장음표시 사용
31쪽
. Dies. - .in a Tristis,&ina usi Saeuosenim habet minus. t t 1 p n et intri: oa Placide redit i non sit duplex febris. 1 3 l3 Motum cholerae sentit. mi iii ἡ Di 4 Melancholiae motum, sed morosumac latentem. L inis Cholerae reuersionem uidet. . si uir est sint ilo Mitis pergit.
xvc. o Avx. Si res ita se haberet quemadmodum egregim autumat Daeastorius, essetnti vel ab omnibus maxima fides adhibeda. V erum enim uero ego nihil prorsis dubito huiuscemodi dierum progrellus Olmi illoS,tum cholerae, tum melancholiae, aut quietis placidissimΠmulto ac loge aliter se habituros, adeoquidem ' in mille
aegrotantibus,uix in uno,aut duobus,morbus ille acutus consimiles sortiretur euetuscumino uario ait diuersos, secundum uarias Lunae peragrationes, diuersasq; hominum genituras atque conuersiones,annuas, menstruas,atque diurnas. it, orbuit . Terrena inquir,mutationes, non numeris, sed Lunae debentur uires, squidem 5e potestates dierum Criticorum fiunt ex Lunae Peragrationibus, per angulos plenos,quas dicunt esse. . I4.2 I.2 8. i. llis coine.cclis Non per dierum obseruationes,sed per accessiones,siue et arorismos, obseruandi sunt dies Critici.Dies enim in eo in dies est tempus,ut tempus est nIimerus, nume
. . ris aut ui nullam potestas insita est apud Aristotilem,quicquid Pythagoras senserit. Idcirco dies criticu&non in eo, tu tanto contineatur numero praeliatorius est. quemadmodum antiquioreS Medici,auctoritate ipsuri Pythagorae,sctipserunt, sed uis insita est sibi a Lunae D in eo pexagratione.illa enim dies benefica est, quo niam in ea Luna 2 beneficis uiribuS alterat aerem,& corpus humanum esto male fiea, maleficis, atq; eκitiosis potestatibus, Aerem, & corpus alterat, at euariat. Generatim igitur uires ipsis diebus e Lunae 2 peragrationibus insunt.Ex Delicis, sim is Lunae radiationibus,cum stellis salutaribus placidissimi, ait saluberrimi excitantur humores ex in elio S autem morosiores,& quodammodo pernitiosi. Medicus igitur non debet dies numerare, sed ipsas accessiones intueri, re eκ h coniectare quando aegrotanti Propinandus sit cibuS, aut pharmaciam exhrbendii. Illud praeterea magis ad re pertinet scire quatenus tunc oportet dari cibus,quii iam uente bene conquieuerint,aut etia non manentibus febrium reliquiis.Antiqui enim sta integerrimis corporibus alimentum afferebant, Ascepiades uero inclinata quidem febre.
32쪽
Criticis. Ex transsatione Arabica. .
LBA HARIM sane,&ceris sunt horae, quibus declaranturmurationes morborum, ad bonum, uel ad malum uelociter, &s uncioca B in angulis quadrati conclusi a circulo directo. Alte rationes uero quae prscedunt has iudicanti, sunt loca P in an gulis habentibus. I 6.latera, dc hoc postqv i Praxelleri esse aegri l udines,lecundum aequalitatem sine interpretatione, ec non acciderit aliquid exterius, quod contui bet aegrum, delii uas, uel no.
ceat, ut cibuS,ira,labor,&huiusmodi. ei Quum igitur inuenerimus huic fortunam, scilicet, in praedictis angulis hora principia aegritudinis, tam de fixis, q3 erraticis,significabit alerationem Prosperain. Si uero infortunam, alterationem aduersam, nili tuerit aegritudini ipsi intortuna contraria in suo haia. Luna P uero in his angulis significat morbos acutos. Sol autem prolixos, silue chronicos, de sinat liter omnis Pimeta, secundum mores pro prios seu qualitates Proprias,significat.
