장음표시 사용
11쪽
Triplex est ordo verborum in pedestri oratione grammaticus logicus rhythmicus Rhythmicus ordo in
vocum sono et numero versatur, de quibus praeter ea,
quae de caesura et diaeresi, de ictu et accentu iam in hac prima parte commemoranda esse putavi, plura in quarta parte disputantur. In logico vero verborum ordine notum est id potissimum agi, ut commutato ordine grammatico Verba, quibus maximam vim inesse scriptor aut orator voluerit, locos maxime conspicuos initia et fines sententiarum occupent. Quo fit, ut prima et extrema sententiae vocabula gravissima esse soleant. Poeta vero, imprimis poeta lyricus, quem a gelidum nemus Nympharumque leves cum Satyris chori Secernunt populo quam longissime ab ordine grammatico et vulgari recedere debet eoque facilius potest recedere, quod non solum sententiarum, sed etiam versuum, hemisti-
chiorum, stropharum, carminum habet initia et exitus, in quibus vocabula maximum pondus habentia collocet; ut uno verbo dicam, non solum logica sed etiam metrioa habet intervalla, quibus aut conjunctis inter se aut oppositis mira oritur locorum varietas, in quibus collocata vocabula quasi exstare atque eminere animosque legentium in se convertere videantur. Iam vero priusquam ad singula exponenda atque Horatianis exemplis illustranda transeamus, Herderum
se initio sententis initio verau8, trophos, carminis poSilo. 1. Vocum graviorum initio et sentetitiae et versus
positarum haec ex multis collegi exempla I. 1, 29, ubi postis Sunt quos, hunc illum, gaudentem, mercator est qui multos, Venator,
quae omnia initiis versuum collocata sunt, magna cum vi Opponitur
12쪽
Me doctarum hederae praemia frontium Dis mi suent superis. Me nec tam patiens Lacedaemon percussit)post re alii sunt quibus plurimu M. Regium certe genus et penates Moeret iniqu0S. Devota non exstinxit arbos. Dos est magna parentium VirtM. . . ubi do respicit dotata v. 19. In versibus continuis :
I, 18, 3- : Siceis omnia nam dura Deus proposuit neque Mordaces aliter diffugiunt sollicitudines. l. 7, 28 si Certus enim promisit Apollo
Ambiguam tellure nova Salamina suturam, ubi certus et ambiguam non sine grata repugnantiae specie inter Se opponuntur. cum quo loco s.
III. 27, 18-l ego quid sit ater Hadriae novi sinus et quid albus Peccet IapyX. Cf. II. 13, 13 et 14.
2. Initio sententiae et strophoe poetam saepi Ssime consilio et arte vocabula posuisse hi docent loci I. 25. 17 : Loeta quod pubes hedera virenti gaudeat. . . II, 16, 25 : Loetus in praesens animus quod ultra est
III 5 5 Milesne Crassi conjuge barbara
IV. 4. 33 Doctrina sed vim promovet insitam. IV, 5, 17 Tutus bos etenim rura perambulat
I, 12 43II, 2. 13 II 16 29 III. 27 3
37 : Longas o utinam dux bone serias Praestes HeSperiae. Majorum vina hoc loco habent ver ba, ut I Terruit gentes grave ne rediret Saeculum Pyrrhae v. 13 vidimus 21, audiet. in IV. l. 25 Terret ambustus Phaeton avaras SpeS. Crescit occulto velut arbor aevo Fama Marcelli. Crescit indulgens sibi dirus hydrops Abstulit clarum cita mors Asthillem. Rumpat et serpens iter institutum. Voeabula plenius sonantia vel longi 0ra, ut II, 3 0 Auream quisquis mediocritatem Diligit. . Iurum irrepertum et si melius situm Auro repensus scilicet acrior
Miles redibit aurum per medios ire satellites amatinclusa et jacentem visere regiam. Horrenda late nomen in ultimas Extendat oras.
Dumnosa quid non imminuit dies oblivioso levia Massico Ciboria exple. Cf. de polysyllabis in IV parte.
