Vita Danielis Wyttenbachii, literarum humaniorum nuperrime in Academia lugduno-batava professoris

31쪽

et inexspaetatsi loci mutatio c. me familiae anno 756 inpe meetiit, atque Dia Ioco libriabus verin Explicanda videtur loqviri' a Bara gio factum video,i tuo is studus mitem, chii regundi. haud exigiat momenti fuit. - In G-manaae dynastis ae mirum, 'ucleos a liberalis do rinarumque mior, Prae oae vitis ama VIII. nasso Q mse timus Mariaurgensem: Academiam . et antea veteresama celebratam is postremo' restiam mobsi Philosophumam tunc temporis obryphaei luce an splendo mutnusdraletan, sed eadem Iam

seTtum . t. desimum , ni fauor, annum orbat m, in 'visi sum florem reminere Proses -esquo in suo: qui que doctrinae geniseeMeberrimos , Hopositis luculentis sala- έaxcessere instituens, οῦ γοῦ

sequensia a bonitas , tum scrimis ejusmodi edendis in imis vrmis, ut non domi soluisintelligentium Mude reret e grauia, sed etiam ris jam NMo non minus iam celahraretur. accidit anno 1756, ut Mareremum ad proris' dam theologiam primari Des 4m aretur, nata ins er do cringereretur et commmenda o, quaedam consiliarii in Constatqrio et Inspectoris δως

iarum dignita V. ' . . . .:

32쪽

Pater in utramque partem Hiberabat et apse istum, et cum amicis. Hi plerique --nes dissuadebant ei relinquere Patriam , Ognatos, amnes, amic*s, Praeoptare novos et

sibi ignotos homines iliberos secum in exiliuin dueero, eosque in patri honestis In eooditionibus o fortunis colibe- spem repudiare Ipse magis in alteram partem inclinabar non se patriae dumisaxet suis, verum generi humario, et vero ineologiae, natum

iussieans, cuius lucum in maiore Academia latius es spargere qsset Verissimo prosectos armillongius: imis in dei erando,onminisque -- -- ιδ enda magni Mam

rium hene merendi atudiis , quas, adeo ei ves, - Mana minim esset, Mi Pro oes disina, sti parendiam eas didioreas ' Praeterea su , t et vetus amor erga arburgensem Aoa miam, ubi Wo I ii m suum.oracula sun nimis quondam per annum audierat. Atque huc

eum iam sponte propensum impulit insuper solertia Collegae cui ipsius discessu aditus amplioris honorari aperiebatur. Ea scilice

33쪽

hiulinum. At Um potiri*- ω- a reo me Prospero alba rati visus; inox spe sua sodeia,ttatum depretiendit Quod tam e non Iamiae euina. aEadouoriam diu sitate a tor . riam ei minutatione antavit. Alter eram manus hellum asserebat, quod inam Germaniae iis te per sexennatim vas tion agrorum .di remi'ne o oppugnatioris orbium et oppido-- Turn. incendiis .isam et omni calamiuae affixit. Ad qua qunm acoediaret salari mini intermissio professores insignem rei famillaris iacturam subierunt.

34쪽

parens , utpote homo admodum liberalis, tanti non aestimabat, ut ipsum ideo adventas sui in Germaniam poenituisset. Nam quum restituta pace et expeditis difficultatibus , non modo damnum perpessuri, resareire , verum etiam opes suas; reditibus acceptis, augere posset, iis sacer noluit Satis habens eum ad modum restituisse patrimonium, quo illud ex patria venienti fuerat, reliquum pauperibus urbis et agri arburgensis largitus est. Verum onge alia aderant, quae ipsi valde displicerent. Recens advena, primum quidem

novitate hominum se colentium et observantium, studiaque sua et ossicia ei osserentium delectatuω, mox tamen Paulatim animadve sit, cuiusmodi hoc esset, atque quantum atatio stationi, vetus novae, praestaret Venerat in quidem ex minore in maiorem Academiam, sed ex urbe maiore in minorem. Maior autem haec Academia dicebatur, quod haberet facultatein reandi doctores, iurisdictionem suam, Plures Prosessores studiosos literarum plures. At maior erat ilIa urbs unde venerat, utpote quae assiveret copiis ad vitae commoditatem, suavitatem, Prosperit-tem e magis abundaret familiis locupletibus et lautis e Dequentior esset negotiis Publici ho scirensibus , ludis a sestis populari laetitiae destinaetis e denique sinu ipsa suo ac domi-eilio totius reipublica Senatum contineret rquarum rerum materia sere civium studia

35쪽

advertit et occupat, me a curiosam minu-.

