장음표시 사용
121쪽
COMPos ITA umbella , ubi omnes pedunculi communes subdi viduntur in umbellulas. UMBELLULA itaque partialis umbella est. Proprietates umbellatorum florum proprie sic dictorum sunt:
a. Receptaculum commune divisum in pedunculos e Centros puncto eodem ortos, ambitu aequales, sive inde umbella plana L convexa s. concaxa eVadat. b. Germen sub corollula.
c. Stamina F distincta, decidua. d. Psillam bifidum.
e. Semina duo, connexa summitate.
Constat involucro , umbella , Radio diversis. Involucrum universale phyllum: Hydrocotyis, Sion, Cuminum phyllum: Bupleurum , Scandix , Bubon. 7phyllum: Ligusicum. Iophylium: Attedia. Partiale dimidiatum : E hina, Coriandrum, Sanicula Caducum Ferula , Heracleum. Umbella disco maseulo rantia, Caucadis, Artedia, ananthe,
Radiata , petatis marginalibus majoribus : Tordylium Caucalis , Coriandrum , Ammi, Heraclei spe ex. CYMA , uti umbella , omnes pedunculos primarios , ex eodem Centro educit, partiales vero vagos spargit: opuIus , Cor nus virga sanguinea dicta , Ophiorrhi a. Receptaculum sic productum esse docet Involucrum; demonstrat Cornus umbellata, cuius species Virga San uinea ;Tinus aut Viburnum pedunculis ramificatur.
119. LUXURIANS . Flos Tegmenta fructificationis ita multiplicat , . ut essentiales ejusdem partes des truantur ; estque vel M iltiplicatus , Vel Plenus , vel Prolifer. Mutilus autem dicitur is fos, qui
Corollam excludit. Tegmentum floris est Perianthium & Corolla.
Fit luxurians, dum aliae partes numero augentur, ut aliae excludantur. Oritur luxurians nos plerumque ab alimento luxuriante. Mur1Lus flos nobis est, qui corollam non promit , quam quam eandem promere deberet; hoc autem plerumque
fit a defectu sussicientis caloris.
122쪽
tro. MULTIPLICATUS 11 ) Flos de Corolla mul
tiplicata, salvis quibusdam Staminibus communiter praedicatur , estque Duplicatus vel Tripicatus. Perianthium & In 'olucrum raro Stamina vix Vnquam multiplicatum constituunt florem. Distinguo Multiplicatum florem a pleno , quod in pleno Co- irolla ita multiplicata est, ut staminibus vix ullus locus. Multiplicatus vero praedicatur de serie duplici, triplici aut lquadruplici corollae auctiore. DuPLICATUS flos adeoque primus & minimus gradus plenitudinis est. TRIPLICATUS corolla triplo auctior evadit. Campanula fol. urticae , sore dupliet O triplici Tournes. Stramonium fore altero alteri innato Valli. Stramoniurn sore violaceo duplici triplici, e . Tournes. Monopetali saepius multiplicantur ; rarius pleni evadunt. Polypetali non raro multiplicantur; e. gr. Hepatica, Anemone. . Perianthium raro multiplicatum florem constituit. Dianthus Caryophyllus Dicam frumenti referens. E. N. C. . cent 3. p. 368. t. 9. in hoc squamae calycinae augentur in infinitum , ut constituant integram spicam modo singulari. vid. Hort. clij- I 6 ..e i. Gramina alpina quasi plena evadunt, dum glumae in i lial excrescunt: Festuca spiculis vivi aris. Fl. suec. 'q. Salix rosea , ubi, deliructis staminibus aut pistillis ab in sectis, amenti squamae in folia enascuntur. Plantago rosea , cum bractei spicae excrescunt in folia. Caveas ne Perianthium coloratum pro multiplicato sulpas,
licet sit gradus monistrositatis e. gr. . Primula prolifera odorata. Tournes Primula prolifera , sore majore. TOurnes.
