Dissertatio medico-theoretica inauguralis de vita

71쪽

aeque ac si non adesset, non per se realis est, nisi quatenusitIius activitatem dirigat versus internum. Porro si procedamus, Vitae principium, ubi prodeat, sese manifestare videmus, tamquam activitatem , quae sese contra materiae extrinsecus allatam accumulationem Opponit et versus quemvis Vis exter nae impulsum : haec vero activitas sese non manifestat, nisi externo impulsu incitetur: negativa conditio vitae' ita- Ique est incitatio externorum in xuum. Vita quomodo, ci,nstituatur, invita natura externa, per diremtionem' a natura, stabilitur: externa natura itaque versus vitam oppo. nit, plures autem extersi influxus, quos ad Vitam producendam necessarios opinati sunt, quam plurimi strictiori sensu vitam destruunt: V. c. influxus aeris atmosphaerici, qui proprie est processus consumtionis, continuo telitat fictate. riam vividam submittere viribus chemicis: attamen activitas organismi est limitata per' receptiVitatem suam, de qua do tissimus meus amicus inquiret is Rec Imitas est capacitas simuli, aut vis, externas potentias recipiendie fundamentum exhibet possibilitatis, qua res externae in organism- agere po

sunt , est passivum aliquid, eφ per se nullam actionis spontaneae ideam cominet' p , deinde, postquam antea de vitae factoribus opiniones Brunonis'assumsisset, pergit altere rius factoris dare definitionem, spontaneitatis Putar' 'Spontane iras autem est vis in Eur potentias per se agendi, ita-

72쪽

sὶ DISSERTATIO MEDICO THEOAETICA

que spontanea actio est, qua corp&s o unicum naturae inis organicae ex anorgicae revit, eam te sibi assimilat, aut in illam reagit, et hocce modo suam Individualitatem contra eam conservat, et ipsius exissentiam defendit contra externae naturae conamina, eo tendentia, ut eam destruant ac sibi homogeneam Deiani

Non solum hoc tempore nova systemata opinionesque divulgantur, sed antiquissimis etiam temporibus questi fuerunt eruditi de nimia novorum systematum proclivitater quidquid autem sit, certum est nostras novas ideas , maxima pro parte, a priscis opinionibus desumtas esse , atque in Veterum scriptis constat, philosophiam medicam Hagni aestimatam fuisse: ipse enim antiquissimus hodieque adhuc valde laudatus medicus de recentiorum theoria talia scripsit

,, Thruria Retentiorum multo certior est Deoria Galenicorum. Illius Mempe fundamenta Dota sunt in experimeretis sedulo et co-aoetvatim factis, 'e naturalis philosiophiae peἡM depromptis: mor. horumque esurius 'et D tomata non per incertas conjecturas, fel per 'matrimaticum Veritarem, tamquam per radios Diis detineat et demonstrat. quaeque olim apud Barbaros barbara esaserans,

et iapud motos in dubium revocabantur, nunc clara luce corru

cant, discussa a Quitatis nebula' cq , etiam poeta priscus

q) B agit vii, Prax. 3Md. Lib. I. C XI. I 4. η Lucretius Carus, de Rerum Natura Lib. II. v. T. et seqqε

73쪽

INAUGURALIS. sp

, , Sed nil dustius est, bene quam mumita tenereis Edita doctrina Sapientum templa serena; ,, Despicore unde queas alios, passimque videre,, Errare, atque viam palanteis quaerere vitae. 'De vegetativa vero vita judicavit Aristoteles, qui vitam nominat animam, et maXimam de illa opinionem habet; facultatem enim primam vitae diXit, et multis aliis praefert

facultatibus: ,, Anima enim cinquit noster Philosophus an&tritiva etiam aliis inest, et prima et minima, comm&nis faciatas animae, fecundum quam omnibus vivere inest s .

Haec nunc sum ciant de hoc capite: licet multa adhuc desint, attamen in sequente capite de vi reproductionis, et aliis breviter disseramus, neque illa huic capiti addere utile duxi: praeceptum enim in memoriam tenui cujusdam Gallici periti: se En composiant un ouPrage , on doli evia ter les longevrs, parce qu elus lassent Pespri et les digressions iaparce qu elles le distraten;: les divisions et les Aous divisions tresin frequentes, parco qu eues Pembarrassent: et les repetitions, parce, qu elus is fatuuent: une chose dite une seule Dis, et ou elubdoli Petre, est plus clatre que repetee allisura pluseura foti Q.

s Aristoteles, de Anima Lib. II. Cap. 4. e) Cond illac. Esso. Iur ι'Origine dei conuolsancer hamaticet. seconde Partie Secl. 2. Chap. 4.

