Caroli Linnæi Philosophia botanica in qua explicantur fundamenta botanica cum definitionibus partium, exemplis terminorum, observationibus rariorum. Adjectis figuris æneis. Cui accedit Critica Botanica

41쪽

LECTORI BOTANICO

UNDAMENTIS BITANICIS Theoriam atque Institutiones Rei Herbariae sub paucis aphorismis ollim comprehendi, quo rum explicationem per exempla , obseryationes & demonstrationes , distinctis riteque definitis plantarum partibus &terminorum vocibus , Philosophiam Bolanicam dixi , cum in his consistant praecepta artis. PHILOSOPHIAE ejusmodi BoΤANICAE varias partes dudum emisimus utpote in Cap. I. Bibliothecam Bolanicam. II. Classes Plantarum. III. Sponsalia Plantarum ; VII. VIII. IX. X. Cri licam Bolanicam. XII. Vires Plantarum s Reliquas sectiones fundamentorum , sc. Cap. IV. VI. XI. conjunctim cum prio Tibus in unum opus compingere & auctas novis exemplis Observationibus , demonstrationibus, sub Philosophiae Bota nicae titulo edere , diu animo volvi, in quem etiam finem. bene multa collegi; interea territum copia dicendorum satietas imo taedium, operosae scriptionis me cepit , adeo ut haec in tempora commodiora seponere visum fuerat , quae cum annis , auctis indies curis publicis & privatis , muneris , negotiis et peregrinationibus Historiae Naturalis causa insti tutis, ita sese subtrahebant, ut de successu operis ipse dubitare coeperim.

Interea urgente Iibliopola , post distracta priora exemplaria, novam Fundamentorum Boianicorum editionem, a muquoque enixe petiere discipuli, ut Partes Plantarum , artis que Terminos, a me usitatos, rite desinitos adderem , mcthodo qua eos in praelectionibus tradere solitus sum ; huic

eorum petitioni accessere amicorum , de re Herbaria optime meritorum , adhortationes , ut terminos artis explicarem,

partesque Plantarum definirem ; ut amborum desideriis ad

surgerem ,

42쪽

furgerent, inccp; collectanea mea ;n compendium redigere L typis mandare : at dira arthritis , ViX incepto Opere , ita una cum corporis Viribus mentem & animum fregit, ut in ipsa herba fere suffocatum fuisset. Nunc Vero post recuperatas qualitercunque vires , Philosophiae Bolanicae compendium hetos isto , mole parVum , utpote primas lineas primaque rudimenta Bolanices , in gratiam tantum discipulorum editum ,

complectens, sed quod alio tempore , si fata velint & otia , longe auctius prodibit. In calce opusculi adjeci nonnulla de infructione disciplinae,

ne paginae alternae Vacuae reliquerentur.

Occupatus nunc in colligendis SPECIEBUS PLANTARUM . praestantissimos per Europam Bolanicos enixe rogo oroque , iit plantas flore instructas , si quas possideant in duplo rario res , vel a me non dictas , mecum communicent, quo liceat easdem ad Genera reserre cum adaequatis Differentiis ; meum erit vicissim in opere , ad quamcunque speciem , publice tes tari gratum animum in eos, qui easdem communicarunt. 1 saliae 17SO. Septembr. 16.

Tum suus ex merito quemque tuetur honos.

43쪽

1NTRODUCTIO.

. OMNIA , quae in Tellure occurrunt, Elementorum& Naturalium nomine Veniunt. S . nat. 6. O . in regna tria 6. 7. Elementa simplicia sunt, Naturalia composita arte divina. Physica tradit Elementorum proprietateS. Scientia Naturalis Vero Naturalium.

b. NATURALIA 1) dividuntur in Regna Naturae tria:

ciant vivunt, & sentiunt. 1'. nat. 6. p. 2II. g. ΙF. idem. SU. nat. 6. p. 2I'. 2. Lapides crescere. Sponsai. plant. b. I. I . Vegetabilia vivere. Iung. fagog. c. I. Planta est corpus ViVens non sentiens , s.certo loco aut certae sedi BisXum, unde nutriri, augeri, denique se propagare potest. Boerh. h . 3. Planta est corpus Organicum , alteri cuidam corpori cohaerens per aliquam partem sui, per quam nutri menti & incrementi & vitae materiam capit & trahit. Lud ig. veget. 3. Corpora naturalia eadem semper forma id loco motivitate praedita appellantur Animalia; eadem semper forma, sed loco-motivitate destituta Vegetabilia;& quae diversam formam obtinent Mineralia dicuntur. O . Petr ea tali Crysalli figura conveniunt omnino in eadem specie. Loco-motivitas in Balano , Lernea , uti in Minio a.

.. BOTANICE est Scientia Naturalis, quae Hegetabilium ) congnitionem tradit.

Boerh. hip. 16. Bolanica est scientiae naturalis pars, cujus ope felicissime & minimo negotio plantae cognoscuntur & in

memoria retinentur.