123쪽
1ar. ΡLENUS si is) Flos, cum Corolla adeo multi
plicatur , ut Stamina omnia exicudantur. Fit dum stamina excrescunt in Pelata , haec replent flores , & δε- pius suffocant Pistillum , praesertim , dum Omnia stamina ex clu a sunt. Poli petati saepius fiunt pleni: Malus, Pyrus, Persica, Cerasus , Amygdalus, Myrtus, Rosia,
Ranunculus, Calcha, Reptica, Anemone, Aqui legia, Nistella. Papaver , Paeonia ; Dianthv , Silene, Lychnis, Coronaria. Lilium, Fritillaria , Tulipa , Narcissus, Colchicum , Chocus. Cheiranthus , Hesperis : Mawa , Alcea , Hi bis s. Monopetali rarius implentur :Primula , Hyacinthus , Datura , Pabanthus. Steriles esse plenos, & ratio 6. I o. Genera non constituere plenos Ι 84. 18s. Antophiliorum & Hortulanorum deliciae sunt flores Pleni. 122. Μulti plantarum ordines naturales flores luxurianiates exhibere nequeunt.
Papilionacere or l. nat. 33. raro plenos flores producunt: ut Ternatea fore pleno carrules , T. Coronilla herbaceas. varis pleno. T. Anthyllis pulgaris fore pleno, Nobis Visa. Spartium.
pius plenum in alii flores enascuntur. Prolifer autem Frondosus dicitur , cum proliseri proles foliosus fit.
Proliser flos , ubi ex uno sere alius enascitur. Proliseri flores fiunt ex causa plenitudinis aucta. Proliseri non Compositorum florum fiunt e Pistillo , adeoque e centro floris pleni enascuntur Proles.
124쪽
Frondosus proliser rarissimus est, visus in Rosa , Anemone, &C. Prolifer autem prole florifero frequens est. nunculus radice tuberosa ,j lsrepleno O prolifero. C. B. Eanunculus, Asphodeli radice , prolifer miniatus. C. B. Anemone latifolia , pavo dicta major , proli era. C. B.
culo fit. Prolificatio fit duplici modo , Vel .
a. Prolificatio e centro, s. ex Pistillo enato in prolem, uno pedunculo peragitur , fitque in floribus non com
Dianthus : Caryophyllus altilis majordiore pleno pro ιι-- fero. Fl. March. Hanunculus radice tuberosas. plano O pro Iifero. Tourn. tuberosus anglicus pobanthos. Valli. Anemone lati olia pavo dicta , proli fera. Touriaef. paveta lati olia multipleae. Valent. Geum flore uno alteri innato. Tournes.sore triplici, fecundo primo , tertio fecundo calyci innato. TOUrnes. Rofa rubra prolifera. b. Prolificatio e latere,ex calyce communi proles plurimos
pedunculatos emittens , fit in compositis Aggregatis proprie dictis. sellis hortet sprolifera. C. B. calendula prolifera. C. B. Hieracium falcatum proliferum. C. B. prodr. 64. Scabiosa , foliis Gingidii , prolifera. Umbellati dum prolificantur , augent umbellulam, ut eX umbellula simplici altera exeat. Cornus: Periclymenum humile , sore fori innato. Acr. Halla. IV. p. 3 6 Supra lecomposita umbella fit similiter ex Compolita Selinum : Thuselinum palustre lactescens, non raro,
has. IMPLETIO storum simplicium vel Petalis vel
Nectariis peragitur. Alia est plenitudo florum Simplicium, Compositorum alia.
