장음표시 사용
311쪽
VITAE, LIR. III. assi Hae sui oblitus, eius moerorem con lando per. litteras tertio leuauit, quarum litterarum haec est clausula eximiae virtutis index. Vtinam nos aliquando in Sinarum Regis aula reuisamus: quanquam ego si ad Sinas peruenero, spero suturum , ut ibi me aut semitio addictum, aut in Cantonis . carcere, regiave custodia vinctum offendas. Transmissione dilata, suum obitum praedicis.
E Cce autem Sinarum conuersonem, & martyrii palmam meditati Xauerio nouae magnqq; dissicultates obiectae . Interea dum proxima spe laetus pcosectionem adornat sitam ; repente nouum eius Interprete ab incoepto siue occulta Lusi anorum ars, siue imminentium suppliciorum terror auertit. Itaque timoris magis, quam fidei memor , Franciscum nihil minus metuentem subito deserit. Nihil tamen improuiso malo cessit Xauerit constantia. Sed cum veteri interprete etsi parum idoneo,quod Sinarum linguam,ut diximus non satis tenebat, nihilo secius constituit ire . Confestim igitur ρd eum ex coposito coeunt Lusitani mercatores non Xauerii vice solliciti magis quam sua. Circumfusi pro se quisque precantur, ut incoepto desistat aliquando. Quod si suope iculo non tangatur, at moueatur alieno. Agiea in re non ipsius solum, sed etiam Lusitanorum omnium salutem; Plaetores quippe Sinarum tanta audacia irritatos non unius poena contentos sore: omne nomen Lusitanum ad supplicium vocaturos e Proinde ne amicorum fortunas,vitamque ipsam in eunde traheret casum. Quod si certum
312쪽
ac deliberatum iit,mrtunae aleam tentare; at e pectaret dum opportuna prosectio Lusitanas na- ues iniuria' subtraheret 'Turn. Xauerius bonum 'illos animum habere iubet. Se unum vile caput si quid impendeat periculi,subire velle. Quoci ca nihil omnino tentaturum , priusquam ipsi in tutum recepissent se. Illis ergo iter maturanti- ζbus, Franciscus quoque ad expeditiopem suam se instruebat. Ceterum in Sinarum sines eum penetrare Deo utiq; cordi non suit. Ne quid de- esset dissicultatis,mercatoris quoque illius Sinae, quo cum transegerat,eum fides sesellit. Is quip- pe siue casus alicuius interuentu , sue metu poe- nae,siue etiam Diaboli ipsius instinctu, non stetit x promissis. Et Franciscus,cum frustra eum diutias rex pectasset, denique suam transmissionis spem a pene damnauit . Quocirca nihilo fideliorem S, enam mercatorem , quam interpretem expertus, t
consilii inops cogitationem in omnes versabat e partes. Non tamen illum ab ingenti spe destiti rum defecit animus : quin potius humanae opis desiperatio diuinae fiduciam accendit. Ergo diuia anae bonitati confisus, nouam in Si has trasmitten- id ioccasionem captare, ignarus transimittendum Resse sibi propediem in caelum. Inter haec noua illi a
sed vana spes affulsit, cognouit quippe Sionis Re gem squod regnu Malacat, quetura Sinis propius
est.ὶ Legationem in proximum annum ad Sin rum Regem destinaste: Proinde opportuno nun- r tio laetus nouae legationi adi jcir animum: statui que si Sina ille mercator ad tempus non occur- rat,ipse ad Sionem nauigare, atque omni ope ad- di niti,ut cu Regio legato penetraret in Sinas . Sed iri iam no in limine operum, ac laboru suoru , ut sibi
313쪽
