Samuelis Reyheri, JC. ... Dissertatio de nummis quibusdam ex chymico metallo factis

41쪽

g. Io. Ex veteribus est aurificium ; ex recentior

hus, Lato, Sapphyri dealbatio, Stanni praeparatio, Aqua

sortis, dc probatio per pellam. s. Ii. Venim sunt longe plura , si non vetera, saltem recentia 3 quae eum in certa redigat capita Chrysor rhinon, operae pretium duXi ea lila auscribere. g. ra. Ait ergo C Isor imon : Ab ingeniosis homunibus quaedam ita sunt eruta atque vulgata, ut jam artes amplius dici non mereantur; quaedam autem inventa non dum sunt: Quaedam inventa quidem sunt, sed ea paucis senis atque sere nemini tot seculis constiterunt. f. 13. Ex quibus unum est praecipuum cunicus t tius artis Chymicae seopus ac verus sinis) miro tamen amtificio altoque silentio semper abisnclitum, ut areanum dici adhuc mereatur. g. I4. Et paulo post: Chymica inventa sunt pariuncirca metalla, partim circa metallica. 13. Circa metalla haec sere possimi constitui: Ea commiscere fimul, ut aliquid aliud esse appareat: Ea -- mutare , Ur circa serrum & aes maxinia solet contingerer ponderi adjicere, aut, quod facilius, detrahere: soliuiora quaedam reddere: colorem in quibusdam mutare, ut circa ferrum ut plurimum: molliora quaedam, alia duriora efficere : omnia vero haec absque fallendi studio. g. 16. Alia & quidem subtiliora, circa metallica versantur,ut deaurationes, argentationes,separationes. Ex quibus indagatae sunt metallicorum admirandae vires, pathiae, antipathiae, ut Antimonii, Hydrargyri, C phurae, Sulphuris, Chrysocollae, plumbi cineret, & camdidioris cum auro, argento, Orichalco, &c.

42쪽

mp. XXVII. DE HENRICO SALMumo. 83 g. 17. Huc pertinet pyrii pulveris inventum, & vusti in longissimas lineas deducendi scientia. Omitto ea, quae ad remedia pertinent, destillationes, sumtus, fiasiones metallicas; quibus vix quicquam ingeniosius a

curatiuSque,

ih. Quae autem inventa nondum sunt,de iis verta qui lacere possum φ Inveniri tamen plura posse existimo: veluti vitrorum absque igne mollities, Electri compositio, lapidum durissimorum Grelactio. aquarum t

missimarum excocti &c.

g. I9. Quae vero inventa fiant, sed paucissimis comstant r.ex his est ; vitrum in adamantinam duritiem pe ducere : morbis desperatis ex metallis & metallicis pra

sentissima ac subita exhibere remedia. Item contra vonenorum omnium vim antidotum exquisitissimum ceditissimumque. hao. Postremo quod omnium eorum, quae enmmeravi , vim atque emaciam excedit, est certa ac compendiosa methodus, qua sublitissimi spiritus parantur, qu rum effracta absolutiora metalla multiplici proportione persectiora atque auctiora nulla prorius tentata fallaci metamorphosi produci possunt. f. an Er paulo supra: Ad hunc scopum pertingem dum cum tot ingenia seustra laborarint: Ut tamen aliquid egisse vulgo videantur, ad sophisticam confusere ex, stimarunt, & sic aureo, quod dicitur, hamo piscati sunt.

g. ra. netis Di Ira: Ad hanc Sophisticam sunt, qui reserant lapides seu tincturas auri particulares, quasse dicunt, propter Universalem: qua de multus estHenrimumath in Aa consson praserrimcap.ν. ex auctore Com

43쪽

84 CAp. XXVII. DE HEN ICO SALMuratusilii, solis & Lunae, Comite Bernhardo, Riplaeo, Zacharia

aliis Philosophis post Gebrum, qui hoc dat consilii c. 7. Sum perfection. ut desertis particularibus, quaeratur Lapis. g. 23. Hujus Lapidis materiam ψunt esse parvi, imo nullius pretii: ubique inveniri: ideoque ipsum ubique parari posse; & facite: nec fas tamen esse, nomen materiae proprium, ut caeteram artem praeparandi nam m his duobus

nempe, r. Materiae cognitione. a. eiusaue debita praeparatione t tum Chymicorum officium consistere ait I. Aura lib. a.

r vaeta divulgare, nisi ubi non prodest

f. 24. Loca allegantur in Henriis munradi onfesseap. r. ex philosophis: sed explicantur tum ab aliis , tum vel imprimis Theobaldo Hetheiande M. de Ais hemia di uia

rate.

