Lucae Gaurici Geophonensis Super diebus decretoriis quos etiam criticos vocitant axiomata, siue Aphorismi grandes vtique sententiae breui oratione compraehensae. Enucleauit item pleraque Hippocratis, & Galeni theoremata, quae medici rerum coelestium

4쪽

NENSIS SUPER DIEBUS D ECRETOR Us; vos

etiam Criticos vocitant Axiomata, siue Aphorismi grandes vrit sententiae breui oratione P

. compraehensae.

. Hippocratis, &Galeni theoremata, quae Medici. iiiii. x xum c Mirium expertes vix olfecerunt.

criniri u Tractatus Medicis admodum 'oi

5쪽

. I.

Qui merito in terris sceptra tonantis habes. Perapprecium mihi visum est, nostrum hune de Diebus Decretoriis tractatum, Quo morbi cognoscuntur,& curantur humani. Tuo Numini Sacratissimo dicatum , Typographo excuden diim tradere,vt focisci simis Maiestatis ae auspicijs,veluti clypeo quodam Adamantino munitus, pro communi utilitate, in manus hominum prodire audeat ua vero Beatiras munuscu tum hoc nostrum c qualecunq; est non asperneris,obsecroanterea scelix vive.

AD BEATISS. PAVLVM III.

Hieronymus Borgius Massae uino, . A V L E Pater Sapiens ClemenS,Pius,optimus vlim. I Tu quot sers aegris c Cynthius alter opem.

Ille salutiferas vim fundit ab aethere succis, Τ u dare rite iubes Pharmaca temporibus. Dum curas pedi monumenta salubria celso Q l- a, ' Quae doctussaipsit Gauricus ingenio. Sol ab humo herbarum virtutem educit in aura ' Didna legi in lucem tu monumenta uocas. Hine erit utilitas Medicis praeclara,vigebit Firma salus aegris,& tibi dulce decus. Dum raro exangues transuectat Portitor umbras. Ac seruat Criticos ars operosa Dies. '

6쪽

o ari

LAT O asseruit circuitus syderum varias vices efficere, non se

lum corporibus/nimantiu sed uniuersae etiam naturae reria, viis hominum,imperils,S rebus publicis.Compertum quippe est apud singulos fere Peripateticos,inferiora hςc corpora pter hominum volutates corporibus illis supercoelestibus else obnoxia. Stellas aut ipsas fati ipsius ministras. Fatu vero lex est, & regula naturς muneru,a Deo Altissimo pscripta,a quo omnia lisc inferiora gubernaturi Diuus Thomas in libro de fato ita scripsit. Corpora inferiora,etia vestes,& sdilicia,& quaecunq; artis opera,certa a Syderibus suscipere qualitatem. In libro etiacontra Gentiles. 3. probat a corporibus ecelestibus imprimi nonnihil in corpore nostro cuius munere disponamur ad eligendu Rpe quod melius est, etiam fi rationem finem nesciamus.Qua quidem in re bene fortunatos appellat,ato cco sentiente id Aristotele bene natos, ex virtute enim coelesti non ullos fieri, in qitibusda artium effectibus etficatiores. Sicut milites in vincedo: Asricolas in platandor Medicos in sanando eliciores: Sicut herbae, lapidescia mirabiles quasdam ultra natura elementarem vires coelitus haurire: Sicut homines quot in Artibus nonullos sortiri,atq; foriunatos,celebrem; fieri.

