arbitrium ei ius, ct norma sequendi ut Horatius e cecinit, Et ideo si de intelligentia huius dictionis inquirendum sit,
tunc ad vocabulum iuris huic magis simile recurratur: ita Castrensis, quem sequu tus est , eius i. verba rescribit Fulgosius . d Verum apud nos Icalos haec dictio, grascia, nil aliud sonat, quam exculenta, cibaria inquam , do victualia hominibi ad vescendum necessaria a Graecis Sira,& blagistratus ad hac curam designati Sit conata dicuntur,te ste Spici leg. e quem vide; quae tamen dictio magis latὰ patet, quam annona: haec enim in propria significatione accepta panem tantummodo designat rita Iustin. Imperator f panem ciuilem, & annonam ciuilem dixit, ed obse uauit Alciat. g sub qua acceptione hodie in Urbe habemus Praesectum annonae,qui frumenti solum, S panis curam gerit. Carnis vero, olei, de victualium notio adgrasciae Praesidem pertinet, quem antiqui ni fallor 9 Episcopum, idest Inspectorem, ut victualia iusto pondere, ac pretio venderentur, dixerunt; b videndus Panzirolus. iEt quamuis Paulus Papa V K unam tantum Congregationem, annonae scilicet, de grasciae instituisset', de iisdem egregiis viris dictam Congregationem constituentiabus grasciae simul, annonae l. curam commiserit,nihil profecto aliud innuere voluisse videtur,quam connexionem inter hos duos Magistratus necessariam; etenim non in solo pane vivit homo, ut Veritas ait quod etiam antiquioribus innotuit, dum annonae Praesectum dixerant non solum cui panis tantum notio esset, sed carnis, olei, calis, de vini, ad tradita per scribentes, praecipue tamen Paulum de Castro, I Panzimium, m Franciscum a Ponte, n NIustum Lipsium. o Cum autem ea, quae ad frumentationem,& Praesectum annonae iuxta hodiernum . usum Romanae Curiae pertinet, fatis recesita suerint supra in Coerogatione annonae, εe infra etiam cap. se l. alia dicenda sint, ut nonnihil quoque de Praeli de grasciae dicamus , superest, ex ijsdem tamen auctoribus, qui de Praesecto annonae scripserunt, eliciendum . Cura
325쪽
Cura earnis sub Praefecti Urbani notione erat Vlpiano teste ; .i annone taliae nPresectuineoadiutorem habebat ex Valeritin. & Ualer. sanctione, b sui, cuius etiatridii possitione erat, ut ex Panuinio, & aliis diximus in tract de praefecto Vibis , de Cassi odori verba e demons Dant, dum ait, Carpentum praesem Urbis istxta mori atione conscendis, cte. & supra ad ipsius Annonae Praesecti laudes deueniens sie exorditur, Si ad ban m usuram centienda sunt dignitates, ut tanto quis bon rabilis babeatur, quantum ciuibus profuisse cog 'scitur, is certὰ debet es eglorieor,
mae Urbipraeparetur annona, Ubique re Nudet panis co ia , o tam magnus populus tanquam Onamen satureti r . Per incinas pictorum, cibos . Esurris, penso mu itie pilis exigit, nee vilis iurisas esse, unde te possit Roma laudare, edie Forum q uoque suarium sub eiusdem' Praesecti Urbani cura quieuisse , idem Vlpianus16eo euato tellatust versim Cassiodorus a sic ait. Suar j quoque Romanis copiae ratio reperti tuo deputati videntur Mamini. Abdie tamen ad ii sium grasciae Praesidem haec notio spectat, qui summorum Ponia. tili eum Constitutionibus inhaerendo edicta pro nulgat, quibus carne. oleo . cibasiis, hirinibus Romana Ciuitas abundet, immunitates,ac priuilegia conducentibus gra iam ad Urbem eoncedit Hpontificum sanctiones hac de re loquentes multae sunt, praecipue tamen pii V. e qua cautum est, nz quod uis animalium genus extra i ditionem Mesesiasticam ab dii catur, reuocatis , si quae e sent, Cardinalis Camerarii concessioni his. H Hade Gregorius X sus Sanctionem coinfirmauit, de sub illius disposibione λ' ehiepiscopos, Episcopos, alios'. maiori etiam dignitate fungentes subiacere d
Clemens item VIIII super praemissis legem tulit , ee coli firmatis podinis ab ili' prxdecessoribus comminatis, alias de ipse addidit. is :) Habet etiam Pauli V. Sanctionem b praemiisas onines continnnto, de conflimgdem. Harum Constitutionum promulgadarum rati potissiuia est ut ex proemio cliti stat, ne Romana Ciuitas, dc qui sub Ecculiaricae Ditionis i inperio regi miret,EAa
riorum caritate labore ut. i . . nota.
