Medicina Salernitana, id est, Conservandae bonae valetudinis praecepta

171쪽

in h:s quidem, missio sanguinis utilis, est, ceu vacuantium praesidiorum una. Differenter tamen adhibenda es quidem in sanguinis multitudine, topiole detrahere, in reliquis vero, pauca Vacuam tione uti oportet. Hinc st quod lib. V. capite IO. method. medend. Galenus, in eum prope modum scriptum reliquerit: Si scinguis vitiosus in corpore fuerit, paulatim, quod vitiosum est vacua te oportet, & pauatim invicem, quod salubre est, pro eo reponcre. 2, Vocant mediet ejusmo. potentia majus es e sanguli enim , ita cordis momeκ-to resistit, ut vix moveri queat , unde lenta , Ο dissi ilis eircti latio. H ee eadem Pleiora etiam va sortim si alticam υim deur it , quia omnes arte riae , tamquam cordis pro u diones habendae sunt. Ple-tora vero ad vasa, etiam dari potest, non nimis adautila sanguinis quantitate , υertim tantummodo globulorum et licitate, vel riaiditate , qui cum nequeant sub vajorum ossole comprimi in minus Nolumen densari, vasa ipsa turgere faciunt , ac lentam circulationem, secretiones impeditas, torporem me. r) Tam in morbis acutis, quam ἰn chron;acu, sanguinis , humorum vitium , solam Pbteritomiam curari nequit. in primo casu, vetuis in morbis inflammatoriis, fanguinis globuli Ioliditate , vel elas citate , vel nimia cob sone, vel rigiditate, pecca e solent ' ρο tunc, pos unam, vel aiteram Phlebotomiam , medicamenta attea ηΠantia , diluentia curandum es , ut hujusm

172쪽

vi lios succi curationem Graece επικρα . Cui subscribit Alexander etiam Trallianus lib. V. cap. 2. his verbis: At hoc, non una vice faciendum est, ne vires dejiciantur Etenim quamvis, id

quod Vacuatur, recrementitium est, tamen universa, ac subita mutatione magis Offendit. Satius igitur est, paulatim, & tuto evacuare, quam fetastinando, per tui bandoque, una cum morbo, etiam aegrum e medio tollere . Atque hinc certe liquςt, quod perverse phlebotomia abutantur, qui vitiosum sanguinem studiose auferunt tamdiu . dum bonus et fluere coeperit et cum universus forte sanguis citius erupturus sit, quam bonus appa Teat. Paucam igitur esse decet, &, ut Galenus praecipit , in ej vj modi casibus, ante venae incis Nem επ&ρασι utendum est , hoc est , cibus exhibendus est , probum generans sanguinem : quo Nimirum, in vitiosi locum, bonus iuccedat: ac

paulo post, sanguis extrahendus est modicus. Haec quidem, directa dicitur phlebotomiae quod per se fiat, ad evacuationem illius, quod per se, venae

δἰ υitium possit emendari , quod feri nequit, absque

coctione, quae, primo loco, Naturae debetur , oppor- euuis auxiliis adbibitis ς η vero globulorum cobae. so fuerit imminuta , ut in morbis corruptoriis, o filio , tunc per corticem peruvianum, per ac damineralia, per balnea frigida, huic vitio est subveniendum . D morbis chronicis vero , a Janguinis

missone , per quantum seri potes , obsinendum . Vid. 6 3. 25. n. 7.

173쪽

sectione evacuari debet, nempe ad multitudinis humorum, sive sanguinas evacuationem : principaliter tamen, secundum quod, cum eo sunt alii

humores.

Reliquae quatuor dicuntur in directae, Sc admini-ltrantur, ut humorum vehementiorem impetum ad diversam revocent partem, vel ad latera derivent. PRIMA adhibetur , ob magnitudinem morbi, sive vehementiorem apostematis cujuspiam inflam. mationem. Nam in apostemate vehementis inis flammationis , in febribus, & doloribus maximis, non invenitur excellentius remedium , quam sectio venae, teste Galeno libro I. aphoris. eo mo

ment. 2 q.

SECUNDA , ut materia alliesatur ad locum,

per quem evacuanda est a unde in mensium a que haemorrhoidum suppressione, saphena aperie noda est, quemadmodum in lib. de curand. rat. per ling. missi. cap. in hunc scribens modum Ga lenus attestatur: Plenitudines a suppressis mensibus ortas, omnino per crura evacuabis, sive venam secare oporteat , sue scarificare . Sectae enim in cul, ito venae mulierum, revellere purgationem assolent.

TERTIA, ut humores deriventur ad partem oppositam loco, ad quem sua sponte rapiuntur.' 3

η f;J Veluti u insummatione , a qua, sanguis

ad aliam partem es revocandus. Vid. Praeleci . ac dem. Boerbaaυ. Tom. 5. pag. 3ψI. n. I. A nimio impetu sanguinis moti in unam partem, ut in harmorrhagiis, fluxonibus &c.

