In Epistolam D. Pauli apostoli ad Titum commentarius, cum aliquot digressionibus, seu totidem locis communibus, bona ex parte ad hodiernas in religione controuersias pertinentibus, collectore Claudio Espencaeo Parisiensi theologo. Digressionum praeci

491쪽

quod & postmodii in confirmastis sub pollicitatione iurameli, in vestrae religionis ingressu.

Fit & in Baslij Asceticis siue monasticis Ru Dfino interprete, cap. d. Fumano, dc Dufauo, cap. 8. renuciationis,praeter primam omnibus initiandis in prima confessione communem, monachorum propriae mentio, qua scipsos ab . negantes,non solum vitae ac consuetudini praeteritae renunciant, sed & omnibus quaecunque

scopum pietatis de perfectionis Euagelicae impedire possunt, carnis atque mundi affectibus& desideriis, patribus denique ac fratribus carnalibus,&c. Testis est & multo anterior Dionysius in Ecclcsiastica Hierarchia,ca.6. Part. 2.& 3 Sacerdos inquit ad eum accedens, intem rogat primum, an renunciet diuisibilibus omnibus secularibus atque mundanis nos a Deo diuidentibus,&in diuersa rapientibus) no Q-lum vitiis, sed etiam phantasis, seu affectibus.

Haec autem abrenunciatio supremam monachorum philosophiam indicat,dum in scientia operatur viventium nos uni Deo coniungentium) mandatorum. Est enim non medij ordinis plebis sanctae sed omnibus sinitia iis celsioris. Ideoque multa quae impune a medio plebeio) geruntur ordine, monachis omnino interdicuntur ut connubium, proprietas qui unum ipsum ambire debent,& ad sacram monadem seu unitatem diuinam cogi ac colligi, quin de ad sacerdotalem quantum fas est in vi-xam formari, ut in plurimis monasticae cogrua

492쪽

ac simile. Nullus quippὸ ex ordinibus reliquis initiandi G sacerdotali magis propinquat,qua

monachus. Hic clarissime monasticum ordinesq- ρt l. vi plebeio superiorem, ita sacerdotali inferi 'Me rem facit,& proinde ita paulo antὶ intelligem dus D. Bernardus, qui pro sua modestia oves pastoribus nunquam praetulisset aut aequasset, de statibus loquor, non de personis. Qi o mianus audiendi sunt, si qui religionis sic ad se nomen contrahut,& se unos ita religiosos appel-R ljἰs lant, Vt sacerdotes, hoc est, Christi Apostolo uiseni liuel rumque eius dc discipulorum succestares, hoc ινο t. esse negent, sed seculares atque mundanos, invito enim significatu mundum & seculum ii differenter & passim vertit interpres, in epistolis praesertim Apostolicis. De quo vocum ab usu non sine querimonia nec immerito monuit, Ecclesiastes Erasmicus,lib. . Proinde cum qu et se His dA scriptura praecipit de morte spirituali,abnegan do mundo mortificadis secularibus desideriis,

ad omnes Christianos pertineant,ad communem omnibus Christianis renunciationem redeo,ex Hieronymo,unde coepit haec de mona-ι chis parecbasis, praecipuam ecbasim repetens. Sic autem habet ad id Psat.118. Vidi non serua- tes pactum iuxta aliam literam) pactum fuit Israeli cum Deo per Moysem, Omnia quaecunque dixerit Dominus,faciemus,Exod. 24. Sedri nuc nos paciscimur in baptismo,ut abrenunciemus diabolo & angelis eius,pro tras ref ribus ergo huius pacti,propheta tabescit, A pQ-

493쪽

actius licet disserere,in baptismate singulos pactum cu diabolo inire,& dicere, Renuncio ri' dia . tuis. bi diabole,pompae tuae, vitiis tuis, mundo tuo, qui in maligno postus est, I. Ioan . s. Hoc ergos pactu seruauerimus,benevoli scilicet, ac consentietes sumus a luesιrio nostra ncquaquam in carcere recludendi. Sin quicquam tras resti fuerimus eoru quae diabolo spoponderamus, trademur iudici, mittemur in carcere,&c.Et ex