In versibus et strophis continuis poeta haud raro hoc loco posuit vocabula aut opp0sita aut repetita ut 1 14 17 Nuper sollicitu in quae mihi taedium Nune desiderium curaque non levis IV, 2, 53 Te decem tauri totidemque vaecae Me tener solvet VituluS.II, 7, 9, 13 15. III, 28, 9, 11 et saepius. III. 3. 49 III, 5. 23 IV, 16, 9 I, 37. 23 III, 3. 45 III 6 45II, 7, 21
13쪽
II 15 13-14 DPrivatis illis census era brevis,
Cf. etiam L I, 25 17-1M: Loeta Gaudeat II, 16, 25-26 : Loetus - iderit. I. 24 D: Multis ille bonis flebilis Occidit uidebilior quam tibi Vergilii Tu frustra pius heu non ita creditum Poscis Quintilium deos. cum quo loco conseras I, 36, 3- caris multa sodalibus Nulli plura tamen dividit oscula uuam dulci Lamiae.
M seu Parthos Latio imminentes gerit. . . Te minor laetum reget aequus Orbem Tu gravi curru quaties lympum Tu parum castis inimica mittes Fulmina lucis. Sed de anaphora suo loco plura dicenda sunt. Haud raro verba opposita occupant alterum initium hemistichii, alterum initium versus ut QIII. 2. 29 Smpe Diespiter Neglectus ineest addidit integrum
Raro antecedentem scelestum Deseruit pede cena claudo. Nota in metro Alcaico vocem graviorem interdum post anacrusin, in metro Asclepiadeo post basin poni :l, 6, 2 Quem eriminosis cunque voles modum
Pones iambis II. 7. 13 Sed me per hostes ...
Nil Claudio non perficient manus. Ergo duintilium perpetuus op0r Urget. 3. In fronte denique totius carminis poetam non primum quodque sed gravius et emcacius vocabulum collocasse omnia sere carminum initia docent Saepe enim nomina propria eorum ad quos vel de quibus a mina Scripsit, saepe eaeelamationes animum Vehementer commotum indicantes vel alia vocabula quae ad carminum argumenta pertineant, hoc loco invenimus posita ut Phoebus, Herculis, Bacchum, Dianam, Pindarum; Eli, olbi, Icci, Lydia, Maecenas, Mercuri, Phoebe, Septimi, Faune, o Venus. 0cto carmina incipiunt ab exclamationem, unum ab heu, undecim ab interrogatione : quis, quae, quid, quem, quo, cur octo a negatione ne ibis non quater nullus, nullam. Reliqua quoque carminum initia ut Delicta 1 in Coelo, Musis, otium, uxor 2ὶ sequam integer justum, natis 3), mi Serarum, jam nunc, nondum 4ὶ sic 5 non casu sed consilio posita neque a carminum argumentis aliena esse quis est qui neget
Il, 6, cf. u vitiosiorem is in fine carminis. 2 Illo I es interludere vlrstine3. I l, 27 Naturae scyphorum opponit poeta barbarim morem V 2. 4 Il 5, 13 Iam. I ad , 5 in summo doctissimorum virorum de vocula si dissensus per latinae linguae indolem sic idem significare non potest ac nostrum So, soden nistra o leti den Wolit, o quod animum indicans ad dura serenda paratum aptissime hoc loco dici nemo est qui non sentiat. Doederlini conjecturam, ut finibus o v. 6. meliorem esse dixerim, quam quae doctius quam rectius de haere disputata Sunt.
14쪽
Hic quoque ut initio stropharum verborum gralam gravemque brevitatem, odi, exegi, audivere, dissu-gere, poSeimur, Solvitur, Vides 1ὶ vitas, scriberis 2), laudabunt, nolis donarem, deseende n nobis recentioribus magis admirandam quam imitandam esse unum doceat exemplum I, 32, 1 Poscirmur Verterunt enim Balsivn: in me demande des chanis. Bul era: me are Summon ed. Vos : Uns Verlangi man. Quae si cum latina elegantia comparaveris, te latine scire merito gaudebis.