174쪽

& hoc quidem ut materia a membro, in quoaconfertim ingruit, avocetur, revellaturque, de propterea in immoderatiore mensium fluxu, se-camus basilicam, id est, interiorem cubiti venam , quae hepatites etiam vocatur, ut reuulla materia ad locum oppositum , a fluxu tuo diver. latur QUARTA, ut portiuncula materiae, quapiam per venae incisionem e Vacuata natura, residuuna evincere valeat. Atque ita tandem venam incidere convenit, ubi repletio in corpore fuerit, ne generetur a postema , virtute scilicet imbecilliore existente, quam uni Versam illam humorum redun. dantiam , simul moderatur, ac regat. ideo pomtiunculam ejus emittimus, ne ob naturae impo. tentiam, imbecillitatemque, in debiliores partes ingruens , inibi abscessub, aut tumores praeter na

turam excitet.

CAP. XCVIII

DE SCIssURAE QUANTITATE.

FAc fagam largam mediocriter , ut

cito fumus. Exeat uberius, liberiusque cruor .

Hic unicum habetur praeceptum de fissurae quanistitate in venae scotione: nempe, ut ea mediocri.

175쪽

ter si ampla o I) quo nimirum crassior sanguis, ac

fumi liberius exeant. Fissura enim stricta ex stente, tenuior sanguis dumtaxat effluit, crasso intus remanente. Ubi hoc quoque sciendum, quod in venae sellione, aliquando amplum, nonnumquam vero a ictum infligere vulnus oporteat. Et amplum quidem tribus maxime de causis. Primo cum humores lunt crassi , 3c crassor 1 anguis educendus est: ut facilius exire queat. Hinc melanmcholicis, etiam amplum infligendum est. secundo, ob temporis, ac regionis frigiditatem: per eam enim humores crassescunt: quare per hyemem . sic necessitate jubente, amplo potius utendum effvulnere . Tertio, ob redundantiam humorum, qui melius certe amplo, quam arcto evacuantur vulnere. Contra Vero, arctum vulnus magis convenit, cum virtus imbecilla esto ne scilicet immo. dice spiritus excernantur, & calor innatus extra

modum debilitetur. Eadem habenda est ratio in calido tempore, & cum sanguis subtilis, ac tenuis

evacuatur .

si In morbis , a nimia sanguinis, di hi sis

Πιm cobrsione, expedit . ut sanguis affluentius exeat, nam discreta quantitas, quae momento temporis mi ritur , lato vulnere , plus valet, quam mayor qNauintitas , quae guttatim sillat , o nimis difficulter. Vid. Tom. 5. Praelect. Boerhaav. pag. 342.9Ι23in. I. Lato vulnere, secando, inflicto, infra di

stione s sanguinis J Parcior sanguis, sed qui uno

i altu prosiliat, plus juvat, quam duplo plus i/n ruinis, stillatim elabentis.

176쪽

CAP. CXIX.

SAnguine subtraito , sex horis est viis

gilandum , Ne som ni fumus laedat tibi sensile corpus. Ne nervum laedas, non sit tibi plaga profunda . Sanguine purgatus , ne carpas protinus

esca S . Tria in venae sectione consideranda esse, hodin loco traditur . PRIMUM, ut is, cui vena secta est, non dormiat illico post phlebotomiam nisi sex admianus horae praeterierint: ne fumi scilicet , quos somnus efficit, sui surri ad caput e Vecti , cerebrum

offendant. si in Possunt tamen, & aliae adsignaris si) nnae sectio praescribi nequis, ni , turgenare necessitate , pletora nempe, dolore, aestuatione, in is fiammat ione, quae omnia, omnes funct oues, o quieorem rurbant. Detracta sanguinis quantitate, vel alibi facto motus centro, fνmpi bomata mitescunt ιρο somnus sequitur pacatior. Praeterea non datur

177쪽

caula. Ae prim quidem, ne aeter, vertendo sese inter dormiendum, supra membrum volvatur, mquo vena secta est, atque ita laesionem percipiat. Secunda, ne inter dormiendum humores transfluant in partem ex scalpelli ictu dolentem, imbique a poliema generent. Siquidem partes dolentes, ut cald 93. artis medicinalis, & in libro de curand. ration. Per sang. miis. cap. 7. Galenus asserit 'natura, solent fluxionem suscipere,'& praecipueqQ dem in somno . Avicenna Vero hanc adfert cautam, nempe quod , ex dormitione phlebotomiae propinqua, pleiumque accidat in membris conis fractio. Dum enim huc, & illur, in Ordinato, atque inopinato, Volvuntur, revolvunturque, motu, falciae dissoluuntur, quo fit, ut sectce, & adhue a recenti sectione hiantes plagae, immodicam noninnumquam sanguinis vim, inscientibus, effundant: quos, quam sit vitar discrimini conjunctum , nemo est, qui ignoret. Ad hetec, fumida quoque excrementa, per somnum, intra rursus ad princip liare Vocautur memibra. Quin etiam spiritus , sanguis,& calor venae, lect cane ad exteriora perlectati, soli , 'O ad centrUm retrahuntur, atque ita certe, haud raro, cum ob venae sectionern excitatam commoistionem, tum for I quoque retractionem , ebullitio in humoribus contingit, ac inde febris ranisdem accenditur. f2J Satis igitur liquet, confestim