Grasciae vero Praesidis edicta Carda Camerarii nomine promulgata soli M. Vrbri commoditatem respicere videntur, quod ut magis aperiet os eiur, tubistiam edi
Conducentem grasciam ad Urbem, siue veniant, siue morentur, siue ad loemi unde discessera: t, reuertantur, pro ciuili debito, etiam Camerali obligatione vir ato, decem dierum personae immunitatem habeant ' si eum animalibus ad Vrbem venientibus in praediis Genis di num dederint, nulla habita poenarum ratione, siue a legibus; sine a Statutis locorum inflictamnic,
ad Olam damni illati resectionem teneantur. . In transitu pontium, viarum, portarima ab omni vectigaliuni solutione immuniti
Nulla Ciuitas, siue oppidum , praesertim si per unam die tam, spatio tali eri r mill . passuum ab Urbe distent; etiamsi sucinim ciuium necessitas v rgeat, animalia
ad Urbem venientia retineat, vel rem bretum Si cum latuis, qui ad cultum boues, tacoetera emunt animalia, contraxerint, pacta, di conuentiones initae nullatenus vibrentur si secus, ad intervile, vi damna la cienda, de iuramento damnii inpasi, liquidanda poenae nomine compellantur, & a delicti grauitas pastulauerit, quaestionibus ter premantur. Σ. ECiuitates, & Locorum Gubernatores, ac Ius dicentes nullum conducentibus victu alia ad Vrbem inserant, vel inferri permittant impedimentum , publicanorum temeri ates, de concussiones repellant, auxilium denique, & patrocinium praestent. Quod etiam inter Pauli V. Sarictiones, i in ea, quae Die Coenae Domini legitur , cautum reperitur in haec verba. Item excommunicamus, ct anathenirtizamus om nes impedirutos, seu inuadentes eos, qui Octualia , seu alia ad Uum Romaeus Ciariau cessaria adducunt, ae etiam eos, qui ne ad Romanam Curiam adducantur, vel afferantur, probibent, impresunt, seu perturbant, seu bae facientes defendunt per se , vel alios, cti irascumqueo rint ordinis, preeminentiae, conditionis, status . etiam Pout si ali, heu Regali, aut alia quavis ιcclesiHica , vel mundana presia gera i gnitase,
326쪽
Nec inter minimas quoque Imperatorum chras haes fuit r adest enim Valen Nouell. 37. de suarijs, qua tenebantur Campani,Samnites, Lucani, Brutii, &Tusci, aliqui unam, ex semis, alii duas decimas pecorum, quas habebant, Populo Romano exibere,ae tota haec exhibitionis suma ad tricies sexies centena viginti millia,idest triginta sex milliones, At viginti octo millia pondo carnis ascendebat, si rectuin aD signat ratiocinium Pan χirolus, a quod tamen ex eodem valent. Noueliconi posise affrmat, subdeos, exhibitionem hanc aut in specie animalium , aut in pecunia nu. merata, exhibentium arbitrio fieri potuisse, dein Cod Theodosiano b cautum reperiri. Aestimabantur autem pecora pro anni surtilitate , A usu temporum, ut modo sonos solles, idest dimidium obuli pretium in singulas carnis libras non excederet, eQuae quidem a grasciae Praside in Urbe etiam hodie retenta videntur; siquidem quolibet anno, Quadragesimκ potissimum tempore, agnos intra quadragesimum ab Urbe lapidem natos per ministros numeratores recenset, compelli N.eorum domi nos necessariam Populo Romano copiam suppetere , eandem l . in forum boarium adducete, ubi laniones haec, de alia animalia ad cultum ς muni-Demum ad remouendum dissicultates, quae oriebantur, ut Lucani nomine suum, B uos oraestabant, solidos oo. Campani isso. penderent, alii pro pecore pio. si 'lidos darent, statutum fuit.
