Ioannis Rhodii De acia dissertatio ad Cornelii Celsi mentem

191쪽

ram significat. Sic enim apud Coelium Apicium, adulatricis Medicinae artificem dc gulae magistrii, Lumbuli confluuntur. Idemi aperti praecipius ar- m in eis. cies glires, cirsutos in tegulam positos mittes in furnu . , δ' Quo sensu alibi dixit: Porcellum praeduratum implebis, fibulabis insportella ,seruenti otia submittes, coctobulas tolles. His vero quid manifestius Z Cu-pedinarii identidem nostri quotidianis exemplis abunde satis ostendunt, merum suisse linum acu tractum , quo fartum stringebatur. Sed quid Latinos aut Graecos , quibus humanae valetudinis cura incumbit, ultra testor λ Duris etiam assueti Remediis, qui iumentis manu auxiliantur, hic sese mitiores praebent. Sic enim ApSyrtUS in Me Z.2. C., r. dicina Veterinaria, ubi de Castratione Equorum:

pones duas utrins Fibulas lineas, aut sannabinas. Idemque de Humana castratione sentire videtur

Brunus, dum jubet Sui vulnus . Rogeritis in Her- Chir.M, .niae Carnosae curatione clarius: Oscheum suatur . et e . . , , Graeci, ait Celsus, Scrotum nostri vocant. Ha- L. . c. o. rum vero formam ac vetustatem declaravit Albu-calis de Cur. Ramicis cum Vite: Fige in vasis acum , Chis. p. 1.

tu qua sit filum duplum. &c. Deinde ccipe acum, Vu in qua solum grossum jactum licinium ex decem f-lis. Tum de Molli cat. cutis Testicul. e grega duo C .cr. labia cum Sutura. Et mox: sue tribus J cturis, aut quatuor. Rationem optime attulit CelsuS: neipaου- L. C.' . 13. T a cis

192쪽

i 8 DE AC IAcis, ne parum glutinentur , longior fat curatis: ne imultis, ne inflammationem augeant. Nec ab his di- scedit AEgineta de Leonide in Scroti laxatione:

ραφως τα vulneris oras Saturis committebat

Zρς.ςθ- Et Celsus ipse orae scroti Suturis inter se committendae . Has autem eidem fuisse Fibulas patet, quando addit: ubisbulaesunt, hae incidendae. Cui opi- , Ic. . nioni adest Eros siue Troiula: Rupturam inter anω mul am tribus locis mel quatuor siuimus. Quod Celsus aute Scroto Suturam Fibulae titulo praescripserit, id cuiuis vulneri optime convenit, Hippocratis imitationei qui uno exemplo brevitatis studio quid agendum in memoriam reVOcad.

XIII.

doctrina Rationibus stabilitur :

ciae Materia innote cit.

QV ndoquidem igitur meliorum omnis ae

tatis Scriptorum liqc denso agmine a nobis stat consensus unanimis, quorum sti fragiis tota lis dirimenda ue si quis unius sequitur se

rentiam, nonne injuriam infert ceteris ξ Tanti-Iae adversa unius Guid. Cauliaci sententia, ut animum abducat a Veritate . quae in omnem partem

sui semper eadem est Z Absit credam eruditorumquemquam tam imbecillis ingenii, ut serio ei aures praebuerit i sed, quod ingenue profitentur qu, dam a

