장음표시 사용
341쪽
s OMNIUM. 'curius addebat, nec maximus virorum Iulius Caesar Scaliger illorum causae voluit adeste, qui animo eX- celso, dc heroico, ad instar Principis Philosophorum,
censorem Poetarum egit se acerrimum, δc Criticum accuratissimum. Nec conspicies Marcilium Ficinum,
Picum Mirandulam, Ludovicum Vivem, Rodolphum Agricolam, & Petrum Gassendum, qui omneS, summi cum existerent Philosophi, artem Criticam
non negleXerunt. Tota turba, quam vides, illorum est, qui heri nati, & nudius tertius, Cum unam quaestiunculam, aut duas controversias, intelligere se arbitrantur, solos sese sapientes putant, & antiqua nunquam consulunt, sed damnant. Inter hos sermones invisitato fulgore templum illustrabatur, ac Diva Sophia intrabat, incessu gravi, matronali decore, dc
habitu veneranda, ore tamen puellae propiori. Formam pulcherrimam depingere neqUCO, Cum eX oculis, quavis stella clarioribus, quidam quasi fulgor et mceret, ut diutius eam intueri non possem. Vestes, neque magno artificio confectae, neque multa cura erant circumpositae, sed tunica purissimi candoris, , ipso ornatus neglectu, majestatem conciliabat. Dum praetergressam diligentius contemplor, tunicam video, nescio quibus atris & mille maculis variegatis pannis, deturpari. Quare, stupore perculsus, Mer- Curium rogavi, unde haec splendido vestitui aspersa esset foeditas Θ Is respondit esse sequioris seculi doctorum laceros , atque infimae notae versicoloreS Pan nos, inaequaliter assuros. Interea in solium aureum
Diva Sophia resedit, & silentium per praeconem fieri jussit. Simul e Philosophorum turba quidam surgit, fastu plenus, & caeterorum contemptum Praese serens, qui omnibus aliis audacior, de confiden- C tior,
342쪽
to ANTONII B Y N A E Itior, dicendi partes sibi arrogaverat. Hic cum
--propexam in pectora barbam ter quaterque manu permulsisset, &, vultu ad severitatem composito, frontem corrugasset, supercilia mira arrogantia tollebat, de hiatu magno nescio quae
Promittere videbatur. Tandem duos i Vogismos imgurae quartae quam prae aliis sibi placere velut per
parentne sin addebat expromit, & bellis aliquot conclusiunculis, ex artis suae disti plina, multa Divae Sophiae, quae nihil ad rem attinebant, probare nititur. Tum nihil Criticorum gente vilius, & pretii minoris esse, hoc argumento convincebat, quod ad quam Categoriam referendi cssent, disputari posset. Non tulit declamantem Diva Sophia, sed silentium imperavit, simul medicum arcessi jussit, qui hellebori ipsi daret quantum satis esset, vel, si non sanari posset, in exilium ad Cimmerios deportaret, ubi lucem non videret, Sc in scala praedicamentali ascenderet, & descenderet, tam irrito labore, ac saxum
suum semper volveret Sisyphus, aut pertusa dolia Danaides replerent. Mirus inde fit tumultus , &animorum consternatio, quod patronus ille causam pessime egisset. Orant tamen Divam Sophiam, ne unius hominis inscitia dicendi ipsis copiam adimerer. Concedit Diva , sed ea lege, ne producam hominem,
qui, in artis suae osten rationem , Ineplior quam prior esset. Ergo circumspiciunt, cui partes illas tutissime mandarent. Imprimis duo erant, in quos omnes Oculos conjecerant. Ego, quo nomine VocarentUr, submissa voce, Mercurium rogavi. Ille Dormitantium unum, alterum Fabriculanum dixit, & magni
343쪽
s OMNIUM. ii nominis inter suos esse. Cum diu dubii haesissent, tandem omnium suffragiis Febriculanus designatus est. Is, cum aliquamdiu meditabundus constitisset, ita fari incepit. m me illius, Diva Sophia, qui
in hanc arenam ante me descendit, exemplum moveat, ut potius oratorum more, quam secundum artis
nosrae regulas, disputaturus sini;
oro, atque obsecro, ne causae no-srae praejudicet, s non tanta cum verborum pompa, ct eloquentiae Uentatione , quam hi Grammatici solent, verba D-ciam. Rebin enim gravioribus, sublimibus formandis cogitationibuN occupat in , minutias descendi nunquam, haec Criticorum natio,