Disine monti in ne versus, Strophin carmini3J08ito. 1. In metris κατὰ σt m eundem Versum Sque repetentibus, quum finis sententiae cum sine Versu congruens varietate careat, majorem ex hoc loco vim vocabula capere non solent. Si metrum est θίκωλον vel τμωλον gratior et emeacior est huius loci usus obvarium versuum motum et longitudinem Plurimum vero interest, utrum in fine sententiae et versus surgat an descendat rhythmus, ut haec exempla docent Q
Percurisse polum morituro. Sed omnes una manet noae
Et calcanda semel via leti. nullum Saeva caput Proserpina fugit.
l,sci vides, ergo dissolve frigus v. 5 deprome vinum tu. 73. 23M,6 Scriberis Vario, nos cautamus.
Habet nescio quid triste et languidum vocis in sine versus demissio, qu0d quidem optime convenit cum huius carminis argumento s). Si commutato ordine verborum posueris Glyconeum ullum saeva caput fugit n omnis tristitia rhythmi elapsa esse Videtur. Alacrior enim est accentus et ictus in fine versus discrepantia ut III. 2. 13 Dulce et decorum est pro patria mori. III. 24, 2 Et peccare nefas aut pretitum est mori, ubi tristissima illa vox re mori, plus sortitudinis aut severitatis habere videtur quam maeroris. Eadem VOX quam diversam ex collocatione vim nanciscatur senties Si comparaveris.
III, 2, 14 L Mors et fugacem persequitur Virum et II, 14 4ri ... indomitaeque morti. Notanda sunt hoc loco adjectiva in sine versus et sententiae ita posita, ut ad plura simul vel verba vel substantiva spectent ut QIII, 24 31 Virtutem incolumen odimus Sublatam ex oculis quaerimus invidi. Ubi innidi et ad c odimus nisi ad c quaerimu n pertinet. Invidia enim commoti quaerimus sublatam ex oculis virtutem ne presentem laudare debeamus. Similis est locus I, 14, 13 Iactes et genus et nomen inutile. cf. pag. 46. 2. Gravius vocabulum in fine sententiae et trophos
ii Recte enim ulwerus ad hunc locum The humour axes thesomber colour os the medicva Dance os ealli an is nos ithoui aiouch of the genious hic spealis in the grave digger os Hamlet.
15쪽
positum id incere dixerim, ut post longiorem cursum in versu ceteris plerumque breviore consistere quasi ac respirare Camena videatur. Exempla afferam quatuor stropharum sin, quibus Horatius usus est. Metrum Asclep. IV. IV, 3 9-16 Ut mater iuvenem, quem Notus invido Flatu Carpathii trans maris sequora cunctanteni spatio longius annuo Dulci distinet a domo, Votis ominibusque et precibus vocat, Curvo nec faciem litore dimovet:
Sic desideriis icta fidelibus Quaerit patria Coraurem. Asele V. I, 21, 4 : Dilectam penitus Iopi. Stropha Sapphica I, 2 30 post triplicem interrogationem iuuem vocet 'prece qua cui dabit
Tandem venias precamur Nube candentes humeros amictus
Augur Apollo lII. 10 20 : Quondam cithara tacentem
Suscitat Musam neque Semper arcum
Tendit Apollo. I, 10. 12 ci viduus pharetra misit Apollo.
si Strophae appellari solent metra τετ αστιχα δἰκωλἀ vel πραωλα.
II, 1. 23 Et cuncta terrarum subacta Praeter atrocem animum Catonis.
Bene Peter Der amen de Cato hali de gangen Wel gegenube das Gleiclige icht. nlII 4 4 Seu fidibus citharaque Phoebi. 64 ubi longior ἐπεξήγ- praecedit a versu 60
Nunquam humeris positurus arcum Qui rore puro Castalis lavit crines solutos, qui Lyciae tenet Dumeta natalemque silvam Delius et Patareus apollo. IV. 4. 72 occidit, occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis Hasdrubale interempto. 3. Ut in fronte primi carminis 1ὶ nomen Minoenatis ita in fine secundi poeta posuit nomen Corauris I Te duce Caesar. Eodem loco gravius Ocabulum invenimus I. 16 Laias recantatis amica opprobriis animumque reddas Ut ego recantavi, tu reddasin
II 6 Debita sparges lacrima favillam Vatis amici
s cs. Epi. I, Prima dicte mihi summa dicende Camena.