125쪽
Aquilegia triplici modo impletur a. Ρetalis multiplicatis: Nectariis exclusis. Aquilegia fore roseo. C. I3. b. Nectariis multiplicatis ; Petalis exclusis. Aquilegia fore multiplici. C. B. c. Nectariis multiplicatis, Petalis permanentibus 1, ita ut petata quinque persistant, his interjecta sunt blectaria ubique tria, quae se invicem deglutiunt. Nigella fore pleno : cui Petala s inferiora ovata integra reliqua implentia multifida trito ba plana; ergo haec a nectariis multiplicatis orta. Narei iis vel ex Petalis & Nectario multiplicatis impletur. vel Nectario pleno, petatis non multiplicatis. Delphinium impletur plerumque Petalis planis, Nect ario excluso. Singularis est metamorphosis 'Saponariae anglicanae, quae sit, ex Pentapetata, Vere Monopetata. Maxime Singularis Peloria.
126. Multiplicantur 12o ius Flores in Corolla
Polypetala ; Duplicantur autem frequentius in
Mono petata. Flores tamen Monope talos esse simulque Plenos contradictorium non est. Tramer s. Monopetalos flores &simul plenos esse contradictiones statuit; sed negant Colchicum, Crocus, Hyacinthus, PO anthes. Flores monopetali Fer lacinias Limbi ; Polypetali per Petala
Opulus fore globoso. C. B. rarissimum plenitudinis eXemplum suppeditat; opulus vulPris enim gaudet Cyma, quae constat so-sculis hermaphroditis numerosis campanulatis in disco in ambitu vero f. radio floribus sterilibus ex corolla plana' rotata ; in Opulo flore globoso omnes flores disci evadunt si miles radii, scilicet corolbs rotatis magnis sterilibus , adeo que more compositiorum forum impletur Opulus sola ma gnitudine sterilitante. Hinc etiam istum natura proxime accedit ad Umbellam , quod & Cornus mas umbellata colla ta cum Corno femina s. O ea indicat.
11 . COMPOSITI ri ) flores implentur si al) vel
Petalis tubulatis vel planis. Compositi Syn genesiae flores intelliguntur ex dictis. Constant hi vel corollulis fistulosis Flosculoiis T. )vel corollulis ligulatis Semis osculo is T F a vel
126쪽
vel corollulis fictaeosis disci, ligulatis ambitus Ra- Impletio , hisce intellectis, fit in compositis, duplici modo. . Pleni per Radium in Radiatis , dum Radius multiplicatus expellit discum florisi ianthus , Calendula , Chrysanthemum.
Anthemis , Matricaria , Pturmica, Iagetes. Matricaria sore pleno. C. B. Centaurea Cyanus.
b Pleni per discum , cum radius non multiplicatus, sed corollulae disci elongantur & ore minus dividuntur quibusdam radius planus etiam fit fistulosus. Matricaria foliis forum Alulosiis. II. A. P. Bellis hori. rubr. sore multiplici sipuloso. T. Tagetes mar rea. sore multiplicato. Hem. lugdb. ubre illuloso duplicato. Herm lugdb . id erratula Carduus in avena sit plena corollulis elonga.tis & majoribus.
compositis naturalibus O83, quod pleni illi Pi-st jlum commune in centro floris: compoliti vero stamina & pistilla propria obtineant.
Canon inservit Tyroni; sit e. gr. Compositus Flos naturalis e semiflosculis. Hieractum. Simplex Flos impletus polypeidius itum Hieracio petatis propria stamina & pilli Ira. at Lychnidi, Pistilli communis rudimentum adiit. conancistis ergo fructus, stamina L pistilla singulo peta o propria, simplicium velo plenis Floribus Pistillum & Fruc
Nymphaea itaque lutea flore non est composito, nec pleno. 129. Flores compositi petatis planis pleni disserunt a suis non plenis, quod stigmata in his elongentur& germina aucta divergant. canon distinguit Semissosculosos T. plenos a non plenis ligulatis,
Scorronera latifoliastruata , foribus plenis. D a,
127쪽
Tragopogon vulgare flore pleno , 1733 Upsaliae visus. Germina cylindrica , Ιχries calyce longiora, divergentia. Pappus seminum duplo major , quam in naturali. Petala , & Stamina & Stylus ut in vulgari. Stigmata et, fili formia, longitudine petali, longissima , non revoluta , sed varie inflexa.