178쪽

a Venae lectione non esse dormiendum .' praesertam,

si interea, nihil dum cibi ingestum fuerit ' quod

si vero a cibi fumptione, in unam, atque alteram

horam, imo, & in pluscustas f si ita patitur animus J somno indulgeatur, nihil, aut parum a d.

modum offendit. S: quidem exagitatio humorum, tanto temporis i patio, ad plenum contrahi, sedarique potest. Satius tamen fuerit a sons no abstine. re, aut certe, si qua n cessitas dormire omnino cogat, quam Mevissimo uti somno, adhibita semper cautione quadam, ne discinctae fasciae, aegrotantes in vitae discrimen adducant. Nonnulli hanc quoque adsignant causam, nempe quod materia per i omnui' crassescat , consta ct loque in membris e Veniat, perinde. atque in quartanae typo, ob materiae crassi lem, frigiditatemque solet . Tum Nervi praeterea, atque lacerti, frigidi sunt: fumus igitur ad ipsos perlatus in somno, in quo calor patis alis totus in profundum corporis retrahitur,

magis, in potu pletorico, vel in quocumque alio, in quo venae semo convenit ' Hinc, quoties ire sau-ίuin s m sonem , nimia quantitas, vel pate mata, ob ea illata, minuitur , non amplius caput gravabitur , vel saltem multo minus. DIuper pose ρble-,otomiam, casor, dolor estus , sue morbi 1 mp. ibomata fuerint ' ηυe simplicis Hethorae, conti unuo

remittitur. Non ergo in humoribus ebullitio contingit , neque febris accenditur, multo minus reliquae unciata patemata seqliuntur.

179쪽

crassescit simul. δc refrigeratur : is sic refrigeratus, di crassior est clus, frigiditatem quoque, Sc crasu sitiem , sive confractionem cum membri S como municat. Simile namque, a simili. facile assicitur. Et haec quidem, de somno, phlebotomiae propinquo. & non de remotiore, inrelligenda veniunt. SECUNDUM , ne venae sector protundam nitam is incutiat plagam , ita ut scalpello, nervum,put arteriam venae junctam attingat. Nervi enim punctura, ob sentiendi pso: tantiam, ob inque, quod cum principio pars hae e continuitatem habet, prompte dolorem accersit, quem necessario com iis ratur humorum defluxio, hanc excipit phlegmope, quam . ex necessitate deinde, non solius uuidem puncti nervi ' sed totius etia minstrumenti consequitur convubio, Sc inde acerbissima tandem mora, Vel ad minus, membri, utpote brachii, aut digiti &c. amisso. Quod Cornelius Celius lib. a. cap IO. iis etiam verbis significare voluit. Iun. 'a est , inquiens , vena arteriis, his nervi . Ita sit

nervum scalpellus attigit, sequitur nervorum diastentio . eaquae hominem crudeliter consurnit . Lege Galenum cap. 92. ari a medie. Sc lib. r. cap. 2. de motu mulculo tum, δέ lib. 6. cap. 2.r method. medendi . Porro ex arteriae punctura, suis

xus sequitur sanguinis arterialis, dissicillimae cura. ionis . TERTIUM, ne is, cui Vena secta est, protiis inus a remone sanguinis cibum fumat' sed ex eoier, dum humorum exagitatio sedetur , ne cibusi nondum concoctus, ad iub Veniendum membro lae. io, cum sanguine simul attrahatur . De hoc Gal.

llib, 4. cap. a O. de sanit, tuenda.

180쪽

ia ,

CAP. C.

OVnia de lacte vitabis, rite minutus. Et vitet potum , phlebotomatus

Frigida vitabit, quia sunt inimica mi,

nuti S , Interdictus, eritque minutis nubiluS aer. Spiritus, exultatque minuti S luce per

aura Sy

Omnibus apta qui ea , se motu S pς

noci Vus Hie, quinque ab incisa modo vena , cavenda esse praecipitur. PRIMUM, Lac, & lacticinia omnia. Si qui dem, ex humoribus, venae lectione agitatis, ac com- lm Otis, saepe in ventriculum nonnihil tranfluit. Lὸς igitur, quod per se, alioqui corruptioni obnO- l tum est, lumptum, dimique humoribus admi- tum , facillime omnino, & corrumpitur, & dulcedinis ratione in concoctum , ac crudum, ab ina. nitis venis attrahitur, fi J Supra cyp. 7-