Lancelocti Politi ... De officio aduocati

21쪽

permulta praeclare legibus essent consti tuta ea latis. consultorum ingeniis plerat corrupta ac deprauata sunt.Et rursus in eosdem: De inde etiam si quid apud maiores nostros fuit in isto stadio admirationis, id enunciatis vestris misterils itotum est contemptum, Rabiectum. Sed de his hactenus. Sciendum enim est ad huius petitiam artis non sufficere scientiamliblam solamiquae de libris sumitur,& quam Theori/cam appellantis non maxime praxitati exercitatio Meiuuetur. His enim vocabulis non ut philosophi subtiliorestsed ut vulgus intelligit, utar. Theoticam enim illam dicimusiquae domestica lectione, ac stir/dio iugi quaesita,nudam quandam de uniuersol& ab actione remotam intelligentiam praestati Practicam vero ilIam qua locos ipsos, quos domi adnotaueri mus ad propositas ac particulares questiones longa exercitatione appIicare didicimus. Non enim ut ad Trebatium Cicero inquit ex eo Q omnia quq legerimus intellectata nobis fuerint continuo tamen si exercitatione non iuvemur poterimus illa ipsa media quihus sit causς succurrendum facile adinvenire ac priponere. Scientia igitur irostra ita exercitatione perficituriri tamen non minus ipsa exercitatio scientiae coniunctionem desiderat 1 ut proculdubio constituenodum sit optimum patronum fuissetaut esse posse ne minem qui non utriust praesidio fuerit maxime ad. Iulus. auare acerrime repraehendendi sunt illi quicum non dicam intelligere, sed nec quidem legere glosas ipsastaut etiam textus sciant huiusmodi tamen

Patrocinillac publics procurationis officium sibi in

es titi lo

22쪽

De olliso aduocatti pudentissime arroganicum plutima sint quae nisi dom seca lectione comprehendatur sola quid i m exra/ritatione percipi nequeuntis a longe monstros cs illis siliqui insuper A ad munus iudicandi cum sant omnis iuris impeti tissimi sese ingerunt. ciuippe si pretriare cum ea causa agi nec sse est ad quam defendendam patronus in peritissimus,ad decidendam veloiudex insipientissimus concurrerint. Ita ncn leue scelus ab his patrati existim o: qui temere ait indignetiusmodi sibi prouincias ambiunt,nec minus ab illis qui apud summos principes pro talibus si pplicantes

δmovcri eos ad hqc munera precibus ire petrant. Retilus autem facturos ipsos piincipes,si illos potius accersiri iubeanilae praemiis alliciiquos constans ac celelebris fama vel opera non illaudata commendent. In quare&animaduerti oportet ine his propter clauriorem scietiam,illo tum obsit inuidia, qui ut soli quoquomodo excellere videamuriti solido perfruantur lucro obtrectationibus semper lacerat meliores. H ec

igitur pro rare summus principes cum ad optimuReipublicς statum pcrtineat minime negligenter debet,ne alioquin in s pissime contingio turpiter ac piruerse eueniat muliost qui ne quidem idonei discipuli serenitin magi strorum locum ascedere, alios qui ne quid sitius unquam didic re, respondere la.

men consulentibus de iure,nonnullos qui nec literis nec iudicio valeanilius tamen .utcunque reddendo non ram lites componeretquam excitare. Sed h cquq inter miracula urbis Romae per cauillum amnumeramur,ti γε summi principesiqui alitora per

23쪽

Lanteloni pollit tractant,anlmsit ad multa distractulato occupatum τ'

tenent, subtiliori examine non procuran magis iure

repraehenditu facto torrigi posse.Ergo unde digres sus est iam redeat sermolne vel frustra vel alionum n eu veritatis dicende gratia introducta li Calme fuisse v p