eius de & Primas',& alioru scholiis, i.Tim. s. exposuimus illud Pauli,bonam confessione, in baptismo,abrenunciando seculo de pompis eius, multis testibus,sacerdotibus atq; ministris, virtutibusq; cadestibus & diuinis . Et si eius est: volumen de vera Circuncisione, veniamus ad abrenunciationem illa,qua in ipsis fidei nostr

cunabulis dicimus nos ao renunciare in udo de pompis eius, ex quo iuxta carne nostra natura uest,quoniam quicquid est in mundo, concupiscentia est carnis,oculorum, & ambitio seculi, I.Ioan. 2.&c. Superior autem coacta expositio Origenis est, Homil. I 2.in Numer.cap. 2I.mOre suo allegorice scripturam tractantis. Quo e ni in loco Israelitae miserunt ad Regem Seon, promittentes sic non habitaturos in terra eius, nec cum eo moraturos , nec in eius agrum aut vineam declinaturos , aut de lacu eius

aquam bibituros. Videamus ait) quando haec promisimus , aut haec verba diabolo

494쪽

EPIsTOLAM denunclauimus .Recordetur unusquisque fidelium, cum primum venit ad aquas baptismi,ca

signacula fidei prima suscepit, dc ad fontem lutis accessit,quibus ibi tuc usus sit verbis,quid

diabolo denuciarit, non se usurum pompis aut operibus eius, non vllis omnino seruitiis, aut Voluptatibus pariturum , non vltra disciplinae diabolicae, magicae, aut ulli' omnino doctrinae, quae cotra Dei pietatem doceat, poculum stim-pturum, nec ad opera aut sensus diabolicos declinaturum. Homil. 26.inIosue χχ.Quid nobis prodest exisse de AEgypto,& ei' nobiscum op-Aπον- probria in eremo circu ferreὶhoc est, Quid nos probria cir' iuuat in baptismo seculo renuciasse,& morum 'ser ς- nostrorum sordes pristinas, ac carnaliu Viri

ru immunditias retinereὶ HOmil. 'in Iudic. q. Postquam seculo renunciasti, & iis quae in i culo sunt,noli retrb aspicere, aut quae propter Christu vi stercora duxeras,requirere. Homit 2.in Psal. 38. sic diabolum inducit relapsis inter caetera exprobrantem,Ecce qui mihi & opersebus meis renuciauit in baptismo, meis rursum operibus se inseruit,legibus paruit.Nec multo

post Origenem Arnobius in Psal. 23. ad id, iurauit in dolo proximas ad Quia Per baptiim

iis donum proximus homini efficityr Spiritus, iri M s' sanistus per hunc autem promisit se renuncia ci- hq 'ib re & omnibus operibus eius Iurare ori, est ius constituere, quo renunciata abstin --ri tur,& promissa seruantur.In q9. Reddas mihi

votu, quod in baptismate positus deuouisti,

495쪽

quo te renunciaturum diabolo spopondisti, &mea promisisti seruaturum te esse madata. Eadem in s s .Tunc vota tua reddes Domino,quq

in baptismo positus promisisti, Renunciare te diabolo, & omnibus pompis & criminibus Gius. Sic in si .Decebit Sio animam esse, si reddiderit vota in Hierusale, si quod votum Deo fecit, se renuciaturam diabolo & pompis eius, impleuerit. Sic in 7s .Omnes iusti memores esse debent quid & cui voverint, Nam in baptio.

matis consecratione uouer ut seipsos Deo tradere,& omnibus operibus diaboli renunciare. Hoc reddite Domino Deo vestro, ante oculos hoc habentes, quia etiam principii auferet spiritus,ctima voto discedunt. Idum obseruare est in confessione Constantini Magni, fiebant em Confisi utiniin & ab Imperatoribus confessiones,& ma-fidei a priuatore quidem apparatu, ut quo longius emana-μ- reni,hoc plures fidei nomen dare non dubita sit 'rent, quam vidissent principem amplexum, &quia in aliis tales fere sumus, quales eos videmus esse qui praesut,fecit haec quoque Regum de fide professio vulgo animum,ut eis esse qua simillimi vellent, impunitate praesertim data,& praeeunte principe. Ita passim in antiquis bibliothecis videri constitutiones Iustiniani, Caroli Magni,Friderici,admonet Constantinian Scholia ites Sichardus, quibus tanquam signo dato ad Christianismu vocarentur, quibus hoc per principum alioqui tyrannide n on satis tuto antea licebat. Sic igitur Constan tinus de sui

