장음표시 사용
31쪽
Demonstravit Euclides aligulos ad cireuli ali cuius centrum constitatio propomonalas esse periphetiis quibus insistum, unde angulorum mei, si arx ex peripheriis vel arcubus circulonina opti-inc innotescundi Quod ut fiat, totan Periph
riam circularem ua partes 36 aequales diu unt Astronomi has parte gradus appellant, singu-Gramiosque gradus in o partes m ales secant, quas P scrupulos seu minuta prima Iominarit. Ru
susque unumquemque scrupulum Primum inino serupulos Seeundos in Secundorum unt atquemque in suos Tertios, d Tettios in Quartos, ita deinceps subdividi mei te intelligunt. Atque
hae ratiotae non pharos inuinctant gradus scula lex in maximo quovis circulo quam in minimo,
ad que si idem angulus ad centrum a diverssarcubus subtendatur, partium sue scrupulorum irim erus in omnibus arcubus subtendentibus e rit axiualis eandem quippe amisisti ad periphorias suas totas rationem habent, v. gr. st Ana gulus A c incentroi describantur arcus duo
A B in tot erim gradus de semipuli hi arcu A Mquot sunt in armi ci etiamsi Radius arciis' sit antimi unius pedis in longum 5 Radius alterius arcusitellas laxas attingat, gradus tamen in peripheri A n in ea ratione minor si gradu inscriptieriam , qua raditis Cis, ii inor est radio C Angulusi tot graduum, seu scrupulorum graduia
32쪽
esse dicitur, quot arcias Am vel Da ejusmodi partes continent.
Instrumentum, quo anguli vulgo observantur, est circularis peripheriae data portio, in gradu in minuta, divisa. Quadrans scit. Sextans, aut Octans, si Instrumentum It circuli quadrans, Arcum inis partcs aequales, s cxtans in fio, si octans in divid in Artifices, quae singulae erunt aequales uni totius peripheriae gradui, unumquemque rursus gradam in suos scrupulos primos, vel etiam secundos, si instrumenti amplitudo hoc permittat, partiuntur. Deinde instrumenti lateri Pinnacidia vel dioptra figunt QRegulam iis quoque Diu tris instructam, circa centrum peripheria volubilem applicant observantur autem anguli
Sint duo obiecta longe 1 nobis dissita Ain astque oculus in mensurandus si anguliis M QM A C B. Convertatur instrumentun donec per ista dioptra lateri Ct, videatur punctum a deinde circa latus C D, Instrumenti planum Regula circa centrum ita vertantur ut per regulae dioptra conspici possit punctium , Manifestum est ex dictis Arcum ostendcremensuram anguli etiam mensuram arcus Α Η, hoc est angulus arcus A tot erunt graduum minutorum quot a
cus D E per Regulam abscissus constat ejusmodi partibuS. Quin etiam Astronomi alias metasIbi proposterunt a quibus eodem vel simili instrumento distantias stellarum arcuales numerarent. Eae Ηνα- sunt cujustibet Ioci Horatam, quem extensia quassiinnita
33쪽
34쪽
infinita Te, planities efflarmat totam S mram miradi in duo ad sensum hemisphaeria il alia dividens. Et Aretim verticalem inter lstellam quamlibet 'oritoni ui inbuin ii te Gyrum, im iis stellae Altitudinem isto t. Alia anacta est Horizontis Polus, seu punctum quod vertici cujusque loci quocunque mometrio temporis i mniinet, quodque linea perpendicali denotat, secundum quam, omnia Cra, via deor luna rapiunt tir, mos recti confiistimus. Hoc pacto Naucleri solis Altitudinem inveniunt
respecti arcus, seu angilli quem esticiti iri ii in
culo Radii a sole, Mab Hori Zonte vetuente
Ita Astronomi naulum quoque notatri quem
Solis vel stellae Radius ornia cum linea in Q perficiem horizontis perpendiculari, Regulis de
Quadrantibus in hunc usum conitructis. Dioptrarum loco tine Telescopia vulgo adhibentiir; quorum ope obiecta Ionginqua cc tii in exactius, quam per dioptras exactissimas visu attinguntur sed modum Telescopia adaptaiadi, omnemque illius Instrumenti appar, tum hic describere, nos ad alia propera ues minis retardaret, haec igitur nune issiciant. Ex angulorum quoque mensuris, corporuin longinquorum Ummetri apparentes innotres ciuit sit nim quaevis linea A rabiculo' di recte visa, ab ejus te cininis A ad oculum c duci stipponantur rectae A C, i, linea illa Aradicitur sub angulo A C A videri, qui apparens ejus diameter appellatur, c tot esse graduum, minutorurn, quot angulus ille instrumento observatus, indicabit. Eodem modo obiectum
quodvis D E ab oculo ad F Spectatum dieitur Uparer c
35쪽
Quod si oculus obiecto Amiana propinquior sit,illud ex dimidia ditantia et L ex
aspiciati obiectum illud sub duplo fere majori angulo videbitur. Si triplo propius accedat ocialias, triplo sere major fit angulus tib quo apparet objectum ejus que apparens diameter triplicabitur, modo anguli illi sint fatis parvi, nimirum si gradum nulla aut alterum non aperant, cruntque eiusdem objecti in agnitudines apparente ociali appro. pinquationibus proportionav
duorum corporum ha amtur diametri apparent somna cana distantiaruna ab inculo ratione, exinde inn tesicci proportio, quam ob tinent eorum dia laurui mrae Nam si obiectorum di stantia sint aequales, dian e-tri verae erim apparentibus proportiona Ic si ne uti, sub qui biis videntia objecta i
37쪽
