Aphorismi de cognoscendis, et curandis morbis, et materies medica ejusdem suis locis interposita ...

41쪽

nitatem set mutatio : ponit ergo et haec eadem cognita sa) : quare cognitio et Curatio morborum Scientiam Dogmatum quae explicant quid Vita , Sanitasque sit hominis , id est Instituta Physiologica Medica , reqUirunt. s Illa mutatio motum excitat sopit , vel dirigit per applicationem instrumentortam sa), quae Artifex nosse debet et regete: hinc Ponitur perspecta victus medicamentorum , et Chirurgiae, materia

praeparatio , USUS.6 Dirigitur illa applicatio a mente priescia futuri effectus : quo exigitul Scientia generalis legum , juxta quas aC-tioneS illae exercentur; unde itaque doe trina Signorum , et Methodi Medendi nece&Saria est. Adeoque tradituro Praxia a) omnes partes Institutionum Medica

TUm SCltu necesSariae prius sunt : Eas ideo ponemus notaS, et demonstratas alibi.

baa . in , . Ο Iurpe penitus videtur Artifici Drooria

42쪽

q PRO LEGOMENA .reat, erit effectus corporeus Singularis deis

terminatae CRUS32.8 Cujus accurata ablatio sanat. 9 Aufertur correcto malo Singulari,

vel per remedium in illud solummodo

agens ; vel auxilio in omnia simul aequa vi agente. Hanc Universalem , illam pro

priam Medelam vocabimus sa).io Utraque 9) reperitur observatione , similitudine , vel ratiocinio ex hisce

rata historia morbi enarrante CRISIS , naturam , effectusque mali. 2. eX enumeratione exquisita eorum, quae prosunt Vel TOcent, dum Casu, Vel arte morbo SubminiStrata sunt. 3. ex iri trospectiS cada- ο) Vid. g. iis et . Inst. Aled. b) optima hic traditur doctrina. Observandi Ars est admodum dissicilis , admodumque De cessaria. Canones hic propositi profunde meditati , et in exercitium reducti totam istam paginam adimplebunt. Casus multa Medicis Obtulit , quae postea in Artis regulas translerunt. Galenus saepe vidit non paucos febre ardente laborantes cum jam mediocriter concocti humores cssent Statun ex frigida potione liberatos. Inspectio Cadaverum plurima detexit ut videre est in Boneti sepulchreto Anatomico , et in opere immortali Joan. Bapt. Morgagni desedibus , et causis morborum per anatomen Iudagatis.

43쪽

rno LEGOMENA . sveribus incisis eorum , quorum morbi observati fuerant priUS 12 Ex similitudine concludit, qui observatis jam so), adeoqUe cognitiS, CR- sum praesentem , hactenUS ignotiam , Comparans de indole, et curatione mali incogniti argumentatur , a praeteritis ad fu

ia Qui denique omnia , qVae aegro ac cidunt , observando a cognita ΙΙ , ada

mussim ponderat SeorSum Sisag Ula , comparat deinde inter se uniUersa , consertiis , quae in sanitate contingunt, hincque tandem severitate ratiocinii subacti assur git in intellectum causae proXimae , et 3U-xiliorum ei tollendae aptorum , Verum Medici nomen meretur.

Iq ordo itaque optimus describendae historiar, et curationi morborum erit, qui

O) Simplex Phaenomenon observatio nihil

Valet. HOe quisque potest emeere , et Empirici nihil aliud faciunt. Ut verum MEDICI nomen mereatur Prosessor debet omnia ista quae hie, avnumerantur facere , quae licet minima videantur maximas utilitates parient. Talis conside-xi . in Quartana V. gr. frigori S , causarum, et ei lectuum frigoris , aestus sequentis, horum nyer se comparatio , ipsorum ab statu SanO ζζζβsus . . quas cognitiones in Medicorum ani, a i ' ςη xl bit - ΗOe certe laboriosum est,

nitae , e coli , existimationi. . inhilntibus.

44쪽

PRO LEGOMENA .

