Francisci Ficoronii ... Dissertatio de larvis scenicis et figuris comicis antiquorum Romanorum ex Italica in Latinam linguam versa

142쪽

DE LARVIS SCENICIS. vultu ad moestitiam composito suae luget servitutis duritiem. Huie omnino similes personas per ridicularios quosdam servos crederem in theatris nostris repraesentari , qui ob delatum Domini jussu vidulum defatigati , eum in terram projiciunt , illique super insidentes , longam , ae jocosis plenam

dicteriis auditoribus habent concionem . Secunda pueri cujusdam figura Baecho non absimilis , tunicula induta , tibiis nudis, ac utre superinsidens , Iarvata, manusque post tergum conversas tenens , primam Theatrorum , Larvarumque originem innuere videtur , quae ex sellis in Liberi honorem ab Atticae Villicis , vindemiarum tempore , fieri solitis sua traxere primordia ; capro enim mactato , uno tantum pede super utrem inflatum & illitum saltabant , subsannante interim , in modum ruralis theatri, populo circumspectante , si cuidam , prout faeilis erat negocii, in terram labi contigisset. Quod innuere videtur Virgilius Georg.

Secundo :Praemiaque ingenter gogor , ct compita eircum Tissi posuere , atque inter pocula mi Mollibus in pratis unctos fallere ster arres . De Italis postea loquens , ad quos usus Larvarum , & hic saliendi mos pervenerat , inquit :Nec non Ausonii, Troja gens ini a , eoloni Ver bur incomptis ludunt , risuque luto ,

Oraque conicibus famuus horrenda cavatis .

Hujus figurae vultus referri potest vel ad moestitiam , quod male cesserit saltus supra utrem , vel ad scurrilitatem , ut conjici potius potest ex manibus post tergum retortis , vel etiam ad jactationem quod bene , & ex sententia saltaverit, dum in utre , quasi suae victoriae signo equitat. Adi, si lubet Gortaeum , qui Tabula 3OS. tribus extubet diversis modis saltum , quem supra utrem plures satyri edunt . Tertia , quae sequitur , persona in prospectu delineata , virum designat purpurea , sed tenui tunicula indutum , senioribus , cruribus, brachiisque serme nudum, manibusu a clau-

a Viri ibi. v. 38 a. b Ibid. v. 383.

143쪽

εω FI CORONI elausis , & pectori admotis , ac larva praegrandis oris in duos Iimbos hine inde desinente personatum eo sorte corporis gestu & habitu hic repraesentatur , quo in scena magno spectatorum plausu recitaverat. Ita opinandi mihi argumento est ramus ille palmae , qui juxta hujus personae pedes appositus inspicitur . Quarta persona vero mulier est adolescentula , pedum sinistra , Larvam dextra gestans , & Thaliam Musam videtur repraesentare , nam hic honesto , gravique vultu , S tala, i induta veste essingitur , eo prorsus modo , quo in veteribus anaglypticis monimentis exculpta est , cui mire convenit

versus .

Comita sita Thalia tibi es , mores ue reperii

TABULA XXXVII L

IN pluribus sarcophagis seu in .fronte , seu ad eorum angulos exculptae nonnumquam Larvae conspiciuntur , & quidem non ad ornatum tantum , ut multi opinantur , at quandoque ut ibi comicos, qui illis.utentes celebres in scena ev sere , sepultos fuisse dignoscatur , quod & ab inscriptionibus , quae in ipsis sarcophagis inscriptae occurrunt, & ab eorumdem comicorum vultibus sub ipsis Larvis latentibus arguitur . Duas hujus generis colosseas personas repraesentantes larvas in quodam sircophago in Museo RR. PP. Societatis Iesu exi stente exculptas haec Tabula exhibet, sub quibus .

tum oculi, tum ora naturalia comicorum cernuntur; quorum frontex regalibus vittis , vultus calamistratis crinibus , mentum vero barba , & mustaciis contortis , barbarico more ,

exornantur . Fortassis personas induisse eosdem illos comi, cos , qui ibi sepulti fuere , ex illi marem . Quod vero personae hujusmodi magno spectatorum plausu , in scenam induet so-derent , idem Bergerus in laudato opere testatur , scribense Hae vero terribilesLarvae ab iis fumebantur populis, ui loco'

Berger. de Larvis cap. a. s. VI.