Marsilius Ficinus Florentinorii decus,Sacerdos,Theologuς, Philosophus celeberrimus, Medico, Diuinae matheo seos professor eminentissimus, probat Astronomia esse Medico necessariam, dum in Apologia uniuersali de vita coelitus com . paranda, ita scripsit. Medicina sine fauore coelesti quod Hyppocrates, Gale Mar. rimis. nusq; cofitentur,& nos etia *pius experti sumus est inanis. Sarpe etia noxia nimirum ad eandem sacerdotis caritate Astronomia pertinet: ad qua attinere diximus Medicina. Deniq; si non probas imagines Astronomica Alioqui pro valetudine mortalis ad inuentas quas ego non tam probo q3 narro, has utiq me concedete, ac etiam fi vis consulae dimittito. Medicinas saltem coelesti quodam admini loconfirmaras cnisi forte vitam neglexeris)ne negligito. Ego enim Dequenti ia diu experimento compertum habeo Tantum interesse inter medicinas eiusmodi attalia Quantum inter metum,& aquam. Hsc Ficinus ad literam. Claudius Ptholem sus Enunciato. . inquit, In generatione,& corruptione reruinseriorum formae asticiuntur a coelestibus sortiris. Idcirco qui imagines faciunt: iis utuntur quum eo Stellae ingresse suerint obseruantes. Quietio Marte ascendente habet, omnino cicatricem in facie habebst. Preteris mini est.

s ct signi illius horoseopistis dialis fuerit Sicin. in Gr is quibusdam codicibus

scriptu esse reperitur la suo domicilio,vel altitudine: licet smapte natura Martis Stella malefica sit: & vulnerum illatrix, non sedabit faciem eius: in cuius genitura Aries horoscopabit neq; cicatricosam reddet In reliquis autem Signis re in horoscopo,pr sertim peregrinus in capite aut facie. insignem cicatricem infligere con sueuit,quod Arabes,& Babiloni j, estimant.

7쪽

Imago Arietis in auro purissimo impressa prima Υ gradu horoscopatri& Soit ibidem partiliter constituto cum Ioue,aut Venereinusi si inflaclictu itellaru hostiliis radiis vulnerato, ipmi 2 S Agia Venere sceliciter, at 3 amice intuentibus

dolorem capitis sedare,& inem toea a praesentaneu remedium afferre consueuit. Hermes praeterea auctor est,prohiberi calculo i quispia in auro purissimo eonis figuram cuti decet impretiam, secum munde attulerit. Et qus celatas ue im prella sit Sole Leonem tenente.& a beneficis scelici rore, aut amicis radiationibus, irriagio,dummodo2 non sit in.ε.coelorum statione, aut illam non intueatur,neqshoroscopantis signi hospitator sit a maleficis sauciatus. g Hyppocrates testatur tempestates ne dum hominum aegrotationes excitari, ocvariari vi Syderum. - Galenus etiam docte,elegater,&satis copiose libro. 3. cap.ε. de diebus Decretori is, probat aegritudines Acutorum morborum crises referri ad Lunam: eiusque Peragrationem, S non solum repraehendit, imo etiam grauiter obiurgat illos. Si negant corpora haec inferiora affici a motu, & lumine coelestium corporum. γ uin inimo inquit,Sophisticum esse manifestam negare experientiam,& eos qui distentiunt ferocissime taxat, probato morborum crises potissimu referri ad ipsam

quippe qui nobis proximior est caeteris Planetis licet id & alii etiam Planetae

concurrant.

Concludimus denim cum Galeno, & Hippocrate, Astronomia esse Medico valde necelsariam,qui de Criticis diebus disputans ait. Certam esse Aegyptiorsi sen tentiam .Lunam significare affectionem in dies tum aegrotantis, tum sani adeo 'tsi admisceantur cum B Iouis, S Veneris radii, & bene inciatur uter , bene erit languenti.Sin autem Saturnus,vel Mars contraria ratione se habeant,male,aeger enim aduersa valetudine conflictabitur De Primis inuentoribus dierum Criticorum.&qui dies huiuscemodi

Decretorios primi obseruauerunt,auxerunt,& locupletarunt.