13 o. Flores compositi pleni e se talis planis si a ) dinferunt a compositis naturalibus Ii 7) petatis pia nis quod pleni illi antheris destituantur , quibus
naturales gaudent. Canon inservit pro distinctione inter Semifosculosos T. & Ra diatos flore pleno. e. g. inter Hieracium & Chrysanthemum. a. Compositi pleni flores e petatis planis fiunt ex Radiatis T. dum implentur , si radius discum totum occupat : ut in Chri anthemo , Heliantho , Calendula. b. Compositi naturales petatis planis sunt Semistosculosi Tourne f. ut Hieracium , Leontodon , Sachus. Hi duo flore a. b. facile ludunt Tyrones. Semi flosculosi T. Flosculi nunquam nisi hermaphroditivisi.
Radiati pleni vero nunquam visi sunt et theris instructi. Sic Tagetis sores pleni gaudent pistillis sine staminibus ad singulos flosculos ; at vero Leontodon & staminibus & pistillis. 321. Radius in flore Composito naturali 11 ), si pi stillis instruitur , omnes quoque pleni flores pistillis
instruuntur si vero destituitur , etiam destituuntur pleni.
Radiati T. saepius ita implentur, ut radius discum eXcludat, tum evadunt om nes flosculi implentes similes radio naturali e. gr. Matricaria, Bellis, Chrysanthemum. Tagetes fore pleno, ad singulum flosculum s. petatum stylo proprio instruuntur. Helianthus, Calendula, Centaurea flore pleno, cum dis VS eXtru-.ditur a multiplicato radio, observes singulum petatum carere sylo , quemadmodum r3di US, Cum itaque nullus radii sosculus, in fore naturali Radiato, gaudet Antheli is , sequitur etiam facillimp distinctio inter se missos culosos T. & Radiatos plenos. IJ Q.
128쪽
132. Initio rerum, ex omni specie viventium ' unicum sexus par creatum fuisse contendimus. Oratio nostra de Teiltiri, habitabilis incremento. I f. Lugdb.
17 3. hanc Sententiam explicat. A qua quotannis sub id et . unde 4 ellus amplior evadit. Plantae diversae indicant altitudinem perpendicularem terrae. Fertilitas seminum in plantis saepe insignis , ex una radice unica. aestate semina gem 2Oo I. Inulae 3ooo, Helianthi COO , Papaveris 32OCO , Nicotianae 4O32O. Accedunt viviradices, perennitas , Gemmp . . Gemmae totidem Herbse, ergo in una arbore , trunci VIX Spit hami latitudinem excedente, Herbae saepe IOCOO. Disseminatio Naturae stupenda est. Aeris vis, praesertim vere & autumno procellae. Erigeron 3. Hort. cliff. 4O7. America disseminata per Europam. Fructus elevatur per caulem. Scandentes itaque factae, ut attollant fructum.
Capsulae apice dehiscunt. Volitantia Pappo plumoso : Compo sitre, Valeriana. pilos Compositae , Stapella, 'Ion. calyce : Compultae, Scabiosa, Statice, Lagoecia , Brunia, Trifolium. cauda : Pulsatilla , Populus , Typha,
Ala Seminis : Abies, Lirio lendrum, Petula, PIumeria , Γ nonia , Cono carpus, Anethum, Arte ita, He peris, Cori permum, Thaliarum. Pericarpti: Acer, Fraxinus, Vatis , fe-gonia , I mato xylon, Ulmus , Ptelea, Dioscorea. Calyce : Hamulus, Rajunia, Rumex. Inflatione, ut volumen laevius evadat: Calyce : Pn alis , Cueuhialus , I rifolium.' Pericarpio : Colutea, Fumaria , Staphyl a , Cardio permum, Cicer.