193쪽

dam, amici & animi gratia ingenio lusisse. Hi

tamen affectui nunquam sic indulserunt, ut non veritatem in pectore foverint, quae remoto Verborum involucro facile in luce producetur. Enimvero, si Sutura, ejusq; pars ipsa Acia, ex aliorum sententia veteribus fuit metallica, quod Fibula talis esset ; eae profecto ejusdem cum Fibula ordinis erunt: Fibulae vero Chirurgicae nullam esse cu metallo assinitatem, satis super ii monstratu hactenus. Deinde, si ipsorum etiam confessione ea de Suturς Fibul q; Materia, quς est A esse unde utraqcomposita; jamq, Acta olim fuisse Linu seu Fitu intortu cuCelso plures omnesq; fere DoctoreS una mete sanciutirationi utiq, consonu erit,non magis Fibulam Chirurgorum , quam Suturam fuisse Metallicam: quum oppositorum uno posito reliqua tollantur. Aciam vero omnem non fuisse ex metallo, vel

hinc liquet, quod necdum ab ullo sine Principii

petitione ex Acta probatum fuerit, Celsi temporibus Suturam filo metallico confectam,sed lino saepe, imo semper. Praeterea, quum Fabula Suturae sit materia consimilis, nec ulla apud priscos melioris notae Gr cos aut Latinos Medicos Sutura ex filo

metallico imperetur, utraQ, a metalli consortio aeque abest, neque Fibula Vulneraria Sutura cum Acia erit metallica ; sed Acta ratione usus, quem Celsus patefecit,de Lino intelligenda erit. Suturam

enim, quae acu lino seu filo circumscribitur, ea Acta

194쪽

i T. I d. c. 7.

Acia molli optimam pronunciavit Autor sagacissimus. Neq; tamen in transversum agit iteratus toties Fibulet morsus. Siquidem & Linum mordere fassus ipse. Vt neque absurdum inde fuerit, Linum Fibulae partem confecisse. Quam si ex metallo

concinnandam is putasset, citius cutem ruptum iri, quam illam nimis raram non continere, Veritus fuisset. Imo ne Infibulatio quidem peracta sine pr via fili ope:quod metallicu no fuisse indicat distincta Fibulς Comicae metio, cujus Materia h1crepetere supervacuum est Celsus igitur,ut suspicantur eruditissimi quidam viri, Fibulae nomine nequaquam Glutinum intellexit. Hoc enim quod in Glutinatione Vulnerum exigit ille nihil ex carne comprehendit, minusque Venas, quod in Ramicis Curatione necessarium , quum eXtrema tantum cute haereat, corporique mitius insidat. Neq;

cutem h1c transit acus: quum Glutinari ,& Acutrajici apud diligentissimum scriptorem diuersi sint disertissimis ipsius verbis: Si cartilago in eo quod incisum est eminet, excidenda est . N i enim autglutinatur, aut acu trajicitur . Glutinari itaque nihil aliud est, quam coire, ac uniri. Hoc autem Glutina latium Medicamentorum beneficio , atque inprimis Emplastri specie, essicitur: a quibus distinctum omnino Glutinis usum Celsus tradidit. Laxiori tamen significatu idem Glutinare vulnus, tu Suturae,ium Fibulae esse voluit. Sed nec Vinculum Glu-

195쪽

DIs SERTATIO. I s I

Glutino adhibitum , quemadmodu in Sutura & Fibula , unquam mordet, quandoquide interjacent pittacia : eandemque ob causim parum refer litiae Acia nimis tortat quale in Sutura & Fibula unice vitandam monet. Nec qui Celsi metus) vehementer ossicit, aut cutem abrumpit: quoniam acuS corpus non transit. Sed nec alia inter Fibulam S: Glutinum proportio magis conspicua est , quam haec potitiimum, quod Glutinu vulnus patiatur esse latius . Quae tamen proprietas admodu communiS. Nec iane id contingit, quod laxatis filis totum Vubnus aperiatur, sed ob punctorum distantiam. SecuS enim, quum Suturς ad majorem vulneris unionem quotidie non solvantur, sed per aliquot dierum intervalla, a congesta tantisper conclusi puris copia & acrimonia per moram contracta,glutinatio tardior foret. Glutino quidem, ob communemuniendi rationem, Fabulae similitudinem non de- nego . Celsi nihilominus aliam fuisse mentem, ex

iis quae passim dixi exploratissimum est. Quid plu

Honestam ad causam tria verba scient.