GA L E N V S in libro de diebus Decretoriis edocuit,quonam pacto dies Critici fuere reperti.Sed qui ipsorum idiotropias, hoc est. peculiaritates, siue Iaa. turalitates ad experientiam rerum magistram, & obseruationes primi retulerunt,

fuisse dictitur, Pnoebus Apollo primus Carminis,& Medices ipse repertor opis. Pton praeterea Apollinis filius,autore Homero vir fuisse dicitur Artis Medicς consumatissimus. ut herbis cpropria ingenii solertia repertis, Hippolitum ab Inseris reuocauit. De quo Virgilius Maro circa finem .7.Aeneidos,ita cecinit. Τum Pater Omnipotens aliquem indignatus ab umbris Mortalem Insernis ad lumina surgere vitae: Ipse repertorem Medicinae talis,& Artis, Fulmine Phoebigenam Stygias detrusit ad umbras. Aesculapius Ideae Deus autor vetusti simus quoq; celebras Qui quoniam rude hactuc scientia, paulo subtilius excol 'it: in Deoru numerii recepi' ait relatus est. A quo Medicae facultatis edocti fuere Machaon. atq; Podalirius, eiusdem Ae stulapii ut inquiunt) filii,Clarissimi praeterea extiterunt humani corporis moderatore Pythagoras, pedocles. Democritus. Huius autem discipulus fuisse di citur Hippocrates chom, Medicorum tamen omnium facile princeps.

8쪽

Clari etiam Hille dicuntur Oribasius, Diocles, Caristius, Praxagoras, Crisippus,

Herophilus,Heraclides Tarentinus: ut dies Iudicarios,siue Indicativos. Quoes Neoterici mouocatorios,& Intercidentes,uocam,diligenter obseruauerunt.

Huiulcet nodi uero dieru Criticorii rationes in coelelies cas assignauerur, A me Pindes, Erasiliratus, Plistonius Themison Apollonius, Archigenes, Mesue Dia Icoi ides,Rases, Paulus Agineta, Serapius,Avicenna,Galenus, Cornelius Celsus. Gribonius Largius, Quintus Serenus Saenonicus , Pliniis, Petrus Aponensis, laudius Ptholemaeus,Hales Rodoan, Almanior,Auerrore, AuenΣOarus, Hali Abbas, Philo Mediciis, Gentilis, Nicolaus Florentinus, Nicolaus Leonicenus, Ioannes Aquilanus, Meditorum omnium nostrae aetatis facile princeps, Terbus denim Veronensis.& plerim Neoterici,quos foret hic magnus conumerare labor. Obseruationes praeterea Criticorum dierum,ut plurimum reperiae lunt ab EmPuicis Medici satationes uero ab Astronomis.

Quod sit boni Medicit ossicium.

VNVM illud est, quod ubi p seruandum est a Medico, ut aegri uires subine rhebis iis eclde assidens,inspiciat,& q3dm Impererint sebres, abstinentia purget, re inedia is livo. Ο Α utatur. Verum si imbecillitate uteri percoeperit, cibo subueniat. Id utio ossicium eius est , ut aegrum neq; superuacua materia oneret, neque imbecillitatem fame prodat,eum si artifex est doneum esse qui non multum ab aegroto recedat. Sed qui lucro, im qu silui inseruiunt, libenter amplectuntur ea Praecepta: quae seindulitatem non Gigunt. Lx his putem colligi potest, ab uno Medico multos non polle fideliter curarI. Alclepiades.ossicium boni Medici e se dicebat,& ut tuto & ut celeriter.& ut Iu cunde,curet aegrotantem dicer ipse in omni fere morbo medicamenta sit bduxerit. Conuellendas etiam ab aegroto uires malignas morbi uigilia,siti ingenti sic ut nee os quidem primis diebus elui sineret,& ubi aestum triduo fatigauerit, uarta die ei bo eum destinabit. In luce item habendus est aeger, i si noctu cubare q3 maxime conclaui debet. Quod uero ad somnum,sitimi pertinet, moderandum est ut interdiu uigilet noctu uero si fieri poterit conquiescat. Ac nem poter,neq; siti nimiu . H. crucietur,os autem elui potest ubi succum est,& ipsi seletr Quamuis id temporis potioni aptum non sit optimum quoque medicamentum est,cibus oportune da

