Victoris Fausti Veneti Orationes quinque eius amicorum cura quàm fieri potuit diligenter impressae.

71쪽

est numerus tantaque copia, ut etiam Didymus ille gramaticorum nobili si mus, quo ne mo plura litteris tradidit aliquid uisus sit quandoque nescire tam autem necessaria est earum cognitio no huic ossicio tantum .uerum, uniuersae hominum uitae, ut sine illa quantumuis annosus sinex quemadmodum Aristoteles ait puer esse uideatur at non solum multate

gerit necesse est qui tantam personam sustineat, sed etiam multa uiderit.atque in re praesenti cognouerit.bene magna terrarum orbis parte peragrata, Ut non tantum exhedris aut ambulationibus commentans secum semper institcrii ue

rum etiam ad res gerendas domi forasque ali quando accesserit atque in iis fuerit parumper, non sine laude uersatus . Ciactit ali quis fortasse.multi litterarii professores .uelio stris temporibus extitcre . qui magna opini ne magnaque apud sitos dignatione agerent,

quum tamenis eis,nihil praetcr litteras neq; cultum neq; omnino ingenuum esse uideretur primo tu mihi eum liti manitatis prosessorem idoneum probes, quando ita uocantur haec studia. qui magnam orim partem, quae hominum

iunt & ab hominibus quotidie fiunt, nun

72쪽

ORATIO

qua attigerit e deinde tu sanae mentia homini bus persuasum iri posse arbitreris eum. qui in quotidiano sermone uulgari inquam hoc at que uatico . rudis ac pene stupidus reperitur, graece aut latineriti icquam quod elegans sit atque egregium solere conciperes imperito rum dc populi mihi crede . sunt ista iudicia.

nam uulgus hominum fere in ea opinione uersat hir, ut eum qui nihil unquam praeter testudinem aut cancellos aliquos uidcrit, quo inci ptior sit eo magis eruditum existimet quasi uero ille ingenium in libris legendo uelut apis a culeum in morsu posuerit totamque animi uim perinde ut calceos deambulando studio/rima assiduitate contriuerit uerum sit ita ut plebecula iudicat poteritne aliquis ut inde incise

pia Hesiodi aut Maronis georgica recte intelligere qui ruri non sit diu multumque uersatus poterit aliquis nauigati Oem lysiis aut Aeneae.

uel longos illo argonautarum errores animo

capere qui non nisi subductas aut stites in anchoris nauesac primos fluetus de littore sit conspicat his: poterit ille qui tanquam domo pe/dem extulerit quem semper galli cantus nun quam buccina excitarit, qui ne suspicari qui dem

73쪽

dein potest qualis sit horribilis ille fremittis ca/strortim, d quanto animi motu fortissimum quemq; assiciat armati hostis conspectus sit gularem illam Achillis aut aliorum Heroum uirtutem cogitatione metiri poterit denique ille. decorum grauis praesertim alicuius perso nae, quae praecipua uirtus est poetarum ullo pacto agnoscere qui nullum regem nisi picthim. nullam curiam .nisi uacuam uideris aut orbis situm, regionumq; naturam, quod professio

nis huius fundamentum est maximum certa ratione ac forma tenere, qui non multorum hominum urbes .atque etiam mores .ium inter

nauigandum.tum in itinere faciundo perspexerit Z fit enim peregrinando.ut quum multa ui deris quandoquide nemo omnia potest quae supersunt cuiusmodi sint coniectura facile colligas oportet igitur innumerabiles propemo dum paginas uoluerit 3c multorii pariter fon/tium aquas gustarit, qui ad poetas rite enarra/dos accedat siquidem illi .nihil fere aliud agere uidentur, quam.ut uarias hominum uitae ma/gines. totamq; humanitati essigiem carminibus suis ueliit ingenti quodam speculo red dant atque.quum haec quidem per se uideantur esse uel maxima.quaedam tamen iis multo

