Francisci Ficoronii ... Dissertatio de larvis scenicis et figuris comicis antiquorum Romanorum ex Italica in Latinam linguam versa

21쪽

texerunt, mox coriaceae , seu ex alia simili re contextae Larvae ad praeternaturalem lepiditatis aut terribilitatis sor- . naam utplurimuna compositae ; multae tamen repraesentabant viros , quos in comoedia introducebant poetae . In theatralibus ludis , de quibus loquuti sumus , primum , postremo in conviviis adhibitae tuere : Eseliinem , in orat. de falsa legat. hac arguit objurgatione Demosthenes 3: Et huius execrandi Crobianis , qui in solemnitatibus sine persona comes futur . Hinc arguitur apud Graecos ad suarum solemnitatum convivia per natos accedere in moribus suisse . Quod vero ad consuetudinem Romanorum Suetonius in Augusto quamdam coenain ab eo faetam hisce verbis narrat : Carus guoque ejus secretior in fabulis fuit , quae vulgo Dodecaraeos vocabatur , tu qua Dearum Dearumque haθitu discubuisse convivas , .e' imum pro Moliaue Ornatum non Autonii modo γsolae Lyc. exprobans Edic. De illis verumtamen Larvis non loquor, quibus in conviviis ad mortem recordandam , uti solitum erat ; quarum Petronius Arbiter , aliique meminere , utpote a re proposita alienis . Itidem in funerum pompa ea, adhibitas sitisse constat ex Suetonio ς in

Vespasiano : Sed, inquit, ct in funere ejus Favor Archimimus Aeraouam esur gerens , imitansque, ut es mos, facta ,

dicta vivi . Videntur tamen haec potius de Larva totam vestium personati mutationem denotante, tuam de ea,quae ad faciem tantummodo velandam inserviebat, intelligeiada elle . Quarto triumphorum illae erant non parvus ornatus,

Zonora enim To. II. inqui tr Priusquam flevici Iersonas excogitossent, euineis foliis facies veluti iacteria ver busjσmbicis proferebant quam licentiam G milites in victoria, festivitate eodem ornasu tu victores usurpabant , atque . hine triumpho nomen', a Thrion scilicet, & Iambos, Triam bos , quae vox pauli siler mutata Latine triumphum effecit .

Uerba a militibus in triumphali plati su prolata , nempe IO TRIUMPHE in nonnullis aereis numismatis patvi moduli ,

22쪽

DELARVIS SCEM CIS. 7 sed elegantis artificii reperiuntur , sicuti ex liujusnaodi iiii

Quinto pariter in bello , ut Frontinus , & Polienus aiunt, nana ad insidias contra hostes struendas milites vel muliebrem , sicuti Solon contra Megarenses , vel ipsorum-m et inimicorum , sicuti Conon contra Persas , Cato contra Carthaginenses , R in Trojano incendio contra Graecos Eneas , personam induebant. Sexto denique ad Festa Cybelis celebranda ; ita sentiunt Herodianus , bc Censorinus , necnon Ovidius in Fast. . Cur vagus incedit tota Tibice, in Urbe

uid sibi personae , quid toga longa volunt

At in ludis quInquatriis minoribus , addit Paccioli ellius , in Megalensibus mutata vese , ac per naca facie Iacri ciorum causa eos exercu e fradunt alii . Verumtamen si uberior de Larvis , quae in Deorum celebritatibus a Romanis adhibebantur ; notio desideratur , Panvinius est de Ludis Circen ut perlegendus . Ex hac Thespia plaustrorum inventione , quae, ut opinor , prima fuit theatrorum rudis forma, aliquid profecto boni eruditorum Respublica nacta est ;Thespis enim ante scenani inventam in plaustris tragoediam docebat , & reprae sentabat, ut inquit Lambinus ς , & rursum addit : Cianebant igitur , di agebant Vspoetaesua poemara. Hinc igitur Poetae morem duxerunt in auditorum conventu carmina recitare , quod ver simile ella videtur . Usus hujusmodi penes Graecos , AEgvptiosque suit . Vide sis praesationem ad septimum Vitruvii librum , in qua narratur Pt lemaeum Alexandrii Bibliothecam construentem , ad illius , quae Pergami erat similitudinem , invitasse ad suas lucubrationes recitandas literatos viros praemiis propositis, ae judicibus , inter quos Aristophanes fuit , ad excellentiores judicandos constitutis . Utrum Ronaae Accius Ennius sua recitarint carmina , dubitat Plinius , Terentius autem , testante Donato Andriam , quum indilibus daret , jufus ante

