장음표시 사용
231쪽
A do tam acriter A lbae minitabare. ted acerbum illud responsum mihi promerui , quod eo temporis momento te minime interpellare debuissem. Itaque nominis contumaciam excusans , eum pudore simul , dc timore suffusum benigne consolatus, bono animo esse iussit. seq. illi esse , ac perpetuo sere quam amicissimum ostendit; vel ex eo, quod illum a Catholica fide numquam abducere propinqui eius haeretici potuillent. Illustrem clementis animi significationem Comes admiratus, impensius eum colere instituit qui postea gratulationis, & officij caussa, ut fit, Pontificatus initio,a Sabaudiae Duce Orator missus ad PIV Mihi manissime ab eo fuit acceptus. quin illum non modo ut carii simi Principis legatum, sed uti stingularem amicum unum ex omnibus Principum B Oratoribus in Apostolicum Palatium hospitio suscepit: quam acceperat hospitalis animi gratiam cumulate reserens,ac veteres offensiis recentibus lenitatis ossicijs egregie compensans. At vero silebat suapte natura PI U S de repente commoueri, dei quod servido esset ingenio,ad iracundia incitari;& simul ac molesti quic quam e sensisset succensum animi motum vultu prae se serre .Sed mo , rus eiulinodi, aut cito quiestinat, aut statim in amorem conuerteba tur . nec satis omnino sibi factum putabat , nisi quibus succensuisset, eos aliquo sibi mox deuinciret officio . Quin turbidos animi
motus ita nouerat temperare, ut irato animo, ac multo minus odio in
quemquam imbuto, cubitum se numquam contulisse testaretur, sic, ut C Sol numquam occiderit super iracundiam eius. Hanc autem naturae opensionem in Pontificatu administrando accommodabat ipla vel reus sertiter gerendis, vel iustitiae splendori a sceleratorum hominum iniurijs vindicando. atque id pro ardenti suo studio pietatis Ecclesiastico tuendo iure ab eo fieri comperiebatur.
Iustitia,& in restituenda Christiana disciplina
seueritas eius, atque constantia.
EMENTIAM porro cum iustitia, ac mansiuetudinem animi eum disti plinae seueritate perpetuo sibi iungendam putauit: illa fiebat, ut eum boni diligendo, colerent iustitiam; hac vero, ut
mali timendo sceleribus temperarent: utraque autem , ut omnes in ossicio, ac fide continerentur . Dum esset Cardinalis, ut operis initio demonstram, una erat Omnium vox, neminem esse, qui maiore libertate sente
232쪽
tiam diceret, qui minus ad gratiam loqueretur: & quae vera, rectaq Aerant , constantius, aut animosius,tueretur. Lectus vero Pontifex, cum
in rebus omnibus, tum praesertim in grauissimo Signaturae iudicio, tam facienda gratia, quam iure dicendo integerrimum se ubique praestitit.
quo in iudicio si quis pauper, vidua, pupillusite praepotentem, aut diuitem haberet aduersarium, PIVS caussa cognita, pauperis patronum agens de iure utrique respondebat.& cum in numerum eorum , qui rebus in eo iudicio referendis praefecti sunt, nimis multos relatos esse perspiceret,illos ipse ad pauciores redegit eosdemq.cum integritate,& scientia, tum rerum usu praestantiores. Sed cum intelligeret, ut nihil usitatius, ita nihil fere perniciossius in ciuitatibus esse, quam lites extrahere', pauperum q. clientium iudicia perfide comperendinare, ad hanc tollen- Baam hominum perfidiam, de ut omnibus omnia factus , omnium praesertim egenorum rationibus consuleret, praeter quam quod passim cui q. . benignas praebcbat aures,certum diem cuiusq.mensis cunctis indixit,quo die toto quorumuis miserabilium caustis, ac precibus audiendis operam daret. Audienti uero caussarum, de quibus ageretur, iudices, re ρο-
tronos adesse uolebat: ipseq omnia patienter audire, supplices libellos
inspicere, eo'. si minus aequa continerent, coram rescindere, aequaeri
tentibus illico ius dicere , nullum cauillationibus, aut calumnijs locum relinquere, in pauperum caussis non minus benignum aduocatum quam aequum se iudicem praebere. Iudices, bc causidicos, quos uel mala fide, uel per negligentiam, aut inscitiam os scio definiue conflaret, acriter in- Ccrepare, leuereq. panire. ac si quid in his accidisset maiore considerati ne dignum, id iudici, ad quem negotium ex officio pertineret, definiendum ea lege committebat, ut iuris dicendi celeritate perficetet, ne quid amplius ea de re ad se referri posset. secus uero alios pauperum damna praeliare, alios magilitatu cedere oportebat. Inter haec uidisses iudices non modo coram ipso, sed pro tribunali su uel