quispiam peruersus bonae mentis interpres existimet aut obiiciat. Quis enim vere poterit inficiariosi exer- citatio ad hanc artem maxime est necessaria,si Reip. interest plures in ea peritos emci minimo minus decere ad hoc operistbene alioquin literaus viam prae at: cludit Sed ut omnia quae superius dicta sunt quanta x prifieri potest perfecte consequamur, Tria coniunctim χαῖ - necessario exigi facile est intelligere: Sedulum videli ua: rcet imprimistac iuge studium: Capax deindet e perii vhz nax memoria: Rectum postremo Iudicium, lIIud quidemiquo plurimorum tractatustati opinioneSiquae nata fere innumerabiles sunt,legere Advocatus no pr*ter turio mittat:illat qua plurima quae legeriti fideliter custodiat:hoc porro quo eorum quae custodierit i delectu na ii prudenti habito quod proprius ad rem propositam ulti it conueniat i id decernar,'& de qua quaeritur I aptet ad vi hi

causam. Haec sunt quae de tutis scientia facile ut expo Et enerem occurrere.Nunc iam ergo de Prudentia considerandum est. x ter i

gDe prudentia.

Rudentia igitur Philosophorti definitione p recta agibilia ratione esse didicimus, qua in

qualibet actioneiquasi duce & pr uia in sem

per debemus: auae cu in omni re desideretur,in Advocato quide edi non latu ornametolveru maximo

24쪽

Deom ad rati. ethmadiumento. At quoniam aliteriat Philosopho, aluci l a l vulgo prudentia accipitur I minime hoc itiloco popularis est interpretatio excludenda. Requiro enim in Aduocato omnem prudentiam: prius ta men illimiquae semper iustitiae lati aliis virtutibus est coniuncta: Nam cum id primum toto conemur studi,uti iudice nobis fides adhibeatuit efficere :id profecto assequi nulla honestius ratione possumus si si ea de nobis constanter apud omnes opinio menio vigeatine quando venire in mentem nobis possit iniustas partes ulla cupiditatelaut rationetvllol uno

quam tempore esse iuuandas.Sic enim cum nulla

fraudistaut iniuriae suspitio incessatlprosecto facilius pro nostra causa Iudicis animum alliciemus atl isa clinabimus quando ab homine iusto de fraude nutiquam timendum sit,al versuto auten l& callido semper cauendum. H c igitur vera illa est prudentia, quq nuasit a l iustitia seiungitur: qua potissimum constaquensii t ad te boni patrocinium flagitantes certa, tim accesserinuci uo S tibil& illis prodesse cum disgnitate&honestare nec tua sine populari laude la ti .amstitia potetissi hanc ipsam prudentia omni tempore consulueris.alqua cum perdifficile sir interdum non declinare plerat tradenda sunt praecepta i eam ianil summe necessaria tinuiolabiliter obseruanda. Primum igitur cum consulerisimaxime est aduertenda quae praeponitur causa ineluna praecipiti defini sione reipondendum in re quantumuis opinione tua clarissima. Cum enim in hac scientiat quae opinionain multitudine adeo varia estiti vinitate conita

25쪽

gentium adeo interia vi q sacillime errari possit mature consi derari oportet petit ad rispond ndum te pus nisi fors in certa, constantii opinione arbitreris consulenus partibus non ademe iustitiam. D mittemdus enim abs te confestimestine vel in vanam spem

eum coniiciem immerim frustreristac simul Q sala tium acc peris inique defraudest si causam omnino reliqueris: vel ne si foedo, auaritis impulsu suscipere

illa cogaristaperte contra conscientiae stimulum san/iura iustitiae lς fas aut aliquid astu demonis deceptusitem ipsum decipiens confingasiquo intu

stas partes ad ius redigildefendit posse tibi ipsi falso

persuadeas. Q uot enim oculos bone deus per auri colorem illum fulgidum maligna humani gentris lio, stis uersutia lascinati uel offuscat c auot mentes mor talium illo ditcauanto astu in eas Paulatim pessimus ille ill ibi uti dum aliquot rationes subtili malitia fu/catus offerti quibus defendi malam causam iure posse sensim persuadet. Tutius igitur fecerit vir prudensistinitio cum suspectas consultoris paties habeati vitet Periculum,dimitrati illum suo vacuum patrocinio. Cum vero quae preponitur causa vel manifeste procliente tuo iusta vel saltem probabilis uideaturinoa prop terea etiam continuo suscipienda est . Primum enim prudentiae erit animaduertere num tua iuuare eam possis arte atq; industria. Q uid enim si aduersariorum poἰeda factum silvi peruersa timore aut cor rupta pecunia sint iudicia an concitare in te potenta violentas manus ad officicium tuum pertinere arintraberist Num diuinae legis consilio monemurr Nou