23쪽

Cerio recytare , ad cenantem eum venisset , dictus es , quod erat conie Iiore vesitu , initium fabulae subsellio juxta I cIulum res dens legisse , verum tanten post coenam , cetera percurrse non sine magna Grai admiratione . Hujusmodi autem recitatio Poetis , & literatis viris non tantum , sed Sipsis Imperatoribus familiaris suit , modo in magna Populi modo in seleditorum auditorum frequentia , prout vel in aprivatis domibus , vel in hortis , vel in basilicis , balneis , plateisque recitarent , quamvis Farnabius dicat : Alii ferunt Romae Deum in Auia fuisse , in quo recitabant Poetα. De tempore autem ad id statuto , nihil certi dici potest . De verna tempestate loquitur Plinius junior in primo ad Publium Sosium Senecionem libro e Magnum proventam Poetarum annus hie attulit , toto mense Aprili nullut fere dies , quo non recitares aliquis : juvat me , quod pia

gent sudia : proferunt se ingenia hominum , O osenlavs

e. Porro sive tragoedias , sive comoedias recitandi libera erat facultas , immo historiam a se scriptam Claudius Caesar adhuc adolescens reeitavit . Dicendi igitur argumentum cuique liberum erat. Quod vero non e suggestu recitari consueverit, Raderus alfirmat, sed Aulus Perfrus modo adducendus quodam suggestu hasce recitationes habitas fuisse testatur . Praeterea recitanti curae erat nam eo recitatio ,

Se praesertim si publice habebatur, tendebat, ut sibi famam , laudemque compararet ad auditorum oculos captandos , ornatu , quo fieri poterat comptiore, sese sp istabilem exhibere . Rei utriusque testis est Persius ς :Scilicet hoc populo ste usque , togaque recenti Et natalitia tandem eum sardonyche auus S de legit cessu . Sed ne plura omnibus per se nota congeram , postremo dicam hanc recitandi aetatulationem Iudicibus adsignatis , praemiisque propositis , secundum quod alias Ptolomaeus sece- cerat, Romae institutam fuisse , inscriptionibus idem com-

----- pro

24쪽

probantibus inter quas , subsequens adnumeratur , agitque de Poeta anno aetatis suae tertio supra decimo laurea donato, quam Insci iptionem Panvinius , ac Gruterus publici juris

fecerunt a

L. VALERIO L. F.

PUDENTI HIC CUM ESSET ANNORUM XIII. ROMAE CERTAMINE IOVIS CAPITOLINI LUSTRO SEXTO CLARITAsE INGENII CORONATUS EST INTER POETAS LATINOS OMNIBUS SENTENTIIS IVDICVM HUIC PLEBS VNIVERSA HISTRIONENSIUM STATUAM ERE COLLATO DECREVIT

CVRAT. R. P. Aliud monumentum extat in Gronovit Graecarum Antiquitatum Thesauro Tom. II. qui notis & additionibus Venetii, anno I 33. iterum praelo commissus est . Poetam hine stan tem , & carmina recitantem , illinc Poetam alium sedentem , tenentemque Larvam prae manibus auscultantem exhibet, abaco inter eos posito, cui sunt Larvae duae superia positae , Poesis Symbolum , seorsim vero duo vasa , praemia poetis elargienda , aut quae haec praemia fortassis continent,

conspiciuntur. Gri t. Inscrip. D. L par. a . u. cccxxRii. ur 3.

