Dissertatio medico-theoretica inauguralis de vita

61쪽

extrinseos: ope hujus, omnia, organisationi inepta , foras dimittuntur, illius autem virtute externa sibi submittit, ex propria vi dissimilat, assimilat, et ad organisationem transfert, quod effici nequeat, si ejus vis illi dictorum stimulorum non supercedat: quaevis itaque actio constituit commune productum ambarum naturarum , agentium stimulorum scilicet, et ejus , in quo agunt stimuli , nulli 1ubstantiae denique non universus modus agendi inest, sed in varias substantias agit diversi modo. Ex his praemissis quemvis diligentem observatorem nomfugiet, substantiam simpliciorem eo minus esse substantia- Iem , quo minus individualitas ejus explanata sit, et magis, subjecta vi et influxui eX ternorum , quod praesertim de metallis dici potest: metalla verum enim Vero massae Purissimae imagines sunt, hoc est, accedunt admodum intensive ad 'materiam; sunt porro profundissimi gradus vitae, qui sese peculiari modo organica faciunt, geologiae maxime approXimata e

terrarum orbis nucleus e St metallicus, et quam minime sese' extulerunt metalla ex Oceano omnis existentiae, exinde minimam vim influxibus externis opponi possunt: et quam minime existentiam suam defendere possunt versus impulsum aliorum sibi assinium corporum : emira de pilira metalla mOX post evem aeris intactum Oxydantur. - Porro obserVamus, metalla uti animalia plantasque, certo sub climate copulata

esse, quo sese distinguiant a solitis lapidum speciebus et jam ieO propiorem. assinitatem ad altiores organisationes osten

tanto i

62쪽

Si gradatim contemplemur organicum regnum sic dictum vegetabile, inveniemus plantas evolvere sese foras, cum con tra mineralia per accumulationem extrinsecus crescant: hoc 1 o natura iam internum, aeque et absconditum, asylum invenit, quo illius mirifica opera perfici queat: et plantae inter vivida urimum locum occupant, quarum princeps potentia est reproduetivi tas Vegetatio enim perpetuo format et proinctu cit externa, et cupit 'organicam formam materiae ad necte re aquam de componunt vegetabilia, et, aeque uti omnes reduetionis processus praesertim per carbonicum modificati sunt, sic etiam plantae varia Oxyda decomponant, quae illis, radicum ope Vel alio modo, advehuntur. Quidam perhibuerunt etiam, vitales exercitationes' flanistrum statim transmutari in arbitrarios motus V. c. Mimina Pudicae varia observata de mirifica sensibilitate plantarum plurimis in scriptis offendimus, et inulta, ne dicam omnia, ad liberam jam innatam vegetabilium actionem: neque possum, quin hoc loco adducam unum e multis eXemplum , clarissimi nuperi Praeceptoris b . SAU a Ii s n e r s a e , mirificae illius plantae, masculi flores, mecbanica natandi arte exercitatissimi, eodem, quo ad aquae supersicum sponsae escenderint, tempore, suum, in quo hactenus inclusi atque abditi se tenuerant, domicilium relinquenter, in summam enatare aquam

bὶ Gerardi Pro lili. Oratio Inauguraι. de Viribus Vitalibus

63쪽

festinant: nec mora ulla est, quin vi quasi elastica praediti. perceptis sponsarum espuitis, sese explicantes perianthii folio a deorsum contrabant, et ubere δε summis aquis vagati fluitare, eumque virginibus, sese comitantibus , sponsalia facere ac nutias inire possinς felicissimas atque Decundissimas V Et paulo antea cc ita plantarum proprietate hac descripta, legimus: ,, Quae cum ita se habeant, ad explicandum sagis mibi quidem

expedita videtur causa, cur aquaticarum aliarumve plantarum

stores masculi in conjuge sibi adjungenda, nunqMam Hucinentur, sed suam ex multis semper sibi seligunt uxorem omnia organa vegetabilium, quae superiorem partem ad coelum, inferiorem

autem ad terram invertunt, folia sunt: illa vero, quae ad formationem radialem vergunt, partes fructificantes sunt, quamvis foliorum positionem natura maxime effecit ideo, ut illa circum truncos ramosque eorum in circulo ordinaret G. Numquam Vero plantae independentem liberam actionem nanciscuntur, quae characterem totius animalis vitae perficit, licet non negari queat, omnem Vitae vegetativae finem eo redire, ut mixtionis integritas servetur, et forma eadem organica maneat, noVa etiam formationi augmenta accedant,

quibus constans et primitiva corporis partiumque descriptio sustineri potest: et in eo etiam summum discrimen inter plantas metallaque positum est, ut, licet arbitrario modo agere non possint

