장음표시 사용
301쪽
inites suos dimittit in laponiam, ipse uero uno sibi socio & Sina interprete relicto, Malaca discedit. In urbis porta puluere de calceis uti Chri- pHuorem dastus praeceperat Apostolis) excusso, Ciuitati caele ealceis meustem iram , multasque o graues de nunciat calamitates. Et denuntiationi respondit euentus. Nam breui bellis, fame,morbis urbs ita uastata Denunci atque exhausta est,ut ex celeberrima ciuitate ad tist ευμ in
solitudinem propemodum redigeretur. CeteruXauerius quamquam Pereriam Legatum , ob impeditam legationem maximosque frustra in eam
rem sumptus factos, moerere non ignorabat, eum tamen ne mutuus conspectus ut fit, utriusq; augeret moerorem, discedens alloqui non sustinuit, Itaque illius sollicitudine magis anxius , quam sua,arnicissimum hominem: e naui per litteras solatur, pollicens illam damno implicatam contumeliam & emolumento ipsi & honoti suturam.
Idque ita postea accidit. Nam ab Rege Lusitaniae cui Franciscus eum impense commendaue rat) magnis vel copijs, uel honoribus auctus est ornatusque. Xauerius igitur Sinas petens in .Pereriae Legati navim, ipso relicto, conscendit eius dem permissu: vi nauis illum de amantissimi hominis non minus desiderio, quam beneficio admoneret. Sub prosectionem ad eum in navim V1
carius Venit rogans, ut ad Prosectum urbis sal taturus eat prius,quam soluat Malaca. uideat ne isermonum praebeat materiam, si praetermista sa- lutationis ossicio , tanquam abalienata uolunt communire discedat At Franciscus diuini honoriS magis eati conrre fistudio,quam iusta inflammatus ira; Ego ne sim sum omni quirin ut hominem fidelium communione exciti- peuitat. sum adeam salutandi causa Z Enimuero nunqua
302쪽
posthac neque ego illum, neque ille me uisurus Rest in hac uita,ne post mortem quidem, nisi cuni apud summum illum Iudicem in ualle Iosaphati Neum accusaturus sum, quod improbissima turpis Vsimaque cupiditate occaecatus,tatam animorum 2 impedierit messem. Nam rumores, & suspiciones hominum neutiquam uereor, cum satis con stet ei sacris interdictum esse. Proinde eius sermonis, congressusque contagionem omnibus defugiendam ; idque mea potissimum autoritate exemploque declarari oportere. Quin potius p iriculum soret sinquit) ne mea execrandi homi- ze, nis salutatio multu de Potificia nota,deque exco municationis detraheret poena, comitterem uti- utque, ut alij cum illo &congressu& colloquio si- iEne ulla religione,me autore iungerentur, Quocirca suas secum ipse res agat, me quidem amicu hnon habebit, quamdiu habuerit inimicum Deu, a Hac oratione Vicarium conuictiam cum dimisin raset , Malaca quam primum excedere festinans mense Iulio soluit. Inde ad Sicaptaranum fretum cum substitisset, amicorum haud parum memor , Iacobum Pereciam legatum receti casu amietium id
rursus non amica magis quam pia epistola recrea i uit, enixe orans ut accepto vulneri consilio, ac d prudentia mederetur; atq. illo ipQ tempore aut mereris se dius quam alias per confessionis , & communio. t arumnarum ni S Sacramenta Deo mentem applicans , certam tisiatia aDeo ab eo solatii peteret medicinam ; seque ad diui at praenia per nam voluntatem totum fingeret, formaretque. iis cmment . Neque enim dubitandum esse: quin illa conti melia, ac molestia in decus , ac laetitiam esset et z. aliquando cessara. Inde nauigatione repetita co- imites eius duo diuturnum in morbum incide i runt,
303쪽
runt, quibus in curandis, subleuandisque assidu3
prancisci benignitas, patientiaque exercita est; ne crucis amatori ullo tempore deesset crux. Ceterum secundis ventis usus tertio mense, quam e Malaca soluerat,ad Sinas peruenit.
Sinarumsines frustra patefacere conatur. Caput XV.
