Joan. Antonii Scopoli ... Fundamenta botanica praelectionibus publicis accomodata

51쪽

sibi comparabit , ex quibus charadierey generici naturales , nec non classici primarii O secundarii desumendi sunt. Persecta descriptio tradit in quolibet Individuo partium omnium structuram , numerum , situm , figuram , proportionem , habitum , quali tates, vires, solia tionem , gemmationem, initorescentiam , vitam , pariendi modum & tempus . Hisce edoctus Bolanicus iudiciosa comparatione s- milia coniungat , sicque Classes dc Genera initituat charactere primario a fructificatione, secundario autem undequaque petito ; characterem enim classicum naturalem non sola corolla, non

sola stamina , nec solus fructus , sed plurium

notarum consensus constituit, quaecunque demum eae fuerint. Talis est e. g. singularis Umbellatarum habitus ; folia integra , lineata , & Vaginantia Graminum ; radices carnosae Sauriorum , folia opposita Verticillatarum , muscorum Viror aqua reparabilis , circinalis gemmatio Filicum , aliaeque limites notae . . ) Ad fructum attendat potissimum . Bolanicus dextro oculo fructum, si nistro florem respiciat; multarum enim Classium characteres essentiales ex solo fructu petuntur , ut patet ex Graminibus , Umbellatis , Compositis , Triccocis , aliisque . At valor fructus in constituendis Classe sium naturalium characteribus, patet imprimis ex Plantis Leguminosis ; cum enim ex hisce quaedam apetalae sint, corollatae aliae , staminum numerus de cohaesio non in omnibus eadem , calyaenunc monophyllus , nunc polyphyllus , corollain quitrusdam monopetata , in ii iis polypetata ,

52쪽

herbaceae nonnullae , quaedam arboreae, & solia modo simplicia , modo vero composita, ita so- Ius superest fructus , qui in omnibus nunc est

Capsula, nunc autem Legumen. Nonne proprio fructu gaudent etiam Liliaceae , Dyria , Contortae , Verticillatae , Poly carptae , Columniferae , Antisco Guticae , Conisereae t Nonne fructus constanter inserus in Sauriis, Gitamineis , Strictis , -- belliferis , Compositis sere omnibus, & in Epicuimpiis stellatis 8 Nonne monos permus in Seminudis, ex quatuor seminibus compositus in Verticillatis, baccatus in Cucurbitvoeis tAssinitates plantarum plurimas stupenda industria detexit laboriosissimus ADAMONIUS, cuius

eximium opus de Familiis Plantarum, qui attentus evolvit, obstupescet ad immensum laborem,

ex quo summa Viri diligentia , & vastissima in

Bolanicis scientia clare elucescit. Cum vero nihil persectum sit in rebus humanis , ita etiam Viri huius doctissimi principia non omnibus placuerunt; nam I.) Scriptores eos laudat unice, qui plures Classes naturales in suis Systematibus retinuerunt; a. musici non videntur esse Plaptae Animali Regno proximae , ut nec Tremella lapideo ; 3. ) Exceptiones plurimae classicos characteres incertos reddunt di obscuros; q. ) Dissicilis videtur transitus

a Filioibtis ad Palmas, ab onagris ad MFrto , a MVrtis ad Umbellatas , ab Umbellatis ad Campanulas, a Vacciniis ad Apo na , a Portulacis ad Seda, a Thymellaeis ad Rosas , a Zitaphis ad Leguminosas , a Leguminosis ad Pistachias , ab Annonis ad Castaneas , a Ranunculis ad Ara , ab Aris ad Pinos. Hinc veniam forte merebor , quod Generam pauciores familias disposuerim, easque catenata

53쪽

progressione alio modo proponere ausus fuerim , non eo animo, ut Naturae vestigia ' me ubique secutum suisse praesumam , sed ut breviore via ducti Tyrones, quaerendis rerum adfinitatibus sensim adsuescant , cum omnis vera cognitio in Historia Naturae ab hac scientia dependeat . En itaque Tribus, quas ego proposui. Tribus I. MICHELY . Cryptogamae , absique soliis , dc manifesta radice Incompletae.

scryptogamae, ape- talae obsoletae.

Culmiserae , glu

mosae Gramine .

Apetalae, elegantes a staminibus Ni aut duplo paucior,bus ac segmenta , aut solia calycina gfructu in tot locula divisio , quot sunt stigmata Liliae e.

mineae

lae & corollatae , integrisqliae; calyce monophyllo in '

54쪽

s Oapetalis, polyphyllo in aliis ; fructu diverso a Tribu V. VII. AUBLETΥ. Fructi-

rae , Polypetatae, Strictae .gymnodis permae .

ctiflorae, monope talae , gymnom O- belliferae

ctiflorae, monopem talae , angiosper- Compositae .

mae.

rae, diversae a Trib. VII-X corolla cum Epicarptae.

calyce cohaerente.

petatae ; segmentis corollae ad unum

Campanaceae .

latus flexis

Μonopeialae ; se- Contortae .gmentis corollae non contortis;

liis asperis XIV. FORSI ERΥ. Μon A perifoliae .

55쪽

res , angiospermae; germine stylisero. Personataς α

talae ; corolla intubum elongata fructu superoribulatae.