Ptholemaeus in hoc Aphori imo docuit nos causam dierum Criticorum, siue determinabilium, & qui lint, de qui determinat de buno,uel de malo, & alteratio
nem secundum Ordinem. ii ae Vtilitas in hoc maior est Medico, m Astrologo, d hoc ideo,quia multi Physici
conueniunt super determinationem aegritudinum, P sint alserationes. ec presia inter naturam aegri,S morbum,scilicer. q. T. q. dc qkide augentur super hoc M. 21. die accepto solo auditu,& doctrina sese scientia,& non determinamur in hoc nisi per illud quod praeteriit de experimentis suis. Sed PthOlemaeus detexit causam eius. dc patefecit occasionem unde fiat. Et ratio secundum Ptholai eum est,s ira, tura deuicta est a morbo, in initio eius, scilices, quando ilicspit dolere dc prohibet naturam ne procedant eius Opera secundum aequalitatem, c repugnat morbo natura illa hora qua uincitur. Sed expectat ut sit B in loco illi contrario, per aspectu morbi,uel per contrarietatem signorit, in quo fruit i x pridcipio morbi, Tunc enim incitatur natura,ut repugnet morbo. Sicili agit prudens acrii sator, quum accusat insipientem quum uoluerit illi repugnare,non re pyg t, lusi quum eius uirtus debilitata fuerit,& ad locum, in quo ille careat auxiliatoribus,dc excitat illam in quarto signo a signo in quo incoepit aegritudo SP millis,quia secundum signum, ab omni signo dc quarium contrariu est naturae eius, ct similiter septi inum, ima haec loca significant inimicitias propter contrarietatem signorum, Saspretinim, quia c. M contraria contrariis curantur, de tempus quod est inter initium morbi; dc introitu
P in gradum T quadrati, in quo fuit in initio morbi per ascensiones signorum, S per proiectiones radiorum sunt. T. dies hoc est, adde super ascensi enes gradus Lunae in initio infirmitatis. I 8 O. uel. 2 o. uel. ΦS. Mel. a a . S. 3 O. dc postea
33쪽
ieducantur in gradus aequales,&quando fuerit 7 in illis gradibus in praedictis angulis aequatoris iue orbis signorum.Et hoc est quod dixit Ptholemaeus per pro iectiones radiorum sunt. .dies,& eode modo quod est inter 2 in principio mor/hi, & ipsam in opositione sunt. I 4. dies, & quod est inter initium morbi, re quartum a1pectum sinistrum, qui sic est contrarius principio morbi. 2I .dies,& secundum hunc modum, procedit modus aliorum dierum, & erunt haec puncta angulita que includit linea circuli directi,&in illis punctis alia puncta sunt indicatiua,id M. o. ωγ' est, togoni,& 1σdecagonii.Alia etiam puncta sunt indicatiua,scilicet,quadrati, uel oppositi, & est ut perueniat 2 ad puctum qui abscindit unumquem P arcsi,cui subtenditur latus de lateribus quadrati per medium, dc in his arcubus sunt latera figurae habentis V Angulos, & omnia puncta contraria sunt punctis, in quibus cepit morbus per naturam. Igitur obseruet Astrologus circa initium morbi,quod fuerit in his praedictis,scilicet, quadratis,&octogonis. Tantum illi namo anguli indicatiui sunt,quia semper sunt in signis contrani js.Sed latus sexdecastorii est ex a 2.gradibus, S dimidio, es sunt minus uno signo, & sicut non est in illis angulis contrarieras.Quare non deberent elle sigilificatiui aliorum. Ideoq3 Ptholemaeus dixit illos omnes significativos, quia Arcus illi sunt medietates Arcuum octogoni 3.ψ s. gradus, ct obseruet circa initium,quod fuerit in his Punctis. De stellis tam fixis, ii erraticis,quin fortunae fuerint, aut infortunae, & si tortuna fuerit, indicat significet uictoriam naturae super choleras. Inlartunae uero si glaificant cl, cholerae superabui naturam. Si infortunae,& morbus uerint eiusdem naturae,nisi fuerit infortuna contraria morbo, eg Ertis in suo haia,non enim inlartunabit Lunam Iiquum sit in suo hain& iam remouebit morbum per suam contrarietatem illi, & propter contrarietatem infortunae ad morbum ut si fuerit stigida,&morbus calidus vel si calida,& morbus frigidus,&cum his similia in spe cie diuersificatur. Et dixit Ptholemaeus,st effeSolis in morbis prolixissit sicut esse 2 in acutis,quorum maius tempus erit orbis P in morbis acutis,& prolixius orbis O . Innuit etiam Ptholemaeus nobis subtile quoddam, quum diceret. Similiter omnis Planeta secundum mores proprios significat i docuit quippe nos, qui iti'. steum d quid immoderarum est in nobis, dc Herit ex morbis, quos consuetudine non habes ire mus,dicitur pro morbo & ideo iustum est,ut faciamus in hoc similiter, S dixit,iu stum est hoc nisi acciderit aliquid extrinsecus,quod destruat ordinem determina tionis, S locuti sunt de re quae destruit determinationem, hi qui exposuerunt ii brum Aphorisnorum Hippocratis, & ideo non est necelle nobis hoc recitare in hoc loco. Georgius Trapezunt sus. 6o. PthoIemaei Aphori simum, ita interpretabatur.3 N aegrotis respice Criticos dies,&locum P Lunt in anguIis figurae sexdecim lal teriim.Quando enim eos angulos no insertunatos inueneris, ne scias de aegroto futurum.Quando uero infortunatos contrarium intellige. Critici dies dicuntur a Medicis in quibus maior inter naturam,& morbum Pu gna committitur, ita ut appareat. Natura ne an morbus, in ea sit pugna superatu κrm: Sicuta'Iq. I .qui Graece Critici dicuntur,Latine aurem iudiciarii siue indi
cativi, quoniam in eis de uictoria c ut diximus naturae, atq; morbi, iudicium fit.
