De aliquot locis Gorgiae Platonici scr. Martin Wohlrab Programm mit Schulnachrichten

2쪽

Womit

er gehensi inladet

eas Lehres collegium.

4쪽

QUAM AD

VIRUM ILLUSTREM

MISIT

6쪽

Martinus utili ab fhristiano Augusto Brandisio viri, illustri S. D. P.

Cum per menses hibernos a MDCCCLVI. et LVII auditoribus tuis, inter quos mihi contigit esse, in scholis privatissimis Platonis

et Aristotelis seripta quaedam proponereS, quae interpretBrentur, cohortari eos Solitus es, ut, si qua re offenderent, eam tecum communicarent, eosque, cum veri philosophi et philologi virtutibus sis ornatus, docere, quomodo ad ea, quae Si non vera at verisimilia haberi possent accederent. Ego autem ex illo tempore non solum studio philosophorum Graecorum tenebar et, cum per officii munus licebat, ad eos revertebar, sed etiam curam et diligentiam, qua tu excellis inter omnes, in iis legendis imitari studebam. Eorum tamen scriptorum cum in primis Plato mihi esset in amore et deliciis, hoc mihi accidit gratissimum, quod a rausio viro Optimo, cujus in schola privata doctoris parte susceperam, orgiam cum discipulis legere jussus sum. Itaque omnes curae Platonicae cum ex illo tempore in hoc dial0go defixae essent, haud paucae mihi acciderunt dubitationes, quas quomodo tollere Studuerim, ad te scribam, cum, ex quo te usus Sum praeceptore, te earum rerum aestimatorem et judicem optimum esse mihi per-Fuasum sit, ita ut Si te habeam assensorem, non frustra his rebus operam dedisse mihi videar.

Sed priusquam de locis singulis, qui impediti esse mihi videantur, quid Sentiam, tecum communicem, breviter disserere liceat mihi de ratione et via, qua Hirschigius philologus Batavus in emendandis dialogis Platonicis usus est. Inter funes enim satis constat, neminem esse, qui post Behkeri Singularem et praestantissimam divini philosophi editionem tot locos tentaverit, quam

7쪽

C0bet ille discipulus. Is autem uni emendandi sibi leges scripserit, quae vix mbari possint, nullum fere assecutus est, qui

cum eo sentiret. Qui autem e Gorgiae editoribus maxime eum Secutus est Deu Schliu S, eum recte propter hanc rem vituperavit qui judicium de ejus editione secit in Flechei seni Anti LXXXIII.

Ea igitur, in quibus recedendum esse duco ab Hirschigiana emendandi ratione, haec Sunt. Primum quae tradita sunt mutat, ut auctori reddat genuinam, quam dicit, νύγκ logicam sive dialecticam. Sed cum concedendum Sit locum male traditum saepe ita posse sanari, ut, quae Scri litori dicenda sint, nobiscum reputemus, multas tamen hanc rem habere cautione constat, cum sit periculum, ne sententiarum contextum quendam fingamus, qui

per se satis probabilis esse possit, nihilominus tamen a cogitatione Scriptoris animo insorinata abhorreat. Altera difficultas est in Scribendi genere, quo Plato usu est. Dialogi enim eum ab eo egregia arte ad Summam sermonis quotidiani similitudinem sint compositi, saepissime sit, ut 0gica quam Hir se hi gius dicit ἀνc γκη posita sit non tam in verbis quam in re, ita ut multum quaerendo demuni investigari os Sit. Quae cuni Hir schigius neglegeret, Saepi SSime de locis addubitat, qui nihil habent dubitationis, praesertim in trgumentationibus Socraticis, quas ipse dicit u libello, quem de iis scripsit, mathematicam fere subtilitatem habere et tantam νύγρο ιν logicam, ut corrigenti ipsa quaeque disputati certiSSima iraebeat argumenta et poetam emendans ne ex metro quidem evidentiora petere possit. Nec tamen exempli e G 0rgia petitis, quibus demonstrare vult, quae sua Sit emendandi ratio, id effecisse videtur, ut harum rerum tractatio ejus innibus Placere possit, quamquam ipse non dubitat, quin restitutae illae argumentationes S0craticae ipsae se commendent omnibuSque Summa Videntia probent. Quantum autem in iis correctionibu a Vero aberraverit, exemplo declarabo. Pag. 460 C legitur: απιι ν rcιγκη τον δίκ&ι ni sol λεο γωδ κctice tecti rειν In his verbi Hir Schigius omissum esse iaita comprobasse sibi videtur: Quomodo, eo nec Sso hoc, qui sit δίκαιος eum βι εσ9cti ἐκ cua reca τειν, approbari pote Si eum Di δέnor go iis σε syci . ὁ κειν Nam hoc Domin optime se habere conficimus ex 460 , ubi Socrates dicit: ibu id ενεοι ' ν

