Francisci Ficoronii ... Dissertatio de larvis scenicis et figuris comicis antiquorum Romanorum ex Italica in Latinam linguam versa

252쪽

DE LARVIs se ENICIS.

TABULA LXXIV. ET LXXV.

Rima tarum Larvarum, quae Tab. LXXIV. habentur m naturali sorma grandior , peculiari pileo ornatur , quisitis riget. Hujusmiai pileis caput suum tegunt nonnulli mi ites in columnis Traiana , 5c Antoniana sculpti . His etiam utebantur bestiarii, ut apparet ex anaglynho argillaceo, in quo pars Circi caetna est , 3c quod in refertissimo harum rerum Musto Collegii Romani adservatur . Secunda co lossea a conspectu respiciens , sex foliis pampineis eo

ronata , inter quae pendent quatuor lineae ex acinis uvae Ξquemadmodum etiam quinta arva recaIvastra simili modo Ornata , ad Bacchanalia spectant. Tertia , & quarta , inter quas Medius that tedus , in eadem gemma incisae , herum Sc servum referunt . Herus autem itu est , eui ingens pile caput tegit, 3c ad quem attinet pedus . Ambae ad comicos usus sunt aptatae . Postrema vero , quae pileum gerit tentis intortis compositum , dc duobus corniculis , quae ex fronte erumpunt , servilis , A coimea est.

in Tab. LXXV. tres figurae sunt graphice deIineatae sprima earum senem seminudum more philosophorum reprae sentat , naturali vultu , 3c sedgntem , etenentemque amba bus manibus librum apertum e eonspectu capitis cajiδHan

adolescentuli super columellam collocati . Hunc poetam es se comicum enc his omnibus apertissime dignoscitur . Lμbrum , quem tric poeta prae manibus habet, pugillarem a pello, qui tabulis ceratis instruebatur , in quibus graphyoicribebant Antiqui; ut nune etiam mos est ad memoriam te vandam serre seeum in pera libellum cartis gypsatis constatΡtem , in quo eadem ration e nonnulla exarantur , ne memoria excidant . Quod non abhorret a verbis Ausonii epigr. s. In noIurium , ubi legitur: BIsmens pugiitar ea odi. In hane rem minime omittendam putavi instriptionem nondum in lucem prolatam , quae in columbariis ultra Thermas Anio

vini

253쪽

gni Caraealtae reperta est , quam dono dedi Museoriano Collegii Roman , in qua si mentio artificis pugillariorum . ὶ

C. VOLCACI C. L. ANICETI DEDIT M. CAECILIO. HILARO PUGILLARIO

Seeunda est adolescentulae euiusdam alia veste super pal lam induta, ut est simulacrum Florae e Villa Hadriam eru- tum , quod servatur in Museo Capitolino . In r has vestes haec semina pedum tenet, pedibus , manibusque nudis . Dextera Larvam sustinet, mento eidem dexterae innixo , &sinistra crines ejusdem Larvae arripit , ut eam sustollat . Forte Musa Thalia est , ni si femina theatralis , quae Larvam , qua utebatur in scenis , contempletur. Haec autem Vultum naturalem e primit a. .r . cTertia tandem post se habet rotundum sedile scrinio simile , & mulierem in ipso juventutis flore repraesentat. Si nistro pede innititur vasis encarpis ornato , & sinistra manu Larvam tenet, cui dextera innuit. De hac idem dieendum arbitror , nempe mulierem comicam esse .

ΤABULA LXXVI.