196쪽

172.

recensetur.

ACriori potius examine penstanda nunc

Venit opinio, quam Eruditorum judicio suppressam e Guidonis cineribus excitavit nuper Alphon sus Nun neg summae peritiae Amclinater , qui Acum, vel aliquod Metallicum, ACIPE nomine intelligit. Eam initio quamvis non Viderim , clarisi. t. men Gabrielis Naudaei indicio ab eruditis nostri seculi viris satis speciose propugnatam accepi hoc potissimum fanda meto, quod

Aciam universae disquisitionis argumentum ex consequenti Metallicum essiciant. Etenim quoniam huius sententiς autores Fibulam cuJUScun que generis, etiam Vulneribus dicatam , aetate in Celsi ex metallo fabrefactam statuunt ; Suturam atque adeo Aciam ejusdem naturς fuisse arbitrantur , quod Vtraque non minus, quam Fibula, sit ex metallo. Cujus rationis momentum etsi minime ignotum ex iis, quae de priscorum Fibula, maximeque de Vulneraria , ita perspicue dicta sunt , ut ipsa etiam Acia absque negotio inde satis innotescat: ad veritatis tamen notitiam, haud minori diligentia, quam hactenus Fibula,pervestiganda porro erit Acta . De hac quidem nihil cogitasse accuratius Medicos Polyhistores, Mercurialem,

197쪽

Ca natum , Talentonium cetero S ilhuyus literatu- viros ino nec ejus,pr ter R. Stephanu, ac Turne-bu,post eriores Elymographos distinete meminisse, nulla mihi alia videtur causa , nisi quod ipsa ut Artificibus notam, & appellatione Celio quide cum

paucis peculiarem, usu vero commune reliquis, ad disputatione vocare noluerint, Galenum imitati; qui judicat de Nominibus ne contendere bouestum, D, y;-Lnei curiosum esse, sed praelitare diversitatibus rerum in istere 1, in quibus si quid peccatur , ingens aegrotis da

mnum malum , provenire. Quod vero Fabritius ab Aqua pendente prster Tornesii editionem cum Cesareo, Ronsseo, & Hieronymo Rubeo, post Pantinum, apud Celsum pro ACIA legendum pu' 1 , citaret cu, quemadmodum sua quoq, manu editioni adjterat Rovillii, quς penes me est , id potius ab ingenio profectum, quam ullius libri antiquioris vel calamo vel formis scripti adminiculo. Id

quod cum Tagaultio Vestalium quoqi servata co- L 3 C, 3. muni lectione animadvertisse credo. Verisimilenamque fuit librarium linguae imperitia Vocem sibi ignotam in faciliorem magisque familiarem mutasse. Nullum tamen emendationis in vetustis odicibus M. SS. exstat vestigium : cujusmodi in vetustiori Florentino eratis prioribus literis non raro deprehendi. Nihil ergo favet ei corrupta Celsi lectio, quam pristino sermonis vigori asSerunt m Cliora volumina, in primis Magni Ducis Hetruriae,

198쪽

in D. Laurentii Bibliotheca Medicea Florentis: repositum : in quo ut in reliquis omninus ACIA legitur. Lautem berg O tamen e la quoque apud

Veteres cccurrit. Ne fortassis multum a Vero alienum erit, vocem hanc Veteribus Romanis popularem ab elegantiori sermone: distinctam , vel si maVis plane Italicam , confluentibus ex diversis io .cis in Urbem multis inquinate loquentibus per servos primitus medentes irrepsisse, a C postmodum neglecta ad Latinae majestatem lingua Volsca, Sabina, Hetrusca, ob singularem usum perman-D Η ib. sisse Quo modo, quae A pulejo Itala, nobis peni tus Latina sunt stirpium Synonymae quod, ipse ista'. cum Quintiliano forsan pleraque Italica , sive vul- o aria , pro Romanis habuerit: inter quae tamen idem Romana quaedam nominatim recenset, quae hodie pro Latinis non agnoicuntur . Sic. h. VarroniSaetate Mediolanenses vitium in arbori-λ- C. 3. bus Traduces vocabant Opulos: Iugum vero in Vi

