Liber de curandis hominum morbis

321쪽

Phthisis. 297

Acrimoniae rheumaticae, venereae et scrofulosae non raro phthises procreant, paullatim Orientes, et, ubi negliguntur, inveterascentes. Pertinet eo phthisis illa, quae aspera arteria eiusque ramulo. rum suppurationem supponit, Phthisis ideo dicta tria chealis. Maxime anxiis spiritibus vocisque pertinaci raucitate et continua differt.

Catarrhi denique neglecti et inveterati phthisi

nonnunquam Originem praebent: verum quidem ulcus ibi non adest, pulmones tamen adeo laxi sunt, ut penum sastant humorum corruptorum et purulentorum, qui, in sanguinem abeunteS, maciem generant.

Dicitur ea Phthisis yituitosa, differtque ab aliis, quod habitu phthisico careat, quod JaXitatis plus adsit quam irritabilitaris; quod e catarrhis originem duXerit, quod doloris gravans potius indoles sit quam fungens, quod denique sputum pellucidius et

tenacius vero pure reperiatur.

Multa saepius obsunt, quominus experiri Ueram sputi naturam possimus. Solet enim pus cum aqua coire facilius, citiusque muco ab ea seCedere. Certum nihilominus iudicium, ex iis quae indicavi, peti oportet. Opem nonnunquam huic phthisis speciei alia etiam Proiluvia terre solent: e. g. ctuor albuS, hae-

322쪽

morrhoides mucosa , fluxus narium : solvitur interdum etiam rheumatismo Chronico. Licut praecedere omnes illas suppurationes inflammatorium stadium non semper Videatur , molimina tarnen suppurationern excitantia adesse elucete pectoris distentionibus spasticis, quas pro status praegressi ratione diiudicare oportet. Ea, quae spasmos sedant, Cutina molliunt corpusque firmant, possunt ibi ad resolvendas stas es inflammatorias, possunt saltem ad pus bonum parandum.

Vomica, quae statim non rupta humores Contentos per asperam arteriam profundit, praecipitare aegrum aut trahere sine ulla spe solet. Ubi occlusa manet, pias contentum eo acrita S st, sanguinique admistum eo vehementiorem excitat

febrem. Quod si protinus rupta, omnem ρssundit humorem, Nulla sequente febre, tum sese remittente ciborumque Cupiditate et somno bonis, sani, talis spes affulget. SymplomatibUS vero, ulcere rupto, in ensis potius quam desinentibus, metus

nascitur, fore, ut vel novum assiduo pu S generetur, vel praesens humor in malignam seu acerrimam abeat indolem. Ubi ruptura vomicae instat, oriuntur plerum que Vertigines, angoreS, tremoreS, animi defectiones metu Sque suffocationis. Quod si rupta pias in pectori S cavum effunditur, emi' ema OUUer in S,

323쪽

spiritus quidem paulo leviores Mint, statim vero multo difficiliores, senso simul pondere di aphragmati incumbente, aegris in dorsum neque cubar valentibus neque antrorsum flecti.

Nisi lenta praecesseri febris, iam super nasci, aut intendi solet. Ubi diutius febris aegrum iam

traxit, ut lecto decumbere debeat, ubi supra modum, libero nihilominus sputoriam cursu, humores undique profundiantur, tumentibias manthias, Cre-herrimisque tenesmis , in praecipiti esse solist. Fκ- itium enim exhaustas sequitur vire S, aut spiritus oppressionem. Ars vero plurimum praeserti in eo tempore valet, ubi pus paratura esse natura videtur. Circumspiciendum ibi, ut tollantur ea omnia, quae stasibus et inflammationibus pectoris favent, ut deinde obviam eatur inflammationi incipietili regimine antiphlogistico, viribus tamen simul par

Caveat itaque medicus, ne nimis teri uis sit victus, cum spasmos ideoque debilitatis speciem quamdam stases inflammatoriae tantum non semper sup ponant. Valente iam suppuratione , plurimum auxilii a natura congruoque victu eX spectest tir. Summa cura habenda est, Ut puS egeratur. Quaevis itaque e medio tolluntur, quae ostendere

324쪽

Phthisis.

eius excretionem possunt, novaeque inflammationes

avertantur.