34쪽
Hii Critici dies plures esse uidentur,secundum Ptholemaeum, q3 secundum Messcos,nec sine ratione, Medici enim illi solummodo cosiderant, in quibus sensibiliter haec Pugna in aegrotis apparet. Ptholemaeus autem huius rei causam aperuit, ae ita plures facere uidetur. non appellat tamen omnes Criticos,quoniam uerborum potestatem 1eruauit. Dicuntur autem cui diximus Critici, in quibus pugna naturae cum morbo sensibilius apparet. In quibus uero non ita sentiuntur, oc si ratios milis sit,non sunt tamen Critici dies appellati,quoniam nec pugna, nee uictoria, manifeste,ac sensu, mpraehenduntur. riticos ergo dies primo, deinde locum in angulis figurae. 16. laterum considerari oportere,ait. Primum certe in secundo includitur. Quare bis dicitur,quoniam magis aduertendum: sed omnem hanera
tionem distinctius cne tenebris ignorantiae obfuscetur explicemus. Principium motus Lunae P a principio aegritudinis capimus. Quum ergo uel G aspectu, uel opposito is eum locum P respexerit,uel quando ei coniuncta fuerit sensibilis maxime pugna concitatur. uare hine quatuor habentur dies critici.Z.Iq. 2 I. 27. Et quoniam quadratus G 9 o. graduum est, si hos diuidierimus, erunt gradus. ψ . quibus cum distans fuerit P a loco ubi fuit in principio morbi, motis humoribus aegroti per motum continentis aliquantulu pugnam commouebit. sed non ita sensibilem, ut in Sed hos etiam. 4 .gradus diuidit, ut in distantia graduuma a.&.3 O.minutOR motus pugnae fiat a sensu remotior q3 qui in media quadratura ta Vnde nee ullo a Medicis modo, hie motus consideratus est. Mediaria enim uadraturarum motus etiam considerant,quos dies indices dierum in quibus quaraturς fiunt,multi appellant. Qualis est. .assim&. II .ad. Iq. & similiter de aliis dicatur. Sumunt autem initium omnes hi dies ab hora qua Luna 2 est in angulis figurata I 6.laterum. are tune censet uidendum esse, utrum angulus aspectu in sortunantium Planetarum.uel colunctio nora solum Planetarum, sed fixarum qtioque alicuius naturae insortunantis Planetae, primae, scilicet, magnitudinis, & non maximae latinidinis,lta tamen, ut in Oriendo, re in occidendo, non ip a longitudo stellae sola,sed quae perlatitudinis additionem, subtractionemve colligitur eoniunctione capiatur, de quo alibi distinctius diximus. Multum enim ad iter statem ualer,negligituri pene ab Omnibus,censet igitur uidendum, an angulus huiusinodi per infortunantes stellas nequam Migatur: tunc enim erit bona de aegroto Crisis.iudicium cs de uictoria naturae, uod dixit in angulis figurae. I 6. laterum talis est. inscribas in circulo figuram. I 6. aequalium laterum, eritq; singulorum laterum arcus graduum. 2 2. S. m. 3 O. ad tot enim gradus. 9O. graduum V tetragona diuisione deducta aequi latera. I 6. laterum figura in circulo constituitur, quod patet si i 6.per. 2 2 3 O. multiplicaueris: fient enim. O. quot graduum totius tirculi
ambitus est. Primus igitur angulus est locus, ubi 2 reperitur ita principio morbi. Alii per singulos gradus. 2 2.cum dimidio ab eo loco , & sic de aliis. Quando i Luna in huiusmodi angulis fuerit, insominationem anguli fortunationem ue
Super aesrotis Criticos dies inspice ae I peragrationem in angulis figurae. 16
laterum ubi enim eos angulos briae affectos inueneris, bene erit languenti, contra male.s afflictos inueneris.