Atque hinc fortasse deductum est vectigal, quod in Ecclesiastica Ditione a Iulio III. introductum penditur, ut in singula carnis libra quadrans unus sisto soluatur;
subijciuntur vero solutioni bovum, vaccarum, vitulorum, bubalorum, ovium , caprarum, hircorum,agnorum porcoru,suillarum, ceruorii, Prearum, aprorum, ac tandem cuiusuis generis bestiatum quadrupedum carnes, siue magnae, siue paruae sint, . sylii estres, seu cicuratae, quae ad vescendum hominibus in. serviant, hymnulis tantum,& leporibus exceptis. Haec, de multa plura ad rem pertinentia leguntur in Deci
rationibus, & Ordinibus super premissis editis, & pluri Es impressis,signati tar Romae in typographia Reu. Camerae Apostolicae anno a sis. cap. i de seqq CHabes praeterea vectigal salatu vulgo dicitur pro carne suina a pio IV institutum ; hoc ab uniuersitatibus, illud a publicariis,qui tamen non leui acerbitate &bditos, praecipue riisticos premit l, in aerarium inferri solet. sed mittamus lige, de unde diseesserat nostra, reuertatur oratio. Carnis diuidendet principium ab Aureliano Vopiscus d indicat, dum ait. Idem ct earnem porcinam Populo Romano disribuit, quae hodie diuissitu8. Aliam quoque rationem, qua Roma carnibus abundaret, inuenerat Alexander Seuerus Imperator, Lampridio teste e in haec verba. Cum edulitatem PopuIus Romanus ab eo scilicet Alexandro p teret, interrogauit per Curionem, quamdeciem caram putarent, illi continuo ex clamauerunt, carnem bubatim, atque porcinam: tune ii non quidem eduotatem proposuit,sed iussit, ne quis summatam occideri, ne quis lactantem, ne quis vaccam, Dne quis rimationem, tantumq.intra biennium, vel prope annum porcinae carnis fuit, ct bubula, οι eum fuisset octo minutalii libra ad Δοι onum3. utriusque carnis libro redireretur. Haec Lampridius, Hinc collige, quomodo ex temporum varietate morςs etiam, de vivendi ratio mutentur, siquidem bubala caro , quam Romanus Populus adeo enixe tunc postu- . labat, hodie in Urbe nullo sere tu pretio est, cum ex ea tantum hebraei, de vilissim 'Plebs vescantur, nec praeter certo, & sese extra Vrbem loco diuendatur ire sane non
immerito, quia in thesauro sanitatis Castoris Durantis legimus , hanc esse carnem infimae qualitatis, & addit carmina. I Bubatas bine abeat, non intret pran dia nos , Non edat bune aliquis, b iugasemper eat. ' nsed sortὸ horum animalium raritas in Italia illarum carnium desideri an exellabat; constat enim Plinii aetate , bubalos solo nomine notos in Urbe fuisse, ex iis enim, quae scribit, s nunquam se illos vidisse apparet, cum vituli, aut cerui figuram eis attribuati primi autem bubali ex Aphrica creduntur aduecti , quibus castratis tortuosa gracilia longa nascuntur cornua ,
ut Aelianusg docet. Atque haec de carnibus dixisse suificiat. Illud autem non sini Gam
327쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. L. 28s
omittam, Parcissimum illarum usum anti itissimis Roma is fili re, &crenae tantum pan m adhibuisse, trandio vero carnibus vesti solitos , non elixis, sed a sis , α veru decoctis, aut frictis, Alex. ab Alex. a teste : & videndus est Tiraque lius, b qui ex Platone, et Homero probat Heroas non elixis carnibus, sed asiis, vino te, salubrioribus, et illis poti imum conuenientibus usos fuisse quod innuit etiam
virgilias e de Aenea , et sociis loquens Teetora diripiunt e is, ct viscera nudant; h Para i Mi ira scant, veribusq. trementia Agunt: quo in loco seruius; nam ueroas, inquit, non vescebantur elixis ; et idem Maro. biptant verubui prunas, ct viscera terrent