videbatur,sed in exitu stabat. Itaq; du,si vetus destituat spes, noua auxilia moliens regnum Sionis cogita ad caelestem Sionis arcem vocatus est. Iasocium illum suum aegrorum,ne sibi in Sinas tras missuro oneri, atque impedimento foret, Lusitanis Indiam repetentibus bene comendatum d uehendum tradidera ipse cum Antonio Sanctae fidei, alioque seruo remanserat in Sanciano. Et post Lusitanorum 'ofectionem nauium, Franciscus ut spes pertinax est) adhuc mercatorem illum Sinam expectims,consueta caritatis munia haud segnius exsequebatur , Satanam a quo artes omnes ad suos conatus auertendos adhiberi cernebat, Deo Duce,& adiutore,victurus. Sed.Deo cuius inscrutabilia consilia, & inuestigabiles viae sunt, aliter visum; quippe eius conatu contetus. Sinarum conuertendorum decus fortasse quod tum bene maturum tempus non erat) alijs reser- luabat. Itaque incensio Xauerii agendi,patieridiq; studio Letus, laboriosissimo homini veterum i borum, quos .plurimos, ac maximos sustinuerat. praemia persoluere , quam aditum ad nouos labores aperire maluit:. Igitur eodem ipso die', quo die in portum Cantonium traij cere destin Drat in morbum incidit;quo deinde extinctus est. - e
Morbi occasio hospitis inhumanitas suit. Sub di ιγ'n'
scessum enim nauium Indiam petentium, etiam Francisci hospes mutato consilio, desertoque iu- modibam in re hospitii repente discessit. Subita impotentem eidit. animum seu cupiditas,seu dementia stimulauit :adetoque praecipitem egit ut Xauerium veterema sicam atque hospitem salutare , nauemque in alia Sinaru insula emptum operiri festinatio prohiberet. Franciscus more suo rem diuinam facie
314쪽
hat,cum bonus. ille hospes omisso sacro, cui inte ixerat, & hospite destituto,sugienti magis quam labeunti sinulis soluit ex insula. Sacrificio peracto rde precatione funebri pro mortuis de more facta, tcircumserens oculos Xauerius, hospitem abesse icernit. Quaerenti quid illo factum esset; respon- ldetur, eum propere admodum Malacam uersus jὰ Sanciano soluisse. Tum Franciscus , Eminuero inquit) vereor ne illum sceleris alicuius conscie-Dv tialexagitet, irato Deo. Quorsum enim ista tam in ρ epropera festinatioὶ En aduentat nauisquam modo emendam curaratὶ eius tamen aduentum iex pectare grauatusest; sed abeat sane Malacam, ivnde abiturus est nunquam, ibi enim vitam amit tet miser. Ex duabus praedictionibus altera mox, ralteram deinceps euentus excepit. Vix qui ade- rrant e templo excesserant, cum nauis illa repente comparuit,mirantibus omnibus, &Xauerium ta iquam diuinum hominem intuentibus. Hospes ivero suti postea cognitum est) paucis diebus, qui ibus Malacam venerat, cum lignatum isset in syn iuam,alatronibus interfectus perijt, foedam ac mi i. seram mortem sortitus, quod Francisco causa im imaturae mortis suisset. Et Xauetius haud igna- ic rus sibi propediem euita migrandum, idipsum a imiliaribus praedixit:non admirabili magis,quam ii salubri ratione. In circulo Lusitanorum cum es. set) numerum inite,inquit,diligenter eorum, qui thic sumus; nam intra annum plerique nostrum imoriemur. Vaticinatio uerior suit,quam laetior. 4Nam e septem qui xum aderant, quinque eo anno sunt mortui . ex quibus ipsemet Aauerius imit, haud dubie imminentis sibi mortis & gna- ixus 6cuates. Et ijsdem fere diebus, Franciscum i
315쪽
diuinitus mortalitatis oblitum ingens Dei visendi cupido coepit, haud leue proximae beati tud senis pignus. Itaque in Epistola quadam scripsit, tametsi ad id lepus uita sibi suppeditari optasset, ad Christi obsequiu Christianiq. nominis propa
fatione;tamen iam eos igniculos ardenti diuinae laiestatis visendae fluedaeq. desiderio refrixisse.
Sanctissime moritur. Cap. XVII. NHOSPITALIS discessus hospitis neces.
a statem imposuit Xauerio victus emendican- ui. Eoque grauior eum inopia vexavit, quo ar Xauremi Giora omnia tum Lutiarum custodiae fecerant, mendicato nequis annonam ex Sinarum finibus exporta- cibo uitam ret, intentiore cauentes cura. Quod ille incom- rolem .