audito Papae nomine , clientibus ad eum interdum prouocantibus, confeltim metu contremi scure.Sed cum ex notariorum seu imperitia, seu fraude plurima damna, uel multarum occasionem litium oriri comperi siet, tum sacri Concili j Trid. decreto, tum reipsa quoq. doctus Vrbanos in notarios, & causiarum procuratores Omnes de integritate vitae, ac de susscienti rerum Dciuilium notitia, iuris q. prudentia per idoneos uiros diligenter inquiri,& examinari curauit. illisq non idoneis repertis, aut quandocumq. in ος ficio delinquentibus, offici j eius in negotijs, litibus, de caussis exercendi usum perpetuo aut ad tempus prohibitum esse uoluit. Ciuitatum prae-Ierea, locorumq. praesectos,& magistratus, in reddendo iure, delictis puniendis, eadem, qua ipse, legum seueritate uti iubebat. eo'. siue Vrbanos,liue prouinciales ossicio functos administrationis quemq. tuae fisci
233쪽
A rationem reddere.ac si quis eorum de re male gesta delatus esset, is in iudicio caullam dicere lege cogebatur.Ceterum ipse omnia cognoscere,notamen omnia ad viuum resecare; sed paruis peccatis veniam, maioribus seueritatem nouerat commodare; nec poena sim per, sed quandoque poenitentia contentus esse; curareq. ut poena ad paucos, metus ad omnes perueniret. Itaque sebat, ut facilius omnes sese continerent in officio, & lites citius dirimerentur, de suus daretur iustitiae locus, &omni u in primi'. tenuium hominum rationibus bene cosuleretur.Quae quidem omnia ut commodius efficerentur, uniuersis siue priuatim, siue
Iublice tam promptam, benignamq. faciebat audientiam, ut neminemicet humilem, & abiectum ad se accedentem prohiberi pateretur. quin B iis, quos Pontificiae maiestatis reuerentia praepediri cognouillet, sese dabat ultro, & comiter alloquendi,supplicesq. libellos porrigendi non m
do potestatem, sed animos quoque faciebat. Nec tamen et,quod rarum est, aut facilitas auctoritatem, aut amorem seueritaς imminuebat . sed ut facilitas ad eum bonis aperiebat aditum, ita seueritas ab eo improbos arcebat. Hinc mimi, adulatores, sanniones, atque alia id generis hominum monitra, quae ei vehementer displicebant, eo Pontifice declarato, propere ab Vrbe discesserui. ac si quis eorum ibi remansisset is insane hiscere non audebat . atque ubi PIVS adfuisset, inde sese pioripiebat fuga. nemoq. suit omnino, qui vel serio, vel ioco verba faciens coram eo auderet adulari. Nec iniuria id hominum genus a se propulsabat. C memor diuinitus seriptum esse. te beatum dicunt , i,i te decipiunt ,
e viamgressuum tuorum dissipant. Merito namque salubria nostra,ac vera consilia nihil promouent, ut ait S. ille martyr, dum blanditijs, & pal- Sisp. Din. pationibus perniciosis salutaris veritas impeditur. Sed PIO nemo fuit
umquam aut mendaciorum inimicior, aut amantior veritatis. quam
Vsque adeo coluit, ut quemcumque mendacem semel deprehendillet, is numquam amplius in gratiam eius redire posset. Id q. re ipsa declarauit in propinquum suum; que,uti dicemus,ob id a se ita repulit,ut ille
pristino apud eum loco numquam esse potuerit. Datam vero fidem ita praestitit,ut nemo magis. dicebat enim, quouis
homine vel obscuro ac vili, ne dum principe viro, indignum, & inde-D corum esse, quicquam simulate polliceri, quod pretestare minime cogites : Idq. multo minus Christi Vicario conuenire. turriq. dc iniquum esse,ab eo quemquam recedere, quod reetium semel elie bene iudicasset. Dictum vero probauit exemplis. Nam viri principi soratore muneris dignitatem , quam PIVS demortui hominis, cui id iam antea promiserat, filio dare cogitabat,efflagitante;Omnes, inquit orbis terrarum Principes una simul promissis ne stare,haud quaquam efficerent: idq eo minus erga mortuos. Quare illud nullo modo probadu iudicabat, quod vulgo dictu circusertur: Qui nescit simulare,nestit regnare. Atqui suma ipse T 1 inte-Diuitig oste
234쪽
integritatem, de fidem . ut aequum erat, aperte professus, perpetuo ca- Auit, ne aut quemquam salleret, aliud in lingua promptum,aliud in pectore clausum habens, aut arcana fidei siuae credita cuiquam enunciaret. Qualis erat ipse, tales & suos administros,iales de omnes, praesertim quibuscum sibi negotium esset, sese praebere cupiebat. Regibus , atqu Principibus denunciauit, ut ad residendum apud se Oratores mitterent, qui studio religionis, & ingenui animi laude praestarent, quique bona fide cuncta peragerent.