g. 23. Porro de artis hujus, quando paries variae sint, & late patent, autoribus & antiquitate quaeritur varie. In sacris habemus Thubalcain, filium Lamech erudiisse omnem sebrum aerarium & serrarium. Genes. In

g. 26- Inde credunt quidam, annotante Libaris Lb. M a chmiae cap. r. eum primum in aliqua artis parte sudasse, quae dicitur metallurgia, quas vero hinc amplius aliquid concludi possit, quam qua ad agriculturam faciunt illa metalla aut eorum usum, & in universum cognitionem , de qua clisputat Polydori Vergilius ti . a. c. post Plinium S. an Artem vero transmutandi metalla in aurum & argenmm omnes vendicant cuidam Hermeti AEgyptio seu Mercurio Trisin isto: quem sic dicunt, non tam ad differentiam caeterorum tres enim a Roberto Castrensi, de quatuor a Rubeo numerantur . quam ad laudem.

44쪽

CAp. XXVII. DE U RICO SALM m. Is g. 28. Qua de re sic scribit Robertus Castrensis in

praefat.ad Marunum Roman. a se ex Arabico Latine, qua vis minus eleganter, conversum: Legimus in historiis vel rum ire fuisse Philosophos, quorum quisque Hermer o Mercurius vocabatur. Primus fuit Enoch: alter Hoὸ o. tertius qui ps diluvium in Israpto regnavit diu. g. 29. Iste autem a nostris A teresseribus dictus est viario , propter trinam virtutum collectionem , Abi is Deo tributam. Erat autem Rex, Plausophus, ct Prubeta. g. 3O..u vero fuit, qui post diluvium omnium artium se disciponarum, sam oberalium, quam mechanicarum priminiciu inventor se editora

g. 3r. Hactenus ille , h. castrensis; tandem rationem nominis. Tris misti reddit Paulus Scaliger lib. Distem. Cathoc verum Tabula Hermetis Smaragdina quae dicitur,

seu sermo.veridicus, ut Domaeus vult, praefat. comment. in

V n , hinc instituto convenientiorem reddit, his verbis et moratus sum Mimegistus , halens tres partes Phlosophia ratius

mandi.

g. etet. Thomas Musenus An us Epig. Chimin coamtaneum hunc Mosi facit: Paulus Scaliger, loco citato, pr nepotem Atlantis promethei physici fratris. --g. 37. Mosis autem nativitas cadit in Ann. Mundi 13 3, qui est ante Nat. Salvatorem nostrum I 98. g. 34. Argonautarum e editio circiter anno M. et o ante N. Chr. mr.Ultra ergo mille octingentos viguisse hanc artem in AEgypto ante Diocletianam Chymicorum librorum devastationem, de qua ex Suida auctor noster

loquitur, recte potest colho. f. 3 . Cum autem Moses eruditus fuerit in omni sapientia gyptiorum adeo,ut potens esset indictis&factis La Actor.

45쪽

s6 CAp. XXVII. DE II meo SALMumo Actor. r. vers M. forte quis hine concluserit, neque eum ignorasse hanc artem: eoque amplius, si verum est. quos mare non dubitat Dornarus, Trismegistum tabulam suam Smaragdinam, in qua contineri artificium hoc,omnes contendunt Chymici, ex historia creationis omnium, ut a Mose descripta est, desumsisse. r6. Sic enim ait obri de luce Naturi praefat. expositi ad tab. Hermes ille Tris mistus, cognomento Mercurius, in doctrina Genesis per Mosen tradita non vulgariternistructus, hanc posteritati physicam Spagyricam inde desumtam reliquit. g. 37. Quae si vera simi; quis non cum Pancirollo dicat hanc artem esse antiquissimamr Omnes autem commentatores, ut Hortulanus , R. Lullus , Amaltas de Rula nova, Com. Be ardus, Libavius & alii, praeter unum . Domaeum, sensu allegorico potissimum de metallorum transmutatione exposuerunt. f. n. Ille enim de universali medicina tum prae paranda ex vegetabilibus, mineralibus & animalibus: tum applicanda corpori α animo explicat, ut videtur, ingeniosissimA. g. 39. Verba simi omm. ad tub. nomen haec: est ignris scopus istius Hermerica doctrinae , Medisina quaedam unio versalis, quae nedum 3nsensatorum corporum. Ied hominum etiam corruptiones, atque morbos omnes indisserenter auferar:

mines tot ac tam variin corruptiones amoverint: quandoquidem Mira quia finitatem corporis hac ratione sibi conciliare va--- leant, mentis etiam renes 1 omnes atque velamina tollunt, quia bus amotis factu veritatem cum crearinarum, tum conditoris sto