ui sint Critici dies, non Medicis solum, uerum etiam euiuis aliquo ingenio
35쪽
predito, satis cognitum est. Dicti autem Critici, i morborum ipsorum, proinde. ac iudices sint siquidem ipsis illis diebus,morbi ne an aegroti futura uictoria siit, pol is binum iudicari potet t. Vnde Graece Critici, ideit,inclicatiui, aut, si malueri S,cli scretim, i clucernendi uim habeant, dicti sunt. Quos esse. T. Iq. a I. diem ex quo aegritudo ipsa coepit. Generaliter quidem Medici maxime Obseruant, quum eoκruin maximum elle iudicium sciatiant. Cur autem eos tantopere obseruant, ra tio est Iaaec. et Luna 2 quum nostris corporibus dominetur, ob insitam sibi uim ac potestatem, ipsos corporum humores excitat,ac pro arbitrio moderatur. o circa locus eius ubi aegrotare quis coepit diligenter inspiciendus est. Ac lacus item huic aduersus, dc utrius p medius a dextra, ac sinistra. Quum enim tria haec loca, quem locum aegritudinis hora B tenebat aduersis, S ut Graeci dicunt,diametris, ac quadranguli, radiis,hollit iter feriant,ubi ad unumquemcli locorum eoruni P transierit,iaeceio se eli. uti morbus ille maiorem q3 in aliis diebus commotionem taciat, propter ad/ueriantium locorum naturam r ad quae 2 peruenerit. Peruenit autem ad locum Oppositum. Iq. seu. I. .die. Ad loca uero quadrangula, hoc est, ad primum quiedem quadrangulum, qui locus medius est loci lunaris, atq; aduersi die. 7. Octauo ue Ad seuandum uero. 2 i Nigesimo primo, secundove die, quorum dierum et, uidi cia naan istiliora sunt: eam ob rem hi a Medicis potius obseritantur. Sed Mathematico de morbis,del iis quae morbis accidunt praedicere uolenti. Alii quoq; dies obteruandi magna etiam diligentia sunt, fieri enim potest: tum propter coniunectiones stellarum fixarum, quae noxiae quali tatis stini, tum etiam propter nocentes Planetarum aspectus uti Luna in ali is etiam diebus maiores, atq; concitatiores humor uexciter. contra ut diebus quos ante diximus propter coniunctiones aspe elusue adiuuantium stellarum motus minores, atq; sedatiores fiant. uod ipse nosemel obseruaui, ea praedicere ausu' quxrra ipsa comprobauit. Vt autem praedicere Mathematicus haec possit,figuram emti, rempore aegritudinis incipientis ita constituet,ut e singulis uiginti duobus gradibus, parricillisl minutis triginta, unum latus essiciat. i numerus quater ductu quartam coeli partem implet. Quae ratio docet. 2 2. gradus cum dimidiato gradu , sex decies multiplicatus , trecentos, ac sexaginta gradus complecti,quot graduum totus coeli ambitus est. Idcc sexdecim latera e singulis duobus ac viginti, partibusq; minutis triginta costituta, figuram. I 6. laterum faciunt. a figura constituta,& laterum angulis probe consideratis non modo qui Critici uocantur, uerum etiam caeteros omnes dies inspi cies, iudicabis a pro statu Pati angulorum ipsorum,uel foetici uel aduerso. ominmotiones ipsias, aut sedaciores,aut grauiores futuras quae res si a Medicis obseruaretur.& cum ipsis cautius S cum aegrotis multo melius ageretur. neq; tam falleretur que falluntur, ubi quo minime suspicantur die, grauiores commotiones acci dunt,ne autem fallare,morbi qualitas cum stellarum qualitate,qitae Lunae P anguli si configurabuntur comparanda est. Ioannes aut Picus Mirandulae olim Comes uir prosecto usquequam doctissimus quoniam tres Genthliaci ad praefixum tempus ei futuram mortem praedixeram, sicuti postea accidit credens eludere fatum, multo antequa e uita discederet, iratus. octo aedidit libellos contra Astrologos, in sexto tamen libello, capite. I 6. contra Ptholemaeum
36쪽
Prholemaeum Astronomiae parentem, inuehitur his uerbis. 'Ptholemaeus Aphorissimo. 6o.geniturae angulos obseruandos prςcipit scelicitae picus. an in elicibus radiis deriventur,ut inde de morbo pronunciemus, quod quidam ignorantissimi credunt, ad Criticos dies pertinere. Nunq3aedepol Claudius Ptholemaeus, in dem.6o. Aphorismo praecepit gelu turae angulos lare obserit ados, sed in aegrotis Criticos dies inspiciendos. his ver ς' - 'bis ad literam. Super aegrotis Criticos dies inspice, ct Lunae peragrationes in angulis figurae I S. laterum,ubi enim eos angulos bene affectos inueneris,bene erit languenti,contra uero male, si afflictos inueneris.