talium ineptiarum tristi labore defungitur. Nam,c in verba mentu nosrae is meditationum sint interpretes, in ita tantum incumbendum Philosopho exia simavi semper, ea , Cr nostro aevo ustata, adhibeat, licet non in Cicerone, O scriptoribuS aliis, e quibus illi homines suos sosculos , velut e capsula, pro erunt , inveniantur. Vuare Te rogo, Diva Sophia, ut non tam verba, quam argumentorum, qui 3' contra ilios dissutaturus sum, pondera, considerare velis, perpendere. Atque, ut in rationem, quae mihi quidem non videtur posse convelli, omnia contraham, coni prae santia, i, eximia, b=minibu , nugarum is quisquiliarum investigatione tantum occupatis, committenda non t, manife-
344쪽
11 ANTONII BYNAE Iindo stria, in usibus, is minimi momenti rebus tota versatur. Hi vietas, o rancidas tantum observatiunculas proferunt, iis ignoratis Reipublica litteraria periret, ibi eo di putant, Virgilius scribendum sit, an Vergilius, ct Noctium Atticarum auector Agellius vocandus, an Aulus Gellius. Tales quaestiones hi sani homines, ct sui ostentatores maximi, aίide captant , arripiunt, ex tali motaceo laureolam quaerunt, totamque in nugis si modi terunt aetatem. Hos capita, is diatribas conscriberemidein, Ii non integra volumina, δε antiquis it snaeniis, Homerus, an Hesiodus, sit natu major. Et
isorum si dei augustum iliud omnis do Dinae ct mentiarum neculum committi, quis sine summa indignatione ferat Z Vuot non illi somnia invehunt, is ridicula, superSacua discum 2 Uuot non vanas res miseris laboribus coVigunt 8-Operae pretium est ilia referre, ac recensere, quibus maxime gloriantur, ei
superbiunt. Si MS. aliquod nocti Derint, qualia summo studio undique conquirunt, se e Bibliotheci seruunt, ac in eo vocem aliquam, paulo aliter quam in editis scriptam, repererint, vel Iiferam mutatam, satim corrigunt, is quam maxime clamant, majoremque gloriam in tam belu inventione col cant,
quam si Babylona, vel Trojam inam, expugnossent; ct de titerula, ac θEaba triumphant, qua jugularunt. Vuasi multum in ea re situm esset, an sic, an vero aliter aurifor scripserit. Tum, quidquid non implet, ut ipsi solent dicere, aures eorum, vel non Latinum satis τidetur, statim de mendosus ectum habent , inc ex conjecitura jPud corrNunt, vel, si v rum audire velint, corrumpunt, loca sana lac ror, disrahunt, ac pervertum. Veri librorum cam
345쪽
S OMNIUM. 13nifices, ct pes es, auctores urunt, secantritant, ac pro suo lubitu eorum membra transponunt , ese mons ira quaedam ex itis conficiunt. Et
diri postsit , quod de Homeri exemplaribus olim dinum es , auectores multo meliores is emendatioresti , qui minime sunt emendati. Vuod si ilii homines hoc speculum retineant, futurum praevideo, omnium rerum ac disciplinarum peritiam sint arrogaturi , se, pro suo corrigendi omnia is emendandi pruritu , in scientiis, is artibus, cunecta depravaturi , er innovaturi Vuare, Divarum omnium pulcherrima, Patrona nostra, ct Praeses, coram cujus tribunali in Iane fissimo templo convenimres , Te oro, venerorque, ne diutius patiaris praesant Vsmum hoc dorifrinae speculum a Criticis teneri, sed sis hominibus abjudices, ne cundita pereant, ct artes , mentiae, disciplinae corrumpantur, o quid δε- trimenti capiant. V Arii post hanc orationem an imorum motus fuerunt. Philo phi plaudebant, ac veluti triumphum canere incipiebant. Sed bilis mota est Criti-
Cis, cum omneS se notatos Cernerent. Et quamvis
singuli certatim, dc flagrantissime, respondendi partes exposcerent, & magno studio se componerent ad dicendum, tamen uni omnium calculis hae demandatae sunt Regius decor corporis, venerabilis aspe-mis, elegantis senectae eximia species, oculi acres, qui antini vigorem prae se ferebant, & seriae gravitatis lineamenra virum ostendebant non vulgarem. Quis esset, Mercurium rogavi Is, inquit, est Iosephus Scaliger, fama uper aethera notus, quem Vel admirari satis, vel, ut par est, praedicare ncmO PO-
346쪽