16쪽
II. V: recepto Dulce mihi furere est amico. Cur valle permutem Sabina Divitias operosiores r. 6. 4M Progeniem vitiosiorem De polysγllabo vid. in IV parte. IlI Dissicilis mane. III 8 Linque severa. III. 26 Tange Chloen semel arrogantem. IV. 3 es Quod spiro et placeo, si placeo, tuum δι. cs. v. 21. Semel poeta suum nomen hoc loco posuit
IV M: Nupta jam dices : Ego dis amicum,
Seculo festas reserente luces, Reddidi carmen docilis modorum ratis Horati. Vate denique dignissimam vocem, Musarum acerdos is in ultimi carminis siue collocavit. IV, 15 v. 28: Bite deos prius apprecati, Virtute unctos more patrum duces Lydis remixto carmine tibiis Trojamque et Anchisen et almae
De media sententia initio vel in ne veraus vel strophae po3ita. Vocabula quae mediam sententiam tenent in oratione minorem plerumque vim habere solent eadem in locis quos indicavi conspicuis posita clarius quasi elucere videntur, ut haec doceant exempla
l. I, 7, 20 P seu densa tenebit Tiburis umbra tui. 30 sortes prioraque paSSi Mecum saepe viri In quarto versu metri Sapphici hic locus majorem vim habere videtur, ut III, 14, 15 Nec mori per vim metuam tenente
Caesare terraS. canam recepto Caesare selix.
I. 12 5 tibi cura magni Caesaris satis data tu secundo
2. Initio strophos in media sententia vocem graviorem habes
Miseri quibus Intentata niteS.Νec saevam Pelopis domum Conamtιr tenue grandia. Notandae imprimis voces initio versus vel strophae ita positae, ut sententiae altera pars praecedat, altera Sequatur, ad utramque vox pertineat, ut ra initio ver8us I, 3, 5 Navis Te vetitora pater regat ui3 quae Virgilium debes, reddas. I, 37, 16 Caesar, quae vox medium tenet locum Sententiae a v. 14 incipientis. Redegit - Caesar - adurgen S. V. 16.
17쪽
IT III. 19, 3 : Narras. Quantum distet Narra - et genus et bella. III, 26.11 Regina. 0 quae tenes Cyprum Regina tange Chloen. b. initio strophin
II. I. M Pompei Sententia duas strophas complectitur, initio secundae positum est Pompei 0 deducte quis te redonavita Pompei Irime, cum quo fregi. s. I, 20 5 Care Maecena3.3. Etiam in sine versus vox in media sententia non sine vi ponitur ut et III, 21, 11I: Narratur et prisci Catonis Saepe mero caluisse virtus. cs I, 12, 35 et
Hic quoque ut pag. 11 notanda sunt adjectiva ita
posita ut ad pluria substantiva utrimque collocata pertineant, cuius rei Peter haec affert exempla :
Dis pietas mea Et Musa cordi est. Jam satis terris nivis atque dirae Grandinis misit pater. Ille te mecum locus et beatae
Nutriant latus et aquae salubrea Et Iovis aurae.
