Francisci Ficoronii ... Dissertatio de larvis scenicis et figuris comicis antiquorum Romanorum ex Italica in Latinam linguam versa

132쪽

D E L A R V I S SCENICI S. Mnam , inquit , ejus diei acceptam intum , corousm e cast Iesuo in eam transulit , tali habitu ruens nullo sentienIe . Tertia huic omnino similis est . Horum uterque comoedorum oscillum intuens vel comicus , vel Poeta est , qui in aliqua comoedia , quam sorte meditatur , ea Larva uti vult

vel sorte usus est . Rupi primus insidet. Euripidem quum suas scriberet Tragoedias speluncas petere, ibique inter

horrorem & solitudinem tragica operis argum nia commentum esse Plutarchiis testatum reliquit: ex hoc tamen Euripidem hic indigitari non adfirmo . Super lignum torno elaboratum terrae infixum sedet alis ter , quem prope baculus terrae similiter infixus , in sup riore cujus parte aquilinum caput cernitur. In Dactyliotlie ea Cl. Gerlaei par. a. fig. 3ω. aquilae caput Socratis Larvae adnexum refertur , at in re nostra hunc baculum ornamento potius tribuerem , ni symbolice exprimat comoedi illius praecineris sui temporis excellentiam , sicuti aquila aves ceteras antecellit , uti ad Socratis indicandam sapientiam , aqui iam illi additam suisse sentit Gor laeus . Sequitur lucerna , ubi Larva capillis tortis , qui hinc inde super aures procidunt , efficta est. Nil habet notatione dignum , nisi quod in quodam columbario prope Latinam viam reperta fuerit , ex qua, aliisque hujusmodi Larvis , ac sepulcralibus inscriptionibus eruitur , ibi comoedos sepultox fuisse .

TABULA TRIGESIMAQUARTA.

Haec praeter modum informis, ac ridicula imago accurato Hudio e quadam Latino more elaborata gemma delineata , senilem repraesentat personam recurvo corpore , &citato gressu ambulantem , cui caput in modum pyramidis acuminatus pileus tegit . Uultus naturalis est , sed mento oblongo , tenui , ac pene acuto . Hic idem senis manibus

mancus quid utri simile supra dorsum gestat , quassi eo proridulo utatur in itinere. Si locus divinandi daretur, sistulam, seu

133쪽

36 FI CORONI seu tibiam utricularem crederem . Mihi equidem non videtur haec figura ad Larvas pertinere . Aliam huic similem numquam vidi, quamvis plurima absurda reperi chimerae symbola . Illius igitur enarrationem potius latere fatebor , quam divinando absona dicere . Eam autem hic libuit

opponere , quoniam et ii comicam personam non repraese tet , ad rem tamen theatralem conducere futo . Hanc gemiamam curis eruditi D. Iacobi Vicinelli civis Romani , Sacraeque Caesareae Majestatis ab Epistolis acceptam resero . Unum verbum addam : nempe ut eruditi pensitent, an hic designetur senilis aetas morti proxima , quod tot solliculi fortasse innuunt, nam homo bulla , ut ait Varro in praefatione operis de Re rustica, edi eo metissenex. Qui quamvis ad finem vitae properet citissimo gradu , tamen avaritia premitur, quod monstrat illud nescio quid dorso ejus incumbens , a ranae forma , quae avaritiae symbolum est , non abhorrens , atque duo tridentes pro manibus infixi sunt brachiis, quasi habeat manus uncas ad corradendum lucellum , nainime promptas ad dandum . Id etiam Ciceronis' sententiae respondet , qui ait: Avaritia sero senilis qui sbi zelic non intelligo , quominus Pic resat , plus viatici gucrit .

TABULA TRIGESIMAQUINTA.

ΡRima huius Tabulae figura in annuli aurei gemma incisa,

una cum nonnullis semiuilis ossibus in quadam marmo-rca urna ex eodem Columbario eruta , aliam exhibet senilem personam nudam , recurvam , & ante pectus gibboiani , manibus obtruncaris, pedit trique ad saltationem compostis , variis e manibus, baculo & barba pendentibus globulis , quorum unus super pedis malleolum inspicituria Haec etiam quid sibi velit , 3c quisnam fuerit ejus usus , nescio . Si lotus , ubi gemma inventa eli, foret considerandus , quod uti-

. que non censeo , nam in hujusmodi sarcophagis plura huic si-

----

a Cieero de Sene t. circa finem .