burus autem e assas carnes in prandio non ei se adhibendas, sed elixas, in coenis aras veru, & potius hyemis, quam aestatis tempore docet. Athletae vero casco , et fiscellis alebantur, et Athletarum primus carnibus vesci Stymphalius Bromeusn e it, Vt Pausan. I place . Sed cum scriptura oleo olens optimὸ olere dicatur, et plus olei, quam vinii sumendum sit a viro probo, de oleo , cuius etiam notionem habet grasci; Praeses, iam dicamus. olei usus ςreber Romae propter balnea quotidiana suit, et largitio antiqua; ait enim Liuius, g scipionem, cui post Asticani cognomen fuit, cum Aedilis esset, congium olei. in vicos singulos dedisse: Plutarchus in C. Iul. Caesar. enimuero ut rediit Roma Caesar ex Africa, primo victoria sua apud populsi verbis ia ctauit, praedicans se tatu iclluris subegisse, unde quotannis in publicu duceta millia atticorii me lymnorii frumpnti esset redditura, olei libr. tres millibus millenae; ita ut Suetonio teste, ide C se post Asticana victoriam in capita denas olei libras dederit; C et M. Agrippam in dilitate talum, et o tu dedisse in populum affirmat Dio b et ideo miratur Lipsius, cur Tacitu si quasi rem nouam in Nerone hoc narret his verbispraebitum oleum Equiti, ac Senatui Graeca facilitate , cte. Ex Astica vero vectum sitisse oleum, et pro eodem pretio, quo empinna erat, populo venditum, ex Theud. Cod liqueti Pretium vero ex ipso oleo redactum iadenuo in emptionem eiusdem speciei versum, Ulpianus , I et Papinianus mdocent.
. . Qui quidem mos etiam a Summis Pontificibus, quorum nutu Romana Ciuitas hodie inructissimὰ regitur, retentus videtur, dum certam pecuniae quantitatem Pro. continua ubertatis annonae manulentione certis legibus designatam habent, prae-D cipue tamen Sixti V. prouidentia commendanda erit, qui in hanc causam ducentorum millium scutorum sunmaam erogauit, ut in sua Constituti me, o ubi de Congregatione anno L. ς agit. Et Constantinus A. ad Cerealem Praesectum annonae scribens, o oleum vicenis
sollibus in libras venire praecepit; est autem sollis duodecima pars oboli, puta noster quadrans, iuxta Panet iroli p sententiam. Tantum vero olei Romam aduectumeit Seuero Imperatore, ut per quinquennium non solum Vrbis usibus, sed et totius Italiae, quae oleo aegeret, sufficeret, Spartiano teste e et ab eodem Imperatore populo datum, quo sq. Heliogabalus imminuerat, Alexandrum Seuerum restituisse Lampridius r in haec verba demonstrat. ineum, quod Seuerus populo dederat, quod Heliogabalus imminuerat, turpissonis hominibus Proecturam an-E nona tribuendo , integrum resiluit: ac translatio vini, olei, et liquaminis ad barbatos nulli permissa erat, ex Valen. Grat. Imperat. Samstione. TDiuisio autem , seu distributio in populo hoc modo fiebat . Conueniebant quotidie Capulatores sic enim appellabant ministros ad hanc rem pertractandam destinatos , ut ex Catone r liquet cum Qua floribus, seu potius Ratiocinatoribus in locum , ubi erat oleum populo diuiden- duna . ut hi rationes , id est olei quantitatem singulis datam , et accipientium nomina scriberent , illi vero Capulatores diuiderent ; locus au tem conuentionis erat in tertia Vrbis Regione apud Sex. Rufum , et P. Vict
328쪽
P. Victo rom r ita Pan=irolus. a Et in quinta Vrbis regione suisse vicum a C pulatoribus dictum, vicus scilicet Capulatorum, docet Panuinius bEst etiam hodie in Urbe vicus prope S. Mariam in Aquiro, vulgog otianelli, o Capranica nuncupatus, ubi inultae oleareae tabernae cernuntur, & Capulatores inhabitant: contra quos , &alios omnes, qui olei copiam in Urbe impedire sita- sunt , grasciae Praeses edrina proponit, quorum unius ab Alexandro Matthaeio riCamerae Apostolicae Clerico, & Praestae die as. Ianuarii isto. Promulgati breui rium hic addere lubet. Nemo plus olei in celliscus hodiat, quani unius anni familiaris usus exigat, si quis maiorem habuerit quantitatem , intra quinque dies Tabulario deserat,ut in