I. Uniuscujusque mali phaenomena individua , propria , Communia , Considerate cognita, justo Ordine, Vera fide proponit. 2. CUncta , qUae acciderunt aegro ab iis , quae gessit, ingessit, retinuit, eXcre vit , vel sibi applicuit , dum morbus adfuit , enarrcti. a. Auxilia victus , manus , mediCZmentoriam , UnR CUID Vera methodo applicandi , prout casus , Vel ars obtulit, exponit.

q. Ea , quae ex hisce tribus, Ut ex datis juxta si a) dictam legem effectu ra tionis verissime deduci queunt ita , Ut pro regulis Praxios accipi tuto possint, concludendo elicit. Is Multitudo quidem morborum his ordinandis ossicit. 16 Sed ordinem dictat : I. clarior morbi notitia. a. simplicior ejus natura.

alium intelligendum cognitio. 17 Ex quo fundamento 16 omnes sequenti serie tractabimus.18 Morbortim itaque simplicissim rtim Species , et curatio praemittenda reliquis.19 Solidatum ergo partium morbi ex plicandi , et Sanandi primunt locum pos

tulant.

sto Tibrae simplicissimae solidae morbi explicati, ranati inter hos I9 deuique primi sunt.

45쪽

MORBI FIBRT SOLIDAE

SIMPLICIS.

ρ1 si the partes , quae ex fluido Va

sis contento Secretae , Sibi mutuo vi vi- , tae, et Ope glUtinis tenuissimi , aquosi, pinguisve applicatae , Fibram minimam faciunt, Sunt minimae , Simplicissimae, ter restres , Vixque mutabiles per eas Causas, quae in nobis Viventibus deprehenduntur. 22 Quare in his sa 1 , separatim spectatis , nullus Occurrit morbus , qui Medicis obserUattis , Sanatusque describitur. as Sed in fibra minima, ex adunatis his sat) concreta , morbi simplicissimi sequentes, 24. ad 38.) Considerari merentur : sunt enim frequentes, et fundamenta jaciunt intellectui aliorum , licet praetervisi, vel non bene cogniti.

MORBI FIBRAE DEBILIS, ET LAXAE.

adunatio partium minimarum 21 cum nisu in cohaesionem tam parvo , Ut Vel illo levi motu solvi queat , qui Sanita tis essectu sit, vel non multum majori. as Hanc saq) antecedunt: 1. impedi ta ingestorum similatio in naturam li-

46쪽

0 . MORBI quid1 Vitalis sani ; quae debetur jacturaenim 1ae humoris boni , et inertiae virium solidorum in liquida ; vel alimentis magis tenacibus scia indole , quam virium

permutantium in corpore Virtus CSt. 2.debilis nimium applicatio partis unius 21)ad aliam , quae oritur a nimis debili motu liquorum , is icae ut plurimum a defee

26 Producit autem facilem VasCUlOrum ex his sa conflatorum eX tenSionem, rupturam, in sua liquida contenta iner tiam , Unde Γumores ab distendentibus, Putrefactiones ab stagnantibus vel extra

vasatis liquidis , tum ea , quae ex binis hisce sequuntur , infinita sa). Ex hisce set . 25. 26. praeSens,

futura, praeterita Ue nOScitur : effectias prae

videtur ; et Curationis M requisita perspi

ciuntur. a) Dum tener nimis pulmo impetum Sanguinis corde expulsi terre nequit, ruptis vasis harmoptOe , et toties inde immedicabilis phthisis. Dum cerebri vasa debilitata vel distendunius nimis , vel rupta effundunt suos humores Omnes morbi iunctionum animalium a levissima vertigine ad lethalem Apoplex iam usqueor iiii possunt. Idem in aliis visceribus verum est , haec pro exemplo sufficiunt. b) Ρrtino considerandum an morbus Naturae Goli sit cciiivinendus , an vere Ars addere

47쪽

DEBILIs , ET LAXAE. 9st 3 Haec enim obtinebitur : I. nutrimento , in quo materies sa I) abundet, quodque jam fere ita praeparatum Sit, aCin corpore sano et forti fit. Lac , Oxta, JAca carnium sa), decocta panis bene fer mentati , Vina austera primaria sunt. Q tuae

parva copia saepe repetita StamendR. 2. au

to motu solidi et fluidi per frictiones;

vectiones in equo , rheda , navi; ambulationes , CUrsus , exercitia corporis. 3. leni Compressione vasorum , liquidorumque re-pUlSU. q. medicamentis acido austeris , aut et spirituosis fermentatis prudenter , te Niterque Usurpatis. s. omni modo , quo nimia distractio tollitur.