8쪽

nugis neminem puto delectatum esse; quomodo autem pellendae sint, docuit Deus chlius in lecti ei seni Ann. LXXXI. p. 502. In reliquis quoque locis, quos tractavit, Hirschigius in errorem ductus St, qu0d, antequam quae a Platone scripta essent inquireret, Secum cogitavit quae Platoni essent Scribenda, ac pag. 479. Diania id se ei sollertia, ut ipsi tali bauinio persuaderet, Vulgatam librotum ieelionem mancam esse neque argumen sationi S0eraticae convenientem. Sed non esse cur hic Plato reprehendatur,

dummodo diligenter, quo quidque loco dictum sit, consideretur, optime demonstiavit Deus chlius . . p. 50 l. Nec vero contigit Hirschigio, ut duos alios Gorgiae l0eos emendaret, quibus ut primus offenderit et medendi periculum secerit injuria sibi sumpsit. Quid dicam de l0co corrupto, qui pag. 460. legitur cui eadem ratione medetur, atque Astius jam secit.

Expositum est de eo infra. Atque etiam interpretationem verborum, quae Sunt pag. 477 D, cum leges iam matteae violatae sint, probari non posSe, 0euimus, ubi de eo loco scripsimus. Deinde Hir se hi gius locos habuit non Sanos, quibus Scriptor videbatur sibi non constar tum in vel bis tum in rebus grammaticis vel ubi legibus grammaticis positis a viris doctis non convenire videbantur, quae edita invenit. Qua de re in xplor argument. Socrat. p. 7. dicit, grammatico bonam et veram dictionem discere ex locis, in quibus ea integra Supersit itaque eos Solere verum inventum docere lectoribusque probare exempla laudantes. Qu0 praeceptum eum omnino vituperari non p0SSit, tamen avendum est, ne in eo tenendo Simus pertinaciores. Verba enim, quae non congruant verbis simili loco positis, hanc ob rem corrupta haberi non possunt, quod Scriptori quae semel scripserit Verba eadem semper Scribenda esse l0cis similibus minime sequitur itemque quas Semel linguae leges obSeivaverit, easdem Semper

9쪽

ei observanda esse. ObStat enim ei rei ubertas et copia eum linguae Graecae tum orationis Platonicae, quae sine molestia est eleganS, obstat etiam, quod Sermone Scripsit Plato, in quibus genus dicendi adhibitum est multiplex et varium, ita ut eadem fere res multis modis dici possit, dummodo omnia Secundum legos linguae conjuncta Sint. Qua de re satis est hos loco exempli gratia proferre. Pag.

Doro o λογοι εἰσίν et Deus chlius ei obtemperavit. Sed quamquam frequens Saltem in hac Gorgiae parte usus est praepoSitioni 11ερὶ c. accuS., tamen εο o , quod est in libris et editionibus olimibuS, per Se recte dictum eSSe nemo negare potest. Deinde