LVCII BELLANCII SENENSIS DE DIEBUS CRITICIS.
EDICINAE scientiam absq; coelesti fauore,saepius inanem. ac noxiam, doctissimi plerit uiri iudicarunt: hoe s spius Hippocrates hoc Galenus,in Criticis asseruit,ubi in Lunae,ex Astrorum affectiones medicas, callere desiderat, quibus uim tantam tribuit Galenus,ut qui negentinophistarum more,posthabendos, & deridendos,censeat. , Vnde sumendum sit aegritudinis initium. Critici dies a sensibili laesione sumuntur,idq; omnes propemodum Medici, asseruerunt. De aegritudine praererea iudiciuin sumi non poteli, iusi quum aegritu do ipsa incipit esse,sed aegritudo tunc incipit vile, quandocunq; sensibilis laesio in operatione incipit. Crisis nihil aliud est,qu. 1 ulmitis, S morbi,motus, ob insuentiam instigantem. vet. Crisis est morbus uel materiae morbi motus,contra uirtum. In Crisi salubricosideratur aptitudo ad expulsione,in mortali uero malignitas eiusdem,attendie. Crisis proprie est uehemens motus morbi,uel causae eius contrauirtutem,&e conuerso. Vehemens autem motu ab inferioribus solummodo causis, fieri non po/test,oportet en inhaut uirtutem ab infiuXu coelorum uigorari,ad materiam experalendam aut eandem uirtutem,multum a malo in Oxu,aegrotis aduersis irritaris/muli materiam maligna assici qualitate, alia causa assisnari non potest, quoniam ab aliis etia Astris.& Planetis ingenitura aegrotantis Critici dies possunt pcedere. 3 ab ipsa Luna.Inter quosculam etiam dies, ratione Lunae causatos,eertu est intercidere posse alteram.& alteram diem criticam, causa aliarum Stellarum, quas Me. dici ignorant.Quare Medici hoc ignorantes,facile admodum in die Critica, pharmactim exhibebunt quo casu, facile est ipsum aegrotantem perdere. Ptholemaeus. 8c Medici. de Criticis diebus loquentes, solum de his qui a Luna ordinarii sunt, sermonem fecerunt. De aliis uero,quoniam ita determinatum tem pus non habent nec sine labore cognosci pollunt. uerbum nullum fecerunt, neque eliciuntur,nisi ab iis, qui in Astrologia sunt mediocriter introducti. Medici enim . Liuia ii
37쪽
grollis modo Crisium tempora praeuident, dc mensurant, nisi qui in Astronom sa
Durs Critici a causis superioribus,non aurem inferioribus causantur. NU LLV M Aitrum, preter Lunani P in lam Paruo tempore uarias altera i iones atque imprelliones suscipere potest, igitur a Luna eos motus caulari. Decelle et t. Praeterea te cundum huminum alteIMionem,uirtutem fimulantium, Criles apparent, fieri licet non ad uate, sed humoribus fluxibilibus, Luna ima xime pi aedominatur. igitur secundum Lunae I dispositionem,sumendi sunt dies Critici. Si dies Critici procederent a causis inferioribus, igitur secundum da .rias aegritudines, uariosi humores stimendi ellent dies Critici, uario scilicet mo do in tertianis,quartanis,uel continuis febribus, sed hoc est falsum. Causa itaq; Crisiuin est a coelesti liisuetia es potastinuim ab ipsa P Luna. Concedimus denii, ab aliis etiam causis coeleltibus,qua ab I Luna.crises fieri pol Ie. Ab ipsa igitur Luna sumendi sunt dies Critici, respectu illius gradus, in quo erat in aegrotationis Principio. Sed non paruam quo is significationem habet Luna respectu Solis o
quod patet in coniunctioitibus, quadraturis,& Oppositis radiationibus. Luna 2 multum honoribus dominatur, α secundum eius uarias impressiones humores praecipue alterantur, & uice uersa,quum humores alterantur Luna2 in