Capulatores, & mercatores , quicquid olei extra Vrbem acquisierint, vcl eme rint, intra quindecim dies ad Vrbem deserant, quin etiam pretium, locum e ptionis, & nomen venditoris Tabulario iudicent . Cupcdinarii, & qui oleum minutatim vendunt, certam olei quantitatem c pellem m Vrbe vocant, in tabernis habeant, si plus habere fuerint reperti, amis si is poena, & quaestione ter insigenda mulctentur. BOleum mundum, & pluries capulatum Saponarii non emant, sed amurca in .sapone compaginando utantur: viq. fraudibus occurratur, si quid olei emerint, Ta Iario statim deserant, nec illud minutatim: vendant. Qui Oleaream artem exercent gabernas sertilitatis tempore apertas, sisterilitas immineat, ne claudant, nec ab Vrbe seaudolenter absint, poena etiam triremium, si Reu. D. Praesidi congrua videbitur, instigenda . olei nedum extra Ditionem Ecclesiasticam, sed etiam de loco ad locum, si R
mae terga vertat, extractio prohibetur, tunc autem tergorum versio animadue
sone digna erit, si intra quadragesimum ab Vrbe lapidem fiat. Oleum intra d. spatium , quadragesimi scilicet ab Urbe lapidis . recollectui nemo ad mercimonium emat, ne dum ementium, do vendentium numerus au Cgetur, olei quoque pretium augeatur, iuxta illud Plauti. e In noctris cultis mereimonis emundis, orn undisque me Istum Ilacris & facit textus in iure ciuili, i d ibi am, lucrumque vertatur .
Gubernatores , & locorum Oisciales intra quadragesimum lapidem quod sp tium Vrbis distriinus dieitur) quicquid olei in locis suae iurisdictioni conamissis r - .collectum suerit, recepta a dominis praediorum delatione, illam infra decem di es ad grasciae Praesidem transmittant, qua dominorum nomina, quantitas, & recollecti olei loca dignosci valeant. D si quia fraudis in huiusnacidi negocio committatur, Oisci alium Iocorum notio erit, qui prius grasciae Praeside consultoad poenarum exactionem deueniant. Haec potissimium habentur in edictis tune editis, quae quidem quotannis renouantur, si cnt&ipse Praeses immutatur. Vinum quoque , sal, & ne caetera obsonia immodico venderentur pretio, pisces praesertim primae qualitatis plus aureo in libras vicenas venirent, ficut hodie grasci Praeses, ita antiquitus annonae praesectus prospiciebat, uti sancitum legimus i a Cod. Theodosiano. e Ait enim Suetonius, stres mullos piscis species est tri ginta millibus nummum venisse, qua de re Tiberius grauiter conouestus suit. Plitinius vero g h c scripstr. niuiolenὰ Consularibus hoc se prodigus Caio Principe unum multumscilicet mereatus octo millibus nummum. Ideo valde necessa- prium fuit, ut hoc sub Praesidis grasciae notione esset Vinum quoque, & porcinam carnem Populo Romano sub Aureliano Impera tore datam Flauius Vopiscus h scripsit, &epistolam ab eodem Imperatore Prae secto annonae missam his verbis referr. Auretianus Acritas Flauio Arabiano Praefecto Annona. Inter caetera, quibus ἁν auentibus Romamam Rempublicam iuvimus,nibi I mibi es magnificentitis, quam quM additamento unciae omue annona rum Urbicarum enus iuvi,quod Ut esset perpetuum, nauicularios Niliacos apud Asraptum, nouos MN amnicos posui,T Herinas extruxi ripas, vada ν fumentis edio iri sit, ct perennitati vota constitui, almam Cererem consecraui, nunc
329쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. L. 287
e m ess o ium Arabiane iucundissime elaborare, ne meae dispositiones in irrit m veniant; neque enim Populo Romanofaturo quicquam potest esse Istius, cte. Additide Vopiscus. Stataeerat Θ vinum gratuitum populo dare , ut quemadmodum Heli, O panis, θ' porcina gratuita praeberetur, sic etiam vinum daretur, quodperpetu- . um bae dispositione eonceperunt. Hetruriae per Aureliam et que ad Ales mariti- A mas ingentes agri funt, iique fertios, aestuosi,sat erat igitur dominis Aeorum ineuisorum, qui tamen Oectent pretia dar , atque utie familias ea tuas con tituere, vitibus montes conserere, a que ex eo spere vinum dare, vi nibi Ireddit uti istis aeci peret, sed totum Populo Romano eoncederet faecta erat ratio Achs cuparum, navium,
ct operum, sed multi dicunt, Aurelianum ne idfaceret prmentum, alij a Traeferita Prsioni sui probibitum, qui dixisse fertur; si er vinum Populo Romano damtis,fu-pereia vi ct pullos, ct anferes demus. Haec Vopiscus.
