장음표시 사용
281쪽
his rationibus bellissime poterunt efficere ct decursus et circumductiones et ventres et expres
sus. Item hac ratione cum habebunt a capitibus ad moenia fastigii libramenta, inter actus ducentos non est inutile castella collocari, ut si quando vitium aliquis locus secerit, non totum Omneque opUS contundatur, et in quibus locis sit factum, facilius inveniatur. Sed ea castella neque decursu neque in ventris planitie neque in e
Item hae ratione eum habebun J Ex
vetusta fer plura sic locus reparatur. Ilia ... efficere, quod et decursus, et eis mdtictisnos, et Don res, et e res-stis, sive potius expressiones I illest e lumbaria l ut in eodd. Inven tur et habetur inserius hae pagina , hac ratione possunt fieri. cum habetant.
I circum etiones j quando per latera montis obliquam ducimus aquam,
nec speeuhiis N limor, lib. I. c. I. vo
eavit eircuitiones. Pii L. oe expressus i Eam partem aquae. dueiuum indieat hoc voeabulo, per quam aqua attollitur aut assurgit pressa a pondero aquae deseendentis. ineptum est dieere veteres ignorasse aquam per tui os ascendere ad eam altitudinem, aqua deseendit per tubos eum prioribus communieantes, et ideirco magna impensa aquaequetus struxisse, eum idemiae lius per tubos obtinere potuissent.
Lodum Plinii adduxit Philander superius in not. ad s. xi.v M., ex quo Et re tonstat eam aequilibrii legem veteres in ilii Idis novisse. Sed salubritati aquarum imprimis eonsulendo aquaeduis ei ibua usi sunt. Vitruvius tubos plumbeos insalubres iudicat, cuius tamen ratione pro tubis coetilibus, testaceis non valerent. Forte et iure non satis amplos iudiearunt ae liberos, ut aquae in Urbis polum deducerentur, et ea copia quae erat necessaria, praesertim cum longo intervallo et plurium milliarium
Oler actus ducentos ) Λelus longitudinis habet pedes centum et viginti, auctoribus Columella lib. v. cap. I. et Plinio lib. xv . cap. IH. Duplica tu, In longitudinem jugerum faciebat.
inter aerus d Mentos Graeei di tae sdixere agri modum quatuor limitibus,
centum pedum in unoquoquo latere, lioe est, decem aneonarum, sive decem. pedarum. Ille aetus est Latinorum. Sed
quia Latinus vel Ital eus minor est Craeis eo, ita ut x. pedes Graeci vel Plitteteraerii duodeeim pedibus Italidis comparentur, hine laetum ut xλεθρος, qui Centum pedes Craeeos in omni latero habet, centum et viginti Italieos habeat. Exere. p. 684. SALχΛs. Sed ea castella nequ3 de raul Potius: sed ... neque ira decursu, ut in eodd. sie in reliquis e neque in Dentris planitie, neqtie omnino in pallibus, sed in m elua aequalitate. ΡοNT.
282쪽
pressionibus neque omnino in vallibus sed iuperpetua fiant aequalitate.
