Roberti Welsted De Adulta Aetate liber ad Richardum West Armigerum

71쪽

De istate Adulta. 62

tineant intestina ; verum, quasi laevigata essent, alimenta cruda isthaec praetereant. Tum, demum, ad levandum viscido onere sanguinem, vix circumfluum, ac simul ad opem nervis serendam se accingit natura, & deorsum aliquando per vasa harmorrhoidalia portam aperire nititur : Ex quo acria tubulos ipsos atque eorundem Ora rodentia, non sine molestia ac dolore nonnunquam saevienti, vacuentur. Quantumvis, scilicet, diversa appareat affectuum istorum congenerum facies, analogia tamen eatenus inter hosce intercedit,

quatenus ab origine haud dissimili pendent,& causis cognatis editi videntur.

72쪽

6 De AEtate multa. CAP. VII. De analogia asse m ratione

rationem morborum, qua ratione seu breves ijdem, sive longi haberi debent, inquiramus. Brevitas, autem, sive diuturnitas eorundem,eκ materiae peccantis copia, ipsiusque tenacitate, non sine ratione habita ad viscerum firmitatem vel debilitatem, aestimari potest. Nonnunquam etiam 3c sedes attentionem meretur quae quidem angusta vel ampla sit, propiorve, vel remotior ab emunctorijs commodis. Quum materiae tenacis copia, quae secernenda est, vasa ac viscera obsideat, vix sperare est, ut brevi sanitas restituatur ;quippe quae non nisi paulatim comminui atque

73쪽

De istate Adulta. 6s

atque rejici possit: Quamvis, integris aegrorum viribus & firmo simul viscerum tono, citius id operis exequi queat natura ; sicute contrario, idipsum plus temporis exigit, ubi infirmitas subest, aut aliquid aliud impedit, ex parte loci alicujus, ubi istud vitiosum resideat, quo minus celeriter per destinatas naturae vias eliminetur.

Quod si inclusa suerit tam arcte materia, ut non nisi per abscessus internos porta detur ι donec isti maturuerint, expectandum, priusquam spes morbi solvendi afferatur. Est etiam, ubi nobiliore in parte resideat, propiusque vitae sensusque sontes si1-tus sit iste fomes, atque ubi vix sine periculo imminente abscedere liceat. Hisce quidem praemissis, intelligere est, quaenam ferenda sit sententia de diuturnis acutisve morbis ; & qui fiat, ut suspicio semper mali latentis medentibus hinc oboriatur, quando levamen ultra solitos temporis terminos differatur ; illinc, quando aD sectus quivis maturius dispareat, quanquam caeterae aegrorum res, quae aequis passibus

74쪽

66 De istate multa.

comitari debent, non eo usque processerint: Sicuti, ex adverso, quam aequum sit bona omnia praenunciare, quandocunque nec celerius, nec diutius, quam morbi natura serat, convalescere aegri videantur.

Itaque, qui morborum leges intuens tempus norit debitum, atque ad hanc no mam perpetuo examen instituit, nae ille solus praenoscendi, exitum vel salutarem vel infaustum, facultate praeditus videtur. Quamobrem, dum ea respicimus, quae ad morbos recensitos pertinent, duratio quidem varia esse constat, prout isthaec singula, quorum meminimus, indicia fiant, ex quibus, morbum vel sore longiorem vel breviorem, colligi queat. Esto, igitur, sanguinem quemVis expuere ; si pleniore quasi rivo is effvat, notum est hunc morbum non diu duraturum. At, si guttae aliquot exscreentur, longuSiste affectus fieri potest, modo copia larga sanguinis superflui adsit ; atque etiam, si

vitio aliquo inhaerente idem nimium attenuetur ; vel, quod non infrequenter acci- . dere

75쪽

De Atate Adulta. D

dere Blet, aliquid obicis infigatur, unde sanguis tanquam vi prorumpere & exilire contigerit. Gale quoddam sanguini, quando lentus aliquis semes circulo ejusdem alia cubi impactus fuerit, accidere consuevit. Quoniam, vero, sanguinis spuitio tabis saepe praenuncia est, ad eandem proxime accedendum : De qua sane pari ratione constabit, festinetne, vel lentiore passu progrediatur ; nimirum, ex magna vi, aut ejus exiguitate, quod corpori decedit. Cui quidem si superveniat sebris, multo celerius ad terminum pervenit. Quin & febres acutae priori hujus aetatis stadio invadunt, dum sanguis exardescat, isque, in quo continetur semes, qualis facilius flammas concipit: Quae, itidem, non diu durent, usque dum in posteliore stadio aetas firmata fuerit, ac, dein, ijs febribus opportuna fiat, quibus accensus ignis

gravius excandescat. Interea, patet, morbum comitialem lom

sum interdum fieri : Quoniam non solum ex viscida materia conflari solent ista repa-

76쪽

68 De istate multa.

gula, quae huic morbo dant natalitia ; sed& intimos nervorum plexus obsident, prope ipsam primariam vitae aeque ac sensus sedem ; cujus utriusque, durante istius pa-roxysmo, functiones laeduntur, sensus veris ad tempus abrogantur. Quod ad durationem, autem, posterioris morborum classis, ijdem breviori aut longiori temporis spatio solvuntur, quo plus vel minus oneris per singulos egerere conetur natura : Quippe qui, tanquana luctantis, nonnunquam etiam pene oppressae, naturae indicia aestimandi sunt ι quae ideo, dum minae ejusmodi intententur, praesentia adhibenda esse remedia ipso

angore moneat.

