[Opera]. By C. Crispus Sallustius

51쪽

loci.

BELLUM CATILINA R.

nam amittatis neu capiti potius, sic uti ra , trucidemini, Quam virorum more pugnan-

ubi dixit aut illum commoratus , signa re sit, et atque instres in locunam deducit dein , mrim , in equis exae irato periculo , aniliae exercitum pro loco , az-c coniis ira uti planities erat inici si ab dextera rupes ast era , Oto ιδ Ur CSin e constituit reli ira in tub- . iis aret ius collocat. Ab his centili ii omnis Scocato , praeterea ex gregariis militibus optu quem qi: aris primam aciem subdu- , C. Mallium T. , a silanum quemdam

sinistra parte cur ,et ipse cum libertis, calonibus propter Aquilam adsistit quam bel-brico C. Marius in exeret tu ab e-At ex altera parte C. Antonius uod proelio adeste nequebat, M. n permittit. Ille cohortes et eras, inulta catas a conscripseriit, in si onte, eas ceterum exercitum in subsidiis locat. Ip- quo circumier , unumque ominans, i at, hortatur, rogat, ut melli i. Te Ona latrones inermes, pro patria, pro liberis , proat suis certare. Homo militaris

i::e ipsos, a Sin

os a Cel .

Petreius tuba signum dit, cohortes paulla- , iis et id om facit ostii in exercitus. Q tum est, unde a fercntariis praelum committi 'o siet; novum clamore, infesti. ignis concurrui. t pila omittunt gladiis res geri- Veterani, pristinae virtutis meniores , con inus

riter instare, illi haud tim: di resistunt maxumali certatur. Interea Catilina eum expeditis in pri-

52쪽

i-- . . , tum vero e ter

53쪽

c ALLUSTII CRISPI

PELLUM IUGURTHINUM.

Als o que i. t. st a Maura sua , nuna nonum , duo lle , at ire vi brevis sorte, uuiis , quam virtute Nam

nequeam honainum ,

dux atque

unde pollens poten ciue tuna eget; dippe quae probitat an, Que artis bonas neque dare . ne it 'iam potest ut captus pra idinibus , ad iam , c voluptatis corporis pcillim attis eli niciosa usas per c cor- am vires, defluxere, naturae firmitas aceti satur: suam quiqκe culpam et cres

um rerum triata cura esset, Unihil rofutura, naultum etiam Periculo a

teque regerentur litominum compolitum e cor Urires cuunt postremnia

iuntiar. Igitur praei Haedi vizis , ad hoc vis corp-ris, dilabuntur itin- ani na , immortalia, oris: Ortunae bonorum , utieit omniaque orta occidunt, c

55쪽

BELLUM IUGURTHIN.

ue pri iis sedari , quam virtus eorum famam , ictam adaequaverit. At contra , it moribus, quin divitiis, S suis S, probit eque industri , cum majoribusa a s etiam homines iovi , qui antea. Eln bliti erant nobilitatem antevenire tim , e per latrocinia potius, quam bonis aras, ad imperiara honores nituntur. Proinde

er se ipsa clara Q. Perande habeantur , ut eorum, qui ea bstinu, virtus est. Vertim ego liberius, altiusque pros , dum me civitatis morum piget: taedetque. ad incoeptum redeo. llum eripturus tum , quod populus R. cum brtha elige ira indarum gessit: primum , Ciuia num isti ariaque victoria fuit dein in tum primuin superbiae nobilitatis obviamin est quae contentio divinam humana cuncta miscuit, eoque vecordiae procelli ui studiis libus bellum , atque vastitas Italiae finem fa-ent. Sed prius quam huiuscemodi rei initium pedio, pauca supra repetam si ioci ad cognoscenni, omnia illustria magis , magisque in aperto

t. Bello Puni eo se

nsium Han. ii bal

a quo dux Carthagi-

, ii agni ludit erra in inis

amant , Italiae opus a Xum atti Diti Ia rex Numillarum , in arrire l. ieceptus a Scipione , cui postea Al cognomen ex