DUAE Larvae maiores humana sorma in hac Tabula sunt

delineatae. Pri mae egregie sculptae caput tenui velo obnubitur , quo totum circumdatur , duobus tentis retro si m decidentibus ex eodem velo consectis . oculis, sum elliis , & naso grandioribus, atque a naturali forma deto tis , sed praeeipue ore, quod longum, & amplum praeter modum est , atque exporrectum , ut mentum efformet. Diis arundines , seu bacilli, qui ante ipsam positi sunt . in usuetant apud seenicos saltatores, ut vidimus in Tabulis ix. v II ILDisiligod by Cooste

258쪽

DE LARVIS SCENIC Is. yySecunda Larva e conspectu respiciens , capite ealvo , pampineis soliis , & uvis coronata Bacchica est. Notatu digna apparet barba , quae a naribus propendet , horrens , &sex superiores dentes grandi sorma , qui ex ore hiante prominent . Haec Larva eleganter sculpta in achate lactei coloris variis , & discoloribus venis in lando mihi data fuit a D. Rai. mundo Testorio Romano harum rerum minime ignaro. Tertia graphis resert senem calvum absque barba nonis

nihil etinium in occipite habentem , & philosophico pallio

obvolutum , qui sub nudis scapulis eum circumdat. Baculo innititur , ac eum deambulare diceres . ore hiante Larvam adolescentulae eontemplatur , quam laeva sustollit. Hic profecto apparet poeta comicus .

TABULA LXXVII.

FRustum marmoris exprimitur primo in hac Tabula , in

quo adest inscriptio Graeca in fronte , in latere autem conspicitur columella , super quam posita est Larva duobus calamistris ornata , & pone eam adstat adolescentula veste talari induta , quae capite , & cruribus caret . Dextra manu tibiam tenet , quae loco soraminum septem dentes seu lingulas habet , nonnullis tibiis apud Bartholinium similem , quamvis illae non septem , sed tribus tantum donentur . Non facile investigari potest ratio hujus marni 'sis , quum tam mancum appareat . Inscriptionem sic interpretari possumus: In ante diem xvii. Kalendor ueriles , quo tempore Bacchanalia in Urbe teste Pacicchellio celebrabantur , quare hoc marmor ad ea festa respicit , in aliqua dedicatione positum , vel quum acti sunt ludi scenici . Forte etiam frons erat urnae sepulcralis , & diem enunciabat , in quo mortuus est excellens aliquis comicus vel tibicen in illa sepultus . Verum non Itoc adfrmare ausim , quod nomen desuncti , ut moris erat s

259쪽

xoo F I C o R o N IRomani, in quod ab eruditissimo P. Contuccio inlatum tuit, quum illud ei donaverim . Secundo loco Larva est graphice delineata ex anaglyptio annulari, eratque apudi Robertum Pin*ly Angium . Caput est calvi lenis , grandi sorma ,.ia barbam habet qualem bileni praeserunt, quae in decentealamistros dispescitur ' - - ε rTertio loeo tres sunt Larvae simul junctae , altera forma naturaIi mulierem comicam refert ; altera , quae in occipite est , vultum exprimit senilem & calvum , dc barbam super aures porrectam habet. Tertia in capite harum duarum Larvarum posita ambas tegit ὁ piseo peniceo pilis hirto, magnis superciliis , naso , & genis , & ore terribili ,& in similitudinem conchylii efformato . Putandum est his Larvis usam esse mulierem illam inter Histriones , & Pantomimas. adnumerandam , hi&enim antibus I aulieres non medioeri lucro studebant, ut ait Seneca; Beatiores ne sol putas , reorum Pantomimae decus, riseriis nubunt , quam Scipionem , erius uberi a Senatu tutore suo in dorem aer gra' ve aeceperunt. Et alibi . In pulpito Pantomimorum siri Ofeminae tripariant. Nonnulli fortasse putabunt primam linoam hujus inscriptionis supplendam esse NATAM OIC , idest Diis Manibus , & tune inscriptio sepulcralis est et cujussim tibicinis , & diem mortis ves depositionis innueret.

TABULA LXXVIII.

HAE tres Larvae graphice , & diligenter in hac Tabula

delineatae sunt ex suis archetypis.. Prima , colossea forma , incisa in annulo signatorio valde notanda est . Hinc inde e temporibus illi pendent duo vitis solia , in ore ejus apst rei vultus infantis , brevibus capillis circa spontem ornati , qui usque ad genas procurrunt. Apud Augustinum , dc Gorisum conspicitur Lgrua , in cujus ore integer puer ex-eidptus est , ac Ludum , seu Iocum repraesentare ipsum di.