tamque invicem privatim spqculandi sedulitatem et taxaigena. is maledicum temerita tem prolabi pini maeo in nova statione secus erant, In qua, quidem, quod ad copiam et delecta ionem deerat, homo frugi et arcu. non admod31m desiderabat sed minore in urbe , minori libertate sese rui id oro

aegre serebat Vix enim aliquando, uo Oaee, ambuIando equitando , Venando in grMinexcurrebat quin continuo hominum sermo nibus differretur ut ab amico etiam ad n neretur, haec studia non convenire Praesentis inuoeris. dignitati. SciIicet haec rixotaverat . nemine mirante, apud cives suos Helvetios homines rectos Rc simplice . quidlibet suo nomino appellantes InmeIveua. Porrontide et simpliciter Frin or diverat, et, si sorte, addita honoris praefatione , revere ιδεμ nunc vero in Germania erat et 'Messor

βumme μνerendus, et Primarius, et Consiliarius ecclesiasticus, et Invector eccloiarumprinsist

tus superioris. Et hos titulos, quantum is honorificos , libertatis iactura redimeret ille vero vulgi opiniones olim spernere doctus, suum sibi iudicium sequi pergebat et nomina Tertinebat , dum iis re satisfacere posset. I unu Consiliarii et Invectoris aetate pro ης us: de . Posuit. Rectoris Academiae provinciam semper recusavit, haud invitis collegis, in honoris et emolumenti vices succedentibus Adque tum aliis de causis, tum quoque ut conmaxum

36쪽

invadiae occurreret quos magnitudo salarii ipsius 'urebat. - sed ne longius a proposito aberrem, ad Wyttenbachium nostrum redibo, cuius causa potissimum haec scriptio Suscoepta

est.

Hic igitur decem annos natus cum Pyrentibus et reliqua familia arburgum venit Pater ipsum statim scholae publicae tradebat. Commilitonum suae classis natu minimus erat.

Pensum quotidianum discipulorum illius ordinis constabat interprelatione Nepotis , Comenti Orbis pieti, romas ri Cossoquiis , et Thematum compositione. Quum aliquamdiu illius scholae alumnus fuisset, atque Patri, aliis negotiis admodum occuPato, non satis otii superesset ad liberis erudiend'sa hic ipsis , quemadmodum antea Bernae fecerat, alium privatim magistrum adhibuit. I vero sui Iacobus aegerus, qui in Academia Bintelensi Prosessor athematicarum Artiun sub finem superioris saeculi, si recte memini riato sunctus est. Tunc vero erat adolescens et doctrinae elegantia se et vitae integritate spectabilis. Hic quotidie veniebat ad miten-hachium, et sua comitate . assabilitate atque instituendi disciplina puerum adeo capiebat,

ni hic eum valde amaret , ac penitus ei adhaereret. Itaque puer non contentus hac privata institutione, mox ad matrem se convertit, rogans eam , ut patri persuaderet , δα egerum in contuberatum recipere, ac sibi domesticum

Praeceptorem adiungero. Fecit mater fecie

37쪽

pater e quadriennium aegerus in aedibus mitentiachii liberorum magister suit. Et prosecto ille doctus vir iuvenis tunc

Primus animum recentem ac tenerum discipuli sui novo et adhuc ignoto pulchri et venusti sensu imbuit scientiae amorem ardore incendit ad assiduitatem , laborisque tum Capessendi studium tum serundi constantiam auxit it confirmavit. Hinc summa Puer Vo-Iuptas erat, ipsi assidere non modo interdiu studendo, sed de multa nocte ei multam noctem lucubrando Latinos deinceps eriptores in ilIo puerilis institutionis quadriennio tractavit Ne otem, Iustinum, Curtium, Phaedrum, Virgilium Magister unumquodque Pensum interpretando praeibat. discipulo . et sententiam perspicue aperiens, et dictionis elegantiam inprimis cum quodam animi motu

notans. Tum discipulus secum tacitus pensum commentabatur ad eum finem, ut commentatum magistro recitaret. Interea aurei hic suam sibi rem ageb t, alium vel veterem, vel recentiorem, Plerumque tamen Veterem, legens scriptorem, nonnumqu'm de sella ex

iliens et exclamans , hem I 'am pulchrum squam egregium ι Wyttenbachioque l'cum Praelegens, singula explicans, et sic ipsum

non mod ad assectum consectandum excitans, verum etiam ad sensum Pulchri ac ve-nuqti percipiendu acuens. Quae exta est docendi ratiori t. quam Boschius quoque se