64쪽

possint vegetabilia , tamen actionem eX ternorum influxuum ita modificare et mutare possint, et assimilationem subeant: Α, Perfectiores vero orgarismi, Clartifimus inquit Curtius Sprengelius, mutabili et ἐυμ απ-rii partium mixtionat ignes, quantocis3 Uinceremur a rerum eatern iam e a Ia, ni ipsis inesset potentior vis externas res ita tare ut elementa, sola dumtaxat 'et haec etiam mutata, attrahant secumqtie jungant. Nullum profecto corpus, in corpus nostrum agens, nullas substantia, vescimur, haud mutata asmium V ca, Si porro in corporum naturalium consideratione perga. mus et animale regnum breviter inspiciamus, detegemus liberum genus animalium sese jam, e sinu plantarum materinno, terra nempe, efferre, neque ullo modo in arbitrariae actione impediri: in illisa enim motus arbitrarius est, licet ' in inferiore gradu animalium, in polypis, adhuc obscurus et indeterminatus se in repraesentat. Istud enim arbitrium, in motibus animalium manifestatum, et quρd sese eo magis ostendit. quo magis animalia sese reproducant, modo Videtur ; nam objectior activitatis naturalis, qua talis et quidem in illis definitis sphaeris et cum limitata ista intensita-

te, provenit ex aeterna necessitate naturalis existentiae romnes quoque actiones animalium cum hac naturae necessitate conjunguntur absolute, omnes illorum motus, uti et Phaenomena nifus - arti, ictu et instinctus sunt, phaenomena

legis

65쪽

yegis naturae in formis ejus, et indicium arbitrii ipsum ne

cessarium eri, in animali regno irritabilitas maximam perso nam agit et activitas non amplius in exteriorem formationem vergit: primaria aut 'facultas , quae irritabilitatis ope 'Organismo data est, est interioris et exterioris superficiei, et revera simplicissimum animal a perfectissima planta sese distinguit, ut cavum quoddam interius positum sit, in opposi- tione exterioris superficiei formatum. Jam in primis phaenomenis animalislationis, facultas sentiens sese manifestat; in vermibus, ut tactus: in insectis autem luculentior fit, et sensibilitas sese non amittit, uti in plantis, partimque ita vermibus, in vi reproductionis; multo magis autem, uti vis muscularis summa vult, in irritabilitate oscillante: qqae omnia recidivum vitae animalis'ad vegetabilem Vitam commonstrant insecta: fertilitas enim plurium classium admodum accedit ad summam fertilitatem vegetabilium. Per pisces, Rmphibia, aVes, mammaliaque procedens sensibilitas effirmatur in activitate libera ad altiorem individualitatis gradum: unde divisio hujus totius sphaerae in quatuor magnis mutuo

separatis sphaeris: exinde inci ementum multifariarum functionum internarum, propulsatio massae sejunctae ad interiorem corporis partem : inperfectior - intrinsecus ut 1pbnas et extrinsecus ut squamas - in piscibus: perfectior uti cava ossa intrinsecus, et plumas extrinsecus - in avi-hus: - magis persectior. uti medulla plena Ossa intrinsecus et pili extrinsecus in mammatibus: - perfectissima in hominibva, quorum perfectissima ossium constructio intr:

66쪽

secus, et maxima nuditas extrinsecus, maximam separatio nem eXternae naturae et summum gradum individualitatis sese Offert. - dra sic i Ut Itaque in hoc momento omnia conjuncta sunt; vide- 'io p. 49Dsῖ'sa tur en1m omnis eo usque consideratus gradus vitae modo experimenta naturae esse, male elaborata, ut homines , O i. asosci ssis sormarentur et eraltarentur. Τandem pervenimus ad in mum creationis fastigium, in cujus forma Omnes spirin

ius infinitae naturae conjunguntur: se Homini conces ae sunt. veluti antiquus scriptor sese exprimit, cunctae vires pro-

neribus vividorum adeod issert, ut omnia superet homor in classe mammatium, ad quam hominem Varii naturae

veriti redegerunt, sensibilitatem, functionem praevalentem substitui tot1us proces1us Vitae , problema remanet. Expe-

rimentum vero unicum hujus classis est, hominem formaret; in quo caetera systemata perfectissime sensibili substituta sunt. Quodvis mammale modo uoam hominis partem const tuit: uti denique natura anOrgica relatIUa eSi respectu Or-

ganisationum: sic etiam homo centrum omn1um organisationum est, et maximum actiVitatis naturae illi quoque datum est. M THA mccbina. quae ex aliis simplicioribus ita composita sε, υι ea mutua functio m con iratione exfutam durabile et

67쪽

s3 . variis modis utile animae percipientis et vialentis in frumen tum , corporis animatis vivi exemplar exbibet. Partes autem singulas vivunt dum suo modo ad eum finem activae vel ad actionem ex feren

AEam habilas sunt ' ). Jam ante saeculi praecedentis dimidium feripsit olim hac in inclyta Academia Prosessor 'tene' meritis simus , cum paulo post talia habet de vivido corporis

ipsius restituat, et perpessum damnum instaurat organis-

uus vividus. Jam antiquitas nobis multa reliquit, quae hodie tamquam noVa quaedam systemata ostentatione et tur-gore non minimo nobis Venditantur: si autem magis magisque veterum scripta considerassent hi: fustematum novorum inven-