modum Euangelicae paupertatis magis quam susnecessitatis memor libentissime perferebat. quocirca nouum hospitem nequaquam sibi quaere dum, sed precario uictu defungendum existim uit. Verum etsi animus patiendi auidus irtiter occurrebat tantis rerum omnium dissicultatibus . incommodisque; corpus tamen utpote iam fechium aetate,assiduis laboribus, & scilicet recen ti morbo ex quo non dum satis conualuerat, ne cessario frangebatur. Ad haec angebant eum i gentes animi curae , quas ex desiderio suae in Sisnas profectionis capiebat.Itaque aeger non corpo R,Assii Ioris solum, sed etiam animi, cum petijsset animae morbum. suae ut moreretur, XII. Kal. Decembris recidit in morbum. Missae sacrificium pro mortuo sece- Reg. t. rat,cum mortifera illum febris inuasit , quae adserum ei ad aeternam vitam aperiret. Igitur cum febri ad navim,qua aduectus erat, recipit se, simul
visendi de morς ςgros, simul inter eos diuersia
316쪽
di studio. Sed ingrauescens morbus,cum iactationem nauis ferre non ualeret, remigrare eu coogit in terram. Lusitanus igitur quidam talem vis rum misere febri ςstuantem, iacentemque in publico conspicatus, misericordiaque captus, ex te' Turinis ex- plo eum benigne inuitat hosipitio . ac domumcipitur nLμ suam, ea erat deserto in colIe casa uerius quam
μμ' domus) deductam pro rerum inopia liberalitero tractat. rum eius saluti consiliens rogat, atque D maui obsecrat, ut incidi sibi patiatur venam. Et X sm i ρ' uerius quaquam non ignarus quales tandem me e dicos deserta haberet insula, tamen ait se in re- bus omnibus quae ad curationem corporis sui pertinerent, omnino in medentium fore potestate. Idque alacrius fecit, quam dixit,undecui Mρ que obedientiae materiam quaerens. Sanguinem misit non sine spasinis, ac distentatione neruorii. Dolorem corporis subsecutum est fastidium cibo Cibi' iamia rum Omnium, quanquam cibi nulli aegrotis ido- nei suppetebant praeter paucas amygdalas, quae, Lusitano Nauarcho traditae ad eum perlatae sue sero. Iam enim cibum adeo fastidiebat, nihil ut sumere omnino posset.Biduo iam inedia tradacto, cum morbuS magis, magis'. ingrauesceret, magis etiam Francisci patientia, ac virtus enituit. Namq; etsi humanis subsidiis omnibus d stitutus inita iam hyeme,in tugurio ventis atque imbribus pervio iacebat, maximoque pestiferae febris iactabatur aestu, tamen incommoda om
ni a ac uim morbi aequissimo subibat anim p
tientia autem tanta, ut nullum prorsus eius uerbum exciperetur, aut de grauitate morbi querentis aut ullam circunstantium opem, ut in
grauibus morbis fit implorantis,contraque Om
317쪽
VITAE LIB. III. 26rnia & dicta & gestus erant tales, ut satis appar
ret, morbum uelut solidae uirtutis, aeternaeque
materiam gloriae , ab eo in diuini benefici j loco
numerari. Vnam scilicet aegre ferebat, natur Ii se vulgarique morte extingui in lectulo : om-hibusque expetitam uotis martyrij palmam sibi pene in manibus infringi. Ceterum haud ignarus martyrij decus donum Dei esse gratuitum, quod sepe negetur expetentibus, aliud agetibus offeratur; ad diuinae prouidentiae rationem ani mum composivitsuum, tam insigni beneficio se indignum existimans.Sed prosecto Christus, cui Ecclesia circundata varietate cordi est,destinarat illi uoluntariorum martyrum insignia , quibus dilectum discipulum aliosque sancti Minos viros,
atq; adeo carissimam parentem suam,regina mactyram honestarat.Inde uis mali uehementior penitus insitamFrancisci sanctimoniam declaravita Nam cum ex febri coepismet insanire , desipiebat D lirat , intra uerba: Sed ita ut quae diceret, haud 'ua- trauerba, caquam desipientis hominis dicta crederes. Nimi- indiciis in rum eximia eius virtus altas adeo radices egerat; οβ pietatis. ut ne vacillante quidem ui morbi, mente potue- 'rit dimoueri loco. Itaque ut in caeteris sere cum insaniunt, tum maxime vitiosa se prodit natum , ita in Francisco tum praecipue solida, at - que egregia pietas emicabat . Quippe eadem propemodum faciebat insaniens, quae sanus f cere consuerat,inunc defixo in coelum oculo-xum obtutu laeta fronte ac vultu cum . Christo Domino, quasi adesset colloquens;nuc psalmoru
uersius pie admodum usui pans,identidemq; illas iterans uoces . IE S V sili Dauid miserere mei.