496쪽

seculum

vid'. G IN EPISTOLAM conuersione ac baptismo, Deinde per manus impositionem clericorum usque ad praesulem veni,ibique abrenuncias Satanae pompis, & Operibus ei',& uniuersis idolis manu factis,credere in Deum,&c. spontanea voluntate coram

omni populo professus sum. Cuius contemporaneus noster Hilari' in Psal. 67. A facie patris

Orphanorum fugient, non relinquentes eos orphanos, qui agnoscetes patrem in caelis,diabo- Io patri reminclauerint In II 8.litera Heth. Portio mea Dominus, dixi ut custodiam lege tua. Rarus quisque, cui haec fiducia sit, ut portione suam esse Deum audeat dicere. Renunciadum cst seculo, omnibusq; rebus eius,ut nobis Deus portio sit. Quia autem hic sic seculum, clariusquam ulli supra, explicat, taeterum inquiens si nos ambitio detineat,cura pecuniae Occupet, libidinum captent illecebrae, negotia rerum familiarium demorentur, portio nobis Deus nocrit,secularium rerum & vitiorum possestione detentis. Et ad literam Nun, Seculo renunciasti,quid tibi cum seculi rebusῖ quid quereris captus in seculoὶ quid iniuriam laquei in regione

non tua λ Nec enim iniuste caeli volucribus in possessione terrenae habitationis retia tenduntur,auis effectus es, cur non in naturae tuae elemento moraris in caelestem scientiam homo cruditus est, quid tibi cum terrenis operibus&gestis ξ Et hoc paulo posterior Basilius in fine exhortationis ad baptismum,Non Qtiim mundo ἐκ concupiscentiis eius, sed &conlinunibus

497쪽

inutilisque ossiciis , iustis alioqui & licitis, ad haec & vitae propriae renunclauimus, si quid eorum a debita Deo obedientia pro per n- da nos retrahat, sic demum futuri discipuli Christo digni Est apud eundem locus tam similis primo superiorum Tertulliani locorii, ut inde videri possit mutuo sumptus, si tamen

Graecus hic praeter Graecorum morem Latina attigit,nam eius collega Nazangentis agnoscit N. x εας '

se Romanae lingvae expertem, Epistolis . Sic

aute habet libro de bpuitu sancto,cap .H.praeuaricatores esse qui hunc negant, & fidem abnega ac professionem irritam fecisse. Quid enim & quando professi sunt 3 Professi sunt se credere in patrem & filium &spiritum sanctu,

cum renunciantes diabolo & angelis eius,salutiferam illam vocem ediderunt. Et cap. 27. De Ecclesiae traditionibus non scriptis, post aliqua multas huiusinodi, Reliqua item quae fiunt in baptismo, veluti renunciare Satanae & angelis γ' eius, ex qua scriptura habemus, aut informamurΘnonc ex priuata & arcana hac traditione 3 t&c. Citat Gratianus, Dist.Ii .ca.Ecclesiasticaru.

Rugustini titulo ex dictis Basilij, qui liber inter

Augustinianos, quod equidem viderim, no extat. Rhenanus Tertulliani Scholiastes indic uitante a Burgiardo Vormatiensi citatum,lib. s. quem de uniuersali Ecclesia inscripsit, cap. 217. Sed ne hoc quidem occurrit in decretorum libris eius nomine non ita nuper impreL.

sis. Sic Basilij frater Nissenus in vita Moseos,

498쪽

IN EPIsTOLAM enarras Iudaeos AEgypto egressos,& rubro ma Ap amari ri elapsos,repertam aquam amaritudine nimia μ ρε μ nequaquam potabilem, ligno a Mose in eam diuum .isu.ἡ immissio in dulcedinem conuertisse, Exod.is.