14 ANTONII BYNAE Itest. Statim ut ille ad dicendum surrexit, tantum repente fuit silentium, quale Turcarum esse dicitur, cum in templis sedent. Ille gravitatem, ac majest,tem vultu praeferens, in medio constitit, exffectatoque resolvit
meniri quamplurimos, qui re3 praestantismas, o plane divinas,
contemnunt, vel etiam carpunt,
is nistre detorquent, quid mirum, Diva, cum vel hic homuncio multa in dedecm ct opprobrium nostrum declamare non erubuerit. SedD-xo jam intePiget, ac Tu, Diva, testis eris, quantum di erant excelsi animi se cordati ingenii visu, ab hominibus imperitis, qui invidere, quam imitari bonos, malunt, ct -ῖ tantum ex eorum, quae nou didicerunt, contemptu, Selamenta ignorantiae, sed, quod pejus est, ut aliis noceant, in frigidissimis ac jejuntis calumniis latebras quaerunt. Multa sane consilia in nos congessit Febriculanis, O plurimarum noxarum reos peregit, inepta sua, ct iniqua declammtione, cujuN vestigia videbo an respondendo sequi queam. Uuam lepide se in ipso limine excusat, cur non ornate ac diserte dicat, quia rebuN gravioribus cilicet intenim, artem dicendi excoluerit nunquam. Vuoi sapientiae percipiendae tantum incumbere ictimmorari pulchrum esset, bene dicere autem ab ur- dum foret, ct gravitate istorum hominum indiagmim 8 Uuasi quis non posset eleganter se copiose dicendi laudem, ac rerum scientiam sibi comparare s
347쪽
re, simul eloquens esse, is Philosophus Z Usque
adeo imperitus es, Febriculane, ut summam in veteribus Philosophis dicendi vim ac copiam fuisse nescias 2 Ut tibi lateat magnos ityos viros, omni studio, is labore, assequi contendisse, ut, quae pulchre cogitabant, apte possient se ornate explicare, cum scirent rerum scieνtiam, sine verbis, aut nullam, is imaginariam, aut mutam ct mutorum esse 2 di viel solum legisses t Aristotelem, scires noutantum orationis sumen aureum fundere, sed insuper praecepta dicendi unum omnium optime tradidisse. Si antiqua con uluisses, didiciges Socratem, mortalium sapientisimum, etiam eloquentia omnium Jacile principem fuisse habitum, is Platonem, cum summa Philosophiae scientia, tum tanta fuisse elegantia, ubertate, jucunditate , ct majestate dicendi, ut Posem ipsum si loqui unquam voluisset, Flaronis fermone usurum, neque melius, aut ornatius, loquuturum veteres dixerint. Theophrasum etiam,
maximum Philosophum, a divinitate loquendi no-imen invenisse, o Xenophontem, propter dicendi suavitatem, GHusam, is C em Atticam, voca-itim enim ilia praeclara rerum scient ia, quam tu falso prosit eris, cum facultate ornate copioseque loquendi tam arrire conjunnia, ut qui has distrahere conetur, ac divePere, quasi corporis is animae discidium inducat. Te, rebus gravioribus intentum, verba neglexisse dicis. euasi non Iot barbara vocabula, prisco Latio inaudita, quae t arcus Varro, Romanae Linguae periti imus, ignoraret, is
Terminorum monistra, quae aGorum temporibus, cum purus sermo 1acebat neglectus, in mentias introducta sunt, quibus ipsa sapientia a tot iliastribusive
348쪽
itis ANTONII B Y N A E Iingeniis olim culta, tantum a pristina dignitate , quantum a dicendi nitore recessit, didicisses, quae nihil alitid quam serborum concertationes sunt , in id
inventae, ut inania verba sine rebub ambibantur. Haec
tamen s quis eructare norat, alte supercilia attodit, ac se magni ce emeri, caeteros despicit, is sua admiratur. Uuod si idi, qui talibus adhuc delectantur, viam veterum, O rationem, qua in Philosophia tradenda usi sunt, pervestarent, ct in ei gerent, fors esset , ut ad horum exemplum iis absinere madent, quam sapientibus, ct ingenii exculti viris, ludibrium cum risu debere. Vuanta eloquentia Philosophica tracta-υit Tullius, ct Annaeus Seneca, Naturalia Plinius,
ct ronomica Manilius 8 Uuos se vel inspicerent, illico sorderet haec fulgata Philosophandi ratio. Sed
quia hi non funt ad eorum palatum, etiam alios abidorum lectione arcent, is ingeniis, in quorum cuia tura non minima Des es, sum tramitem in cetorum Philosophorum percurrere praecipiunt. Hic tamen