Lud,ig. aphor. I. Bolanica est scientia Vegetabilium , s.cognitio eorum , quae per plantas & in plantis fiunt.

44쪽

Ι. BIBLIOTHECA.

b. BIBLIOTHECA Bolanica continet Libros de Hez

fobi bus scriptos. Docet Detecta, Fata, Progressus, Loca, Methodum. Sciat Bolanicus quos evolvat auctores de planta quaestionis. Europaea. C. Bauhinum scum systematico) Rajus, 3, I illa nec Alpina. Resus , Lin aeus, Hallerus , Gmelinus. Capensa. Hermanuus , Burmannus , Commelinus , Linnaeus . Rajus , Plu euetius , PetiMerus. Indica. Hermannus , mreede , Plti enetius , Rous , fur

mannus , Linninus.

Anieri c. septentr. Gronoxius , Calesbarus , Rhus , Morisonus, Pluhenetius , Cornutus. - austrat. Plumierus , Sloaneus, Baius , Plu enetius , Hernande , Marcgravius , Piso , nullistus. Bibliothecae. Segulerus , Linninus , Buma Idus, ScheuchaerMS. Historiae Tourn ortius, Eotto , EVenuS.

O. PHYTOLOGI vocantur Auctores , opere aliquo de vegetabilibus clari , sive Bolanici , sive Botinophili sint.

Boot

Meriana

Petitus

Donatus

Laurembergius

Ferrarius

CornutUS

45쪽

Marcgravius

16 8 Ruppius

Piso

- - Dillenius

Turnerus

Ambrosinus

Cordus

17 3

Matthiolus 13 8 Verret

133o Bocco 1668 Millest

Dodonaeus IF a. Aldrovandus - Burmannus

Bellonius

Calceolarius

Pena

Lobel

Garcias

I nardes

1676 Seguler

i Gerherus

1683 Stellerus

i 17 6 CAESALPINUS

Durante

CamerariuS Rivinus 169 Lecheus

- - - Germanica

46쪽

ε BIBLIOTHECA

BOJ ANICI verbi 6 ex fundamento genuino Bolanicam intelligunt, & vegetabilia a ) omnia nomine intelligibili nominare sciant ό sunt hi vel

Fata : Grinci ab AEgyptiis , hi a Chaldaei, . Romani devicto Pompejo ad Actium.

Gothi sec. .; Longobardi sec. V. Romam devastant. Arabes sec. VI. AEgyptum, sec. VII. Hispaniam intrant. MarOccne sec. XI. Rex Calipha. , RAEC1 ante Christum nutum floruere. Hippocrates Parens Medicinae, secul. 7 to ante Chr. Ari oletes Princeps Peripatheticorum, sec. 4:to. Theophr lus Parens Bolanices, sec. 3 to. Xenophon Atheniensis , sec. 2 do. ROMANI primis seculis seris Christiante. Cato sub Iulio Caes ire, a. ante Chr. I 9 Varro sub Augusto , a. ante Chr. 62.

Virgilius sub Augusto a. ante Chr. Columella sub Claudio. Plinius sub Tiberio ad Titum. Dioscorides sub Nerone. Rufus sub Trajano.

47쪽

BIBLIOTHECA

'ASIATICI: Galenus Pergamensis ViXit Romae a. Ι33, Oribasius Pergamensis Quaestor Juliani. AEtitis Amidentis , sub Coni tantino & Theodosiin,

AEgineta Paulus sust, Constantino pogonato. ARABES:

Mesue , Ni saburensis , seculi octavi fine. Serapio filius Iohannis , Medicus.

Ea is natus Raj. Persiae, circa ' O. Aυicenna e Boccaret Persiae, Medicus, circa Iob O. AMerrhoes e Corduba Hispaniae , circa sec. XL

Abenguest. Medicus , Arabus , seculo XII. OBSCURI seculo XII. cum in sequentibus proXimis, ut , Myre us Praepositus , Quiricius Tertonensis, Hilde ardix Abadilla , Sylvaticus , Dondis , Suardus , Villa nova. , Cuba , Platearius , &C. Adumbrationes 323. 326. 332. ignorabant omnes.

Virgilius , Columella , PLINIUS , Palladius Arabice: M ue , Serapio , Abenquest ,

Cuba di

Dondis , Geoponica BabisS , Xenophon , Palladius ,

Columella. Medica :HippocrateS , Galenus , Naturalia Aristoteles , pliniuS suo tunica:

Tneophiusius, Dioscorides , Plinius.