aliquo gradu reperitur,aegrotis plerum P aduerλ. Item si gradus in quo P repe ritur in natalis themate peruenit ad quadratum,uel oppositum eius hora sensibi ci uel oo l si Onis,no parum alterabit ita fir myrra, ct humores tui corporis,& corpus aegrotum,non parua alteratione,conflictabitur. L. . I Ili
Si uero Luna peruenerit ad gradus dimidios Tretragonae radiationis, utpote s.distantes ab initio inrotationis, non adeo cruciabitur aegrotus, sciit quando sub eius ipsius.9O. Parie,siue gradu,peragrauerit.Quocirca dies.q. ab initio aegrotationis eit indicari s leptim Pe,quoniam debilior est q3.7. dies,nihilo tamentini/nus,quartus dies Proprietatem.Z. sapit,& eum indicat.Item sicut Luna P qii an dol citius, quandoque uero sardius, ad praedicta loca peruenerit, ira non aequali tempore,praedicti dies Critici suur,obseruandi. Ptholemaeus Enunciato. 6O. nibet. I 6. dies Criticos fore lobseruandos in aegrotantibus,dum ita scripsit.
SV P ER aegrotis Criticos dies inspice.&Lunae locum in angulis figurae. I 6.
laterum ubi enim eos angulos bene affectos inueneris, ne erit languenti, II
tra male, si asilictos inueneris. Claudius igitur in holemaetis Criticos dies in Predigit,sic & Medici approbati obseruatores in Lunam 2 reducunt. Sed ii dum
taxat. 8.dies Decretorios siue Criticos obseruans,in Lunari reuolutione,Sumunt enim principaliores, quibus sortes motus fiunt, dc uerae cristes, S propriae. Ptho κlemaeus autem. 8.alia inter media puncta constituir quae indicatilia ab Astronom is dicuntur tu quia Criticos etiam dies comuniter sumptos descripst,tu etiam quo niam in peracutis aegritudinibus,&perperaciitis praedicta puncta sunt obseruan da puncti quidam qui in chronicis aegritudinibus non adeo uim tem immutant. in perperacutis uer in tu alterant, ob materiae ipsius malignitatem, activitatem uirtutisque grauedinem, S molestiam maiorem.
Item scut plures stellae Crisim causare pollinit,ita etiam plura pucta, in quibus si Luna
38쪽
si Luna reperiatur, indicativa dici poterunt,ea scilicet, quae inter stellam illam, ugradum, Ma quo Luna tuit in principio aegritudinis. R A l. inedia quoque applicanda curius, ct proprietates stellarum, cognoscere oportet,quoniam sic praecauere pollum us,ne tepore ci istum pharmacu exhibeati ciuiu igitur iecundum Astrologos in circulo. I 6.puncta obseruanda. S. indicaκ tua, ct . S. critica. Secundum Medicos uero dumtaxat. 8. quorum. q. indicativi dicuntur,quatuor uero critici,nec sibi contradicunt isti modi,quoniam Astrono mi S. adiiciunt puncta fore obseruanda, post completam Lunae peragrationem insignifero, licet Luna in praedictis, non paruam habeat significationem O Sol erit obieruandus. post uero solem K Saturnus obseruatur. Lunae igitur prima significatio attribuitur,quoniam humoribus maxime domInatur,dein O Sol si quidem absolute potetissimus est,posteali Saturnus,quoniagrauis est motu suo , tardo circuit zodiacum, melancolicae complexionis eli, scutplerumpcontingit, humores post longum tempus at fici,a quibus subtile resolutuest, grollo remanente.
Eiusdem Lucii Bellantii Senensis,dubium. CRITICI dies, secundum Medicos eruditos,sunt.ψ.7. I I. Iq. a I. sed si
tempora determinata nos possiuat elle ab ipsa B Luna.quoniam quandoq; uelox,quandoque tarda est in suo motu,& ex conieqtienti,quandoque citius, quan doque tardius,ad haec loca sigii ficativa peruenit,igitur non aiint,neque ab ipsa BLuna perueniunt.