S IN A R V.M regio Asiae pars est ultima, sp
tio locorum, S oppidorum frequentia, nulli ea iam gentiunt secunda. quippe eius longitudo amplius CCCC Leucarum, latitudo CCC. perhibetur , urbibus autem habitatur ita frequentibus , ut superante multitudine, etiam flumina ipsa distentis constrata nauigijs incolantur. Ab Oriente ac Meridie, Oceano cingitur: a Septentrionibus muro latissimo ac pene infinito diuidi, tur ab iis Asiae Scythis, quos vocamus Tartaros: ab Occidente ulteriorem spectat Indiam. Sinae ipsi pacis , quam belli artibus aptiores; unius regis nutum intuentur. Nulli apud eos reguli, nulli Dynastae: rex unus in omnes ar'ue dominatur. Is per Praesectos prouincias administrans, ex his cognoscit grauiora cuiusque loci negotia. Praes ctorum uero seminarium non aula, sed Acad mla est . Quippe ipsorum legibus, regis propi qui ac necessarii prorsus abstinent administratione regni. Ex Gymnasiis viri eloquentia simul,i risque prudentia praestantes delecti, urbibus ac Prouinciis,non utique sutrum ciuitatum aut gentium, praeponuntur. Deos vulgo adeo contemnunt , ut seu preces irritae fuerint, seu grauior aliquis inciderit casus, Deos suos penates tanquam
304쪽
seruos accipiant plagis. Nullus apud illos praeter et Magistratus,quorum propter eximiam seueritate enumen horrent, Deos esse credas. Complura qui edem haud sane vulgaria traduntur de Sinarum ui moribus,quae a nostro instituto aliena sciens prae ditereo,ceterum illud haud facile dix erim inhuma
niussit,an prudentius institutum,quod caeteraru usaeianus in nationum fugientes mutuos usus,terrore mortis esuta. aduenas omnes procul a suis arcent finibus. Orae d, maritimae adiacet insula inculta , desertaque rSancianus nomine, a continenti passuum milli- . ' bus circiter C XX. Eo tum Lusitani, ac Sinae a commerci j causa commeantes , ibidem stramine aut ramis tuguria sibi breuis diuersorij causa, α. . raptim construebant. Hac igitur Xauerio quoq; siti comercii gratia petente, Insulae oram legens a
gubernator dubitare coepit, an Cunianu portum, quem peteret, esset praetervectilS. Iamq. ratus ad- ahuc procul abesse,uela facere parabat, cum haesi- uti R tanti Franciscus liquido affirmat, eum portum ia esse praeteritu.Ille dubius animi supersedit primo i
deinde quia nunqzia eum Xaueri j amrmatio seselierat,illi magis quam sibi credendum existimans ri
actis anchoris,lcaphan in mare dei jci iubet.cer- 'a tosque homines propere mittit rem diligentius hexploraturos. Paucis horis intermissis, scapha cu Lusitanis aliquot in insula diuersantibus ad fide ii rei facienda reuertitur, portum Cumanum , uti Xauerius confirmarat, praeteritu esse renuntians. O io nuntio admirabundi nautae conclamant, di xuinitus profecto id Xauerio indicatum memora- α tes,&sublatis anchoris, conuersaq. uelificatione' i repetunt portum.Vbi fama ad incolas perlata est,
Franciscum Xauetium, celebre etiam illis locis enomen
305쪽
VITAE LIR. III. a 'rnomen aduentare; propere Lusitani omnes laeti obuiam se illi effundunt in littore. Vt terram attigit, mutua gratulatione perfuncti pro se quis hospitio talem virum excipere certabant. Ille sine cuiusquam iniuria certamen ita diremit , ut apud Georgium Aluarum veterem amicum, suique perstudiosum diuerteret. Tum Lusitanos co- muniter obsecrat,vi cicram sibi aediculam,quato minimo sumptu, ex ramis & stramine excitaret: ubi rem diuinam faceret, ministraret sacramen, ta,puero S ac seruos ex sua consuetudine,catechis: mo erudiret. Extemplo illi libentissimis animis, Xauerio gerunt morem, de satis strenuὰ adminii strata res est. In colle qui 1 summo aequaliter de- clivis vergit ad portum, aedicula biduo stetit. Pros tinus ergo Xatieriqs veteri instituto, acra ibi mi. 1 nisteria Impigre obire. Et modo aegros in naui-ι bus morbo afflictos omni obsequio recrearer modo egentibus subleuandis ipsemet a locuple- tioribus corrogare stipem : interdum cum Sinis mercatoribus qua de ipsorum , qua de Christi noru religione disserere. In his laboribus ac mu-i necibus duos menses ac dimidiatum, ingenti ani mi ardore consumpsit. Quae res illum etiam apud Sinas non minus sapientia, quam sanctitate conspicuum fecit. Interim e Lusitanis,ac Sinis percotabatur, ecqua tandem via reperiri posset Euangeli, in Sinas inserendi . Verum & Lusitani, &Sinae ipsi, difficillimum negotium dicebant esse, periculiq; plenissimu . Regis quippe ipsius iussu,
omnia regni claustra acribus septa custodijs teneri, omnes aditus peregrinis penitus esse clausos, morte Sposita,& aduenae introeuti,& indigenae aduena introduceti. Omnino iniussu magistratus
306쪽