48쪽

BIBLIOTHECA.

dii uel tartini. Fata seculi XU. medio: Turca separavit imperiusti Graecum Lorientale ab occidentali; aufugae in Italiam Litteras adduxere Iinventa: Typograph ia Id O. Pulvis rarius. America I 92. ARISTOTELEM transtulit Constantinus , &c. Commentaria dedit Scaliger, &c. THEOPHRASTUM transtul. Gabet, &C. Comment. Stapet, Scoliger , &c. PLINIUM castigarunt Dalechariti rus,i arduinus, Gronovius,&C. Comment. Barbarus , Guilandinus , Salmasius, &c DIOSCOR IDEM translul. Cornarus , Sarracenus , S C. Comment. Barbarus , Euchstus , Matthiolus, Cordus , Ginnerus , Puellitus , &c. CATONEM comment. Meursias , Ursinus , &c. A VICENNAM transtul. Alpagus , Costreus , Plemptus , &c- Amalthmus hebraice.

nibus expresserunt. Artificium veteribus inusitatum, an quam in speculo repraesentatio, Requisita : Bolanicus , Pictor , Sculptor. Hinc praestant : Dillenius , Columna , Ehret. Iale : Muntigius observandae partes omnes , situ & magnitudine naturali , etiam minimae Fructificationis. Sunt vel LIGNER , in quibus excelluit Ginnertis, Rudbeckius. ENEAE Dondis I 336 Ferrarius , Dodartius , Breyniux , Commelinus, Lo efius, Rhedeus, Hermannus, Rivinus.

STANEAE : Dillenius. FUNDAMENTALES absque umbra : ut Brunset ius , 'cuius , Clusius , Plumierus. FUCATAE vivis coloribus : Martynus , BIac Neli ,

ORIGINALES ex folii; ipsis loco typi. Hesseelius in

49쪽

UsITATISSIMAE: , Camerarius , Lobelitiae; Dodonorus , Acuius , Clusius , se serus , Smertius ,

Robertus , Mori onus, Rivinus, Gillantius. EXOTICIS : Mori onus , Pluhenetius , Petiverus, DO dartus , Martynus , Alpinus , Barre Iierus , Bocconus , Cateiboeus , Dillenius , Hermannus. HERBARIUM praestat omni Icone, necessarium omni Boimico, I. Plantae non humidae colligendae. 2. Partes nullae auferendae. 3. Moderatae explicandae. q. Non Vero insectendae. . Fructificatione praesente. s. Siccandi inter papyra sacra. 7. Citissime , vix ferro calido. 8. Prelo modice compresso. q. Adglutinandae , ichthyocolla. Io. In folio semper asservandae. II. Unica tantum in pagina. Iz. Plagula non alliganda. 13. Genus supra adscribendum.1 . Species & Historia a tergo. IS. Congeneres inter philyram reponendae.16. Disponendae ad Methodum.

tabilium exhibuerunt. EXOLETAE: Brunse us, Tragus, Dorstentus, Lonicerus, Ruellius,

D irantes, Carrichterus, Thurne ferus, Turnerus, Salomon.

Dodonaeus , LObelius , Tabernamontanus, Gerhardus, Par inlisnus , Dalachampius. UN VERS ALES : I. Baabinus cum Cherlaro, Mori onus, Mius. CHARACTERIS LICAE : Hortus elistbrtianus , MIIerus , Hora Ze Ianica. MENSURATH: Tournefortius , RuiIIaeus. PARTIALES in Muscis : Dillenius. Graminibus : Sc euchaerus , C. Bauhinus. Filicibus americanis Plum ierus. Ossicinalibus : Pometus , Valentinus , God redus. EXOTICE in Indicis : Rheede , Rumpsius. Americanis: Plumierus , Sisaneus , Hernande .

50쪽

B I B L I O T H E C A. 1 f. MONO GRAPHI S) Vegetabile unicum , oper singolari prosecuti sunt.

Ut eo accuratius constent omnia in particulari casu. NATURAE CURIOSORUM institutum laudandum. SELECTR in his pauca sunt. Dillonii Mesembi anthema. Boerhavit Protere. tempseri Thea. Commendanda Succulenta, nec non amplissima genera : e. gr. Euphorbium. Praecipua in hoc genere sunt: Halleri Allium.

. Veronici alpinae. Pedicul es.

Betulanana. FicUS. Passi flora. Anandria. Acrosticum. Senega. Lign. colubrinum Splachnum.

i CURIOSI 8ὶ Vegetabilia rariora proposuerunt.

Consulendi Auctores in plantis rarioribus sunt. EUROPAEA. Gmelini Sibirica . Ammanni Ruthemica. Linnaei Lapponica. Halleri HeIMetica. Buxbauinii orientales.

Aldini, Triumsetti,

Tournesortii orientales

Mentaelii pugillus. Magnosii Mon peliaca Tilli Pisana.

Barretierit Icones. Alpini Rariora. INDICA : Dillenti Hortui Elthamen sis. Martyni Centuriae. Hermanni Hori. Itigd. Bat. Commetini Hori. Amss. Breynii Centurire o Prodr. Hermanni Paradisus. Dodartii Hi, oria piantur. Plukenetii Pistogropnia. quae e triplici Naturae Regno constant :Sebae Theyaurus. ' Caresbaei Carolina. . Peria eri Carior iacium. Auonjm. Peiropesitanum.