74쪽

ORA TIO

maiora in publico poetarum interprete deside rantur . primum nego quenquam diuinum illud nescio quid.quod poetarum est proprium, posse cognoscere qui nunquam phoebi domusarum spiritu afflatus,internisq; quibusda men

iis uiribus excitatus, politum aliquod carmen ediderit immo uero cotra potius ille derideat ac prorsus nihil faciat Bellorophotem et Perseum per aera uolitantes aut per summas ari. stas currentes equos aut Iouem de excelso uertice Olympi,totam hanc mundi machinam e lut ductario fune suspendentem dc alia mere poetica cui nulla cum musis atque Apolline,ntercedat consuetudo . quod sane non arte,non exercitatione non alia ope humana costare,sed nonnullis tantum diuinitus datum esse cense tur . deinde.qui possit alius de tot tantisq; rebus quas poetae uel destinato, uel ex occasione at tingunt ornate ac copiose diserere,quam uerus orator hoc autem quantum si ne uulgus qui dem ignorat quippe quum nullius rei maior quam dissertorum in sua lingua hominum.&esse dicatur. dc semper fuisse penuria uix ferre uidetur posse humanum genus tantam animi

contentionem, ut eXterni homines hac tempe state, latine, aut etiam graece,quae uelint eloqui

75쪽

SECUNDA ac

possint idque germanoritiodam sermoneso, mano uel Attico dc Certe, ut rus ice ac imperi te loqui nemo non potest, ita eleganter dodocte non nisi eruditissimus quisq; dicere cosue uit . quόd si forte aliquem inuenias, qui uel omnia legerit,ac quaecunque olim uiderit at queaudruerit memoria complectatur, dc tameapti sermonis dignitate altero uelut oculo careat protinus tibi prae illo sordere immo nihil ad illum es se videatur.qui facili quodam,& pu ro dicendi genere instructus in hunc locum a scendat non enim quisquam benedicit.nisi qui prudenter intelligit nec unquam aliunde uel mediocris dicendi facultas. quam ex multipli ci rerum cognitione . assidua styli praesertim exercitatione diuturna ueterum dictionis obseruatione ac perfecti alicuius oratoris imita/tione comparatur propterea quemadmodum aes aut argetum probari solet indice lapide.ita eruditum hominem dicendi facultas una demonstrat . Postremo quanta debet esse me

moria,is . qui quotidie alia atque alia ex hoc lo

co pene infinita recenseat. 'nam ut caetera a

ceam, uix credi potest ab eo qui non sit expertus , quantam afferant dissicultate in recitandis historiis uel ipsa locorum atque hominum pro

76쪽

pria nomina, qtiae tot plerunque ob auctorum uarietatem simul coguntur, ut, descripto legentem, nedum memoriter pronunciantem,

impediant. tam utiq; sine ui quadam memoriae prope diuina commode quisquam obire possit hoc munus,quam claudus in stadio uincere. Enarrationi iugitur me datio. quae duplex est.

partim enum,qui poeta S,aut caeteros quoq; scri plore S terpretatur e variis auctorum opinionibus quas adducit. alias reiicit . alias admittit rationem afferens atque argumentis ostendens

quare id faciat partim siquid est uitiose descriptum, ut naulti errores in libris uel librario μrum incuria uel temporum iniquitate, uel ar rogantis alicuius litteratoris temeritate inole scunt codicum multorum collatione castigat. nihil de suo addens.nihilq; detrahens. nisi ad faciendum euidenti quadam dc certa ratione cognoscat aut quae omnino corrigi non possunt, notare tantum satis esse existina at quod nimi. rum tanti ingenii opus est.tatiq; in litteris usus. ut plaerique facilius ex se aliquid cum laude coponant quam citra offensionem, quae in alie nis scriptis sunt manca .rcstituant. His accedit iudicium sine quo caetera quantumuis imagna uelut nauis sine remigio aut instar corporis

77쪽

sne spiritu esse vidcanitar utpote quum eo quas instrumento cuncta suam dignuatem obtineant, ' quae summa putantur, exeo maXI me pendeant etenim grammatici se tera quadam

dc platae censoria grauitate ita de antiquis scri ptoribus iudicant.ut aliis primas dent aliis adiamant tum si qua falso inscribantur, ceu quae in alienam familiam irrepserint, cum nota in de remoueant poetarum autem singula fere carmina ponderant. 3 quae minus probantur, uel signant inducta linea, uel etiam penitus au ferunt tantumq; sibi licere arbitratur, ut Homero ipsi uersum addere interdit turpe non duincant hinc.illa digladiatio Aristophanis Aristarchi Zenodoti Cratetis. 8c aliorum qui quod ipsi aliquando facere coguntur.in aliis ferreno possimi nempe magni illi auctores , quos a pientium omnium consensu merito admira/mur atque suspicimus, ut homines de ipsi non omni prorsus labe caruerunt proinde gram matici quae in eorum uelut pulcherrimo corinpore affecta sunt. aut resecant, aut Certe non nunquam supplemento aliquo sanant, ut sal.