'' ne iς, diversis nominibus omnibusque Latinis appellabatur : Pertica scilicet in Falernos rundo imhrpinoi Restes in Brundisino; es in Mediola.

nensi. Annitendum quidem ut VOX plane Roma na videatur, non civitate donasa : hul US tamen generis etiam lic die apud castigatiores Latini sermonis scriptores non paucae sunt , maxime Vero in eoru numero, quos postremae inter antiquos aetat1S

ι deprehendimus. Ita Caelius Apicius: auum codi is si ' fuerit,

199쪽

suerit, saet auo calido in Volves gruem - Item u' , , ierem elixumfer Ventem savano mundo exsiccabis. Cujus mentem nemo assequetur , nisi Hispanic elinguae peritus, laeti Savana linteum aut mappam denotat. Hispanoru vero est V pro B. Alii nam ii Latinorum Sabanum protulerunt. Qu3 ratione Theodorus Priscianus de dolore Colico, dc Iliaco: I., C., . Si adhuc doloris molestia perseveraverit, phlebotomu adhibeo , perseverando tamen fricationibus , vel sa-banis calidis . Inde Caroli Avantii viri pariter ingeniosi atque eruditi non levis mihi visa est conjectura , Hispaniam sui se Apicii patriami unde liber ejus facile transvehi potuit in Megalonam intula,

ubi principio repertum ferunt. Scio equidem is hoc etiam nomen posterioribus Graecis aliquando usurpatum , sed ex alieno fonte, quemadmodum Romanς civitatis alia, quorum mox quaedam a exempla producentur. Adeo invaluit autem in Lanationibus vocabulorum comutatio , ut apud Medicos Italos lingua calamoque Latiali non prorsus incultos nihil voce Petia hodie vulgarius. Celsus

tamen Linteolum, de Panniculum dixit. Qualiter a b .pa8.

apud Riolanum sermonis Gallici idiotismo Sutura peletarior ii, quq Guid Oni Caul iacesi, dc Gerardo Cremonens Albucasiis interpreti pelliparioru est ;quos Plautus pelliones nominavit. Quin etiam ple- M. Di beios elegatiori Romanoru sermoni Latino vulga- 'rem olim permiscuisse, e Ciceronis Bruto liquid u. V a. est.

200쪽

est . sui si nonnunquam en Mnt, non est mirum Etenim illi qui primi nomina impositierunt rebus orsitan in quibusdam sunt lapsi. Absit itaque laesae Latinitatis reus agatur hoc nomine Celsus squandoquidem nec alienis abstinuit ipse Hippocrates, cui Lbuit cum P e medio Scythis familiari Assectionis

quoque nomenclaturam Graeca urbanitate insign ire, quando diuturnam in Articulos fluxionem v nominat, quemadmodum bene ad Hollerti In Enar. Praxin notavit Duretus: etiasi Hippocratis autori-

no interprete Hippocratis optimo diuturna huic apsi circa Articulos affectio. Nimirum, Hippocrate S nomina quaedam aliquo modo propria sibi fecit, vel transferens a consuetudine, vel figuram acco in re, o dans aliam ; ut in f xpositione obsoletarum Hippocratis Uc cum morauit Galenus, Praeceptorem in licc imitatus non sine Sectatorum

vel quod Saraceno placuit Praecoqua. Ita Paulo AE- onctae φάσκα, Pscasule Pusca Octavii Horatiani,vcl secundum eruditiores Theodori Prisciani, scriptionei si υτ i , ZEta: ne plura memorem. At sine notabili sermonis prodigio, obliterarum Mutarum ac Liquidarum permutationem orationis harmoniae familiarem. Sed Romana etiam seu

mere