Difficilem vero se praebuit & ijs rebus concedendis, quae Ecclesiasticis sanctionibus repugnarent, de in facienda gratia, legibusq seluendis. ut
Propterea non auderent homines ab eo quicquam petere, quod minus rectuin.aut iniquum esse videretur. Ac de PlI quidem virtute tam cele- Bbris fama percrebuerat, ut fortunati censerentur , qui ab eo quidpiam impetrarc potuisIciat. nam vel hac ratione non solum suam ipsorum in eum obseruantiam tuebantur, sed magnam etiam probitatis opinionem sibi apud omnes conciliabant . Cum in Bohemia sacrosancta Communione sub utraque specie illis populis olim concessa peruerse complures uti, atque inde ceteris eis finitimis gentibus erroris occasionem dari iam pridem animaduertisset, ad hanc tollendam corruptelam, Pragen- si Archiepiscopo, atque alijs illius nationis Episcopis interdixerat, ne quemquam eius participem Communionis sacris ordinibus initiarent. Itaque Maximilianus Caesar, ut interdictum ipsum laxaretur,per litteras a Pontifice contendens multa praetendebat, quibus PI U S nihil in- Cssexus, ut eos populos interdicto selueret, aut contra communem Eeclesiae disiciplinam quicquam indulgeret, adduci numquam potuit.Sed
longum ellet, alia multa eiusdem generis exempla ab eo relicta comis memorare . In illud vero diligenter incubuit, ut ad priscum illum religionis splendorem, de apud homines venerationem, tum Apostolicae Sedis dignitatem , tum etiam omne rei Ecclesiasticae statum reuocaret, pacatamq dc tranquillam omnes degerent vitam. Quod quidem ad perficiendum disciplinae seueritate in oportuit adhiberi: ac cenam improborum hominum partem vindicari, ne tota Respub. periret.sciens,
digitum quandoq. praecidi oportere, ne brachium , corpusq. ipsum contabescat. Itaque ditio Pontificia, atque adeo Roma ipsa pro supe- Dperiorum temporum licentia, cum esset exulibus, profligati'. saepe vexata latronibus, ad hanc exterminandam hominum pestem Pontificatus initio delegit PIUS minittros expeditos, quibus amplam secit pote. statem, pecuniamq. dedit ac militem , soluto stipendio. Atque ita quam plurimi depulsi , complures caesi, ceteri voluntariam in fugam disti pati. Ex quo tuta, tranquillaq. fusta sunt omnia. Id tamen summa fide, pariq. integritate praestandum curauit. nil passus per iraudem quemquam circumueniri Erat per id tempus Marianus quidam Ascula
235쪽
A nus, latronum, & exulium ductor insignis, qui ditionem Ecclesiasticam varijs latrocini js,ac caedibus grauiter affligebat. Hunc quidam ab se vinctum dare PIO pollicebatur ; sed rogatus a Pontifice rationem, ac viam eius rei conficiendae, Marianum amicum sibi esse respondit; ac propterea,cum amico fideretua domum seductum per insidia; facile captum iri.Cui PIVS: Sicet ne, inquit,vis tu fidem fallere, prodereq. amicum 3 Nos id haudquaquam fieri patiemur, freti Deo, nobis opportunam in Marianum animaduertendi, atque hanc a latronum manibus prouinciam vindicandi occasionem non defuturam . Quod cum M rianus resciuisset, Pontificis magnitudine animi, clementia, ac fide v hementer commendam,sponte sua una cum uniuerso comitatu regionis B eius finibus excessiit.neque,hoc Pontifice,voluit amplius imperium Ecclesialhicum diuexare.