Remque Romanam Latiumque taliae Alterum in lustrum meliusque semper
II, 13, 18 III. 11. 25 39 QI, 28, 4 ciet II, 20, 19 ALII, 8, 3
catenas et Italum Robur Audiat Lyde scelus atque not Virginum cenas Sucerum et scelestas Falle sororeSossibus et capite inhumato, ubi princedunt substantiva me peritus
Discet Hiber Rhodanique potor 1ὶ ubi
Dente si nigro fieres vel uno Turpior ungui. Dillenburge haec habet is uno reserendum etiam ad , dente B 0relli uno reser etiam ad V. dente. Nauchius vero Das teigernde uno aucti Z denteetu denhen is ei selir unglucklicher Gedanke.. Cf. quae de figura quae Vocatur Vela α ἀπο κοινου diSputavi infra. 4. In fine denique strophin et in media sententia habes gravius vocabulum
III, 16 11 concidit auguris Argivi domus ob lucrum Demersa exitio Cantat enim poeta, quid
i Recte enim Bulwerus ad h. l. haec annotat a Peritus Hiber moesnot mean, heraearne Spaniar mas it is commoni translated Theadjective applies a in similar cases is habituat illi orace bot tomber an Rhodani polor an a Dillenburger, relli and acleane agree, the meanin ista tha this barbari nations Willie me versedi me, προληπτικῶς igitur peritus posiιum est.
18쪽
fames n. 2. 27 sub isdem Sit trabibus fragilemque mecum Solvat phaselon ubi procul dubio mecum et ad sit et ad solvat spectat.
Jam vero de iis locis agendum est, quae concur8 plurium sententiarum' in eodem versu facto oriuntur. Saepissime enim poeta finem sententiae in proximum versum ita quasi traiecit, ut ultima vox sententiae aut prima sit aut media aut sere ultima versus, quae quidem cum prima proximae sententiae voce excipitur Sententiae et versus initia et exitus eo enicacius inter se opponuntur quod praeter expectationem concurrunt. Patet praeterea ha verborum collocatione non solum consuetas caesuras atque disereses majorem vim nancisci, sed etiam novas addi. caesuras atque diaereses consuetas signis solitis' l. r. novas his notavi. Neque neglegendus esse videtur ictus ante caesuram et diaeresim magna saepe cum vi ita positus ut cum accentu pugnare Videatur, quam concordem accentus et ictus discordiam Ritsche
lius appellat : Die harmoni sche Disharmoni vo Vers-und ort- accent, aus welcher de Rei de antihen, in besondersei genthumlicher Mischun aber de Bomischen Vers-kunstri ei ne so senilichen Thelle berulit sipuse
Accentu et ictus congruentia ut jam supra dixi. gravitatem vel tristitiam atque languorem, repugnantia
alacritatem et vehementiam indicare videtur. Cuius rei praeclarum exemplum Carmen I. 4 mihi esse videtur, ubi admirabili plane arte poeta non solum alternantibus versibus, quorum prior ictum ante caesuram irata vice, gaudeo pecus), posterior persectam accentus et ictus
concordiam habet, novam viis voluptatem tristemque mortis metum egregie inter se opponere, sed etiam omissis in v 17 et 19 ictu et caesura Plutonia, mirabere non magis verbis quam moriente SenSim versuum motu indicare videtur, Se non Sperare ευελπι Θανατον Sed re aeternum exsilium timere.
Eiusdem rei exempla in iis, quae sequuntur, facile
1. Huius loci eam esse vim dixerim, ut in ultimo vocabulo prioris sententiae Musa quasi sessa, vel dubia vel anxia et sollicita initio versus haerere, in primo vero
posterioris sentetitiae verbo eo fortius insurgere videatur, ut
I, 4, 23 : Multos castra juvant et lituo tubae Permixtus sonitus, bellaque matribus Betestata 'mansit it sub Iove frigido Venator. Νonne matrem lamentantem audire, Strenuum venatorum sub divo pernoctantem videre tibi videris ΤCf. 18, 9 Debellata' monet lI 2 29 : Cui dabit partes scelus expiandi Iupiter ' Tandem l venias precamur Apollo)I, 5, 12 Sperat nescius aurae Fallaeis ' Miseri' quibus Intentata nites
19쪽
