Francisci Ficoronii ... Dissertatio de larvis scenicis et figuris comicis antiquorum Romanorum ex Italica in Latinam linguam versa

231쪽

palmam retulerit hic actor , cujus Larva in hac gemma incisa 'fuerit Z Tertia Larva in manibus Cupidinis gemma incisi, senilis est , & colossea , ingenti capillorum copia , 3c barba impexa, ac veluti vento agitata . Quum hanc Larvam comparare non potuissem, illam emit superiori anno Robertus Din-gly Anglus , & mihi ectypum perhumaniter dedit , ex quo

apparet non inelegantem esse, & Latina forma exeusam. Ultimae autem ectypum mihi communicavit ex earneola signatoria expressum Eques Nicolaus Uleugheis Regiae Academiae Gallicae in hac urbe constitutae Praesectus , vir pingendi arte , & eruditione illustris haec refert juvenem quemdam oblique stantem , ex cujus humero sinistro pars pallii dependet, ac subter dextrum brachium , quod nudum est, convertitur . Ante se habet Larvam super columellam positam . Palma, quae prope tergum incisa eii, videtur innuere , eum clarum fuisse poetam comicum , qui ob sua carmina palmam

retulerit .

TABULA LXIX.

INter tot Larvas nulla fortasse est tam nova , & inusitata , quam haec hujus rabulae: aflabre sane in annulo incisa, quam a D. Raymundo Testorio Romano emi. Quid autem signet, & quale instrumentum in manibus teneat , & quom do eo utatur, prorsus nescio . Fortasse quidam Scabiliarius est , quorum Collegium , & Decuriae Ronaae erant, ut ex his inscriptionibus patet. Ρου- Diuiti eo by Corale

233쪽

PUBLIUS ET THURI URIES SEY DE COLLEGIO SCABILLARIORU

in in in

DEQ XII. C. IULIUS

CYTHISVS COLLEG. SCABILLARIORUMHae inscriptiones repertae suerunt anno I 3 . in Columbariis effossis in quadam vinea prope Ecclesiam S. Caesarei, quae ad. PP. Somascos pertinet , simul cum ahis octoginta, quae omnes sepulcrales erant , & quibus potitus sum lavore eruditi ssimi P. Francisci Baldini nune , dum haec eduntur , S nrascorum familiae Generalis Praesecti. Ex testimonio Bartholinii Tibiis veterum Scabiliares erant ii, qui tibiis canebant , ac sub pede , ut ait Pollux libr. x. speciem quamindam habebant randaliorum , aut eX ligno , aut ex ferro, aut ex alio aliquo metallo, Haec Sandalia Crus ita appellabantur ex sonora percussione : mine in Iberiris ait Baratholinius ) uι pede pui Dum percutiebant ut ab omnAbus melius crepitur ille intinueretur , ligneas soleas sub pe dibus Bubebant, interdum di ferrear , ut clarior esse onus. Hoe rythmo , seu numero D usi eo choro signum dabatur, ut canere inciperet, vel etiam Pantomimis norma, qua gestus, & saltus regerent ..Tibicines pariter suis tibiis canentes pede sic armato pulpitum percutiebant in syna phoniis ad ceteros psaltes moderandos quod enarrat Beatus Augusti nus libx. 4. de Musica ; Disti quam mphoniaci Scabius, ct Cymbala pedibus feriantur certi; quidem numeris , ct his , qui bi cum aurium votastate junguntur , Ied seno M reter

234쪽

DE LAR v IS SCENICIS. ad inspirata rofari

Ubi vetus interpres ait: Buxa tibia velsatellam , quod In scenis tibicines sede monoro consueverum; cui inhaeret Abratiamus in suo Commentario ad Ciceronis orationem,

pro Coel io , dicens : zuidis dicamussabella oreana quaedam fuisse, quae lasar us rum organorum Biritu re cabulis recepto, saltantium pedibus numerose ρ maia , Mnitam illum emiuerens ξ Et fortasse non ejusdem formae fuerunt stabilia,

ita ut magis ad praesentem figuram explicandam conducant loca adlatorum scriptorum . Et sane suerunt scabilia nova ,& vetera , ut patet ex inscriptionibus . Attamen instrumentum , quod spiritu innat late quicunque depictus vir , potius dicendum arbitror aliquod ex illis , quorum nobis adhuc ignotum nomen , quamvis apud veteres in usu fuissent , ideoque a scabillo omnino diversena. Mercurialis ' de Arte gymnastica ait: Etiam auolassenrationis , e oecto rum v IVtatis alia , in Diritus retentiones quandoque exercui se inde conjicere licet, quod Munem tuum copi te , O non-te , se etiam cosis , o pectore robiasis , vitiis ligato , tandi, spiritum retina e legimus, quousue prac impe istum scentes venae ligamiuia ius discinderent. Quamobrem suspi- . cor , an hic vir inflare conetur hoc quodcumque est infir mentum forte cori accum , quousque illud disrumpat. Etiam Butengerus h scribit : Pithaules e rabieiunis numero fuit , diciturque , qui turis Dibiis Itho conii. Pithaules vero , qui O-ides cado ligneo tibiam Inspirat. Quae verballatim ad rem nostram facere videntur; sed quae subdit , nescio , an potius monstrent Butengeruna aliud intellexisse ac quod expressum est in hac gemnia . Subdit enim : ς Crete Pithaales, eam inspiratam in cado ligneo , cyt eburneo con c*i aiam π , per A Ham voralem foramini πι An ea diano iis , ita modutitiones , &βω-ου amenta efficiebas . cadis enim impares Iutar animatae hominis Diricu , Iorami