De ipsius in deserendis honoribus iustitia,ubiae Cardinalium,& Epistoporum ele-etione, rumq. Congregationibus.
enim ut prauos homines, vel potius prauorum improbitatem, qui q. eam non odissent, ac maleficos veluti pestem detestabatur; ita probos, ac virtutibus excultos vehementer diligebat, magnisi a se muneribus, &ossicijs ornatos complectebatur. Quin etiam per litteras ab uniuersis Episcopis, ut sit-pra iam sepe memorauimus, & ab ijs, qui adibant
ad se , quaerere consueuerat; an per terrarum orbem viros probitate, eru
ditione, de rerum usu praecellentes cognoscerent, qui Christianae rei p. nauare operam possent.ac si quos esse intelligeret, eos vel honestis com dicionibus Romam euocabat,ibiq.vel alibi publicis muneribus praefici bat.Itaque sicut virtute praeditorum hominum meritis aestimandis ace D rimi iudicij, sic ijs etiam ad praeclara quaeq. tum excitandis, tum prouehendis promptae semper, & essicacis fuit voluntatis. Hinc vero factum, i unum, & viginti lectissimos viros in sacrum Cardinalium collegium tribus creationibus, statis teporibus, habitis, prudenter cooptarit. Quibus de singulis hoc loco scribere, noest necesse .plero'. tame, prout res tulit, suo loco nominavimus.Sed quo paucioresCardinales,quod satis multos
a Pio IV.lectos inuenisset,eo plures, qua alij summi PGrifices,pro tepore, quo sedit, per diuersa loca creauit Episcopos:quos ad CCCX lV.suisse reperio. augendi numeri caussa triplex esse potuit . quod usitatos ad sacras
236쪽
dignitates regressis sustulisset; quod nonnullas Episcopales sedes nouas A. instituisset; quod Antistites omnes ex Tridentini Concilij decreto in tua quemq sede residere curauisset.Ceteru ijs,Nalijs sacrorum adivinistris legendis non tam exter nu spledorem, aut Principum gratiam, quam insignem probatae vitae integritatem,aliaq. animorum ornamenta spectare inec tam homines dignitatibus, & Ecclesiijs, quam dignitates, & Ecclesias hominibus ornare, & iuuare consueuerat. Quod ut rectiori conlilio praestaretur, ipse ex eiusdem Concilij sanctione primus eficit, ut qui ad Episcopalem ὀignitatem, & onus essent promouendi, prius de vitae integritate, deq. necessaria ad tantum minitarium eruditione, ac latentia a peritis probatisq viris ad id ab eo delectis diligenter examinarentur: qui
vero minus idonei reperti seisient, reijcerentur. Ac licet personarum Bacceptio apud ipsum locum non haberet,& modo dignus esset,neminem excluderet, ex omnibus tamen libentius eligebat eos, quos sacris regularium in familijs ad Christianae perfectionis sermam, quae potissimum
elucere debet in Episcopis,&ad regendas animaa multum eruditos, diuq. exercitatos esse cognosceret quos praesertim ad id non ambitio, sed charitas adiseret, urgeret obedientia. Ex hoc numero duos inter alios exempli causta memorabimus; Cardinalem unum, alterum Episeopum. Hieronymus Socherys,Gallus, Monachorum Cisterciensis ordinis Generalis praesectus, ob excellentem vitae sanctitatem, ac doctrinam a Plo lectus Cardinalis, pro singulari sua modestia tantam dignitatem suscipere constanter abnuit. Seis Pontifici semel,& iterum in virtute sanctae ob adientiae praecipienti diutius obsistere non potuit. Alterum, ut e domosticis exemplis non gloriandi caussa, sed pij gratiq animi studio aliquid
proferamus) Alexandrum Saulium, Dominici, viri clarissimi, patriiij Genuentis filium, Theologum eximium, ac summa prudentia, parIq. probitate praestantem optime nouimus.quem PIVS e hoc ClericGrum regularium S. Pauli Ordine, tunc Mediolanensis collegii S. Barn bae Praepolitum, licet inuitum,& magna modestia se indignum esse profitete in cum lacrymis' diu repugnantem Carolo Borro maeo Card. Titi S. Praxedis, Archiepilcopo Mediol. a quo fuit consecratus Epistopus. procurante in ad Episcopalem sedem Aleriensem in Corsicam pertraxit. quam Ecclesiam cum ille summis laboribus verbo & exemplo per annos IIviginti,& amplius ad Christianae distiplinae rationem egregie initimisset,& quasi ex inculta silua florentem hortum reddidisset,eum Gregorius XIV. Pont. Max. ad regendam Ticinensem Eccletiam transtulit. sed hanc ille dum strenue perlus cat, magno totius gresis sui, bonorum'.