Propterea, quum de anhelatione scribat Caelius; ex profundo frigore sequitur patientes spirationis discultas, frequenter natura celerior, magis quam tarda ; subjicit tamen paulo post: Dissert autem haec passio dperipleumonia, quod neque cum febribus necessariῖ fat, semper tarda esse Tideatur.

Qui,

ipso di, Corala

77쪽

De AEtate Adulta. 69

Qui, igitur, de hoc morbo inter chronicos agit. Ubi, quidem, diversitas ex vehementia affectus nascitur, quae pro Varijs causis brevius vel diutius durat. Quemadmodum sequentibus Celsus distinguit m omne in

dis ustate spirandi conmiti sed haec, dum

modica est, nequd ex toto frangi lat, appellatur: C vehementior est, ut spirare aeger sine sono anhelatione non possit, rcitim accessit id quoque, ne nis reissi cemdice spiritus trabalur, ὀρθόπυοια. Ex quibus id, quod primum es, potes diu aliquem trabere: t ιιο insequentia acuta essse consuerunt. Qui fit, ut spirandi difficultas aetatis vergentis propria natura sua affectio sit anhelatio vero, consistentis. Idem etiam in pleuritide obtinet; de qua re audiendus Caelius . Frequentat haec passio in senibus via Us quam jutenibus.

Tigsculosia enim atque frigida senilis est aetas quo intelligimus proserito, hanc passionem pu

L. IV. c. q. t Acut. Morb. L. II. c. I 3.

78쪽

7o De AEtate multa.

res dis ulter incurrere. Qui & paulo post subjungit ; ER aeterea passo acuta, atque

celeris ac Tehemens. Quibus verbis hic autor videtur indicasse, hunc morbum potius ad posterius aevi spatium, quam ad prius, quando de juvenum affectibus agatur, nedum ad puerilem aetatem reserendum esse . qui & de eodem praesertim intelligendus, quatenus ex frigore initium est. Ea, interim, dilucidius more suo tradit Celsus: Interdum id malum svehementes scilicet in lateribus doloresi intra δε-lorem est, isque modo trer se, moia celeriter ρ itur : Interdum ad perniciem quoque procedit ; oritiarque acutus morbus,qmd Graecis nominatur. Peripneumonia, quae insequitur, juxtat Caelium passo generaliter acuta ; quae& Celso uehemens acutus morbus dicitur : Isilue certe eo magis, quo propius ad typum assiirgit. Ex quo duratio brevior vel longior habenda est.

79쪽

Porro, quod attinet ad durationem, lethargus ad praediistos affectus analogiam servat. Id quoque genus acutum est mnis succurritur, celeriter jugulat. Videlicet, Hist flethargo nempe correptusJ in septem diebus moritur. Si quero has effugerit, sanus

eTadit. Soranus '' pressuram celerem mel acutam

eum acutis febribus Γhoc est, LethargumJfrequentare, inquit, in senibus. Siquidem aptior sit sensuum disscultati atque demersioni ipsa quoque senectus: At, sane, vix acutis

febribus. Quare, autor ille, senectute post erius etiam hujusce aetatis stadium complecti, videtur.

Phrenitis quoque it acuta in febre est. ideoque, Caelio distinguente, phrenitici ciuntur febribus acutis vel celeribus, furiosi

mero, tardis. Historia phrenitici apud Hippocratem extat, ubi aeger die quarta

F 3 mortuus

80쪽

72. De AEtate multa.

mortuus est ; altera, ubi decima octava die morbus remiserit. Febres, itidem, ardentes eandem, ratione brevis durationis, analogiam servare palam est.

De alvi profluvio, quando diuturnum esse coeperit, haec Celsus ι Uno die suere adium, saepe pro Taletudine es ; atque etiam pluribus, dum febris abst, intra septimum diem id conquiescat. At, vero, bilis sursum ac deorsum effusio minime in longum duci solet , Ipa trinique acuta atque celerrima possis esse dmeteribus memoratur, ut nunquam in secundum Ceniat diem. Dysenteria longior vel brevior esse consuevit, prout magis vel minus Vehemens, ac prout continua est, vel subinde remittere solet. Ideoque, juxta Caelium, est

, L. vi I. ' L. IV.l Cael. Acut. Morb. L. m. c. 2Ο. Chron. L. IV. c. 6.

Morb.

dictile