alicuius, continentem attingere peregrino homi ini nefas esse: Veniam autem ab eis petere neque ti. Sinas audere, propter summum illorum imperii eterrorem, neque Lusitanos posse, qui haud secus ciquam reliqui aduenae excludantur. Quocirca non Lusitanus,non Sina ullus omnino reperieba- ntur, qui in eius gratiam sustineret manifestum qnecis aut certet seruitutis periculu adire. At Fram a Inv ciscus ut erat inuictus ad ea quibus ceteri terreri γράcisi i solent, perpetua suorum conatuum felicitate ad νηπι - pq di si rimen adeundem accenditur. Itaque statuit, a: quoniam nulla praeterea rei conficiendae patebat via,per illa ipsa pericula rem aggredi, molirique omni ope, atque opera, ut in urbem Sinarum aliquam occulte deuectus, Praetorem adiret, ne- ti gotium transigeret. Hoc Xauerij consilium tan- . quam audax, ac temerarium vulgo improbabant . Lusitani. Igitur non desuerunt qui eum pro ami- Ecitia ac familiaritate ab incoepto deterrere sum- ema vi niterentur, orantes ne se in acerbissimae ne
siis. a Ma cis , seruitutisve discrimen dare . Magistratus si Τρα utim quippe Lutias incolae, Mandarinos Lusitani a misti ai iis pellant) in legibus custodiendis adeo seueros,
aduenas. aut potius acerbos,& crudeles esse, ut leuissimas iii ob noxas nullo discrimine indigenas ac peregri nos verberibus cedant usque ad necem . Recens i. documentum, & quidem domesticum esse Lusitanos quosdam, qui superiore anno, tempestate rad illorum littus eiecti, longe sciuiores Oceani fluctibus Sinarum animos experti forent: verberibusq, foedum in modum lacerati adhuc in car- cere & squallore iacerent, incisa in perpetuum . spe pristinae libertatis. setoinde quam rationem . x esse,omissa certa tutaque aliarum gentium cultin h
307쪽
ra, ut efferatae nationi Euangelium per vim obtrudas, utique in dubiam libertatis,ac seruiiij aleam ire &Lusitanorum denuntiationem Sinarumti consensus adfirmabat . Ad haec Franciscus inter- ritus adeo diuinus amor sanctis viris potior hu-i mano timore est) non aliud magis se omni voto expetere respondit, quam vel morte sua Sinarum γ selutem repraesentare I Quid enim Z Num igno. - rarent quod ipsos identidem usus docerer, cede- - re spei metum,ubi maiora sint periculis praemia Z ,, i An ambigerent, Sinarum ciuitates,si stinet Eua. x gelii semen accepissent, propter accuratissimum disciplinae, atque administrationis genus , longe is
. uberrimos scelus edituros Vt enim dubium es , . set an prospere succederet quod conaretur, ita cer is di tum esse conatum & obsequium suum Deo gra- , ,s tum futurum. Nam Vincula, cruciatus, mortem ,,ο denique ipsam pro Christo, beatitudinis dc tim
a mortalitatis instar sibi esse debere. Iam silentium imposuerat amicis,cum has curas maxime agitana ti, febris superuenit,qua per dies quidecim amiat ctatus demum Deo bene iuuante conualuit quio dem, sed ita , ut morbus ille aduentantis mortis nuntius esse videretur . Ceterum Ut conualesce-
re coepit, ad pristinos labores retulit se, nullius is rei magis, quam oti j, & quietis impatiens. it Transigit cum Sina, ut se clam Camonem . inuehat. Cap. XVI.: hJ Ihilo autem segnius idoneum aliquem me
s Catorem quaeritanS,a quo transmitteretur ins Sinas, Lusitanos primum,deinde Sinas omni ar- tificio tentare cinpit,multas rationes rei celandael propo
308쪽
proponens, sibique in tam honesto postulato' ut 'gratificarentur, obtestans. . Verum obstinatos ad cauendum animos nullae artes,nullae molliebant preces. Aures omnium timor clauserat, abnuentium fortunas , caputque suum manifesto periculo offerre . Itaque Franciscus non auxilii modo,
sed etiam consilij inops fluctuabat animo. Ac ne quid deesset incommodi , eius comites grauis vrgebat morbus . Et Antonius Sanctae fidei ii tione Sina Goani Collegii alumnus, quem pro
interprete inde usque ab India secum adduxerat. Sinarum sermonem desuetudine oblitus, usui esse iam nequibat, utique cum urbanae reconditaeque eorum linguae, qua Magistratus uti solerent prorsus est et ignarus, rudisquς. At X uerius ad omnia inuict us, nihilque inexpertum, nihil inausum relinquendum ratus, nihilo secius rem urgere institit,confidens sore,ut in Deo suo transgrederetur murum. Inter la archaud parua res eius cupiditatem simul, ω fiduciam a cendit . Eodem tempore comperit Sinarum Regem Legatos quoquo versus dimisisse exploraturus aliorum leges institutaque regnorum. Quocirca magna spes erat, gratum illi ac iucundum .fore, Christianam legem ac disciplinam cognoscere Ex ipsis etiam Sinis homines locupletes at que honesti Francisci familiares,eum ut ad Sinarum Regem sese conferret, magnopere hortabantur ipsius sanctimoniam christianam aestimantes
religionem , ijsq; libris quos afferret secum prae--ciarum aliqua legem, suaq; meliorem contineri credentes. Enimuero his rebus multo etiam magis excitatus Xauerius,eam mentem ratus est Suenis eorumq; Regi data diuinitus,ut Euangelium .