Respondetur,o P Luna non est Ipsa sola adaequata causa crisium sed proprieatas gradus illius, uel alterius pulicti ad illum habentis respecti .& licet Sol O sit
potentissimus,nihil tamen repugnat Lunam specialiter habere in humoribus do minium,& uirilis materiam expulsivam aptam successiiue, nonsubito expellit, nec uiolenti motu nisi coelestis concurrat influentia: Quare sine influxu coelesti, cristes non proprie sequuntur,proprie enim,magnum,& sortem motum includunt. haec ille ad literam. et Quanquam 2 Luna non magis moueat crises in die. γ. q3 ha. q. uel. 9. propter LVc uelocitarem, aut tarditatem suae peragrationis, nihilo tamen minus beneficarum stellarum patrociniis aut hostilibus maleficarum radiationibus minuitur, uel auget tir ipsius Lunae D uirtus,per quam cristes eXcitantur,exempli causa. Hodie aegrotare incipiat Paulus, cras Caesar, postridie perdinatadus, & omnes eadem aegrotatione,& ad. . diem 2 irritatura sit crisin. Persuas igitur quadraturas Punicii it crisim concitabit. In.F.qitidem Paulo, in. 8 .Caesari, ii . . Ferdinan do,quIe unicuique erit septima dies.
Paulus Incipant aegrotare Caesar
Itidem in aliis Lunae quadrangulis, in quibus Crises irritabunt uel exitiosa uel salutares, iuxta propriam aegrotantis materiam, bene, uel male, dispositam. Non enim Luna 2 excitat eandem crisim in omnibus. Quippe quae diuersos producit
39쪽
Tectiis secundum diuersas humorum,& complexionum qualitates ex diuessis genituit, ait annuis,menstruisi conuersionibus.Luna 2 isitur cuit aegrotanti persuas leptimanas humorum commotiones excitabit ad crium. Ad singulos igitur Crismos, ait Decretorios dies prouocando,, Lunam ipsam, & reliquos Planetas sigillatim coucurrere manifestum est Hoc autem non ut 3 adeo obuia sunt, Physi
Si quispiam praeterea ab ipso Galeno perquireret,quid causae est o si duo homi
nes eodem praeci te temporis momento in aegrotationem inciderent, nihilo tamen Dccius, Critis unius non eueniet eadem hora,qua S crisis alterius, quod in contes so est omnibus ubique. Gauricus pro ipso Galeno responderet, id eatenus accidere, quatenus uirtus Opificis diuersticatur a uirtute recipientis, seu uirtus recipientis diuersificatur a uirtute ipsius opificis,quemadmodum ab radus Solaribus, tela linea albescit, facies aut candida denigrescit,dc ueluti Argilla durescit cera aute liquescit, uno eodem igni. Sic etiam diuersae criles accidunt, exempli gratia in puero, & sene, si eodem temκporis momento aegrotare incipiant,criles diuersificabuntur,quum puer sit calidae, S ii timidae complexionis,senex autem seisidae, S humescentis. Videmus etiam mael tui uapores plus ossiciunt iuuenibus,que tenescentibus: Bruma uero magis obest senibus q3 adolescentulis. Ad haec etiam non solum P Luna, & caeteri Planetae cocurrunt sed .Q. anni tempora,Ver, Aestas,Autumnus,& Hyems. Dato etiam in re periantur duo homines , eiusdem complexionis in uniuersali, nihilominus disse/runt in particulari,quod Prouenire pollet, ex uariis eorum genituris,annui sicut supra dictum est conuersionibus. .