tem in iis plus aliquanto quam ipsime aucto/res sapere uideantur dissicillimum profecto

78쪽

id ac longe rarissimum adeo ut quod iudicium uocant, in dubio sit utrum uis quaedam animi singularis,an muliae simul artes .ec longaeXer citatio pariat Caetcrum licet haec atque alia complura loci huius amplitudinem satis ma/nisest demonstrent.illud tamen luce clarius indicat ac sine ulla dubitatione ostendit nihil in 'ter mortales dissicilius obtineri.ac maiori cum

s labore tentari.quam ut quis dici possit uere lit l teratus quόd quum in omni studiorum gencre , satis multi quotannis apprime docti evadant.

uix unus aut alter fere singulis aetatibus queat reperiri . qui hoc ossicio rite fungathir quot enim e Patauinis istis nobilibus scholis quotidie propemodum dc iurisperiti, dc peripateti cae sectae philosophi tolerabiles saltem emer gunt ' quot in Insubribus ad Ticinum c 'quot Bononiae e quo in latio e quot in Hetruria

ut omittam interim transalpinas nationes quae in his iam cum omni antiquitate conten dunt iidemus autem qui publice cum di gnitate poetas atque alios antiquitatis aucto res enarrent latinos quidem paucos sed qui

graecos etiam,toto terrarum o bestii duos. at/qui,constat eos qui uariis litterarii in studiis

79쪽

mancipentur simul omnes prae aliis esse perpaucos non quod minoribus quam caeterarum artium studiosi praemiis excitentur . sed quia summis aliquot difficultatibus ceti obvallatast illa cognitio quas certe non nisi strenuus quisque rescindat nanque,ut imperatorias ar tes, quibus semper maxumus honos est habi. tus .cum litterarum scientia comparemus multi boni imperatores extitere, qui non fere pri iis didicerint castris locum eligere aut aciem instruere.quam in hostis cospectum uenirent, ut de Lucullo accepimus multi paternis amicitiis usi prius nomen imperatoris adepti sunt, quam scirent quides set imperare ut de Octa uio Augusto est memoriae proditum . quin etiamuli corpore imbecillo, ita ut lectica ferren tur, atque adeo multae mulieres, ductu, cau/spiciis luis res magnas quandoque gesssierunt

nemo autem in litteris ualde profecit, qui non in earum studio sita ineunte aetate uersatus nemo qui non suo magis labore,quam alieno sit usus memo non corpore patietissimo.atque optime natura compacto nec tamen duro ac horrido nemo non animoabcralissimo at

que a uitiis , dc uoluptatibus etiam remoto ut

iiii

80쪽

ea praeteream,ritiae sunt fortimae potius pro pria, Ias teporibus ac in ea urbe nasci quibus dc ubi potisanaum litterae uigeant libros habere

cum Optimos tum etiam plurimos eum nan

cisci magistrum, qui docere possit ac uelit iis frui sodalibus , quorum beneuolentiam studiorum similitudo conciliet iis societatibus carere, quae prauis moribus inquinatae iuuenem a studendo auertunt quae sane omnia, paucis. dc raro Contingunt quapropter tantum cruditi homines caeteris praestant quanto maiori cum

dissicultate quod cupiunt,assequuntur at plus aliquando militaris quam litterarum studiosus homo reipublicae prodest . quis negat i immo, plus etiam refert baiulos esse Venetiis quam citharoedos, repeririq; multos, qui graecum ex Achaia frumentum aut uinum e Creta insulauehant, quam qui graecam possint agere fabii iam ueruntamen non quantum quisque utilitatis in publicum asserat sed quati ipse sit.spe

clare debemus . magnum est igitur quascunque litteras scire, maximum autem quod ex earum pene omnium cognitione Constat. tan tam personam.quanta grammatici est publice

sustinere quid ergo id non latine solum sed