148쪽

DE LARVIS SCENICI s. si loco am intersalias L uncti more habituque peregrino minus

va o cogniti erant, eoyse magis movehant.

Figura altera e quadam mei juris gemma delineata est ,& adolescentulam e conspeetu positam , tunica & clamyde indutam repraesentat , quae oblongum palmae ramum sinistro brachio protenso , dextero autem muliebrem juvenilem Larvam tenet , quam serio & attente , vultu in latus respiciente , intuetur, meditaturque , quasi secum ipsa mente revolvat , quantum sibi honoris ea Larva in scena adsciverit; ni potius opinari velimus incitamentum esse ad praemia , laudesque per poesim capessendas .

TABULA XXXIX.

ETsi in hac Dissertatione non rotunde exculptas Larvas , sed diaglyphas mihi in animo proposuerim in lucem

dare , quae, utpote praegrandi forma , vulgo appellantur Musheroni , quas ad frontes domorum ornandas , atque ad sontium scaturigines Antiqui destinarunt, ae quarum plures tum in atrio aedium DD. Familiae Cremoniae prope nummulariam mensam S. Spiritus, nec non in aula Vaticani Palatii, &alibi prostant ; nillilo tamen minus unam hic reserre placuit . Per hanc aliquod fortassis magnum flumen repraesentatur, nam labia ejus, & barba ex frequenti aquarum cursu apparent detrita , quod plane erroris ansam praebuit credentibus, illas ad oracula reddenda inservisse . Ingens hoc marmoreum caput intar quasdam macerias prope Neapolitanas saluberrimas aquas repertum , una cum nonnullis caelatis gemmis a D. Francisci Henrici de Grassis Comitis Planurae , Nobilis Bononiensis munifieentia dono accepi . Altera Larva excellentis sane operis barbam habens calamistratam , crines contortos , & os praeter modum hians,

ad persisnam AEgyptii , seu alius peregrini hominis repraesentandam sortassis inserviebat. Postremae imagines muliebre; seminudae, sinistris pedum,

149쪽

6a F I C O R O N Idextris vero Larvas tenentes , duas , ut Opinor comicas seminas repraesentant , quae pastoralem personam in scena egerunt , quod & ex arboris trunco, penes quem una sedet, &ex scopulo illo seu saxorum congerie, super quam altera dextero innititur pede , apprime dignoscitur .

TABULA XL.

CAPUT QUADRAGESIΜUM .

HUjus Tabulae figura , ex quadam signatoria gemma desumpta , juvenem exhibet seminam , crinibus compositis , ac in occipite colligatis, & calantica ex velo tenuissimo tediis . Semia uda apparet , rotundaeque basi superinsidet , eriemque sinistra manu innititur , dum primoribus digitis Larvam e calantica sinensem tenet, tenui fascia , in duos limbos terminante , retro conteistam Mulier haec , cujus propter nudos pedes baculus jacet inflexus, naturali sui vultus habitu sibi videtur gratulari, dum lubenti animo Larvam contemplatur; quapropter dicendum histrionicam hanc suisse , & quidem celebrem mulierem . Corpus fere nudum ejus temporis nimia morum licentia permittebat.

TABULA XLI.

A Liam exhibet sequens quadragesima prima Tabula , ex

signatoria gemma depromptam adolescentulae figuram . Quum autem gemma ipsa confracta sit, in ea vestis tantummodo superior pars apparet , ceterum ipsam fuisse seminudam aperte dignoscitur . Larvam virilem calamistratam sinistra sub mento sulcit , quam dextra crinibus arreptam tenet suspensam eamque laeta inspicit , quod forte per eam sibi in scena popularem plausum comparaverit . Protoma Platonis e regione stat , quod sortassis comoedia , seu tragoedia , quam egerat haec mulier , Platonica doctrina esset reserta . Alteram Larvam Silenum , ves Faunum repraesentare autumo ob barbam , crinesque crispatos satyrorum more barasumque simum . Ter-Disiligod by Cooste