quebat , uti discimus ex mitςnbachii ad

38쪽

hunc scripta epistola, in qua ipsum ita narranteni facit Vide, ρ modo agam : δε- sescentulos studiis destinatos moneo, ut attendans, quod sit nomensum studiorum s sine L seris spadicis et istinis nullam esse in umgenere saturem ostense rixemplar, homines. - hue in ad summam gloriam enerunt, et rursus, qui, neglecta earini id ingloria et con-umis 'ini inserunt sidem et auctoritatem inchi, M. ρω audientes et credunt tunc pulchra maliquem poesa locum iis p uelego, ut Oseeqn tu et attenti reddoritur hunc ita locum is er-- proto uerborum sis vertior construciιρnem nilecto: sententias declaro, manifeste a s ψώ, antiar: ecce, liud, qu- inustum sά nos, qtiam sublimes idere hanc magis iam . quqsi picturam oculis subjectam Identisne' cum Papertracta tum denuo iis praesema et plerumqJuetia, eruntur, , cum poeta in aliun eoolent ne rellaquere eum Delint , donec perlegerint.

Quid vero ipse mitenbachius de eiusmodi

eum iudicii sanitate et justa verborum interpretatione coniunctis acclamationibus , utp'te ad discipulorum animos excitandos et acueh-δbs admodum idoneis, statuerit, at inanem Onti a et nudam magistelli exclamationem, esuti

Mese Leleganter magni aes quomodo despexerit, haec ipsius verba certissim nobis indicio, sunt: Sic se res hah et ut intelligenti ae muteria sis, verum Et flatium, eaque doceri ratio,ibus possAt sensos autem materia sit pulcrum et mmσ, gratum et ingratum , omnino quidquid

39쪽

place aut displicet ouod nisi vomu et uti ad sensum accidat, tum demum 'mi Uur , quum ad intelligensiam usus M apersitatio aedoesseris. Nisi frie quia putet, sensum ita asseaecitandum in discipulis, ut magister AU judicio acclamet, ecce quam venustum D monitio adsit . quae atia ad Ohaer.'ation- , rationem, et usum. Acclamatio desit, Meillimumna tium quod ab imperuis magistris ad dissimusandam ignorantiam Motuatum, imusis istis ι discipulos rerum ac doctrinae inane .

-- vientiae opinionestinos. 'Aliud porro, quod ex hac disciplina domestica manavit bonum, magnum Protecto. et ad omnis do rinae rationem fruetuosum , cognitio Geographias et Historiae fuit. Quis enim est qui se, non dico doctum, sed humanitatis participem profiteri audeat, si e per sit eius cognitionis. quae pars si sensus communis , qua civium et Populorum omm ni continetur, quam vulgares etiam hominos non ignorant et sine qua ne publicae quidem novarum rerum ephemerides inteIligi possunt'

Ad hanc igitur Geographiae cognitionem, a Patre dudum iam Bemae inchoatam, magnum Pausectum Laeger u Wyttenbachio ipatu que

duabus sororibus attulit non solum ut diatributionem orbis terrarum in suas. Partes, et partium maiorum in minores rursum Partes, sed etiam dominos terrarum , urbes . Pinda, montes , flumina , mari , insula tenerent,

ad lectionemque aliorum librorum, inprimis

40쪽

ephemeridum, in promtu haberent. Porro autem magister mistoriae Universali perol. piendae idoneum libelItimi aris μα fidi hibuit, qui sane tam puemin, quam pueris sua heevita te se saeilitate Hlde apiebis. Et quemadmoduli Myttorib chius subinde nonnulla de se ipse scripsit ita quoque hamim

scholarum his vectis mentionem fecit v -- iano ira terni moris Misae sunt ca ae quas in me που omnes Longum ut prima quidem ει nec εω , iisdem drantibus nasci tum pH-νω, -- aliis ita majore, ut majorem antomorum concinationem habeanι una Dere, nutriri, educari , a parent us arae amari et curari: Mum et seria laeta et tristia, commuia habere immem ridentihus arridere,

cratibus ad rea majus etiam insulam adfert socieras institutionis puerilis longe autem marimum communio Iuvenilis disciplinas, se mitionis elegantiorum Iustarum, qua et ingenium diseri piachrique judicium, et animus

ad irius m excolitur; unde existia morum, aerisuum , studior- , similitudo, et ima amicitia , herum ut se ipsum amans, sine qua Nerua raternin amor esse nequit Sed ejusmodi quatim dixi, aequalitas is et condiscipulo a necessitudo mihi intercessit cum sororibus duabus ms paulo majoribus E in artibus quidem Moerauli utriusque sexus necessariis aias nos muruo conciliabant Historii et Geographia quas ita et ad eum modum perdiscebamus , ut quamcunque earum Pariam imicem inrerrogan-