129쪽
Etustiore longe propellunt Semina.
Cartilagine : Tricocciae Ord. nat. 47J, Impatiens, Oxa- Iis, Di uia, Dictamnus. Mucrone : Iusticia , Ruellia , Barteria , Lathraea. Fibris : Momordica, Cucumis , Cardamine. Reptatu : Crupina , Avena , Geranium , Sigesbechia . Equisetum , Filices. Adhaerentia animalibus hamis , quae in ruderatis crescunt. Calyce : Arctium , Agrimonia , Neura da, Rheria. perugo , Rumex , Urtica , Parietaria , Plumbago , Linnina , Sigesbechia. Pericarpio : Triun etia , Bai tramia, Heliocarpus, Peti Peria, Triglochin, Martynia, Hedysa rum, Glycyrrhi a, Scorpiurus, Vella, Cir- . cara , V illantia , Aparine. Seminibus : Cynoglo=um , My 0tis , Verbena Daucus , Caucalis , Sanicula , Bidens , Verbesina , ArctopuS. Animalia , quae semina integra deglutiunt, disseminant cum foenore : Viscus , Avena , Juniperus , Epidendrum. Baccae creatae , ut disseminentur ob pulpam. Sub Manducatione Semina dispergunt Sciuri, Μures
Fodiunt Talpa , Erinaceus , Lumbricus , ut terra reci' piat. Flumina , Mare , Lacus , Imbres , AEdus iuvant. Ana alica exemplo mirabili & stupendo. Conservatio naturalis seminum : , Mimosa, Cucumis, Alaris fundus non destruit Semina Similitudo eludit animalia Salicornia , Medicago. Plantae occultant: Arachis , Trifolium , Lathyris miliantia. Armis ab animalibus defenduntur, appropriatis Din ,
Carnosae propagantur soliis. Arbores singulae sunt uti hortus circumseptus, miro
Germen & Corculum in semine ex Medulla ; ergo omnis genis xatio continuata multiplicatio.
130쪽
'A SEXU s. x33. Vegetabilia , sensatione licet destituantur , aeque
tamen ac animalia Dis ere 3 in probat Ortus , -- tritio , cissitas , motus , Propulpis , Morbus , Mors , Anatomia , organismus.
Ortus: ex semine vel Gemma. Nutritio : ex humo tenuissima Dibet cum aqua D aere. Halas. AEtas : infantia , pueritia , adolescentia, virilitas, senectus ;Arbores , Hedera.
Motus: Horam diei observant flores femi flosculo si & varii alii.
Pluviam praesagit mane Calendula. Noctu nutat: Draba, Pari enium foliis opatis crenatis, Trientalis. saccescit Impatiens , Amorpha reflectitur Sigesbeckia , Triuin sita 'clauduntur uitii re , Papilionaceor , Ismeniacere componitur Tamarindus ,
De die autem vigilant patentibus foliis. Solem sequitur Reseda Luteola , & flores femi osculosi. Defectus motus ex umbra aut silva, hinc diversa statura Pini aliorumque. Propu 0 : non enim datur in plantis Circulatio. Morbus: Astus,Sitis, Pernio,Fames, Polis archia, Cancer,Insecta. Mori, Oppositum vitae est. Anatomia r Vasa , Utriculi, Tracheae, Cutis, Epidermis. Organismus : Vasa secretoria , Glandulae.13 Omne vivum ex ovo ; per consequens etiam vegetabilia . quorum Semina esse Oi a , docedeorum Finis , sobolem parentibus consormem
producenS. Vivum omne ex OVO provenire EXclamavit Hars reus. Finis & Estentia ovi consis it in puncto Vitae. Somisa Filicum Bobaritus,s sulcorum ego,Fucorum Reatamurius. Fungorum Michelius detexere ; de Majoribus dubium non
Generationes plantarum ex semine & gemma esse coaevas,dpcet Gemmarum consideratio A. praecocitas florescentiae.