51. Sin autem minore silm P tu Voluerimus
quam ducere, sic erit suciundum. Tubuli crasso corio ne minus digitorum duorum fiant ex testa, sed ita, ut hi tubuli ex una parte Sint lingulati, ut alius in alium inire convenireque possint: tum
coagmenta eorum calce viva ex oleo subacta sunt
illinenda, et in declinationibus libramenti ventris
lapis est cx saxo rubeo in ipso geniculo collocandus, isque perterebratus, uti ex decursu tub Ius novissimus in lapide coagmentetur et primus similiter librati ventris: ad eunulem modum in adversum clivum novissimus librati ventris in cavo saxi rubri haereat, et primus expressionis ad EUmdem modum coagmentetur. Ita librata plani
lia tubulorum ac dccursus et expresSionis non extolletur: namque vehemens spiritus in aquaeductione solet Dasci, ita ut etiam Sa Xa Perrum-
sed in Perperuia sane a qua ituro tim eo mentia eorum i Antiqua
scilicet ubi aquae lueius sunt in pla- sunt: eo me ira autem mmm. PONT.no liurato ae longiore. Aperiri enim coleo inis ex Olos subactia stini il- debent iis in loeis. ex quibis, deseenden- IApndri alx e fornaea in eellis vitium aquarum altitudine et pressione nariis restinguitur, deinde oleo mace. aequae imae nequeant assurgere et en rata, et subaela unguntur tubuli. Vidi sundi. Seta T. qui vino restinguerent. Pulia 5 3 . ex tina parte sint lingi lati l es primm similitor Ioraii ν Iris: Plinius lib. xxx . eap. vi. dieii eom. ad Ptima m modum in adorestim -- missuria pyxidalis, id est, ut inferior oram n As in I rati o tris Di- fictilis tubulus iniret superiorem. Palla. alitia a tur alio in o. ornmissa in pardius dieio loeo his verbis expressii: Ex iieula eodieuin auetoritate: initia una parte reddantur angusti. Di palmi simitifer I rati orere L Au oramdem spatio unus in alterum posait intrare. modum a Morsum clivum n issimus IAPui . brati uentris. PONT.
283쪽
LIBER VIII. CAPUT VII. a 79pat, nisi primum leniter et parce a capite aqua immittatur, et in geniculis aut vcrsuris alligati nibus aut pondere saburrae contineatur: reliqua omnia uti sistulis plumbeis ita sunt collocanda. Item cum Primo aqua a capite immittitur, ante favilla immittetur, uti coagmenta si qua sunt non satis oblita, savilla oblinantur.52. Habent autem tubulorum ductiones ea commoda: primum in opere, quod si quod vitium factum fuerit, quilibet id potest reficere: etiamque multo salubrior est ex tubulis aqua quam
per sistulas; quod per plumbum Videtur esse ideo vitiosa, quod ex eo cerussa nascitur: haec autem dicitur esse nocens corporibus humanis.
Ita si, quod ex eo procreatur, id est vitiosum, non est dubium, quin ipsum quoque non Sit Salubre. Exemplar autem ab artificibus plumbariis possu
atit pondere satareae continoumr lsaburra id genus arenae est, quo na ves onerari solent, ut iactante suetusiabiliores sint. Virgil. Ceorg. 1 v. ... Mem Iopitios,
Ut cymbae instabiles smetu iactan-
Capitur et pro quoeumque pondere nauibus hujusmodi causa imponi solito,
metaphoricosque ad res alias transse lum PHIL.
Item cum primo aqua a capite -- mutitur, ani Dialia immitietur J IJoeeitam Palladius lib. I x. cap. x . Sed antequam, inquit, in iis aquae cursus admittatur, savilla per eos misio exiguo liquore deeurrat, ut glutinari possit, si qua sunt vilia luborum. Est autem fauilla cinis proprie is, in quo extinctorum carbonum reliquiae supersunt aliquae r qua in re a vergilio dictum est aeneidos libro sexto :Post iam collusi cineres, et summa qui oti, Reliquias omo , et hitarum Doere huillam. Pu L. 5a. ex eo cerussa nascitur Calet est aut oviles plumbi, quae in eiusdem superficie si longo humoris alla-
quin imum quoquo non sit insalmhro Aut abundat particula negativa, aut scribendum est salubre. Et prior quidem seriptura mihi videtur esse genuina. Pulia
284쪽