Salem quoque Populo datum a M. Agrippa in aedilitate testatur Dio, a non propter naturalem modo sertilitatem, di repetitam in alimoniis gratiam, sed amplius quia sit amicitie symboluin, ut I liodig. b ait. unde di hospitibus apponitur ante cibos alios, quo innuitur amicitiae firmitas,enim durationis causa corporum pleriise B que pernoscitur sal; aut quia velut ex aquis sal multis, & sustibus coit solidunia quiddam, & unum sic ex diuerso conuenientes coalescunt animis. Salisl quoque pretium Statutum a Valentiniano A ex Cod. Theodosiano e liquet, dum laridi in .iso. libras , olei tantundem taxauit, dc duodenos modios salis, quod in gratiam militum tactum fuisse autumat Pana irolus. d Cum autem Trapasco salis vectigal Lusim acus initinxisset,etianuit, mox denso succreuit, ut Rhodiginus e ex Athcncia colligi: . Et inter Regalia Principis salem essis, notum est in libris leudorum , f dc nos aliis late diximus in tract. de Thesaurario Papae, cap. quibus pensitationibus ditetur aerarium. Cum igitur multis hae de causa curis detentus esset Praefectus annotnae,& grasciae, a tutelis, de curationibus excusabatur, ut est Hermogeniani responsum g in haec C verba. Adminis antes rei Principum , ex indulgentia eorum, licet citra codicillos a tutela, itemq. eura tempore adminini rationis delata excusantur idemq. cti Iouitur in f, qui Pr e tura annonae, vel Uigilum gerunt :&ossicium proprium , & apparitores ab Oificio Praesecti Urbis separatos habuisse, ex Antonin. Imper. responso b ma nitetium fit: quibus quidem apparitoribus Centurio Praeerat, Scaevola dic ni , ,r quod Centurio ex Oilicio annonae missus sustulit culleos ex horreo Seii ad Anno-
De Praefecto Annynae. PRxsectus annonae etiam apud antiquos maximo in honore habitus est; &
primus omnium Lucius. Minutius fuit ab expulsis Regibus anno decimo quinto, Appio Claudio Sabino, & Pub. Seruilio Prisco Consulibus, i testa tur Pomponius Laetus, Ic & ante eum Titus Lauius. I Pompeius quoque eo anno, quo M Tullius Cicero ab exilio reuocatus suit, hanc Praesteturam habuit, ut patet ex eodem Tullio . mEt cum esset Ossicium, seu Magistratus extra ordinem , n ordinarium fecit Au-E gustus, ut in eius vita docet Suetonius ; N ait Panuinius; o sed latius erudit illi mus Decianus, ρ qui verba Cassi ori, q ad ostendendum quanto pretio haberctur apud Romanos liaec Dignitas annonae Praefecti, describit, ac refert, videndus, quia multa alia pulcherrima hanc materiam concernentia narrat per totum d . cap. Q od etiam nostra aetate euenisse vidimus ; siquidem in principio cuiusuis anni Prima sessione, quae in Camera Apostolica celebratur, ad instar aliorum ossiciorum inter ipsos Clericos diuidendorum,hoc etiam Praesecti annonae sorte extrahebatur,
Periatinum tantummodo duraturum. Gregorius vero XIII. rei grauitatem consi derans, non sorte, sed matura animi deliberatione virum tanto negocio, & Magi
stratui idoneum ab ipsemet Pontifice,& ad Sedis Apostolica beneplacitum elige n. dum du-
330쪽
dum duxit, in sua Constitutione , a ubi etiam plenissi inὰ habes de iurisdi mono'