26쪽

De olscio aduolath litiges cum homine potente,ne forte inlidas in m nas illius. Excederet igitur haec prouincia Advocati potestatem quae eo ut dixi) pertinet, ut defendaturventas: quae quonia pleruq potentioru3 audacia attinsolentia opprimitur silere tune nisi fallor Iegum ac sapientiae voces necesseem Consideraret nomo eo id oportet tu honesta iustitiaeqi coiuncta defensio sit verum ut perficiendi etiam adsit facultas. Deindenonisi prudentiae ascribetur,sicum ad respondenda tempus petieris illud pr. ecipue cures,nel quo passim fallimur,quid solum pro parte tua adduci posset I sed

quς contrariam adiuuent multo vestiges diligentius ac perquiras,ut nec aliorum interdii iudicium lac iudicii rationem tentare pigeat: Dicam eorum etiam qui minime tutis petiti habeantur. Cum enim naturalis ratio ea sitiquq quasi formam nostris legibus afferat, qua animam nostri appellant thuius aute 3e iuris imperiti nonnullis casibus facile capaces esse possint,non mira estisi ab his etiam rectior sentenua interdu emanauerit, quos superflua quaedam subtilitastae iuris rigor improbus non saltat. Eo igitur fieri ut cum facile quae obiici possunt,ac prudenter dilueris, & paratior accesseris ne te quispiam aduersarius ex improuiso compr hendens nouitate potiustu potestate rationis expugnet:& in veritate tenacius confirmatus diligentius ato audacius salua semper prudentis viri modeo ei pro victoria pugnabis. Dilutio enim obiectionsiquid nam est aliud si Philosopho credimus a cognitio veritatiscueritas porro ubi cognita plurimas sugittet ad sese defendendum vias,quippe cum conso

in S

27쪽

nare omnia Veritati,cum testimonio probatorum issula etiam compertum sit. At quoniam non difficilis locus superesti si pugnantibus inuicem interpretum n lic pinionibus,quid verius,quid probabilius videatur, piit; in re admodum dubia aliquo casu costituendum sit. Mi pa Si & fortassis accidati ot contra communem opinioo institnem verior sese offerat rat lo I ac sententia, hic prose/ Dcto prudentia est consilienda: cum iam receptu videa ptur Utcungi communiori opinioni adherendum esse cruDe qua re quoniam perniciose errari videtur pro/. Euprium libellum composui quem & aliquando edam in luceml ut vel multorum errata detegatur,vel ego otaliquando mea,pro aliorum correctione valeam re/ rriij, cognoscere. Paucas tamen positiones ad hunc locum pertinentesiomnibus nisi fallor concedendas, inde ae eruam.Prima est per communem opinionem, quae disii contra veritate sulimmutari veritatem non posse. Se i lacunda est communem opinionem legem no consti priri ituere: Haec enim comunis est opiniolut ex communi Gad opinione lex quide non constituatur:ital alioqui ori retur perplexitas. Si enim communis opinio lege sa cereti de ex comuni opinione habeamus illamllegem non facere t iam illud secum dissidens sequeretur leommunis opinio facereti Sc non faceret legem.Tei tia est per consuetudinemiqua fit ut communis seruetur opiniolios naturalelaut rationem naturalem l aut aequitatemtaut legem explicite dicentem contrarius laedi no posse. Hoc enim cum etiam ex comuni opi