46쪽

seu Metaphysice & Moraliter exponit, tum M. de Luc. 6 Uca, tum ex pro O, & distincte magis Commenti inrat, tum denique caeteris a se editis libris. g. M. Alii perspicue magis requirunt C Os, 3c ejus elaborationem : quae consistit in separatione & fixi ne : quando condita sunt primum, referente Mose omnia. 9. 43. Videatur Paracelsi ct Do ei expositio G ne s. Henricus Gnradus onfessione sua ad mysterium in carnationis conseri hoc negotium. Sunt, qui ad alia si era. An autem hoc profanare sit, Theologorum esto iudicium. f. M. Ab Hermere, quasi per manus tradita 3c proapagata est Chymia ad Arabes , qua de re audiamus Tm

Minitum : Chymiam , inquit , rractavit Mercurius iis tremaximus , circa Musis atatem natus ,sed Da obscure, ut caperoeam nec coali , nedum Larini potuerant.

f. 49 Successit postea Zoroastres Salomo, & post ipsum Arabum familia, quorum tamen ante Gebrum nemo, quod scimus, Chymiam definivit, suisque organis, Cnonibus, materia. efieetibus locupletavit. s. 46. Huic tamen Paracessus, aliique praeclari ymici tam sermonis perspicuitatem, quam rerum O dinem addiderunt, vereque affirmare possunt illud de

f. 4 . De Zoroastre Clemens Romanus Pontifex scripsit, eum ob reconditos haud dubie scientiae Thela ros, Magiae Magistrum & DEI amicum, Pelsis fuisse creditum , quamvis fulmine ictus interiisset. Cum& in Graecia multi simili lato peremti di sepulcro honorati legam

47쪽

ra C . XXVII. DA II DCo suMumo. . 48. AEgyptii, teste Suida, artem Chumi in o cultam furvarunt , unde minus mirum est, ad Graecos &Latinos tardius hanc pervenisse: licet nobiliore lim Philosophi, ut Democritus, Pythagoras, Plato, alii in AEgyptum dicantur profecti, ut Magiae arcana, quibus medicina annexa fuit, adviscerent. Cicero I. s. de sinibus 1. 4. Tusculanaorum, Phliastrat. in vita Apollonii lib. r. cum certum sit, IE .ptios medicinam admirandam & fecisse & illustrasse magia illa naturali, quae dc rerum naturalium pathiae &anmphiae, peritia conspirantibus astrorum,& non raro etiam Lirituum vicibus constabat, ut ex Plinio & Suida docuit

Joh. Langius Dissol. Meritan. lib. I. e. a. fi

Graecorum siveLatinorum,quod sciam,Chymiae nomen e tat, nedum res. Suidam tamen .L Julium Firmicum, Virum Consularem, qui Constantini Imperatoris tempore qab annis jam mille ducentis & amplius vixit, supra excepi. '

lta s. sua Mathes quam vocat disciplinam AEgyptiam-Ma

po loco in noctuma genitura hominem ad scientiam Alchymiae propensum reddere. I si. Nam quae ex Aristotele vulgo asseruntur, ad transmutationem parum seciunt. Non multo plus facit, quod teste Plinio lib. n. c. ψ. Cajus Princeps ex auripigmento aurum seciti Plus enim ibi separationis , quam transmrtationis est, ut ex contextu patet.

si id praestare potis est, ouod promittit ars, sive partic lariter sive univerialiter, α quidem non sine tanore, quod Artifices, ut hoc obiter dicam, pro ea liberalitate, quae est in

48쪽

Gy. XXVII. DE HENRICO SALMumo. 89 in verbis, vocant mulciplicationem in millesimum, imo infinitum. a. . Jam si hoc praestare poris est ars, recte Pan-ciroilus cum Iuris utriusq; interpretibus concludit: EAM ESSE LICITAM. Sed inde tamen non emcitur, animum esse applicandum. Nam & diffcilis est ejus adsecutio,& periculosa possessio. Quae uti more meo exposuero, quantum licet per eos, quos consului auctores, finem faciam.

g. 33. Principio de Artis Veritate disputanti non possunt firmiora esse argumenta, quam quibus usius est Pamciroilus noster ductis a sensu seu experientia, sc ratione. Inde enim alia omnia robur capiunt, quae in utramque partem disceptantur, non tam in no quam omni alae negotiing. 34. Qui veritati se opposuerint, ut Agricola, ris