138쪽

DE LARVIS SCENICIS. milia reperiuntur caelata opera , auro quoque conclusa, quae solum , aut ea illis , qui tumulati suere , in usu se illis , aut

illuc in amoris argumentum ab eorum consanguineis amici sique fuisse conlata , demonstrant, si inquam , inventionis locus foret considerandus , dicerem per eam vitae vanitatem repraesentari , qua dum fruimur , sensim annorum & ne stutis pondere gravamur , 8c reddimur debiliores , ac instar bullarum , quas pueri sepone efformant , evanescimus . Forte huic gemmae Horatii η carmina conveniunt: pictoribus atque poetis

Sedentis aliam naulieris figuram juvenilis prorsus aetatis, nudo corpore , cui pedum adliatret, quae dextra virilem Larvam supra semur innixam tenet, & crines in occiput colli. gatos habet , Thaliam comoediae praefidem Cl. Augustinus autumat repraesentare; in suo enim De antiguis gemmis opere , quamdam huic nostrae simillimam mulierem profert ore& vestium ornatu parum honesto , ad comoediae licentiam sortassis significandam . Verumtamen me non latet, Musas

omnes tam marmore exculptas , quam aereis Pomponiae Fa

miliae Consularibus numismatibus caelatas , si unam Musagetis Herceiis imaginem excipias , talaribus vestibus esse conteistas . Si vero per gemmas hujusmodi certas personas mul-roties repraesentari dicere velimus, quibus in theatris spectatores plauserunt , hac gemma mulier fortassis hujusmodi repraesentabitur , eo magis , quod , ut infra adnotabo , plures visuntur in antiquis monumentis personatae , ac semi trudae mulieres , quae histrionica arte praecelluere .

TABULA XXX UL

Quam praesens Tabula affabre caelatam exhibet gemmam

signatoriam Eminentissimo & Reverendissi vo Philippo Cardinali Gualterio dono dedi, & eam postmoduna ex

illius haereditate D.Antonius Borionius,a Boriono autem anti-

139쪽

tannus compararunt .

Comicus senex per hanc repraesentatur, planipes, tunica& pallio , tenuissima purpura contexto, ad genua prope pro ducto , indutus , bc Larva calvo capite personatus , qua , ut ait Pollux,ad senilem repraesentandam personam uti mos erat, spissa barba , ore hiante ad gaudium risiamque cumposito . Supra sphericam basim una cum pedo visitur juvenile oscillum Duae hujusmodi Larvae tam dissimiles mihi argumento sunt, figliram hanc alicujus Pantomimi personam exhibere . quorum erat diversas in theatro per nas repraesentare . d vero comicus hic sinistra ornatam catenam ovalis figurae tenere videatur , hoc fortasse innuit, praemia reportasse ob bene aistam utramque personam, quapropter ad facti memoriam simili se forma in gemma caelari voluerit. Quae autem in scenicis magni nominis actoribus remunerandis Romani Populi suerit largitas , & munificentia , & quare comoedi ingentem divitiarum vim sibi comparaverint, apud Ciceronem , 8c alios videre est .

TABULA XXXVI L

Uatuor hujus Tabulae figurarum , quarum tres in geminmis incisae sunt, una vero ex aere constata , prima , si illius manus stimul junctae semoribus superpositae , ac eius Larva praegrandis oris, e qua in duos limbos pileolus desinens derivatur , considerentur , servi persona videtur . sali ad thstar scrinii insidet, brevi tunicula praecingitur , qua etiam femoralia componuntur, tibiis decussatis . Begerus ait in suo de Larsis opere, eos , qui in theatris servi personam repraesentabant , Larva quadam uti fuisse solitos , quae

non ad ceterarum modum circa vultum actoris ornamento

fuisset , sed in pileoli rotundi modum dumtaxat terminaret .

Servus hie super humeros scrinium heri sui jussu gestasse videtur , quod cum humi , se se reficiendi gratia , deposuerit,