nione sit i ne supradicta oriatur perplexitas i omnino Q

est probandum. uaria elli γε ex pr missis iactu

28쪽

i De olscio aduocassi sequitur,posse Advocatum hisce casibus communi spreta opinione contrarium iure defendere. Verum quonia id publice quasi pro periuriolac blasphemia habetur,perraro huiusmodi periculu tentandum sua dirimi videlicet,cum & causa postulare il& nimis ab iditas demonstrareturi&apud doctos Iudices age relut Esl& patronus doctrina ac bonitate summam sibi autoritate3 vendicasset. O uid enim si vidua i aut pupillus aut religiosus locus contra communem opinioneiniquae sit falseldefenderemutauid si communis opinio manifesta rationet ut pleris p locis eo ope. re satis videor demonstrasse, expugnari in promptu possicauld si contra illam nonnulloru etiam autoritas opponaturia uid si coram dominis Rotae ver tatur decidenda controuersia quos credibile est adeo circuspectos adeo sapientes emi ut nedum naiorq leges ac iura ciuitatis interpretati rectet vetumelia si sit necesset& constituere nouas & veteres si sit opus corrigere pro eorum prudentia posse deberent:quorum sententias pro lege adducllac custodiri merito iam videmus. Quid tandemisi patronus optimustac sapientissimus causae vehementer assistati quem nemo existi mel non nisi ratione optima cotra alicisi moueri senientiam. Η c igitur aut bona istoru pars no solum ab omni temeritat s accusatione vendicare Advocatu verumelia eius probare consIium satis superi possint.Ca igitur ad probandam causam diligenti examine satis instructus ad Iudicem accesserist ait ibi pro loci cosuetudine vel ipse priuatim est persuadenda it et cora eo cum aduersatiis disceptandu de iure

29쪽

α LancelactiPoliti Prudentius prosecto egeri, si mansuetelae modeste omnia sine clamore sine iurgiis i sine conuiciis c satiuis semper amicitiael& beniuolentiae finibus egeris.

Luippe facile illud fieri potesti vic quoad istas logum controuersias pertinet inuicem aliqui dissemtiant manente nihilominus fraterna illa charitate F lege dei ab homine debetur homini nam Sapud nostros legitur neminem laedere qui de iure disputet. igitur in omni contentione ciuiliter ac pacato animo agendum e Cum enim haec sapientia aut ciui. Iis aut canonica sit inciuiliter ea pertractare t ac pror sus sine ulla norma profecto vel ab ipso verborum misterio dissonat. verum cum mansuete inulac modeste non dico frigidelaut subumide: quippe inter

dum cum causa postulat vocificontentione maioreιει actiorib us verbis,ati Urgentioribus uti te non prohibeo.Q uid enim ut nonnunq mihi contigii si Iu dex per ignorantiam quos animo supinos concepe norecognostrae tandem errores veritate etiam comperta detrectetr An tunc si quae animo quieto proru

ieris dimouere ilIum nequeantinon grauius non fa milianus e non seuerius erit agendum auid si per sordes aut gratiam inclinare silum in aduersas par res neglectis legibus intelligas si alia rationet a i saegido non retrahatur an tunc parcendum erit verbis acerbiotibus auid tandem l si & is, qui ex aduerso

causam egeritimulta contra te acriter i multa ille ii me,&contra iuris tenorem, ac regulas,effutiat non interdum vel subtacite irriseris vel castigaueris acriouic vel urbano aliquo sale elusenas ura haec Ierrae

30쪽

De olscio aduocati hendas si parces oportune si etiam praecipue sedata

ita animio perturbatione remota fianis auippe noab re in forensibus causis agendisi maiores concitari contentionum vocesta in quavis alia studiosa acti ne comperimus Non etiam illud temere compra henderimis honestis rationibus ad amicitiam curas rit patronustus reddentes adiungere. Quippe eorum animum quasi violenter vi sola rationis velle ferri. per attrahere,vimis admodum seuerum est cum do blanditiis aucupari eorum sententiam si sit opus in

loco non sit culpabile l de liberali l facetoo sermone honestist officiis eius gratiam promereri studeretnose malitiae ascribendum. Esse etiam alias multas ad hanc rem artes: quibus neIumlac motus ius dicentis

facile in tuam sententiam deflexerist haud quidem

negauerim: quas ego veluti parum exercitatione edoctu sortasse non satis teneo: net tamentquae praesertim captentur ex tempore in certas regulas uadi possum ut etiam ipse profecto deme nesciam an ad eas sequendas omnino ineptus sim futurus. Sut enim

hae amulati urbani intenti gravos , diuinoos datae

munere proprietares. uua de re prudenter quidem considerare daturn est pluribus: Considerare vero ac prudenter age;hmulto certe paucioribus. illud ergo propriae hae in loco erit prudentiae,non solum cogitare predenter,sed edam prudenter peragere. Hςc habuliquae de Prudentia quatenus Advocato sit necesssaria dicerem.Nunc iῖitur de Eloquentia posticina nat dicendum est.