74쪽

CAPUT TERTIUM,

n capite praecedente multa attulimus, quae Valam manu festare queunt non coactam: plurima autem, quae ti m reliqui mus et in hoc distulimus captu, tractanda supersunt, nostrum itaque erit, quantocius transire ut totum quoddam sustema perficiamus, φt nostras opiniones, libere ordinatae, appareant. - Primo loco agendum est de vi reproductiva: quae qualis sit, et quo modo existere possit , nunc Videamus. Reproductiva vis est naturae organicae facultas et prima vitae functio , quae , proclivitatem progressivam ad organicam efformationem ostendit: veluti absolutus organisnius'

est aeternus et inmutabilis , privus individuus organismus quoque effgiem commonstrat cujusdam primitivi in definito. statu, potentiam habet aeternitatem ipsam in tempus inducendi, et internam identitatem per ipsam manifestandi in Inconstantiam ; organica vero reproductionis Vis in universa verbi significatione, etiam nisus formativus dici potest maximum enim commonstrat nisum, ut partem materiae instabilitam perpetuo inducat in permanente Organica forma: natura enim ejus eoi plastica, Vesuti vis magnatica.

75쪽

tica vel cohaesionis: nam solidas destructas organismi partex renovat, et novas prioribus amissis similes reproducit eadem haec reproduetiva vis: Vel pathologice silmiae, hoc est, modificatam vegetativam vim partium solidarum organismi per morbificum statum in pristinam reducit formam ca . Haec etiam reproductionis Vis, qua partes amiSsae re- producuntur, quaeque peculiari modo in non plane elahoratis organicis corporibus eminet et vividissima est, nulla

alio modo, secundum Doctiss. Gr e go r i n i by, quam per pro

cessum vegetationis fieri potest. Jam antea observa virnus Omnia perpetuo in natura affectare antrorsum, ac organiS- um absolutum etiam possidere hunc nisum; si porro ob- se vamus organismi incitabilitatem, raperiemur illam se sacommonstrare in e X terno, uti constantem sui ipsius reproductionem. Per hanc vero, organicum a mortuo. distinguit, existensetiam organici. corporis non raepraesentare sese instar absoluti cujusquam, uerum etiam tamquam fixam reproductionem per se ipsam) et hunc fixum reproductionis processum esse in directum effectum eX ternorum, contrariorum influxuum,

cum se contrario mortuum cnon Incitabile) corpus per externos contrarios influxus minime ad sui ipsius reproductionem definiri possit, multo potius ab illis turbetur; minime vero secundum Clariss. Reill a mixitione et forma depen-

76쪽

51 DISSERTATIO MEDICO THEO RETICA

det, neque opus erit ejusmodi opinionem doctissimi cujusdam, qui, a mixtione materiae Vitia animalium emen pari, morbos curari et omissa membra reproduci perhibet: aeque inutile est, quod celeberrimus recentiorum Physiologus' u 'habet: quo rapidior est in quibusdam organis vi cissitudo materiae, eo minus saepe partes amissae restituuntur, quippe quae functio multo tardiorem postulat materia sum nutrientium depositionem, hinc musculi fere numquam regenerantur, facillime ossa. Sed regenerantur etiam vasi sanguifera musculis superiora , sine negotio reproducitur tela cellularis vicissitudini ei plurimum obnoxia: , , Vis attractiva simplicem cohaerentiam constituens in informibus lapidi-hus et terris cinquit Sprengelius de illa vi loquens re- productio sit in erastallis plantarumque genere minus perfecto. Complectitur autem reproductis eam vim, qua peregrina compuscula et elementa extranea attrahuntur et formationi Arvandae

adhibentum ce). Denique mihi non inepta videtur sequens sententia: se Haec autem virtus omnibus animantibus et vegetabilibus adeo est communis, Mi ne in artisiciosissime composita humani corporis fructura quidem desideretur' cs . Audiant

autent e) Ios. servat. Dout reponi, Dis inaug. medica de perpe:ua mate-νiae organico - animalis vicissitudine , Haliae I 798. d) Autenrieth, Handbuch der Phrsiolog. TOm. 2. pag. 286. e) Curtii sprengelii Iesiitutiones Pholotta. Pars Prior pag. 88. In supra laudata oratione Clarias. G. UI Ol ik, pag. 32.