68쪽

suis prodire curarent: iam .longo abinde tempore de nimio ardore in novum quodcumque Vergente questus est Bartholinus, qui sese tali modo exprimit: Pesme sudiis suis

consulunt, qui ita recentiorum scriptis se inmerg&nt, ut veteret veI negliganς, vel contemnans, si reum plerarumque rerum lux ex illis pendea3. Plemque certe recentiorum inventa apud veteres per nebulam adumbrantur' b ). Quibus omnino addenda sunt Ciceronis verba: ,, Opinionum commenta delet dies, Naturae judicia.confirmat '. ib. Sed, ne magis magisque a via devertamus, audiamus recentioris cujusdam ideam de vitar Quodcumque organicMm corpus prisam continex Iroclivitatem, ut, ratione Dae naturae, eveniat perfectis umquoddam accommodatissimum totum: quamdiu vivat. ab extranes mundo asbmit illud, quod conveniat suae efformationi, o saavertere conatur, quod illi obster, ei multifario modo ab exsernis in suum efformationem , in suam proclivitatem ut perfectissimum eo capacissimum totum eveniat, interpellari

queat innulutenm Uero. zaelusi corpus inorganicum, quod imme-etria ce extraneo concupiscis aliam Iormam mixtionem.

que' F . Haec melioris ordinis sunt, quam quae noster protulit Bruno: multaque innumera exempla Proserre possem, quibus falsissimam ipsius esse theoriam comprobarem, nisi brevitatis

h) Th Bartholinus, in Epist. Med Cent. III. Ep. LXII. p. 248. 1) Nitura Deorum Lib. II. Cap.ist.

69쪽

tatis temporis memor essena' : et pauca disserere adhuc in animo mihi constitutum est; quare citissime ad finem hujus capitis nunc procedamUs, et reliqua , quae supersunt, in altero capite pertractemus. Ex praernis sis videro possumus omnes de Biologorum inde a tempore G a utier i l , de vita sententias; hi enim expertissimi viri vita praeter Ore nisationem etiam externorum in filixuum percipiendorum et in illos Ieagendi, tribuunt facultatem , quam incitabilitatem dixerunt, vivido corpori absolute prbpriam m). Plerique autem alii additamento Doultatis externos insuatis peculiari modo percipiendi, eo si ia gula ri modo Magendi imoitabilitatem limitare, conati fuerunt. Illis autem jure opponitur, quae Trevir anus habet : ,, Externorum m

ganismum, acalones fortuitae sunt, et perduratione ac inmut*dilitate actionum per hos fortuisos in xus productorum, cum illorum fortuitate, dissinotivus vitae character evenit. Quodvis corpus umidum autem reans gusque in externis in sumi8us' Externorum autem actiones sortuitas, vitam constituere solas minime cum ordine, quem in tota naturae operatione Observamus, convenit : minime statuendum est summam vitae

l) De irritabilitatis notione, natura et morbiI p. Ss. I 9. m) Reil, in Archiv. f. d. Physolog Tom. I. Sect. I. pag. ga. f. ΠλRoschiatib. Pathogenie Tom. I. pag. 234 3. 287.

70쪽

tae activitatem ab inanimatis rebus ita provocari, ut RI 'ab illis pendeat vita: concedimus quidem, necessarios esse externorum ad vitae influxus phaenomena, non vero ad Vitam ipsam, minime etiam ad vitam percipiendam; definitur tantum, ne.in nimium Vergat, et productivitas adeo limitatur influxibus, ne in infinitum procedat, et in eo sensis agunt uti irritamenta, nil quidquam autem contribuunt ad vitam ipsam producendam: in eo solum discrimen inder vivida et mortua consistit corpola, ut haec solummodo limitentur

in .sua productivitate, illa vero prorsus dependeant et cogantur ab externis: aeris et aquae actionem mutant priores vi sua propria, itaque activa sunt Vivida; posteriores autem prorsus ab aere et aqua assiciuntur et permutantur, ut novum corpus ex illa actione ProVeniat, quae autem numquam observamus in vividis: semper eadem Producuntur genera , eodem modo vivit, et suam prolem in Iucem mittit

praesens flos, veluti saeculis praeterlapsis omne individuum organisatum introrsum vertit, ut vitam internam in se ipso

constituat. I

Sese internae eXterna opponit natura, at solummodo iterum sese externae naturae opponit interna et eatenus repugnat externae naturae; eXterna non prius agentia sunt, quam si ab internis accipiantur, assimilentur, et tunc demum agere incipiunt, attamen non amplius uti externa irritamenta consideranda sunt: itaque nullum tamquam externum irritari Potest, nisi1 interne assumatur, et ab externis influxihus

minime ad agendum cogi potest vita. Externum sibi esti aeque