dolore, pastor egregius,ac vere pater pauperum appellatus, ad aeterna Iple credimus, laborum tuorum praemia,anno MDXCII. mense Octobtisenex emigrauit. Ceterum ut Ecclesia suam obtineret auctoritatem,uni
237쪽
A dine officia quisque sua sertiter praestantes Dum agerent , iudicia exemcerent , Ecclesiasticamq. potestatem tuerentur.ac u quando eos in iure sacerdotibus dicundo ab laicis Principibus impediri,ut fit, aut oppugnari intellexistet, curam ipse sit sicipiens auctoritatem interponebat stram a dabatq. operam,ut ius suum Ecclesia retineret: Principelq. ipsi magno in beneficio ducerent, si de rebus in sacra iura gestis veniam impetrare' potuissent Episcoporum vero negotij & caussis,quae sepe incidunt, a diendis definiendis , ac protegendis certum eruditiorum Cardinalium numerum primus ipse praeposuit,qui una statis diebus, & horis congregati, Apostolica auctaritate quod rectum esse videretur, decernerent, ac responderent i quid vero grauius incidisset,ad Pontificem referret. sicu-B ti deinceps praestitum fuit. Aliam porro Cardinalium congregationem instituit,qui libri; interdictis,aut interdicendis praesem,in eos inspicerenti, ac vel corrigendos, vel damnandos, vel iam in Indice Apostolica censura
notatos pari auctoritate cauendos curarent.
Ceterum a piorum coetu segregatos esse voluit Clericos quoslibet, qui deinceps in Ecclesiasticis caussis, aut ad iacularem iudicem prouo calsint, aut laicorum Principum gratia se contra Ecclesiam rutari con rentur.eo . insinua notatos numquam idoneos sere ad sacros ordines,l: ad consequenda beneficia declarauit : eos priuans his , quae iam ob
V Dissicilioribus in rebus sertis, ac prudens fuisse declaratur. Cap. X.
CCLESIASTICAM ergo ditionem, ac iura
singulari& perpetua constantia defendens, coe cens improsos, probos vero praemiis ornans, Pontificiam maiestatem auxit plurimum. Etenim in unamChristianae rei p.curam intentu supremam illam dignitatem non humanis consilijs, sed uni d ut e voluntati referens acceptam , ac nullius h D minis vel potestatem, vel gratiam respiciens, auctoritatem seam sertiter exercebat . illud aperte prosessus, non silum se nullis aut perturbationibus animi, aut priuatis commodis duci, vel commoueri; 1ed etiam in actionibus seis, nihil praeter unum religionis bonum, & quicquid cum illa coniunctum esset, prorsus intueri. Proptereaq. dicebat,apud Christianos hane vivendi legem perpetuam esse debere: ut ad lacrosanctae religionis regulam cuncta dirigantur, honoriq. diuino nihil anteseratur. Itaque illos audire non poterat, qui ditionis ius, statusue caussam sacris legibus, vel Christianis moribus praeserre conarentur. dicereq. solebat cauL
238쪽
caussam eiusmodi, caussam esse diabolicam.& tamen ita perfecit,ut eum A
Principes, ac nationes omnes & amarent unice,& vero etiam vererentur.