CRIS I S, .m, Graecum est uocabulum,auer κω ρα Latine,iudico,decerno. delibero,& separo. Crisis κρ,stra igitur Graece, apud Latinos iudicium, inde dies Critici idest,discretiui, iudiciarit,iudicates,& ut ita dixerim iudicatiui,a Neotericis nuncupantur, ab Hyypocrate, Galeno.& Avicenna, Decretorii. De cretum a quo dies Decretorii linis est morborum mediante duello. inter uirtutem regitivam seu uegetativa,& humore ipsum ad latus sanitatis uel exitii cotingens. Crisis igitur est pugna uirtutis contra morbum,& e conuerio. Crisis praeterea Latine iudicium decretum,atq; censura, aucupatur, R quas Grς ci crises nostri decreta,sue t peramenta,& temperatos dies appellare cosueuerunt. Crasis autem complexio uocatur. at Crisis item est repugnatia quaedam naturae,& morbi, siue pugna.& duellum intra morbum,& naturam. Adeoquidem sysi natura superat, re detrudit morbum dicetur criss bona.& laudabilis. Sin morbus uincit naturam ipsam, dicetur crissmala. atq; pernitio a. Crisis deniq; est alteratio humani corporis subito propemodum facta ad larus salubritatis uel ad latus mortis,hoc est, ad salutem, uel pernitiem, atq; inremitione aegrotantis. In criticis quippe diebus intra naturam, S morbum pugna excitatur
Et nullam prorsus autumant esse differentiam. inter dies Chiricos Crisimos, arca decretorios,nam αμ ρα iudiciarii dies sunt,quippe qui in illis de aegritudinu
40쪽
ratione fieri potest de aegrotantibus iudicium,quales perhibent esse. 7. Iq. 2 O. uel
Paulus Agineta ex Galeno libro. 3.cap. 2. Illud tempus principium morbi appet lemus, quum iam inaniteite febri re orsi decubuerint. 'r' Initium igitur morbi sumitur ab hora inuasionis manifestae,qua aeger, R Medicus Percipiunt aegrotante febrire, alioqui impediri, siue isdi in operationibus suis coniuetis, S hoc potistimum in acutis morbis, qui confestim inuadunt hominem aegrotantem,qui Prius conualescebat.' Crisis eli in te et iactus naturae naturaliter operatis, per alique finem et est sanitas. Nicolaus no ql Crisis eit uelox, oc uehemens motus morbi, quum infirmus ad sanitatem, uel ad 'mortem deducitur. Omnis igitur uelox, & uehemens morbi motus, sis appel/ - ,s lari potet t.' Est etiam crisis localis motus naturae,& humorum expulsio. Vel crisis eli motus non localis omnino, sed potius alterationis. 'l Crisis importat iudicium,& est mutatio cui dictum est uelox quae infirmo cum accidentium fit dissicultate,ad latus salutis,aut aegritudinis,sive inseritus. Crisis praeterea eit acuta, idest, uelox in morbis reportatio, uel ad sanitatem .uel
': Plures morbi terminantur ad salutem, q3 ad mortem, exceptis pestilentialibus,
tibi materia est adeo maligna, ait uenenosa,ut natura sapius non attentet inire pugnam cum morbo,unde non dicitur crisis proprie nisi ea quae salubris fuerit. si Crisis est uelox motus morbi ad salutem, uel ad mortem. Mors autem estprsdo Rulcinna laedminium completum aegritudinis iii pra naturam ipsam. Vita autem dominium eli naturae supra materiam morbi peccantem.
talem,uel ad interitum. Vehemens idcirco,quoniam ex saeuis symptomatis, siue accidentibus ingruit in aegrotantes,quippe qui tunc natura,& morbι pugna excisa tur,ut plurimum raeuis lima, atque acerrima, & nulla est perfecta crisis, in qua non fiat sensibilis materiae peccantis expulsio siue permutatio aliqua. si Crisis propterea praeliam luin est,quod inter.humorem noxium, & ipsam natutam seu uimitem incipit, utpote leuis sudor. solutio alui, cordis molelitae, tremor hoscitatio uomitus, nautea, Prucitus narium, fluxus sanguinis e naribus. Signa igitur crisium uniuersalia parent, hoc rurali medicorum tetrastico. Sudor es urinae pariter solutio uentris, et 'rili lSanguis,apoliema uomituς sunt critica signa. I. an. Eth ica, serpigo, cancer, conuulso carnis, v mm. Non seritant criticos tempora certa dies.s Conciliator Petrus A ponensis disseremissi. Io3 .citat Galeni dissinitionem hanc. Crisis est mutario uelox , quae infirmo accidit, cum accidentilam dissicultate ad
latus sanitatis uel mortis. 2I P. l, l. I. r. a. II.
Per istam dissinitionem uelaκ intelligitiar non omnes morbi critice terminan tur.ut est ephilnera.quae in lina die uel ethica,quae paulatim amouetur. NMox et tam dicitur, quippe quae ab accidentibus saeuis excitatur. Semper enim tunc saeuiora fiunt accidentia, nulla quippe hora totius aegritudinis periculosor