debeat. aeque enim nocet ossiciositas quando necesaria non est , ac expectatio nimia quando admovenda opera. a) Haec tria alimenta omnium vi Scerum et Vasorum actiones passa juxta sani corporis leges ultimae elaborationis perfectionem adepta in aliis animalibus j im fuerunt , et ideo ad numiriendum facile , et ossicaciter humanum Corpus aptissima censentur. I ac si ex uberibus hauritur optimum habetur alimentum. Tom. IX. Societatis Regiae Medicinae Parisiensis amplissime de variis lactis speciebus humani , asinini , Vae Cini , caprini : . phisice , chemice , medice pertractatur a pag. 4is. ad 623. b) Filum sericeum appensum pondus sine ruptura sustinere non potens fibrae nimis debilia exemplum dat; filum autem eκ plumbo m0l

48쪽

U MORBI FIBRAE Sio partium s21 inter se, quae parva vi Potest mutari ita , Ut fiat se ipsa longior; inde patet, hanc esse debilitatis aqvi speciem, et flexilitatem inde pendere; adeoque

si aD a7- 28 intelligi, ut et imminutam

Alasti tem. Namque Vitrum corpus 1r3gilissimum , arte ductum in filamenta subtil1ora araneae filo cohaeret , estque UeXlle quaquaversum minima vi in omnes Spiras , abSque rUptura. Crescit pro Subtilitate flexilitas. AC. reg. Sc. III 3. hiSt. o.

ao Quin ex iisdem etiam responde tur ad haec quaesita : Cur aquOSa , et pinguia alimenta dant fibras debiles φ Cur frigidis , junioribus , quiescentibUS , CreScentibusque debiles Cur terrestria, aUS-teraque dant fibras fortes Cur calidis, exercitatisque fortes Cur elasticitas sa) r

bur concomitatur

Iissirio factum eodem pondere stat tua immaniter e longandum sine ruptura tam facili fibrae nimis laxae speciem praebet. ab Elastica dicuntur corpora , quae distracta redeunt in tot puncta contactus quot ante distensionem habebant : hinc requiritur valida Vis , qua partes distractae se mutuo trahant. Ait in hae vi c0nsistit fibra ruin robur

49쪽

IL DEBILIS , ET LAXAE.

HOR. 28. NUM. I. Materies, in qua elementa apta conSta tuendae Abrae forti continentur. Lac taminae sanae , aetate integra motu salubri exercitatae, victu laudabili utentis; si suctu hauritur, aut calidum bibitur m1-CO , non mutatiam igne. HOC reliqua Superat , si post coctionem in Nutrice peractam potatur. Proximum est Asininum, dein caprinum , ac Bubulum. Usus deii nitur iisdem legibUS. Ovi recentis albumen adhuc tepens dilutum in lactis, et aquae aequa portioue sine ullo igne adhibito. Jura carnium Optima huic proposito, quae parant Ir CX Ca Γ ne a pinguedine accurate repUrgata , ani

malis sani, junioris , exercitati , contuSa, IV inutim scissa , in Machina Papiniana elixa, frigefacta dein in hac ipsa machina , iterum ab omni supernatante pingui,

et saetibus de piarata, ' .

Si olla haec deficit , alienum substitiai quidem potest , sed subtilius exhalando

perit ; unde patet causa ferociae animR-lium , quae ex raptu aliorum , quae Viva devorant , aliantiar. Ex Gallinaceo genere paratum prae' sertur Caeteris , vitulinum dein , postea

Ovilium , Bubulum denique , probantur;

50쪽

MORBI FIBRAE

Decoctum Panis. R. Panis tritici Cum furfuribus rite sermentati , blS COOti, uta iaS OCto.

Coque m vase figulino clauso per Spatium unius horae, adendo Sempe , quantum

Cremor Panis erit,

cremori, iura *ς ςtum spissitudinem Si hujus Gelatinae pauxillum lacti, jus

Cttio , Vino , CereVisiae, aut aquae miSzetur, Uni Varia levis nutrimenti genera os Stamitur Decocti descripti libra una Pucci citrei uncia semis Aquae stillatae cinamomi dracmae duae

Uini Rhenani unciae quatuor Sacchari quod suficiat ad gratum

saporem,

habetur decoctum panis gratissimum , Sar