25쪽

TABULA PRIMA

Uoniam de recitantibus sermo eis, huic theatrali collectioni hac inscriptione initium dabo, quae anno IIII. una eunt sexcentis aliis sepalcralibus lapidibus reperta fuit, quum duobus locis terram effodiendam curassem , ae duo invenissem Columbaria , Ollis , necnon parvis , magnisque urnis. exustorum ossium de more reserta, unum dextrorsum post Thermas Caraealtae , 3c S. Caesarii Basili eam ;alterum autem ad laevalia post S. Xisti Balsilicam , quae pertinet ad P P. Ordinis Praedicatorum λ quae Basilicae olim extra antiquas Portas Appiam de Latinam erant, ad latera, R in ingressu viarum eiusdem nuncupationis . Haec Columbaria anteactis temporibus , successivis terrae , & caementorum egestionibus contecta suere , postquam aedificia super ea constru- , Maiisoleorum speciem p sese res tia , quin um cuique epigraphe adiecta eratu ropriis ruinis obruta periere; modo autem in hodierno murorum ambitu , qui ab Aureliano Imperia ore prolatus fuit, sicuti in mea de bulla aurea differt tione ollendi , inclusa suerunt. Per hanc magnae quidem faciendam inscriptionem, Poetae, i jusdam Romani notionem adipiscimur,qui Tiberius Claudius Tiberinus vocabatur,& ut opinor,Tiberii ClaudiiAugusti liber tus, Romae sorte ex parentibus servis ortus,quintum ex Tiberini nomine arguere licet, quod pollea, quum ipse libertate, necnon civitate donatus fuit, vim cognominis tinuit . De Tribuerat Exquilina , una ex quatuor Urbanis , in quibus servi libertate donati solebant adscribi , quippe quae minus nobiles erant Tribubus riisticis . Tres illae Larvae , quae in se ante hujus epitaphii anaglyplici op re inspiciuntur , nos edocent hujus Poetae artem , qua auditoru/n animos sibi devinciebat , dum in conviviis , aeque ae in Caesaris Foro , quod Prope Viam Sacram , magnificis Templis ornatam , ideoque assidua populi frequentiae

30쪽

DE LARVIS SCENICIS. HStellarum numero , quae in asterismo Pegasii lucent, poetae aetas ad epitaphii calcem aenigmatice enunciatur . Astronomiam non calleo , quapropter eam conjectare poterunt in hae disciplina eruditi .

TABULA SECUNDA

CAPUT SECUNDUM.

O Pus anaglyphum quinque figuras continens mirificesciit pias , ae e suo prototypo , qui in I arnelianis aedibus altervatur , fideli cura delineatas , exhibet quamdam ex illis scenicis, ac frequenter in antiquis theatris peragi solitis actionibus , indignationem scilicet heri in servum , prout opinor . Servus, qui in hoc marmore sculptus inspicitur , illorum servorum speciem habet, quibus antiqui Comoedi ad suorum operum texturam utebantur , qui ex sorma Larvae simplices , ac bardi apparebant, re autem vera versuti, &eallidi maximopere , ut in hodiernis quoque comoediis fit . Scena , quae in hoc marmore repraesentatur , ei similis videtur , quam legere est apud Terentium 3 rS. Hem Dromo , Dromo . D. Iuid es Z S. Dromo . D. Audis Z... Verbum s addideris , Dromo .. - D. Aut ob ero . D. Luid vis S. Sublimeα hunc im

. DR. Iuem S. Davom . D. Iuamobrem Z S. Isa Iu-hra. Rose , inquain. I . Iuid feci t S. Rape . Sicut enim hae in scena Simon pater familias de Davi tech nis suspicans, Dromonem lorarium appellat, ut eum puniat, eallidi servi obtestationes nihili reputans, ita hoc in marmore simili de causa, e siparii latere prodiens, & prae manibus il agellum tenens , ut servum caedat. , lorarius ad id muneris vocatus conspicitur . Lorarii secundum Gellii sententiam munus erat reos verberandi , aut vinciendi , prout eis in mandatis dabatur . IIugiae , inquit Gellius , iisquebamur Migi acus , camyuam in sevicis subulis , qui Leebantur