tuto fuit, multa de praeclara rei militaris faci- , secerat ob quae, victis Carthaginiensibus ac pio Syphace, cujus in Africa magnum , it luex imperium valuit, populus R. quascumque ur-3, agros manu ceperat , regi dono dedit. Igi- r mi ilia Masinissiae bona atque honesta nobis rmansit sed imperii, vitaeque ejus, finis idem Dein Micipsa filius regnum solus obtinuit,

stabale, e Gulussa tribus moi una Atherbalem imi em ex in uit. rthamque filium Manastabalis fra luem iis , quod ortus ex concubina ira , priva- eliquerat, eodem cultu , quo liberos suos

tabuit uni, ubi primum adolevit, polleas viribus,

56쪽

viribus , decora facie , sed multo maxume in N. non se luxu , ne lue inerti cor

ut imo gentis illius eliquit iii i su cum tactualibus cert&, cum irinis lolua anteit et , omnibus tacarus esse a hoe , teraque tempora in agere leonem atque alias feras primus , primis serire; Luminum facere minui nun

de se loqui inibus rebus Micipsa tametstio laetus fuerat , existumans virtutem ii ulregno suo gloriae fore tamen postquam homine ad lescentem, exa te sua, parvis liberi magis magis iue cra litelligit, vehemente negotio perna alta cum animo suo vi natur: mortalium avida ex Pleiadum animi cupidis prαterea , opporri ritas sua liberorum ruetis , tua etiam mediocres viros spe praedae tri 3 vorsos agit. ad hoc , studia Numidarum in Itham accensa ex quibus, si talem virum teri cosset , ne qua seditio , aut bellum oriret anxius erat. His disso ultatibus videt, nec ire per vim, ne uel ni si hominem tam acceptum populam

vel hostium saevitia facile eum occasurum, prat eit quos in Hispaniam ait tebat, sed ealcim , ac ratus erat, venit. Nam Jugurtha ut erat impigro atque acri iraetento , ubi naturam Sci , qui tum in perator

erat, more is ibitium c ιν i, r. , multaque cura , praeterea sepe obviam eundo perieutudinem breviter inerat, uti carus, rimantinis maxum ci ci is: o dissicillumum i et tWrus erat, e bonis cor ita: OQyrovidentia timorem , alteruntiatum adferre plerantque sulci igitur imper. de praelio stre

57쪽

ne fere res asperas am agere , in habui e m .igis magis te eri an in dies ample-

Huc accedebat uirificentiallertia quibus rebus sibi muta tia conjunxerat in X fuere complu-Unobiles, tui biis divitis bono

insuesceres, periculose a pauci rum esset sit permanere vellet an ut ial bias,ltro illi de gloriam , e regnum vel trari an : Inroperantius pergeret, si metipsu nati item castrum. Si l , cum litteras ulra, uas Micipsa redderet , ciles sit . . . est C tar erat. Utigurtha tui bello Numa virtus fuit quam rem tibi certo scio dio me nobis ob merita sua carus est an . . c. R. sit, si rima ope in te litur. Tibi: dem pro . , stra amicitia gratulor. en haum digilum te , atque avo suo Masini Ti.

ubi ea quae fa in acer 'rat . excit tea: oris ita eis cognovi ratia viri permottis , flexit alata uinurtham

tabui sis.