& sacultatibus Praefecti annone Vrbis, totiusque Status Ecclesiastici. Et curam stumentorum, aliarumque frugum, quae in publicis horreis conserua. ri debent, spectare ad annonae Praefectum est textus videndus, b ubi onus imp nitur ipsi Praefecto, ut per se ipse in inspiciat domos, & horrea publica, ne per pluviam, vel quid simile publica flumenta corrumpantur: at si sorte vetustate , vel aliqua alia causa corrumpantur, poterit fruges corruptas cum incorruptis commiscere, cuius adiectione corruptio velata damnum fisco non faciat,ut ubi, e ubi etiam Lucas de Penna ; sed ad hanc conclusionem omnino videas quς scribunt Antona de Burg. d R Franc. a Ponte . e Cognoscit etiam causas inter Pistores Vrbis incidentes ipse an non Praefectus in vim Constitutio iis Sixti V. f quod videtur desumptum ex iure ciuili, g ubi in . allegata l.glossa notat, Pistores fuisse subiectos iurisdictionis Comitis horreorum; Scomiti tempore, seriis quibuscumque non obstantibus, de cis ius dicitur, ut est texta cum glossa , b quae in verb. Pistoris, declarat, ut bonum panem faciant, non in aliis eorum causis, S reddit rationem, quia omni tempore Pane egemus. Poterit etiam Praesectos annonae competentibus, & solitis obsequiis mancipare omnes naues, & quodcumque nauigium in alveo Tyberis inuentum .ad onus Reipublicae necessarium agnoscendum , di signanter frumenta transportandum, ut textus ad literam. i Et si nauicularii per rectam viam non vadunt ,& species publicas distrahunt, capitali poena puniuntur. K Ac si publica necessitas exi at, nullam nauem esse excusandam ex quocumque priuilegio inserto, vel non inserto in corpore iuris, & tex. in iure ciuili, I& utrobique Lucas de Penna. Immo quod possit etiam animalia priuatorum capere, si necessitas Reipublicς adsit, habetur quoque in iure ciuili, in & apud Lucam de Penna , n qui ex pluribus probat hanc conclusionem, soluta tamen competenti mercede . Et flumenti portitores ad se rei nam priuatam suscipienda compellendi non surit, quod si contrarium fuerit actum , non in dispendium solum, atque naufragii damnum tencbitur, verum etiam publicae coercitionis experietur rigorem . slmpedientes vero delationem frumenti ad Vrbem qua poena sint puniendi, vide Gregorii XIII. Constitutionem , p ubi excommunicationis maioris , de laesae maiestatis poenam incurrant, atque nulla personarum ratio, etiam S R. E. Cardinalium habetur: S in L 3. prohibetur sub iisdem poenis emptio cuiusuis tritici, ordei, li-guminum, omnis'. generis stumentorum, & frugum quantitatis, Praeterquam pro suo, suarumq. familiarum unius anni dumtaxat usu : Et concordat Clementis VIII. Constitutio, q & Pauli V. Sanctio : sed vide etiam pulchras Sanctiones Gratian. Valent. & Theod. t quibus vetita est emptio frumenti in litoribus, ne detur materia delinquendi, & portandi ad lios est similiter prohibita est emiptio , & venditio frumenti ad usum exercitus destinati, ne in pridam, lucrumque mercatorum
Et quoad emptionem specierum ultra usum proprium , cilisq. prohibitionem est tex. in l. vnic. C. de monopoliis: est autem monopolium conuentio plurium mercatorum bono publico obvians, ex Felino, t & ante cum Hostiens. M apud quem habes; unde dicatur monopolium, & tradunt Doctores . x Gramna. F sed latius vide apud eruditi silinum Tiberium Decianum. α Et cum regulariter inter dominum, seruumque iudicium constare non possit, a tamen fallit in cause annonae. b Nec mulier in accusationibus publicis admittatur; e lainen in hoc admittitur ; d & vide etiam l. r. & rotum hunc titulum de annona, quia optim dilacit ad
De materia autem collationum, quae in plerisque Ciuitatibus pro ubertate annonae ab ipsis ciuibus fiunt, & quomodo faciendae sint, videre poteris titulos Codicis e integros, ubi etiam Lucas de Penna: de materia autem annonae Ciuitatun optime scripsit Franc. a Ponte, quem omnino videas. Et officia Ics, quibus committitur cura ubertatis annonae, posse in Ciuitatibus ordinare quantum frumentum possit qualibet die, & quolibet mense vendi, notat Pariolus, g qui etiam notat, ex inordinata administratione crescere egestatem ;. quod