quippe qui probe nossent dicereq.solerent;illius vitam eiusmodi esse , ut in ea cum semper reperirent boni,quod imitarentur; nihil inuenire possent improbi, quod calumniarentur. At vero quemadmodum corpore ad labores omnes perserendos erat assueto , sic tantus inerat illi vigor animi, ut nec secundarum insolentia reru difflueret, aut inaniter efferretur; neque ullo genere calamitatis vinquam frangeretur. Quisquis vero vel auctoritate,vel minis eum superare contendisset, hunc statim ipse retundere, irritos . conatus eius efficere non verebatur. vel illud coram obiectans, se martyrij poenam non modo non extimescere, sed etiam vehementer optare. sicut enim ipsium BDeus in eo statu collocauerat, sic eumdem posse contra omnem huma-- nae potestatis impetum egregie ipsum defendere, diuinitu'. tueri. Ita. s. .de que de illo vere dici potest, quod scribit quodam loco B.Cyprianus. non animum martyrio sed martyrium animo defuisse. Ac spe fretus ei uim di tantopere fi)ebat Deo, ut maximis, ac potentissimis quibusq. Principibus caussa religionis sertiter obsisteret. & quoniam hominibus placerire non studebat; loquebatur in conspectu Regum, & non consua,
Ea porro sapientia,eaq. prudentia, atque in rebus omnibus moder tione prirditus erat, ut heroicarum lumina virtutum in eo mirabiliter mlucerent. Administros, famulos'. suos,quos longo tempore bonos esset Cex Petrus, nullis calumnijs adduci poterat, ut deserendos putaret. ratus insitam iam, inueteratamq. de eorum probitate opinionem facile immutare , genus quoddam esse leuitatis. In quo eo magis sibi constandum ei te arbitrabatur, quo saepius rerum , quarum illi insimulabantur, secreto, cauteq.veritatem explorando, eas omnino fictas aliquando esse comperiret. quo in genere quam cautus esset, ni meq. praeceps, cum pluri
mis in accionibus, tum in primis ex eo, quod contigit Ioanni Morono Cardinati,aperte licet intelligi. Paulus Maria cognomento Castellanus, Pontificiae custodiae militum praefecti Vicarius , PIO aliquando renunclauit, homines duos ex oppido Castellatio,nos longe a Boscho,retuli Lis,se & coram,dc per litteras, eiusdem Cardinalis nomine,maximis polli- ocitationibus ad Pontificem interimendum tollicitatos fuisse. eius rei tot afferebantur indicia, quae P I V M ad quaestionem in Moronum exercendam possent impellere.Verum prouidens ipse, id ,quod res erat, do .lose confictum este,cum Morono collocutus,nihil ei molestus esse voluit; sed eiusdem Castellani opera calumniatores illos Romam caute perduci curauit. ubi ad cognitionem veritatis in quaestionem dati, confesti suis. se maximorum spe praemiorum adductos, id nequiter excogitauisse. ac
propterea non praemijs,sed meritis supplici js affecti publice fuerunt.Quin
239쪽
Α PI U S Moronum ipse in , ut pote virum summa prudentia, ac rerum usu praecellentem semper plurimi fecit: ac prudenti eius consilio ad res frauiores conficiendas libenter utebatur. bed enim parum fidei at Cardinalibus,Principum negotia procurantibus,eos fere omnes suam queq. rem curare intelligens. Quod ii quis opera Cardinalium eiusmodi apud ipsum uti voluisset, is nisi prudenter egisset,ac moderate. spectum reddebat se te, de non modo iacturam existimationis, sed alia quoque subibat detrimenta. Ceterum suspiciosi habebatur ingeni j; nec alienis vel sermonibu vel consilijs iacile credebat: non ignarus quantopere in hominum animis valeant sui cuiusq. boni cupiditates, dc propriorum desideria commodorum . Quae vero in illius mente cogitatio primum in-B sed illet ea quidem sibi altius defixa inhaerere consueuerat: in alienis tamen consilijs audiendis, Zc in rebus conlultandis haud pertinax erat,sed
ut recti, rationisq. capacisti mus,in alienam sententiam , quando melior esset ac tutior, facile.deducebatur. Atque huius quidem rei contra vulgarem quamdam opinionem, Principum oratores, de alios summos viros, qui cum eo saepius agebant, auctores habeo locupletissimos.
Eiusdem siue sissimissio,siue magnitudo animi Cap. XI.
v L L A splendidior gemma, in omni pzecipue o tib.,. d.
natu Pontificis, teste S. Bernardo, est ipsa humili. - .
tate.quo enim celsior ceteris, eo humilitate apparet
illustrior Sc se ipso. Quare licet in alto positum, non altum sapere dissicile sit, de omnino inutitatum; de quanto inusitatius,tanto gloriosius; tamen a PIO in summo alioqui rerum humanarum fastigio collocato antu absuit,ut de se ipse alta vel sentiret umquam, vel praedicaret,
vi in oculis suis nihil se ipis esset abiectius. nihil humilius.quippe qui nos
sit .se gerere personam eius, qui dixit: Discue a me,quia mixι sum, in bin Matidii l. mitis corde. Itaque sapientis secutus consilium, quanto maior erat,tanto Ereh. 3.