cur pag. 457. B pro νι γ 0νία posuerit ιῆ λυγ γ υνία ejus rei non alium euubam invenio nisi quod antea pag. 456 C ij λDγαύσιν γευνω legitur. Ibidem nemo perSpiciet, cur ἐκ τευ Πωλε υν deletum Sit, quod continuo quidem mittitur, Sed pag. 460. D scriptum St. Pag. 477 D Hirschigius ιεποτε o mutavit in ψ ποτεροις, quod St etiam pag. 47bi, qua de re conseia Stall-bauinium et Deus chlium . l. p. 503. Quibus locis cum Hir schigius concinere inter se voluerit Platoni verba, haud rarius mutavit quae tradita sunt, quia scripta SSe videbantur contra leges a grammatici datas Pag. 447. D injuria eum posui,se futurum bioκρινε syat, cum in libris omnibus excepto uno Paris. ISit praeSen ἀγιοκρίνεσθαι, tali baum ius docuit. Qua in re Deus chlius solus Hirschigium audivit. Qui autem fieri potuerit, ut ab utroque pag. 457. D φιλονεικονντες, ἀλζον μουντες Scriptum sit, postquam He in dorsius locum recte enarraVit, intellegere non possum. Nec magis patet, quomodo pag. 458 AHirschigius ad lectionem vulgatam λέγοι/ι redire potuerit, qua omnis urbanitas, quae est in toto colore dicendi, tollitur Socrates enim qua est modestia, ubi de se ipso dicit, indicativo utitur, ubi de aliis, optativo, quasi id modo ponat, alios verum non dicere, cum de se concedat id fieri. Tertium emendationum genus manavit e SuSpicione, quam habet Hirschigius de auctoritate librorum. Saepe enim accidit, ut deleat, quae tantum posse deesse demonstrari poteSt, nec vero a Pluton non esse scripta. alibus in locis cum menda esse effici non possit, eos ejectione verborum emendato esse

10쪽

7 nemo dicet, ex qua re facile judicari potest, quanti tales correctiones aciendae sint. Quomodo enim, quaeso, probari potest pag. 447 Α ἀστείας εορτῆς pag. 451. E N φυσιν ο ιοις si ιον σκοDον, pag. 462. B σοι δοκε ἡ μντοριπι εἶναι non scripta esse a Platone Quanivis enim multa excogitari possint, quare delenda Sintea verba, tamen quemque confido, qui non tardo ingenio Sit, sexcentis aliis locis probabiliter conficere posse inculcatum esse aliquid. Quae cum ita sint, nisi res ipsa e t grammatica vel librorum auctoritas nos coget, ut aliquid salSum Sse putemus, melius erit servare quae tradita Sunt. Haec fere habui, quae demir schigiana emendandi ratione dicerem. Τ autem, vir clarissime, sine dubio mihi assentieris, si nova, quae protulerit in medium, ita comparata e SSe40ntendo, ut probari non possint, ac scriptis Platonicis ita optime consuli,

ut, quam monStraverit eorum tractandorum viam Bekkerus, ea pergamuS. ESSe enim non pauca, quae virorum doctorum opera

egeant, statim cognoscimus, si editiones post Beli heri auam parata inspicimus. Ego quoque, cum multus essem in Platonis dialogis legendis et aliquot locis pristinum nitorem reddere p0Sse mihi viderer, hac data occasione quae menda in Gorgia a me corrigi posse duco ad te Scribam. Pag. 447. B. A L Dκουν ora tyoPL σθε ra ἐ/ι r κειν Οἰκάδε nae .se ιο γὰρ υργίας καταλε ε καὶ ἐνειδείξεζαι ιιιν.

Qui Gorgiam nuper interpretati sunt, aut infinitivum i κειν pro

imperativo positum aut aposiopesin Statuendam esse, ita ut Uκει εreticeatur, censuerunt. Quam utramque dicendi rationem, etiamsi ex legibus linguae Graecae ferri possit, tamen insolitam esse et propterea huic loco, quo res simplicisSimae narrantur, minus convenire nemo non Sentit. Huc accedit alterum, quod molestum

est conjunctione risi quae dissimili sunt inter se natura conjungi sumendum est. His omnibus loci incommodis optime medemur, si paucis mutatis ad He in dorsi explicationem, quae etiain Schleier machero probata est, redimus et legimus: ODκουν αν βουλ, σθε παρ ιι ν κειν ἰκάδε - cio ἐμοὶ γαρ Γοργίας χυ-αλνε - καὶ ἐπιδείξεται /ιῖν. Ergo quando ad me domum ire vultis opud me enim Gorgias diversatur etiam declamabit vobis. Inde apparet gra δειοὶ γὰρ Baumlein griecti. Part. p. 78-80.D Γοπίας κατ&λι ει ea mente a Callicle addita