Tamima. huic salt) historiae res ipsa quam spiritualibus

accidere Iudaeis videmus, optime congruit, Naqui voluptatibus in baptismo renunciauit,qubbus in priore vita seruiebat, amarum Christi iugum ei primo videtur, sed resurrectionis mysterium, quod per lignum, per crucem videliacet, in qua Christus mortuus est, creditum &toto corde admissum, suauiorem Christiani vita reddit, omnibus quae dulcedine sensum perfundunt, spe futurorum iucundissime condita. Eandem allegoriam sequens Ambrosius, He-Xarmeron, lib. I. cap. . Deserit qui abluitur, intelligibilem Pharaonem mundi principem, dicens, Abrenucio tibi diabole, angelis,operibus& imperiis tuis, nec iam seruiet ei, vel terrenis huius corporis pactionibus,Vel deprauatae metis erroribus, &c. Libro, de his qui initiantur mysteriis,& de Sacramentis, I. cap.2. Ingressus es regenerationis sacrarium,repete quid intem rogatus sis, recognosce quid responderis. R enuciasti diabolo & operibus eius, mundo & luxuriae eius ac voluptatibus, tenetur vox tua in ii bro viventium,prς sentibus angelis locutus es, hoc est, sacris ministris, non est fallere, non istnegare. Ingressus igitur, ut aduersarium tuum cerneres, cui mox renunciandum putares, ad orientem conuerteris, qui enim renunciat dia-

499쪽

bolo, ad Christum conuertitur, eum directo cernit obtutu. Et, Venimus ad fontem,inginta sus es,considera quos videris , quid locutus es, irepete diligenteriQuando interrogauit te presbyter, Abrenuncias diabolo & operibus eius. quid respondistiZ renuncia, Abrenuncias seculo dc voluptatibus eiusῖ renuntia, Memor esto sermonis tui,& nunquam tibi excidat riuae series cautionis,ubi vel quibus promiseris co- sidera. Ergo abrenunciasti mudo, abrenunciasti seculo, esto soli citus, &c. Et circiter finem lib.9 . Commetariorum in Lucam, Non potest esse quis Domini, nisi prius mundo renuncia.. uerit, Omnes quidem verbis renunciam insci ' 'omnes affectu. Nam cum sacramenta sit pimus, renunciamus. Quam grauia incula, pro' C.hira mittere Deo,non soluere, vovere, non redde M.t.fe, Eccles. s. maior fidei quam pecuniis comtactus. Et ad id Col. 1 Cbnsepulti Christo in baptismo .Ei,Si mortui estis cum Christo ab elea

mentis huius mundi . Illic ait 3 in baptistitate

homo elementis abienunciat,ut Christo societur.Commonet igitur ut perseuerent in abre nunciatione pompae dc praestigiis Sasan. Omnis qui baptizatur in Christo, morittar mundo, eunctis enim superstitionum erroribus abrea

nunciat,ut solam Ctitisti fidem colar i Nee ita post Ambrosium Chrytbstomus , Homit .r ad

Ephesios, Quid test) gratius possit psse vetNis, quibus tenticiamus diabolo, re cluisti militiae

500쪽

tionem praeit, professione elegantiusZHom. Rad Colossi Videte ne isto quoque damnemur, posteaquani dixi aras, Renticiamus Satanae, Miniugimur tibi Christe. Et paulo post , inter Christi sisti pudini litus, esse serpentem Jnquit audias nox βocet i dicas, Renuncio tubi,ut idemst ac si dicas, non audiam te. Ad hcc ne per alios quoque te capi ita tuis, Ex pompae rua di seruituti tu ,& angelis tuis. Omniuvero lapissime ciremoniam hanc inculcat D. - - - Augustinus, ius loco ,quo facilius in enia tandeterram iuria Tomotum seriem : Iuc deo' ,'' ' Quantitate inii e cap. Bene praecipitur in - ' ni steriis, ut uniuerso Euic mundo renuncier, qui,ut videmus, corporeus est, quisquis se taloti reddi de fidein,qualis: Deo fact' est, similem . non enim alia salus animae,aut renouatio aut reconciliatio autori So.De moribus Ecclesiae catholicαcap. vlt. Ablutos & sanctificatos non nisi fideles,& eos qui huic mundo renuncinueriti Paulo intelligi,i. Cor. 6.7. qui mu doivtuntur:tanquam nolinantur,quod tu iam probuum, cum ad italorum cultum cogebanwGQ- t Wisic pes uniosi homine , patres famili a Rusticani, negotiatores, milites,prium tes, Apaxpies, utriusqpe sexus haec omnia vina relinqi pie quibus utique quamuis ut ramur.3 ori delinebantur, mortem pro salubris se ac religione subeuntes, demonstra ierunt iusidelibus a se potius illa omnia , qu amsi ab eis possidenrubim. ist. s. uast. . H c x