309쪽
aliquando intraret. Sinarum fines: urbesq; incolis , frequentissimas peruaderet. Ergo diuinae spei ac fiduciae plenus, omnes rei maturandae vias tentare decreuit Se enim aut sine ullo periculo magnoque cum rei Christianae emolumento ad Regem peruenturu, aut si quid grauius accidisset, in m gno positurum lucro. Na pro Christo excruciatu necari, quod summu periculum videretur, id uero maximum Dei beneficium duci oporte e. Igitur cedentibus,ut fere fit, constantiae difficultatibus,breui alius se illi interpres obtulit. Inde SNna mercatorem minime timidum nactus, spe ac pollicitationibus sollicitat atq, impellit ad aud dum,cum sine prςsenti pretio nihil spes efficeret, pretiu a mercatoribus Lusitanis corrogat: & magno piperis numero,quod erat aureis prope ducentis,cum illo transigit, uti se cum interprete,ac libellis suis de nocte in Sinas quam occultissime deportatum, in Cantoni j portus littore exponat 'ante lucem. Ille igitur ad rem penitus occultanda ne caput imum committeret dubiae nautarum fi- dei; liberis suis, seruorumq; fidelissimis pro remimigibus uti, Franciscumque noctu parua nauicumda transmittere cogitauerat. Ultro etiam pollicitus erat Xauerio , bidui aut tridui apud se receptum ac latebras , donec tuto emersus, Cantoriis oppidi Praesecto sui in Sinas aduentus exponeret causam. Duo tamen in hoc nego rio pericula Xauerio ab amicis denuntiaban ,--tur , unum neci mercatore , accepta per frau dem pecunia , fidem Proderet, ipsumque supprimendae rei gratia in desertam aliquam insulam, aut . etiam in altum praecipitem daret. Al
eterum ut sancta esset barbaro fides , eumq, u
310쪽
Cantonio portu exponeret in ne Praesemis urbis 'in aduenam contra edicta Regis, sine fide publi-
ca, eo se insinuantem exempla ederer ; verberi- husq; crudeliter caesum aut ultimo afficeret scp- plicio,aut certe in perpetuam seruitutem redige- ret. His ille alia haud paulo maiora opponebat discrimina,quae ceteros latebant. Primum peri- culum dicebat esse, ne sua dividentia veritis, qua cautio Dei bonitatem, ac prouidentiam offenderet, si prouinciam illius instinctu ac monitu susceptam homuncionum terricula excuterent. Deinde ne Christo indignus foret discipulus, si eun
ita non audiret denuntiantem, Qui perdiderit ani- ' .mam suam propter me inueniet eam. Quocirca fatis gnarus, animi periculis pericula corporis es. se longe leuiora, tutius ratus est per vitae discria ψ mina perrumpere, quam animi salutem in discri- maen adducere, utique cum haud difficilius, qua praeclarius foret, Sinas Deo fauente , inuitis eius χ hostibus , peti, subigique . Inter haec Sinae mela catoris,cum quo deciderat, reditum opperiens, 'complures M ad sectos,& ad amicos litteras do Rdit. Primum quidem ad Gasparem Goani Col- dlegii Rectorem, ut ex Episcopi auctoritate adeo ' nihil sibi Legatus Apostolicus sumebat Mala. ψ
censibus illis qui suae in Sinas prosectioni imp dimento suissent, Pontificia auctoritate interdi- ctum esse sacris, quam primum rite pronuntian- dum curaret: quo scilicet miseros illos lethalis et plaga refricata aliquando remedij admoneret '. RAd Franciscum etiam Peten: scripsit, ut Malaca relicta, cuius Praetor suam in Sinas profectionena a impedisset, cum omnibus sociis in Indiam disce. χderet primo quoque tempore. Nec Iacobi Per