58쪽

Pari um ego te, Iugurth i , amis o patre , stipe, siue opibiis , in teum regi rum accepi , os unians non minus me tibi , Quam si genuo beneficia harum fore neque ea res alinabuit. Nam ut ali

tam , novastum e re Num alii . , me ueri

gnumque meum gloria honora, isti tua. tutu nobi in os ex amicis amicissumos non familia renovatum ei l ψ dissici uinum inter mortalis est

g 'ia invidiam uim Nunc , quoniam mitu a uenarita facii, per hanc dextram, per regni fidem moneo, obtestor sue, ut hoc iti, ' genere propinqui, beneficio meo fratres suiros habeas neu malis alienos adjungere , qua sanguine con unctos retinere. Non exercitus n

ue hoc uo , praesiilia regni sunt , verum a queas scio, de pariuntur is autem. io , quam rater fratri aut ii 2 filii um um invenies, si tuis hostis fueris Equiues 'mςQncordia res par Vae

' qui pii lentior est, etiam 'it diui iam, tamen, quia 'his potest, face

obse rate talem hunc virum imitamin: virtutem & ut: mini, ne ego meliores libero, sumsi Gς quam genuisse.

litur animo agitabat:

t me, pro tempore benigne respondit. 5 ei os

resio ulta magni sie fecerant , re uti

pegotiis unctis dii

59쪽

BELLUM IUGURTHIN. 4'

seret. Dein tamen, ut aetati concederet, fati. ire, vix in parte in nsductus ibi esui multa de ad mill erio dis rent, Iugurtha inter alias res acit, oporterelli decreta nania r axi ora confectum annis aln

um animo valuisse. Tum idem Hiempsal pla- e sibi respondit: nam ipsum illum tribus hi x xumis annis adoptione in regnum pervenisse. io verbum in pectus Iugurthae altius , quam

uana ratus, descendit. Itaque ex eo tempore ac metu anxius, moliri, parare, atque ea mo-

in animo habere , quibus Hiempsal per dolum

eretur. Quae ubi tardius procedunt, neque le- ni musterox statuit quovis modo inceptum . ne Primo conventu, quem ab regulis ia-

tum supra memoravi , pio pter dissensionem pla erat dividi thesauros , finisque imperii singulis nititui. Itaque ad utramque rem tempus de- rnitur , sed maturius ad pecuniam distribuen- Reguli interea in loca propinqua thesauris us alio concessere Sed Hiempsal in oppido birmida forte ejus utebatur domo , qui proxu- us lictor Iug im hete , carus acceptusque ei sem uerat quem ille casu ministrum oblatum pro-

is onerat, impellitque, ut tanquam suam do una visens eat portarum claves adulterinas pa-:t; nam verae ad Hiempsalem referebantur : certina , ubi res postulare , se ipsum cum .igna riaturum manu. Numida mandata brevi consi-

atque , uti doctus erat, noctu Iugurthae mi

es introducit. Qui postquam in aedes irrupere: iversi regem quaerere dormientia alios, alios oc-- .ntis interseereo scrutari loca abdita clau- stringere strepitura tumultu omnia miscere: una interim Hiempsal reperitur, occultans se tu urio mulieris ancillae, quo initio pavidus, S ig- , arus loci profugerat. Numidae caput ejus , uti usi erant, ad Iugurtham referunt. Ceterum fa-. tanti facinoris per omnem Africam brevi diuul- :atur Atherbalem , omnisque , qui sub Micipsae in p.rio fuerant , metus invadit. In duas partis ui cedunt Numidae plures Atherbesum sequuntur,

60쪽

tudine i linum, parabat armis conten ies ad c tamen venit, victus ex proelio

cum animo reputans , timere pol illum rei re advorsisti in ejus usquam nisi in

a nobilitatis, pecunia sua , si nirta tu , paucis diebus , eum a ro af inulto legatos Romam initti qui orae uti prii 'in et res imi eos muneri u ei old 'rit ' ' 'M - ς, cunctentur. Sed ubi

commutatio ance se t , ut ex ni vorum nobilitatis Iugurtha veniret.

, ' ς' a regni me habitu

rum a praecepta piris mei cum a Jugm omo omni lim , quos terra Lis ilet ni ina eri vel res, Mas li Mite ab stirpe secium tu ue, i QR f rtunisque omni- Pu H. A que ego, P. C. quociam eo miseriarum