mus accipere, quod palloribus occupatos habent
corporis colores; namque cum flandendo plumbum statur, vapor ex eo insidens corporis artus, et in dies exurens, eripit ex membris eorum San
guinis virtutes. Ita quo minime sistulis plumbeis aqua duci videtur, si volumus eam habere salubrem: Saporem quoque meliorem ex tubulis esse, quotidianus potest indicare victus, quod omnes extructas cum habeant Vasorum argenteorum mensaS, tamen propter Saporis integritatem sicli-libus utrantur.53. Sin autem sontes non sunt, unde ductiones aquarum suciamus, necesse est puteos sollere. In puteorum autem fossionibus non est contemnenda ratio, sed acuminibus solertiaque magna naturaleS rerum rationes considerandae; quod habet multa xariaque terra in se genera. Est enim
tali reliquae res ex quatuor principiis composita: et primum est ipsa torrcna, habetque ex humore aquae sontes: item calores, unde etiam Sulphur, alumen, bitumen nascitur, aerisque Spiritus immanes, qui cum graves per intcrvenia sistulosa
por ex eo insidens corporis artus, et in dies extirons t Non insolens est insidore aritis. Livius lib. a. Beli. Punie. Mago lactim monstrabis, quem insideatis. PONT. qtiod omnes ex nucius cum habeant sortim argenteorum mensas j quota pars invenitur, quibus ista argenti eo-pia λ Non omnes igitur. Quam pro Omnes ex Poue. hominos. xitium antiquum videtur, nam Compendii Adielitiee . Aueior exseripsit fere omnes, quod est eoneoetu sae lius. PONT. 'asoriam argenteorum mensast Mensa Iloe loeo pro abaco dicta est, id est pro mensa vasis potor is, aut escaritaeontinendis aceommodata. Pnilia 53. aeris e visu tis immanes j quos Churonios antiqui et Araelaus praesertim
nominavit. Eos nune noseimus Dominea a mephitici atque aeeurale imitamur nomine gas acidi earbonici. Lueernae
285쪽
LIBER VIII. CAPUT VII. 28 iterrae perveniunt ad fossionem puteorum, et ibi homines offendunt sodientes, ut naturali vapore obturant in eorum naribus spiritus animales, ita qui non celerius inde effugiunt, ibi interimuntur. Hoc autem quibus rationibus caveatur, sic crit saciundum. Lucerna accensa demittatur; quae si per- man Serit ardens, sine periculo descendetur. Sin autem eripietur lumen Vi aporis, tunc secundum puteum dextra ac sinistra des dientur aestuaria:
ita quemadmodum per nares spiritus eX aestuariis dissipabuntur.54. Cum haec sic explicata fuerint, et ad n quam erit perventum, tunc puteuS ita sepiatur
Structura, ne obturentur venae. Sin autem loca dura erunt aut in imum Venae penitus non lae-
demissas expoesmentum optimum est,nem qui aer alendae flammae ineptus est, idem respirationem cohibeL Ignotum quidnam id sit ex quo gas aeidum earianteum animalia interimit, praesedit m attendendo, quod primum asphy-xiam, tum vero post brevem moram mortem indueit. Bemedium aptum videtur ut si lucerea extinguatur, a stuaria seu spiramenta aperiatitur tu i eo proximo. STRAT.
t ibi hominos offendtimi fodientes
Libet de hae re Palladii verba aseribere ex ith. I x. eap. I x. In fodiendis, ait, puteis cavendum eat fossorum periculum, quoniam plerumque terra. aulisphur, alumen, bitumen educit, quorum spiritus misti anhelitum pestis exhalant. et occupatis statim narthus extorquent animas, nisi quia sugae sibi velocitata luccurrat. Prius ergo quam deseenda-
tue ad intima, in eis Ioeia lueernam ponis accensam, quae gi ex ineta non fuerit, periculum non timebis. Si vero extinguetur, cavendus est loeus, quem spi ilus mortifer oecupabiti Quod si alio loeo aqua non potest inveniri, dextera laevaque puteos fodiemus, ustiue ad aquae ipsius libramentum, et ab his soramina lune inde patefacta, velut nares, intus agemus, qua nocens spirituae aporet, quo laeto latera puteorum structura suseipiat. Tradit et hoe Plinius lib. xxx . cap. tu. PB L.