318쪽
Tu autem peccatorum meorum miserere; M ter Dei memento mei. Hisce alijsque eiusmodi Discedit e uocibus biduum extraxit.Inde ad extremum in πι-- que spiritum fortissime cum morbo ac morte la-Aatus, quarto Nonas Decembris squi dies S. Bibianae virgini sacer est)I ES UM&MARIA Mcipius inclamans aequissimo animo obdormiuit in Domino, atque ad eos ipsos, quos vivus in visceribus,moriens in ore semper habuerat, migrauit in coetu. Vultus adeo hilaris mansit, ac Letus ut species ipsa corporis animi beatitudinem indicaret. Decessit annos natus circiter. LI l. dece nio post suum in Indiam aduentu anno post Christum natum M. D. LlI. vir plane admirabilis caveteris virtutibus, tu uero incredibili animi in gnitudine, studioq; conuertedorum Ernicorum . Nullum unquam laborem aut discrime Dei causa recusauit;& Indorum, finitimarumque gentiu. salute non contentus omnem Orientem comple- xus est caritate illa, cui nimis augustus ad bene- merendum, orbis terrae videbatur Itaq; Euang
. lio ac Societate toto pene Oriete disseminatis, in ipsa cura, ac meditatione Cantonij portus petendi, defunctus huius visae fluctibus,aeternae felicitatis tenuit portum,Sinas praetentibus apud Deuprecibus adiuturus. Nec uero dubitandum est, Mistuus quin eius iam beati assiduae ad Deum preces adi, tim pate- tum in Sinas patefecerint non tantum Societati seis in Si- IESU sed Lusitanis mercatoribus, Christianaeq. mo. religioni. Nam paulo post Francisci obitum , ad Cantonium portum accedendi. ibique commer-cij causa commorandi, vulgo facta copia est Lusitant s. Itaque eorum opinio fuit Xauerium sitis precibus obseptos Sinarum fines aperuisse. Anno
319쪽
autem post Francisci excessum circiter XXX. re missa paulispera Sinis finium custodia Patres aliquot e Societate IE S V, Francisci virtutis aermiit aliquando penetrarunt in Sinas, ibiq; Deo propitio Christianae religionis fundamenta iecerui.
riseis calcesepelitur. cap. XIX. V BI Francisci mortem fama vulgauit quip
pe febris perniciosiorquam minacior omnes Lupi sir
praeter ipsiim , fefelleratὶ Lusitani pene omnes,
qui reliqui erant in Insula, tam tristi nuntio exa 'nimari confestim ad eius, velut ad communis parentis funus conuolant.1Ac primo gemitibus ac lamentis tota circa tugurium personabat area; deinde triste silentium consecutum est, ad con remptandum Xauerium dolore conuerso. Cere- rum eius corpus,imaginem animi, effigiem caelestis felicitatis intuentes fletum integrabant iucudiluinoque aspectu neque animos neque oculos satiare poterant. Corpore Franciscus fuit satis Frarisii μνamplo robustoque: statura procera, iustam haud ma a gur sane multum excedente, colore candido, facie honesta ac liberali uultu hilari quidem sed uiuido & ardenti, essjs uegetisque oculis, nasom dico,barba&capillo natura nigro, sed iam aetate aut curis potius, cano; uestitu tenui uulgariq; Sacerritati sed mundo. Tunica talari,ut supra diximus in- μ βμη duebatur Indorum ritu sacerdotum) distincta, ut togae etiam uicem impleret . Itaque subibat spectantum animos eximia illius comitas, benia gestas in omnes singularis. Magnitudo animi
periculis, ac difficultatibus inuicta. Mortis cu-
320쪽
ius caeteri nomen horrent perpetua contemptio: Diuinae gloriae , ac religionis proserendae infinita cupido: Demissio magnitudini animi par Pietas ac sanctitas prorsus egregias. Quocirca illam suauitatem morum, illud exemplum .so titudinis , illud aegrorum auxilium sibi ere irum: talem praeconem religioni, tantum prae- sidium ademptum esse rebus humanis i bouum
sydus quod perpetuae pene Indorum nocti illi . xi set, quod Euangeli j lucem caliganti attulis
set orienti, subito occidisse querebantur. Quem ipropagaturum in ultimas terras religionem Quem aegris Lusitanorum corporibus atque ani- lmis saluti fore Z inem in Fraticisci locum suc- lcessurum Z Interea dum Lusitani grabato citcut fusi iucundissima Francisci specie memoriaqae
oculos& animos pascunt saos, tantamque i charam lacrymarum pleni, suique iam immem ros lamentantur; Antonius interpres, qui Fran- cisco aegrotanti, ac morienti praesto fuerat, . currit ad navim, Sacerdotalem Francisci habi- tum ibi enim asseruabatur ) petiturus. Lusi- tani qui erant in naui, Xauerij obitu nuntiato , obortis lacrimis crebros ediderunt gemitus , inon praesenti suo tantum , sed futuro quoquei Pereriae domini sui absentis dolore perculsi . , His igitur 'comitatus interpres, non sine fletu. ii Sacerdotali domum reuertitur. Francisci deinde corpus siemesitusipeia cerdotali vestitu rite cindutum de sententia I titur. sitanorum , ligneo loculo ut Sinarum mos est
includere statuit. Quod quidem diuino potiusquam humano consilio factum ostendit euentus; ut ea scilicet, quae sancto corpori diuinitus coit tigerunt, essent hominibus notiora. Corpus ira a