XVIII. RAΥ . Polypetatae ;

staminibus tot, aut sitae.

duplo pluribus, ac

petata. Dumosae .

lae , calyciflorae , polyandrae . Cabcanthemae

lo saepius tot , aut duplo pluribus, ac segmenta calyci

Nomadeae .

distinctae ; fructu 2. - 3- loculari, dis-

56쪽

Trieoccae.

eo insidente.

petalae , polygyniae ; staminibus

ex receptaculo.

XXIV OEDERI. Folypeta-lae; staminibus in

plura corpora coalitis .

petatae; staminibus alicubi, non cum Corolla, nec Cum calyce , cohaerentibus

lae pleraeque; corolla saepius irregulari ; staminibus tot, aut duplo pluribus , ac segmenta, vel solia caly- Cina. Fructus est

Arillus , Capsula , aut Siliqua XXVII. HILLΥ. Polypetatae,

irregulares plurimae; flore aut fructu Leguminosis adfines

Polycarpice Pobandi Deb. I fandriae .columniferae . Leguminosae.

A malae .

XXVIII.

57쪽

lae , regulares a

staminibus saepius duplo pluribus ac petata ; germine disco insidente . Dis ferae .

talae; petatis unguiculatis a calyce persistente ; ge mine disco insidem te . cui Fullaeea.

lae ; calyce peristente; staminibus liberis, semine uni'co intra fructum,

aut calycem.

pleraeque calyculatae ; staminibus basi unitis, immo calycis loco assi-xis.; fructu saepius

XXXIII. ΗΑMELΥ. Apetatae ;sexu distinctae, floribus aggregatis , soliolo distinctis .

M 3 XXXIV.

Doloratae a Seminudae . Amentaeeae.

58쪽

sexu distinctae; floribus aggregatis , squama distinctis ;staminibus unitis. XXXV. DILLEΝΥ. Cryptoga-mae , foliaceae , surculosae, in frigido & humido floridae ac vegetae

togamae, aphyllae, radicatae . Etiam in hoc ordine non facilis transitus a Trisibus monospermis ad StrictuS , Campanulatis cucurbi- taceis ad Contortas, Tubulosis ad Pseudo- compos itus , , Pseudocompositis ad DumosaS . Trieoccis ad Pobcar pias , Seminudis ad Amerita

Detectis quoque novis individuis, dividi poterunt in plures Tribus 11. VI. X. XVI. XV1ILXX. XXI1. XXV. XX1X.

Cum vero methodum naturalem nonnisi summi O exercitatissimi Viri , attenta Generum com' paratione , assequantur LUDIVIG. in Praefat. ad De . Gen. , ita certum est, Tyrones artificiali methodo es. instruendos , non tamen interea

ciniferae. muscoitiae . Fungoideae.

59쪽

negligendis , quinimo eodem tempore demonstrandis Classium naturalium characteribus, plant rumque adfinitatibus, quae ad solidam plantarum cognitionem recta via ducunt. Dum vero Plantae in Horto Bolanico amtificiali methodo demonstrantur, idem erit, sive ista, sive alia methodus eligatur . I Ournes orti na olim erat, & nunc etiam soret aptissima , si Bolanici in ea emendanda , non vero in novis

elaborandis , desudassent. Sed postquam Rei herbariae cultores iam plurimi sexualem methodum adoptarunt, imo & in herbariis, hortisque plantae eodem ordine distributae nunc passim occurrant ; ac praeterea celeberrimi LlNNAEI opera botanica cuilibet studio huic operam daturo sint omnino necessaria , ita minime incongruum erit, plantas in Horto Bolanico non solum in Classes naturales, sed etiam in artificiales Lin Maeanas distribuere , dc in demonstrationibus bo-tanicis indicare ad qualem Clas em utriusque methodi quaelibet planta pertineat. Clas.s S 1'mutis sexvalis sequentes sunt. Flores manifesti, iidemque persecti, seu germine 2 anthera instructi , iuxta numerum staminum dispositi, Clasctes

hasce constituunt . I. Monandria , stamine unico . 1 I. Diandria , stamnibus duobus . IlI. Triandria , tribus . IV. Tetri andria , quatuor . V. Pentandria , quinque .

VI. Hexandria , sest . VII. Heptondria , i septem . VIII. Octandria , octo.

60쪽

IX. Enneandria , novem X. Decandria , decem . XL Doricandria , duodecim ad no- vendecim. Iuxta staminum diversam insertonem .XIL Icofandria . Calyci inserta , viginti &

plura .

XIII. PIFandria. Ex receptaculo prodeuntia , viginti ad ducenta. XX. Θnandria . Stylo insidentiari Iuxta variam filamentorum proportionem inter

sese. ν

XIV. Dionantia. Stamina duo longiora, totidem breviora. XV. Tetraonamia. Stamina quatuor longiora , duo vero breviora. Iuxta diversam flamentorum, aut antherarum diastributionem, vel cohaesonem . XVI. monadelphia. stamina in unum corpus

coalita .

connata.

XVIII. PobaLlphia. in tria, aut plurra corpora distributa . XIX. Θngenem . Antheris , raro filamentis , coalitis. 'Flores manifesti, sed impersecti. XXL Monoeotu . Masculi & Feminei in eadem planta. XXII. Dioeeia . Masculi in una, Feminei in alia planta.