tus.nam data non apto tempore Vina nocent. lIn morbo qui plus virium aufert aegrotanti celerius exhibendus est cibus, ma turius etiam puero, q3 iuueni,& aestate cir hyeme. Quippe qui famem facilius fert adolescens q; puer,facilius hyeme q; aestate.facilius in denso aere q3 tenui facilius uno dumtaxat cibo, q3 prandio assuetus, facilius inexercitatus m exercitatus ho mo sustinet. facile autem in eo magis necelsaria est cibi festinatio qui minus inedia tolerat. In febre continua quii iam remissior fit cibus exhibendus est aegro. Themison no quando coeptilet febris, sed quado desiillet aut certe leuata esse si considerabat.

6 Antiqui etiam tarde cibum dabant aegrotantibus:Medicamentis enim quibus/

9쪽

.dam datis concoctionem moliebantur,eo st cruditatem maxime horrebant. Deinde eam materiam,quae ledere uidebatur. ducendo saepius aluum, subtrahebant. Qualis debet elle Medicus. NEMO potest perseetiis elle Medicus abso aliqua rerum e lestium cogni tione.rerum quippe coelestium peritia,S eorum quae Luna 2 in corporibus humanis influit, cognitio ad Medicos, vel imprimis pertinet, ut salutaris remedii Instituta,cum Stellarum, Signorumo mittiuis, ac temperationibus conueniat , c testisq; actio rerum coelestium actionibus conueniat, & inferiora corpora haec gu

bernemur.

Persectus Medicus erit ille in cuius natiuitate re de s fuerint in sexta domo. Pesectus autem. dc bonus Cantor erit, cui'retrogradus cum 2 in eodem si

gno fuerit bene affectus. IH lVetuis siquidem &c' partiliter mel saltem platice alligati in horoscopo, uel Laut quinta coeli statione abso maleficis maleficarum Stellaru radiationibus Phis scos bonos,sortunatos gratos,atque benignos, ac facetos facere,consueuerunt.

Secundum Arnaldum de Villa

Noua. hora initiitaritudinis,si. I Odomus.& eiushospitator fuerit bene affecti Phisco bonum nomen &lucra protenduntur: sin male,non nihil dedecoris, quippe qui si in coelorum apice, maleficus quispiam Planeta, uel maleficarum stellarum hostiles radii reperiantur, Mediciis nihil proficiet aegrotanti, in exhiben dis pharmatiis, licet enim rite processerit in cura aegroti, domestici omnem culpam in Medicum transferent , obiicientes ei'aeger obiit ex incuria uel potius ignorantia eius,quippe qui naturam morbi no bene intellexerit: neq; per eperit. Sminclum uero Ptholemaeum.Z.domus Medico attribuit Ande Enuncia to. γ.irascripsit. uum. .ab horoscopo locum, atque eius dominum in aegritudine amictum inueneris Medicum mutato.

Quadoquides domus. . at peius e despotes fuerint amicti seu male affecti,& impediti pharmatiae hoc est solutivae medelς quas ignarus reruc testium Medicus.ςgrotati exhibere ivlserit.nihil proficui afferet quin potius nocebunt.erurq;ςgroto ca interitus ,siqde morbi cnisi fuerintpericulosissimi pharmaciis irritandi non sunt. Quot quantist Astronomus, aut sciens Medicus implicabitur erroribus: qirando. .domus.& eius Dominus fuerint impediti. Quatis in erroribus uersabitur Astrologusἰquii .locus atmelus diis amicti erim. Septimus locus ab horoscopo in erigenda igrotantis figura. iuxta Ptholemo Secundia Arnalaum de v illa

Noua

Secundum Ptholemsum. Domus celestes. Depurantur. Domus. Deputantur. 1 Aegrotanti.

io Medico. γ Pharmaciis. 6 Infirmitati. Sepulturae. 8 Morti. 1 Aegrotanti. γ Medico. 16 Pharmaciis. 6 aegritudini. Sepulturae. s Morti.