& nuperrimi , quod sciam, Morr-- sot- p te eundas enim censeo quodlibetarias infinitorum Sch lasticorum, & hujus secis quaestiones) cum aut negare d huissent experientiam & sensum. f. 33. Aut,ut aitLibaVim δ' xiMetall. me so s. modum , quem posuere artifices, in genere per rationes Logicas, hoc est, ex mera phantasia aesumptas, aggressi sunt ostendere, non posse fera artificiale metauum. f. 56. Quanto rectius illi, quando, ut idem ait, P ripatetici sunt omnes, audissent suum Magistrum & Principem Aristotelem,praeclare & prope divine monentem niis, quae sensilia simi, non rationem, sed sensum quippe judicem omni exceptione Majorem esse consiliendum si M g. 37. Qui

49쪽

so CM. XXVII. DE HENR Co Summinue . Qui etiam neglecto sensu, rationem quaerere quando disputat contra eos , qui omnia dicebant moveriae. P. . . t. o. inbecillitatem mentis merito censet, & absurdum praeter rem imaginationi seu rationi crederes. fh Lyn imo insania amplius, contra evidentiam opinari ι. de

g. 38. Sensu enim constat & experientia, seu test monio indubitato, & sectum esse aurum nam de hoc notissima lis est & lactum esse ea arte, quam norunt Artiam, profitentur Sophistae, staude ea, quam multiplicem sex enim & triginta ejus species recententur ex Riceni Thmsibuli admonitione, ais calcempla oratis bene docet Henn

sq. Quoniam hujus jam facta est mentio, non

ab re duxi , ex admirandae diligentiae ejus Amphithe tro ipsemet illius verba hae adscrioere, ut quanta & quam ampla experientiae, de qua dixi, vis sit atque potestas ommnes intelligant. f. 6o. Hanc ille certe & merito in hujus pugnae acie

collocat prima, praeserens eam rationi, Sapientibus, Memtis igniculis, Naturae parenti, consensui typico, &c. Tol. enim argumentis utitur , quibus LAPIDEM esse demon, strat. 61. sic enim ait anga Amphileatri; LAPIS PHIDOS PHICUS EST Hunc enim rerum experientia. omnium etiam sua magistra, infallibiliter attestatur a cui refragari. nonne essis plus quam stultum ' Huηc ab aliis tamen praeparatum) vιrtuo. se efficacem vidit se Pontifex Romanus , o Caesarea Majestar.

Hderunt se Reges Orbis terrarum nonpauci: nec non Imperιι Rom.

Electores nonnulli. nderam ct Irincipes aliquor, Comites, F

50쪽

ranes , Nobiles, or propter virtutem se doctrinam a Nobilibus proximi Doctores: imo ex omni gente, Fudaica, Ethnica or chria fana . statque ac ordine passim, musti tam Ecclesiastici, quam sitici; literati pariter atque illiterati, oculis sobstupescentes Nat re per artem miraculo9 viderunt, manibus tetigerunt suis. 62. Sciens loquor. Hos omnes voco testes, tu NUPo-Chemiae-Mastis eos interroga, in subsidium veritatis, veritatis amantes, rem ita habere , testabuntur tabentes. . 63. Sequitaer ratio et de qua priusquam agam , pauca aliorum a feram exempla qui plura volet letat abArtifici Gebro

Hermete, inprimis Roberto Vallense, em ex professeri sit de

intis hujus certitudine se antiquitate. g. 64. Henricus Cornelius Agriva lib. 1. de occulta Phialos cap. I4. a mat spiritu auri, aut potius ejusdem forma orparte puriore imperfecta metalla se argentum vivum in arge

rum verti posse, seque id vidisse se novάμ. g. 6S. Joh. Franciscus Picus L s. c. a. de auro plurima

recenset,quae quantum potero,in pauca contraham. Obiit mquit, ante paucos annos Nicolam Mnranducanus . Sacerdos ex mianorum ordine . Senex nobis notus , integer vitae ero. Is o F noniae argentum, o Carpi aurum fecit ex aere, multorum testia monio. Fecit se Hierosos mis, ubi multos annos versatus est: ubii um aurum fecisse, vivis adsuc, qui contestatur. f. 66. Prater ea fuit arate nostra Apollinaris, ex ordine Praedicatorum Sacerdos . boni nominis, qui non dubitavit amicisa mare, se modor plus viginti constanter tenere, qui ι verum

aurum conficeret.

67. Romae publico in templo scriptum erat: AG-M EX P LUMBO COLLEC TORI.

M a g. 68. Fuit