b Bul g. libr. a. cap. 29. in princi c Id. ibid.

235쪽

sa F I C O R O N Itamen nostro instrumento A cadus , de sorte tibia apparet , si tubus ille globulis interceptus pro tibia sumatur ; quae eruditi lectoris arbitratui relinquimus .

ΡRiitia harum Larvarum penes me est in annulo Mignatorio & senem refert, magno , 8c hiante ore, ut dolore , & terrore affectus videatur . Breves habet crines partim in frontem recidentes , 3c utrimque in tempora , ita tamen ut aures appareant . Nasuin habet serme simum , &barbam crispatam , 3c mentum acutum . Secunda vera e conspectu respiciens oculos habet strabos , os apertum , & quasi quadratum, & nasum pressum , & crines breves , qui frontem cooperiunt, hinc inde longiores , & vento serme agitatos . Super tempora duo politi sunt flores . Hac Larva fortas e usi sunt Antiqui in ludis Bacchanalibus. Tertia ornatur capillis ariste calamistratis & comptis , 3c supra frontemetatis in formam calanticae , seu galericuli muliebris , de per tempora , & genas hinc inde decidentibus , & in graciliores

calamistros evadentibus . In occipite erines prcseserunt sormam canistri striati, quae sorma valde notanda est . Quarta habet sibi conjunctant aliam Larvam, quae Fauno , vel Sileno similis est , flosculis coronata , de qua superius diste ruinuis . Quinta , ouae sequitur , Larva juvenem demonstratore hiante , Fc nil peculiare habet praeter crines , qui sermo stroppo frontem circumdant. Ceteri crines crispati sint, ac veluti pileum etarmant . Subsequens Larva duos simul jungit vultus , alter viri , alter seminae , sed viri Larva more muliebri crines habet comptos. Septima calvo , & rotundo capite , & oeulis itidem rotundis , preta naso , & ore in formam conchylii facto videtur esse ridicularii cujusdam ste-nici . De ceteris autem , quae praeteritis sitiailes sunt , jam

disseruimus& si quid varii habent nil mirum est , tot enim erant actores Romae, praecipue Augusti aevo , quo ludi sceni

240쪽

DE LARVIS SCEN CIS. st ei magnificentissime celebrabantur, 3c ad quos histriones

omnium nationum conveniebant , ut quam plurimae etiam

Larvae inter se variae efformarentur . Hi ludi & in soro . & in amphileatro, & in circo , & in septis Campi Martii fiebant testante Suetonio in vita ipii usinet Augusti. Spectaculorum estauitate, di varietate , atque maguscentia omnes ante si . Fecis ludos se aufuo nomine quator pro aliis magi4sratibus , I aut abessen/, aut nonis cerent, ter di si-cies , fecitque nonnumquam etiam vicatim, ac pluribus fenis per omnium linguarum histriones non in foro modo , nec

amphithea iro, sed in circo ,'festir .

TABULA LXXI

J Rima hujus tabulae Larva, enormiter a naturali stata detorta , oculis εrandioribus , de rotundis instar mali medici, superciliis monstrosis, naso informi , 3c oblongo ,

in vertice rotundo , Ore hiante , & mento exporrecto .Pileum habet pellieeum striatum , variis tentis consectum quarum nonnullae supra frontem sese extollunt, nonnullae Uero post cervidem procidunt. Haec Larva inter Lamias adnumeranda est, de quibus superius loquuti sumus . Secunda Larva vultu naturali , sed artificiose detorto , in ebure caelata est, caput re collum obvellatum habet , & nonnihil co mae in fronte apparet. Os hians, & nasus oblongus resert personam illam , quam vulgo Glauguriolo appellamus , incertumque est , virum , an mulierem reprςsentet . Dicerem sacerdotem esse , si mihi constaret ab Ethnicis suos sacerdo' tes , sacrosque eorum ritus derisui habitos fuisse in scenis , nam sacerdotes sic velati sacrificabant , quapropter imagine etiam Imperatorum , quod Pontifices Maximi essent, sic velatae aliquando conspiciuntur . Suspicor etiam hic cujusdam peculiaris viri imaginem esse ad vivum expressam . Tertia. adolescentuli e conspectu respicientis , ingentisque formae ,

Diu ipso by Corale