menta, et veluti nares. per quas gravis spiritus relaxetur. Pniti. 54. trario pia tis ilia sepiatur struis crura, ne obturentur oenae Ex antiqua forma sic: t e sepiatur structu. , n C obturentur Menae. Porre.
aut in imum renae penutis non fum
286쪽
rint, tunc signinis operibus ex tectis aut a supcrioribus locis excipiendae sunt copiae. In signinis autem operibus haec sunt facienda: uti arena primum purissima asperrimaque Paretur: caementum de silice frangatur ne gra ius quam librarium: calx quam vehementissima mortario mi-
ex leuis i Pro tritis seribendum iidetur, quini in aliquibus e teibus legitur
tectis, eausanaque erroris suisse, quod signinum opus testis tusis fiat; quorum librorum scriptionem adjuvat Vitruvius libbri quinii capite nono, eum ait: Aquae fossuris puteorum, et de eoelo repentinis tempestatibus ex tegulis recipiuntur. Sed enim et praesentem tueri posse videmus, testas pro emtitis interpretantes, uti et idem usurpavit libri secundi ea- p te Oetavo. De ipsa autem testa, inquit, si sit optima, seu vitiosa ad struincturam statim nemo potest iudieare, quod in tempestatibus et aestale in te elo eum est collocata, tune si frma est, probatur. Paulo post, ergo quae non in tectis poterit pati laborem, ea non poleat in struetura oneri serendo esse firma. Praeeepit, si sons deesset, ut putei sodiantur. erumtamen quia Baepenumero evenit, ut nee id suee dat, aqua . ubi altius es di e plumeia, evanescente, rei tam necessariae eonsulendum putavit cisternarum eo in atructione, in quas ex teeiis, areave aquae pluviae colligerentur. Perplaeet Ρabiadii Iltililii praeceptum l. I. C. Tura. anguillas, piseesque fluviatiles mitti in a, parcique eonvenire, ut horum natatu aqua stans agilitatem currentis imitetur. vide reliqua. Psita tunc signinis operibus ex tutis lΗoe loeo, ut patet, cisternarum cora atroclionem doeet, ubi ellossis puleis in loeis duris, venae penitus non fuerint in imo. Quae lamen eisternae a. quam percolatione non purgant, sed utique subsidentia et stagnatione limo deposito, idque si loea duplieia aut iriplicia saeta suerint , puriorem aquam reddet. Quod si nondum limpi. da eolligetur salem addi neeesse erit, de quo aquarum remedio interpretes, praeter Philandrum, qui Palladium ad- dueit eadem praeeipientem, nihil docent. id. Exere. πω. STMT.
ponderis unius librae. Sie lib. vir. e. m. vocat centenarium lapidem. Sio Columella l. xii. eap. Llix. libraria sint . Idem lib. m. eap. xv. quinque
librati pondias lapidis dieit. Puit .
lx puim oehementissima mortiario misceamr, ira vi quinque Parin armnae ad dia s calcis respondeam: m-turio caementum ad tur e ex eo pa
elutis limois Jerratis j Multo pauet
ra in eodd. calx quam Dehementissima mortiario mista, ita uti quinque partes arenae ad dNas calcis res on-d M. Eoruis fossa ad Iuram mmatii radinis quoa ori fiatim , calcetur etibus ligneis ferratis. Porre.
287쪽
sceatur, ita ut quinque partes arenae ad duas calcis respondeant: mortario caementum addatur: ex
eo parietes in fossa ad libramentum altitudinis suturae depressa, calcentur vectibus ligneis serratis. Parietibus calcatis, in medio quod erit terr
num exinaniatur ad libramentum imum parietum: et eXaequato Solo ex eodem mortario Calco tur pavimentum ad crassitudinem, quae constituta fuerit. Ea autem loca si duplicia aut triplicia facta fuerint, uti percolationibus aquae transmutari possint, multo salubriorem ejus usum em- cient. Limus enim cum habuerit quo subsidat, limpidior aqua siet, et sine odoribus conservabit saporem: si non, salem addi necesse erit, et cxtenuari. Quae potui de aquae virtute et Varietate, quasque habeat utilitates, quibusque rationibus ducatur et probetur, in hoc volumine posui: de gnomonicis Vcro rebus et horologiorum rationibus in sequenti perscribam.