nos Grammaticos audet Socare, ac calumniari, nos
in lesibus, ct minimi momenti rebus, consenescere. Uuo ipso summam antiquitatis omnis ignorantiam endit, is fuam infantiam prodit. Grammaticorum quidem nomine censentur hac tempesare, quorum omnis industria in tradenda pueris elementorum ratione versatur, quos Graeci, L1teriones Latini appellarunt, quam artem etiam omnes paedagogi quotidie tractant. Hanc pueris, is eorum praeceptoritas, linquendam, ac vix inter disciplinas r ponendam censeo, licet in ea excePuerint, apuae Graecos Herodianus, Tr=phon, Apodonius Alexandrianus, Plinius Secundus, is ipse Tullus Caesar. Dd
veleribus Grammatici erant, o dicebantur, tum
349쪽
s OMNIUM. 17 qui abstrusas hisorias, Poetarum mythologias, ct
Oratorum monumenta explicant, ac omnes scriptores
interpretantur, LiteratoS, PhilologoS, ιν peltabant, tum, qai in abdita doctrinae penetralia Ie insinuarunt, judicium de omnibus scripxoribus, tam novo, quam ami qui , ferunt, depravata emendant, ambiguas is variantes lectiones colligunt, νιυfalsas inscriptiones mentiuntur sulis Auriforibus afferunt , vindicant, loco mota reponunt, oetuunt , errores aliorum notant, ac castant, oliuis censores, atque principes, pro tribunali sedent, O sententiam de omnibus pronunciant ac hiscunt, quos Criticos vocabant. Vuare, quod iste maledicium vehemens evistimat, ego laudem duco maximam: neque enim multorum est, sed paucorum. Nam siveisios sectes, requiritur in iis omnis eruditio. Ut legat historias, auctores noverit omnes Tanquam ungues digitosque suos: ut forte rogatus Dum petit aut thermas, aut Phoebi balnea, dicat
Nutricem Anchisae, nomen patriamque novercae Archemori: dicat quot Acestes vixerit annoS,
Quot Siculus Phrygibus vini donaverit urnas Sise hos, Mi non. una disciplina contenti quoniam omnium unum quoddam vinculum ac corpus esse sciunt, stupendo labore, scientiarum orbem totum pervagantur , ct perficiunt. Hinc υeteres non unam iliata disciplinam, tanquam propriam, sed in universum omnes objecerunt, ct judicium de scriptoribus cujusque generis permiserunt. Tales Criticos, qui in conservandis emaculandis scriptoribus operam posuerunt, nemo ignorat, nisi barbarus, ab omni aevo,
350쪽
18 ANTONII B Y N A E I xesct in omnibus cultioribus se humanioribus gcnti,us , extiti Fe. Apud Hebraeos tau orer hae fuerunt, quorum miranda circa S. Codicem industria, is singulare sudium, ac diligentia eluxit. Nam, is Biotiorum
scripta apicibus 9 punctiis vocalious exornarunt υarias lentiones diligentissume annotarunt, is noumodo quot commata is verba, sed etiam quot literas continerent libri singuli , numerarunt. Ar uum opus , quod vel ipse Hercules, non minuN quam temtium decimum laborem, exhorruiset. Apud Graecos di Oinum is incomparabile Aristotelis ingenium fulsit, a quo Criticen initium coes'ife existimant. Tum Arsarchus extitit, vulgo dictus, cujus opera in coPigendis Homeri ycriptis laceris, is notandis sturiis versibus, fuit occupata. CA quo tempore Homero immortalitas est data. Fuere quoque Censores Comicorum, ac Poetarum judices, quales quinque CAthenienses habuerunt. II in huic sudio incubuere Crates, 4 risophanes, Nicander,
Caissimachus, Apodonius Rhodius, Ch sinus, alii Heroes magni, quos Philologos, Polyhos oras, Omλυμαθεις, a multiplici rerum scientia , ct immen- eruditione, Seteres dixerunt. Hujus ordinis
plurimos habuerunt Romani, quales fuerunt Marcus Varro , togatorum dorarissimis , qui Plautinucomoedias insigni diligentia recen fuit, Nigidius Figulus , Verrius Flaccus, Falaemon, Sisenna, San-rra, Nicias, Nicanor, Valerius Probus, Laeneus,
o eji M. tibertus , Varius is Tucca, qui Augosi jugis Virgilium emendarunt, Aelius yur conjultus,
Asconius, Agellius, Servius, alii, per quos tkibatus mansit honor auectorum prasantium, is Latiniatatis. Intravit is critica consularem domum M. Tul-