dum & irregulares ab oculo conspiciantur, quod per exemplum patebit. Ponamus corpus aliquod in peripheria cireuli An o G uniformiter revolvi aequales arcus Ann Diae, C. aequalibus teluporibus percur ido ejusquc minum octilus alicii bi in plano iiisdem circuli in in v. gri positus ex longinquo as ciat. Cui igitur mobile ab A ad n pervcnerit ejus motus apparens per angulum Abora seu petat eum Hi quem descripssse videtur, defiruetur; dein in aequali tempore dum arcum B D percurrit motus appriens ex angulo no dignoscetur; videbiti ire mobile transisse per arcum L qui a cum L multo minor est,' mobile in Dan peri-phcriae, H M puncto, conspicietum Postquam vero descripserit arcum D E prioribus Am Veli ovairalem, d ad punctum E pervenerit, ab O lolii eodem puncto M spectabitur, ita ut eo tempore quo per arcum D E detertur corpus oculosere ut immotum & quasi stationarium videbitur Aidam in peripheria proprii circuli pera
riphetiam, L regredi videbitiit. Sic ubi ab Emta ad G pervenerit, oculus illud cotispiciet in puncti H in eo scit situ quam prius in chabuit. I uni autem a G per i ad et descitur, spectator ipsum videbit per arcum v K, moveri at dum in orbita propria progrediens corpus arcum describit, oculus ipsum ad idem punctum N coim tinuo reserret, quo tempore rursus stationarium apparebit corpiis, deinde post digressium ejus a puncto p cursum suum invertere te arcum
H Lm motibus admodum inaequalibus ferri videbit
38쪽
linc nuuum anaMualitas ab Astrononii, Iiea dicitur. eo quod non corporibus cui coriapetit, sed apparens rata tum est, ex oculi pisti orae orta corpus clauu eadem temper socritate inpropria orbita pro Vedi supportitur, c oculiis in cintro istius orbiti constituta: suci motum ejus quabilemata aper colit plectet. Si in quovis intra circulum quo Kentrum non cit, immobilis locetiar spectator, i .motus cordinis pcriphetiam Ara C per cur itis, in se quidem riualc, iamlualc adna tun videbit; c cum longissime dista tempus aspect a, iore ut in A, tardi mirae in de videbitiar, propinqui is accedens corpus iit in , veloci itigredi apparebit, ob angillum C om niajorem an gulo Aod, licet arcus Aa CD sint aequales ratnunquam stare aut regredi conspicietur corpus. Adeoque si spectator intra circulum in quo do semit corpus locetur, illudque nunc progitati, 'amis . nunc stare, in regredi videat, conchidendunt erit spectatoris locum etiam mobilem cilla.
39쪽
De Motu appare ut qui ex Asel vatoris Motu oritur.
HUcuique supposivimus spectatorem loco
inm)Onam toto observationis tempore conlutisse. At si Spectatoris locus cita in moeveatur, diversa tum nascentur rerum apparentiae, oratus ea corpora quiescere cemet, quae celerri in progrediuntur, quiescentia autem corpora veloci imperii defierri conspiciet Maia etiani eclinitoque potest ut totus corporum apparente stati veris d ab latis directe contrarii, Squae corpora repeta ad orie iuem soruntur, ad occidentem tendere spectatori videantur. Quae omnia ex motuum apparentiis, quae se offerunt iis qui in nave vehuntur, satis apte illustrari possunt. si navis aliqiis motu ut cimicaue veloci sed uni. Misiis. sorini a venti deseratur, nec motus I avis nec col. et ta
porum quorumlibet eundem intra navem situm l. iereantium' rellative quiescentium motus ve I .ctore oculis percipitur cum enim omnes navi
si partes eundem semper inter sein etiam vectoris respectu sit uiii 5 positionem consi ruant, 1ptarum imagines in oculi stando depi , iisdem temper retinae panibus quasi immotae adhaer bimi Ex quo sic ut quamvis omnia quae imita navem cantur corpora uniciun ipsa celerri
40쪽
me progrediantur, eorum tamet motus, spe ctator simul cum vi in irave vectus uoti visurus sit. Idem tamen ad litora culos vertens, ea cum aliis objectis extra politis, moveri conspi- ciet, iam dimi ipsa traxis movetur oculuin spectatoris secum vehit, nec est in obiecta . terna situs suos octili respecta mutare, Wip forum imagines nunc lias, nunc alias Retina: partes successive occupare, unde fit ut quiesce imia . . tia objecta erierna moveri, quae intra navem -- simul eum ea progrediuntur quiescere videatnt, 2 in nave collocati vectores. - Si dum tiavis celerrina progrediatur, globus 'de priuiibe de summo inso dcinittatur, c mqa si in perpendicies cadenteiri aspicient vectores.
Qui quidem globus quod dein faceret si navis
omnino quies rei tabulatum navis tum p dem mali percutiet, verus tamen eius motus non fit in perpendieulari ad luperficiem globi terrestris, sed deflexo pc acrem itinere fertur Globiis, qua in ejus semitam incurvatam facile rebenturus est qui quisqui ex aliambuesce - te nave motum spectaret. Hujus t a nonaeni-- eausa laeti ostenditur. Nam juxta pii nuriam Naturae lege in corpu onme in incepto semes motu ceundum eandein directionen semper perseverat conatur, jam Globus dum in uni
imo maloia Icbat, una cum malo progredic -
tur, adeoque postquam dimittitur candem pro- grediendi vim retinebit S urgente gravitatis Vi progredietur simulque descendet neutra enim harum virium alteram destruet aut imminueri neque enita sunt contruix adeoque nec Ii- nus prorium lac multa dcOrsum tendet globus,