I. 7, 13 Albus ut obscuro deterget nubila caelo Saepe Notus neque parturit imbres Perpetuo, i si tu sapiens finire memento labores). . . ubi quantam vim vox a perpetuo n hac collocatione nanciscatur optime cognosces si comparaVeris ib. 5- : Sunt quibus unum opus est intactae Palladis urbem Carmine perpetuo celebrare. I, 9, 18 : Donec virenti canities abest Morosa fauno et i campus et areae. Poeta non magis verbis ipsis quam locis quibus ea posuit clamare videtur
I. 11. V Dum loquimur sugerit invida AEtas ' carpe diem lTer vox quae poetae dignitatem indicat, hunc locum occupavit: I. 31 2 uuid dedicatum poscit Apollinem Fates ' quid Orat . . H. 20, Non usitata nec tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera
III, 19, 15 Ternos ter cyathos attonitus petet
Frequentem huius loci usum vides in carm. I, 15. ubi u sudor, genti, Macem, gentis, Teucer, pugnae. nosce n in fine sententiae, initio versus posita pingunt Paridem a cervus uti mollis anhelitu sublimi is uo 2L illuc cursitantem, frustra praesidium ab instantibus acriter hostibus quaerentem. Praeclarum huius verborum collocationis exemplum est I, 34 5, Sq. namque Diespiter Igni corusco nubila dividens Plerumque, ' per purum tonantes Egit equos volucremque UrΡum, Quo bruta tellus et vaga flumina
Quo Styx et invisi horrida Taenari Sedes Atlanteusque finis
coneutitur ' Valet ima Summi Mutare. . . Deus ... Illud a concutitur sonat ac terret velut tonitrus cum magno fragore caeli subito erumpens sequitur valet et o ut coeli sereni majestas post tempestatissurorem.
sis. I, 24 urget-eui l. 26 Securus o quae . I. 31, 13 Impunx me . . . ubi Vis εἰρωνείας hae collocatione Verborum Vehementer augetur. I, 37, 10 Ebriaci sed minuit furorem . . . V. 16. Comar, quae Ox eodem loco opponitur Contaminato cum grege turpium Morbo virorum, quidlibet impotens Sperare fortunaque dulci Ebria : sed minuit furorem Vix una sospes navis ab ignibus. Mentemque lymphatam Mareotico Red0git in vero timores Caesar ab Italia voluntem Remis adurgens.
20쪽
III, 2 6 In rebus cum quo loco cs. II, 2, 2 Vocibus et III, 21 10 Sermonibus III, 4, 79 : Custos. III 5, 2 : Regnare ' praesens s III, 5, 13 Foedis. 26 4 : Custodit. IV, 2, 33I Caesarem. IV, 9, 26 multi sed omne3.
v. 28 Nocte carent quia ... 43 Vultu, quod vocabuluia magna cum vi positum indicat, judicem illum solo vultu deterrere corrumpere OnanteS. Singularem hic locus vim habet, si tota sententia uno verbo continetur, ut
I, 32, 1. Poscimur. I, 13 Uror. I, 24, 19 Burum. III, 7 21 Frustra. III, 13, 6 Frustra. III, 4, 5 Auditis Notandum monosyllabum, quod sequitura
Cf. Tibulli locum I, 7, 5 : venere. 2. Initio Strophos ultimum sententiae vocabulum cum magna vi et effectu his locis videmus positum I. 2 49 : Tollat Serus in coelum redeas diuque Laetus intersis populo Quirini Νeve te nostris vitiis iniquum ocior aura Tollat mo magnos potius triumphos Hic ames dici pater atque princepS...
Redditum Cyri solio Phraaten, Dissidens plebi numero beatorum Eximit Virtus populumque salsis dedocet uti cibu3, regnum et diadema tutum
II. . - 23 Deserens uni propriamque laurum, Quisquis ingentes oculo inretorto
crederem.' Sed tu. Ulla si iuris tibi peierati
Poena Barine, nocuiSSet unquam, Dente si nigro fieres vel uno Turpior ungui, Crederem. Sed ilι. . . II. 10 17 Summovet Non. Sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem bene praeparatum Pectus. Insormes hiemes reducit
Summovet. Non, si male nunc, et olim Sic erit.
Cf. Peotus, v. 18 : Si erit III. 4. 13 Terere ' virum ii quod oret omnibus. Me sabulosae Volture in Apulo Altricis extra limen Apuliae
Ludo satigatumque Somno Fronde nova puerum palumbes Teaeere, mirum quod flaret OmnibuS, ...