D magis se sissimittebat in omnibus. Atque ita summam coram Deo, dc hominibus gratiam inuenit. Qua quidem ille virtute sic excelluit, ut quanta ad dignitatem, dc honorem,tanta ad Christianam humilitatem in eo fieret accessio. Nam adolescens cum inter Dominicanos fratres. Bononiae,ut initio diximus stlidiorum caussa commoraretur,ibiq GLleleriae gentis nomen haberetur illustre, inde genus se trahere, non modo non ostentauit, sed ne cuiquam innotesceret, diligenter procurauit. -- ritus, ut ipse postea dixit, ne ex honorifico familiae nomine inanis gloriolae sibi quicquam adhaeresceret; contra Institutum eius, qui se huma,
240쪽
nam vanitatem omnem contemnere prosessus esset. Eo porro magis & ACardinalis.&sium mus Pontifix inanem omnem mundi falsum, ac pretiosum apparatum priuatim, & publice, quatenus per dignitatem pollet, euitabat. eius enim cubicula vel nuda, vel aulaeis minus exquisitis ornata, in ijsq. non profanae tabulae, non inania signa conspiciebantur. Sed, his remotis, Cnristi de cruce pendentis essgiem, sacras'. imagines ipsum habere delectabat . Die caenae Dominicae sacro de more aliorum pontificum, tredecim pauperibus, singulari eius, cuius vices agebat in terris, memplo, pedes non modo procumbens lauare , sed etiam exol-culari consueuerat . inter haec aliquando multis eximio virtutis documento fuit, cum foedo viccri, quo ex ipsis egenis unus laborabat in pede , in gratiam eius, qui animarum nostrarum serdes lauit in sanguine' B suo , sacrum osculum infigerc talis ac tantus Princeps non exhorruit. quae res insipectantium animos ita Permovit, ut pia prae admiratione alacrymis teperare nequiuerint. in ijsq. vir princeps egulius collacrymans edixit; si coram univcrsis hominibus hoc edi pollet exemplum,fieri non posse, quin vel pervicaces haeretici ad Catholicae veritatis cultum comuerterentur. Qui Vero ipsum vel in minimis corriperent, quod magnum est, teste B. Gregorio, Christianae submissionis indicium, eos valde diligebat. parumq. fidebat ijs, qui, ut fit, praesertim apud principes viros eius dicta,factiq.omnia dilaudarent. Cum aliquando quilpiam de familia sua uti probus, ijs' praeditus uirtutibus, quae domino suo que-
- piam amabilem,camq. solent essicere,apud ipsum cominendaretuns 'Cnus ille quidem, intulit PlVS; sed mihi numquam contradicit. Non enim ignorabat, miserum este Principem, apud quem uera reticentur ;ac Regum opes saepius assentatione, quam hostibus euerti. Rcrur 1utem humanarum siue splendorem, silue magnitudinem parui faciebat. neque uero malis artibus, uel ad hominum gratiam, uel ad honores umquam aspirauit. Quin potius nihil minus, quam de honoribus cingitantem , ac recto scin per itinere gradientem, dc de sola uirtute sollicitum ipsi eum ultro sunt honores confecuti. Neque enim firmosae maiorum imagines, ut grauis quidam auctor de illo scriptum reliquit, non inuidiosa diuitiarum magnitudo, non eblanditae Principum commendationes uiam ei ad Pontificatum munierunt, sed eadem illa uirtus,ouae Dipsum ab incunabulis susceptu comitata est, in illo summo dignitatis solio suis ipsumet inanibus eum collocauit. Vera igitur narrabat, familiares suos ad cauendam ambitionem adhortans, cum diceret, se pro adipiscendo Pontificatu neque pecuniam, neque fauorem hominum, ac ne cogitationem quidem adhibuisse. Quin eiusmodi gradum,ad que alioqui summa conteruione peruenire multi conantur, cuiquam haud esse desiiderandum: de quae illum comitantur, molestias sibi grauiores
uideri, Faumqua fucrit uel onus paupertatis in coenobio stibi degeti,uel quod-