10쪽

dogmara Medico denuatur, S quemadmodum in consuloido Astrologo horoscopus attribuitur coiultori: septima domus aut cos ulto, sic in coelo suspiciendo Qua die quave hora quis praui aegrotare ecb ir, Prima domus aegroto ipsi Se ptima Philico attribuenda erit. Perinde ad sgrotum Medicus ueluti ad cIsuit rem contulius eκ Pthole. sementia sese habet. Igitur si hora qua qitis piani laborare coepit,Septima coelestis figurae dormissuerit a maleficis Stellis mi inliciter commaculata, aut quadrangularibus,sue diame tralibus, aduersisl radiationibus ab illo impugnetur. Et praecipue si eius quom hospitator tuerit male affectus. Quocirca cliniuis primo illo Medico. alius ad hi beatur.Inlaeli κ siquidem loci huius. at mei . donuiuis,status Phisci illius curatio nem aegrotanti male cessuram,immo oli uturam significabit, S de phisci eiusdem opera nihil prorsus boni sperandum erit: submouendus igitur plii sicus ille ne curatio elus in aegrotum mal , ait insinliciter, vertat. Q Ascendens .euiit hospitator, ubi quispiam de re aliqua Mathematicum conmiit, pro con tu Itoi e accipiendus eli, pro ipso aut consulto.X. domus. atq; eius e despotes.Qui si male affecti fuerint, rologo damnum protendunt,damnu quipκpe erit,ip una ad quod quesitum tuerit, vera nullatenus responsimim. Quam ob rem dabito iiii,s me Indi Vates, quum. .locum . at speius hospitatorem male assie reos reperiebant ad ea de quibus cosulebantur, nihil respondebant, veriti ne falsa pion unciarent..uando igitur. .domii: usque signi dominiis male tuerint tot Iocati, Phisico accidet,quod multis accidere consileuit, quum offusae oculis nebu

Iae prospectum ermiunt,quodq; & Philosophis,probatisq; viris stpenumero ac cidit cui ad propositas ei de rebus etiam leuioribus, questimes aliquando tali t , acumen eorum quodam quasi situ obducto torpuerit, propter Gallos hebetesmumores qui sFritales ipsos meatus obtundere consieueritur. Medicus in cura aegrotantis effugere debet horam K Saturni.&ct quippe qui fi prima uice ad infirmum se receperit hora falciferi, Phisicus ipse magnas animi molestias experietur, rarissi perplexus, & nimio torpore obductus in cura aegrotΞtis illius, adeo quidem pharmatiae, quas ei exhibendas hilserit, erunt noxiae aeperniciosae. Iino aeger ille, Medicii ipsum Odio perseqtiet tu . nec erit ei obsimosus Sin Medicus prima uice se contulerit ad aegrotantem: hora re accident rixae &indignationes inter utrum p. S Medicus a domesticis propulsabitur, & nihil tu

cri. rael honoris consequetur.

Horae autem aut 2 laudantur: Aliorum denique Planetarum horae sunt

mediocres.

In principio aegritudinis, si horoscopus. eiusq; hospitator, fiterint a maleficis commaculati,aeger sibi ipsi noxius erit,siquidem nee Medico nec domesticis obse quiosus. Verum si in horoscopo fuerit quispiam Planera beneficus liber ab insor tuniis.aeger obtemperabit Phisico, R domesticis ibi astantibus.

Si dominus ortivi cardinis in. 8. domo reperiatiir, Septimae autem Nodespo res in cacoesmone.& Planeta aliquis maleficus, per horoscopum natalicii thematis, aut aegrotationis peragrauerit.vel retrocesserit: aeger erit causa sui interitus: Minordinato eius ipsius regimine, & Phisici incuria. S mala pharmacorum exbi bitione,quodq; aegritudinis causalia pinitus ignorauerit.