mortario miserat- Ilio pro Ioeo, transeat maxime pura aqua. PniL. ubi arenatum rutro subigitur, quod an- Ea anum Ioea si duplicia i Hoe autea monuimus, accipitur. Sed quod sta- tem apud Belgas usitatissimum esL Sed tim εequitur, pro arenato interpreta- eum elaternae subterraneae et camer mur, cum ait: mortario caemenitim tae sint, atque aqua frigidissima, piscea ad tur. Pui . in iis vivere non possunt. LA T. Ea mea si dupliciis avi eripites in salem addi nincesse erit, et exem-cia Dormi l Plin. lib. xxxvi. e. xxiii. rii Seriuit Palladius lib. II. cap. IX. de eisiernis loquens: Utilius, ait, gemi- aquam, si l mosa fuerit, salis admissonas esse, ut in priore vitia eonsidant nE eorrigi. Pu L. quae, atque Per colum in proximam
289쪽
EORUM QUAE IN HAC SECUNDA PARTE
TERTII VOLUMINIS CONTINENTUR. LIBER SEXTUS
CHur I. De diversis regionum qualitatibus et sariis coeli aNectibus secundum quos sunt aedificia divonendia ocipnT II. De aedificiorum ρri torum ρm Ortionitus et mensuris . ,,C1pux III. De caris aedium MCLpvT IV. De astiis et tablinis eum dimensionibus et Ummetriis
tapo V. De tricliniis es oecis hexedris et pinacosi is et eorum dimensionibus MCApin VI. De Oecis more Graeco is Capuae VII. Ad quas coeli regiones quaeque aedificiorum genera spectare debeant in usui et salubruati iam idonea . . . . MCApuT VIII. De priuatorum et communium aedificiorum propriis lacis et generibus ad quascumque personarum qualita es c uenientibus Capuae IX. De rusticorum aed clarum rationibus et mu arum ραρο tium eorum descrimi Mus atque usibus . , sCAPUT X. Da Graecorum aedificiorum eorumqua partium ἀνω tione atque disseremitus nominibus satis ab Italicis moribus et ingus discremntibus scisur XI. De sermuria et findamentis aedzscio iam is
Praefatio . Pag. θ5 Caput I. De ruderatione commode perficienda is Ioa
290쪽
C sux II. De maceratione calcis ad arearia ροσα et torica ρσ- scienda Pag. IIέCApur III. De camerarum dispositione trullissatione et tectorio ivere M 117 Cipuet IV. De potitionibus in humidis locis , . . is 133 Cisur V. De ratione pingendi in aedificiis se a 39CApur VI. De marmore quomodo ρaretur ad tectoris 349CAsuet VII. De odoribus et primus de Ochra is 15 Capuae VIII. De minii rationibus . ' is 153CApuet m. De minii te reatura , I 63CApux X. De coloribus qui arte furit is 169CAPUT XI. De caeriari te erationibus . TRCapuae XII. Quomodo fiat cerussa et aemgo et sandaraca . . . 17SCHur XIII. Quomodo De ostrum colorum Omnium factitionum excellentissimum ,, 179 CDux XIV. De ραγ-eis coloribus is 183
Praefatio Pas. 393Capur I. De aquae inuentionibus is uo C1po II. De aqua imbrium ejusque inrtutibus is a Iociso III. Da aquis calidis et quas habeam inres a disertis me. talias prodeuntes et de Mariorum fontium, D miniam, lacu
CouT IV. De ρroprietate item non Eorum Iocorum et fontium . RST ANT V. Da aquarum experimentis is usi a CapuT VI. De perductionibus et libraticinibus aquarum et instrumentis ad hunc usum is a6έcιν' VII. Quot modis ducantur aquae is 268