77쪽

autem praeprimis, qui reproductionis vi tantam attribuunt facultatem, ut nΟVae partes pro amissis perditisque repro

ducantur: audiant Fontana g , Haighton b . et Meyer ci), multique alii haec pulcherrima verba st) :

Quod ita dictum nolim exsimetis, ac si omnes omnino partes prstabitu auferri ac de integro possint instaurari: nullius enim organi, ne simpiscissimi quidem, redintegratur particula, s inducto Uulnerct organorum adeo mutata fuerit compositio, ut ex laesa Iolidorum kructura inflammatio oboriatur Reproductio autem exercitium irritabilitatis est, at vero irritabilitas, qua organicum corpuS videtur interne motum semper extrorsum Vergit: haec Vero activitas, ut prorsus externa stat, sese in externa producta comstit enda, et, cum sese in illi5 constituat, in illis iterum erastinguenda est; activitas enim, quatenus prorsus transit in productum externum, nulla alia est, quam activitas productiva ipsa cnisus formativus et irritabilitas itaque inmediate transire debet in nisum formiazmum, seu vim productivam , irritabili tas est naturae organicae vis elementaris , quae sese in o diibus organicis exercitiis manifestat: hic sese praestat tamquam L) Lεttera ad tin amico sopra iι Isema deglij viiluni, in Germanico idiomato

78쪽

quam materiae suidae procIivitatem, se ipsum conservat. alias materias assimilat, et illas, formae Organicae proXimae convenientem formam statuunt. Reproductio temporis, irrita hilitas vero spatii phaenomena offert: haec est substitutio materiae sub forma, illa vero est conatus, formam labor' dinare activitati. Extremus virium organicarum finis, quo organica et anorgica pars sejungitur, et in quo sensibilitas, et irritabilitas sese amittit, est vis reproductiva: quae autem tres potentiae, sensibilitas, irritabilitas et reproductio, funt organicarum substantiarum, et quoque conditiones ad vitae activitatem instar phaenomeni, vitae individualis circulum constituunt et aeterne in se revertentes solummodo sunt primitivae organismi productivi qualitates, et 1 ubsumunt omnibus caeteris vel illas excludunt cl). Attamen quomodo sensibilitas ab irritabilitate, et ambae denique a superpondio vis reproductiVae constipantur, huiscusque' non explicatum est e licet in Blumen bachii specimine cm multa inveniantur, multo autem eXplanata exinperimenta sunt proposita, a doctissimo quodam viro n cujus maxima opinio est, sensibilitatem in serie organisationum ah irritabilitate et, veluti Blumen bach et Sommering jam probarunt, tandem a reproductiva vi impelli: quae

l Conserat. Walther's Phasolor. Tom. I. pag. 76 in specimen Physiologiae comparatae inter animalia calidi et frigidi fam

e uinis. . 'r

79쪽

quae autem opinio desumta est ex philosophico opere aest matissimo Herderi

Magni momenti est in chirurgia reproductio; conamen ad laesas organismi functiones restituendas et in pristinam formam redigendas minime negligendum est co , et sese manifestat reproductio cum externa multitudine organorum productorum, et cum interna functionum unitate; denique in processu reproductionis qui naturae operatio est, et activum organismum prae se fert, actissitas eSt externa, ceptivitas vero interna. Reproductis, Irritabilitas et Sensibilitas, quae tres organicae substantiae Potentias constituunt, et exinde conditiones vitae activae, tamquam Phaenomenon, consideratae, circulum Vitae individualis, quae semper in se ipsam rede-eti, absolvunt; unicae primitivae qualitates organismi, uti productum, sunt, et omnes alias subsumunt, vel excludunt: et illis tribus essectus gravissimi et vitam maximoris aranes XI m: ra DIET .ro nilina viri solum fit δ'

80쪽

etnanifestantes producuntur cir). Cum itaque primo Io eo diutius pedem fixerimus in Ieproductionis consideratione , nobis adhuc superest quam brevissime de irritabilitate et sen-Vulitora disserere: Videamus ergo secundo loco, quid de irritabilitate dicendum sit, ut melius nostram vitae theoriam

explicare possimu S. Irritabilitas est centrum, in quod omnes Vires organicae sese colligunt: illius caussis detectis Vitae arcana evolvun- . tur, et natur e Velamen aufertur: cum Schmid s, , ali modo definitionem reddimus, irritabilitatem esse propriam Omnibus organicis corporibus, qua apta fiant ut privas organicas motione S edant, per influxum virium determinatarum: itaque organicae fibrae constituit potentiam, ut ab irritant, bus objectis assiciatur, et in sua interna activitate mOUeR-tur, et in illis reagat iterum per intertiam, foras a Spiram tem, activit 'em: minime j iste definit doctissimus Uarnia agen ab imitabilitatem, cujus duas profert ideas : D-sitabit ias inquit, strictiori sensu, dicitur potentia muscularis ci θ

q).Via reproducens minime lunitata esι abentia nervorum ). diminutione uero multo malis se a Uilitiuus usque ad determinatum gradum. qui expe ientia est animadvertendus et qui ctim praeset tia nervortim quoque adhuc exisat. . Arne mann 's Versuche uber die Regeneration au ιebenden Thieres, Gott. I787.