Opus est sale ammoniaco cum demulcentibus quibusdam cocto, qui et febrem temperare, et resolvere stalas et sputa promovere valet. Saepiuscule vero et 1s nimis irritat, vacet itaque omnibus iis medicamentis, quae efficacia quadam pecu-1iari vigent. Victus imperetur, quo neque incalescat neque Infirmetur corpus, impleatur vero ita, ut prosterni saltem vires motibus nequaquam possint labrilibus. Ouae ad vomicae rupturam promovendam Va-xii auctores suaserunt, non satis tuta ea esse videntur. Dum vomica saccum et pleura et pulmonum componunt velamentum, fonticuli saepius et sotacea parti affectae admota opem ferunt. Paracente sis vero eo magis anceps esse videtur, quo magis ambiguum est iudicium de vomicae sede. Empyema quidem subinde Paracente sis ope pus effundere potest, mors tamen ea non raro ΡraeciΡi

tatur.

Plurimum vero ars potest ad phthisin pituitosam. Mirum enim est, quantum cortex ibi valeat et fixus aer. In omni tali morbo magnum ex balsamicis praesidium est. Sorbenda, e. g. myrrha, alcati cuidam nupta et acido tartari essentiali.

325쪽

Phthisis.

cheali, maxime cum iam in Veteravit. Commoda quidem sunt initio morbi, praesertim Catarrhos eX-cipientis, et vesicatoria, et ea quae cutim molliunt, et vapores molliente S, et mercurialia , ΡLENRII prae aliis solutio. Ulceribus praeterea opus est arte eXcitatiS, quibus praesidiis ni impediatur morbus, mitigatur saltem et tardatur. SaepiuS vero praeter demulcentia nihil plane exhibere praestat.

Iecinoris ulcus cognoscitur et ponderis sensu, dextrum prementiS hJpochondrium, et flavescente cute , et impedita ciborum cupiditate, et intercepta eorum coctione, alvoque compressa. Iudicium Praeterea a caussas praegressis p

tendum.

Ρuris quidem sputa vel adsunt, vel etiam defi- aiunt, prout id vel resorbetur, vel aliorsum ducitur. Defertur maXime pus in suras, ibique sine auxilio aliquid abscedere solet, unde ulcera saepius cacosithea nascuntur. Spiritus praeterea adest clifficultas, tussisque male habet et continua vomit uritio.

Residet nonnunquam vomica inter peritonaeum et hepatis vela mentum, ubi tMmor inde eXOrt ,

326쪽

Phthisis.

arre aperiri debet. Essunditur ea vero etiam in ah- dominis cavum, ascitesque purulentus inde natus mortem tandem afferre solet.

Phthisis ii sentilis. Sentitur ibi nupe sinistri hypochondrii inflatio et pulsatio. Aegrius dextro incumbit lateri, sinisterque iri primis intumescit. Animi aciest desponsio et moeror.

Proximis solet esse rarior morbus, Curationisque summa versatur in ulcere ita aperiendo, ut eκ- ius profundi possit humor contentus. Phthisis ren alis. Praeter vulgares Caussas calculus etiam renum exul Cerare eo Silem potest. Premuntur aegri ponderis sensu, lumbari regioni incumbentis, femorisque affecti lateris stupore. Pus solet urina secedere. Praesuli a petuntur ab iis, quae leniter urinam cient, quorsum si Xus praecipue aer pertinet, ab iis porro, quae molliendo e Ateriores partes fovent: sanatur iisdem non nunquam morbia S, dum De Cal Culus adsit, novas protinus inflammationes genera n S.

Pheli i fi s uter in a. Ex venere nimia, praeter vulgares caussas, is morbus nasci Potest.

327쪽

Malignitatem facile concipit exulceratio, nimisque sero auxilium petere aegrae solent. Experiri oportet, salutem ferant demulcentia et abstergentia, velut radices consolidae maioris, cicutae et scordii,) iniecta. Dum vero pituitosa potius phthisis ex immodico et assiduo pituitae cursu nata fuerit, opuS est roborantibus et internis et externis. Conferent forte etiam fixi aeris vapores ipsi loco affecto admoti. Phthisis meserit EriCa. Scrosulosam potissimum excipit acrimoniam, sanari forte ubique nescia , cum facillime pus in ah

dominis cavum effundatur.

Phthisis in te se in alis.

Intestinorum ulcera fiunt vel e X acrium venenorum usu vel e dySenteria. Nil omnino ars valet, niti studeat, demulcentium ope puri viam parare, qua eXeat, novaSque avertere inflammationeS.

328쪽

DE MORBIS NERVORUΜ.

Ii sic appellantur morbi, qui nervorum systema maxime afficiunt, sensusque et motus vario modo laedunt. Duplex autem discrimen eorum statuitur: nonnunquam enim nervi sensti adeo acuto praediti sunt, ut levissimis caussis, quae sano S homines nullo possunt modo afficere, insigne S excitentur passiones. Id alibi genus, proprios dixi nervorum morbos, materie appellatos ab auctoribuS. Alterum autem genus e OS Complectitur morbOS, qui bene ceteroquin valentes homineS, admissis manifestis caussis , corripiunt, dictos Cum materie ab auctoribus.

Quod si fidem habueris ii, quam proposui finitioni

morborum nervosorum, primum duntaxat genus mereri tibi videbitur id nomen, alterum vero neruOrtim potius morbi nomine dignum. Sequor tamen haudquaquam eam partitionem, sed differentiam hanc inter caussas potius recensendas esse duco, sicut praecipiendum mihi est generatim tantum de hoc affectuum genere, particulares autem affectus infra adferendi.

Antipathia. Nervorum quaedam eXtat indoles, qua praediti , singulari plane et haud vulgari modo ea perci piunt,

329쪽

piunt, quae reliquos homine S vel levissimo vel nitI Io moclo assiciunt. Ita animi desectiones nonnulli patiuntur e selis perspiratione: alii tantopere ab horrent certa quaedam medicamenta, cibos alias que 1 ps, Γ sensibus PerCifere easdem nequaquam p Osfriit. Morbus is est sine materie, diciturque ex idios ocra ilia nasci, quae peculiariS quaedam et in clividua corporis est Constitutio. Id assectuum genu S vel congenitum est vel innu

Utrobique claratu difficile, oportet tamen id cognoscat, qui alio S curanS in OrbOS, huius rationem habere dehet. Malum hyyochondriacum et hystericum. Nomine eo complector Nervorum passiones transeuntes, ortaS e singulari nervorum imbecillitate , caussisque levioribuS, quae neutiquam suffice res videntur: specificum autem effectum in his passionibus optum praebere solet. Atque quemadmodum in febribus acutis symptomata sibi contraria febres notant nervo fas, ita in diuturnis affectibus contrarium sibi aliquid ac rationem Certam non haben S, hJpoctiones riAcum morbum et hystericum iudicare solet.

330쪽

o hi tructionibus visceriim abdominalium, feminaeque uteri vitiis soleant, nomen utrumque originem inde duxit , quod species disserentes lignare creclitum est. Verum enim vero neque insignes saepius obstructiones, neque uteri vitia percipiuntur, iungitur etiam in feminis cum vitiiS aliorum viscerum abdominalium. Omisso itaque alterutro nomine, apud viros hyρochonariactis, apud seminas vero hystericiaS morbus appellandus est.

Quo magis vulgares, manifestae sufficientesque

symptomatum caussae adesse videntur, eo minus morbi nostri nomen merentur. Ouo magi S vero caussae latent, quo minus valentes sum cientesque esse videntur, eo dignior nomine eo est morbus. Distinguendus itaque est, prout materieS vel adest vel deficit: neque tamen materies ea in vulgaribus corporibus symptomata eiusmodi producere debet, cum hoc casu mereri eam appellationem non videat V . Sine materie rarius corripit viros, frequentius feminas. Quo minus materi ei adest, quo maior itaque imbecillitas et irritabilitas nervorum viget, eo Citius oriri, eo vehementi US Urgere, eo Celerius transire, eo facilius opto domari possunt symptomata.