장음표시 사용
147쪽
Nup blica Grestem incultamque ho minum initio iaculi vita, a commnione mutorum animalium vel ferarum, Vrbium constitu tio prima discrevit In his nomen rei p.peperit c5munis utilitas.Ideo potentissimς nationes ac principes cosecrati nullam maiorem gloria putaueriat, quam aut sundare nouas ciuitates,vel ab alijs conditas in nomen suum sub quadam amplificatione transferre In quo opere clemetia serenitatis tu obtinet palma. Ab alijs enim vel paucς vel singulae, a pietate tua innumerabiles urbes ita iugi labore perfectae sunt,ut non ta humana manu conditae,quam diuino nutu videantur parat . Cunctos itaq; imperatores scelicitate, moderatione, casti monia,exemplis,indulgenti studiorum amore praecellis. Regni animique tui bona cernimus Haec enim anticipare& supera Oroptauit aetas,&extendi in perpetuum ventura desyderat. ibus rebus tantum uniuerso orbi pr sutum gratulamur bonum, quantum vel humana mens petere, vel gratia potuit ciuina conferre.Sed dispositionibus vestrς clementiet, quantum prolicerit murorum elaborata constructio,Roma documentum est, qu salutem ciuium Capitolin arcis defensione seruauit, ut gloriosius postea totius orbis possideret imperium. Ad complementum ergo operis maiestatis vestrς prς-ceptione suscepti, rationes quibus vel nostrae ciuitates defendendae sunt, vel hostium subruendae, ex diuersis autoribus in ordinem digeram . nec laboris
pigebat, cum omnibus profutura credantur. Ciuitates aut opere, aut natura,aut utroque
quod firmius ducitur. Natur aut loco edito vel abrupto, aut ci cunsuso mari siue paludibus vel fluminibus. Manu, s sis, ac muris. In illo naturali beneficio tutissimum eligetur consiliu , in plano quiritur sundantis iudustria.Videmus antiquissimas ciuitates ita in campis patentibus constitutas, ut deficiente auxilio locorum,arte tamen & opere redderentur inuictae.
Non directos,sed anguloses muros faciendos. Cap. ij. AMbitum muri directu veteres ducere volueriat, ne ad ictus arietum esset dispositus sed sinuosis anfractibus iactis funda metis clausere urbes, crebriores a turres in ipsis angulis edideriit Propterea quia si quis ad muru tali ordinatione costructu vel scalas vel machinas voluerit admouere, no sola AE fronte, sed etia a lateribus & prope a tergo veluti in sinu circumclusus op
148쪽
Quemadmodum murus e terra iungatur aggestus, ut nunquam
MVrus autem ut nunquam possit elidi liac ratione perficitur. Interuallo vicenam pedum interposito,duo intrinsecus parietes fabricantur. Deinde terra quς de fostis fuerit egesta,inter illos mittitur,vectibusque densatur: ha ut a muro ptimus paries parum inferior, secundus longe minor ducatur,
vide plano ciuitatis ad similitudinem graduu quasi clivo molliusque ad propugnacula possit ascendi. Ita nec murus vllis potest arietibus rumpi, quem terra confirmat,& quouis casu destructis lapidibus ea quae inter parietes den- fata fuerit, ad muri 'icem ingruentibus moles obsistit. De cataractis, &portis,ne exurantur ab ignibus. Cap. IIII. CAuetur praeterea, ne portae subiectis ignibus exurantur. Propter quod sunt coriis & ferro tegendae. Sedam 'ius prodest quod inuenit antiquistas,ut ante portam addatur propugnaculum, in cuius ingrestia ponitur cata racta, quae annulis ferreis ac funibus pendet, ut si hostes intrauerint, demissa eadem extinguantur inclusi. Ita tamen supra portam murus est ordinandus, ut accipiat foramina,per quae de superiore parte effusa aqua, subiectum extin
De fossis faciendis. Cap. V. Fossae autem anto urbes altissimae latissimaeque faciendae sunt, ut nec facile
possint co quati replerique ab obsidetibus,& cum aquis coeperint inundari ab aduersatio cuniculum continuari minime patiatur Nam duplici modo opus subterraneum peragi, earum altitudine & inundatione prohibetur. Ne sagittis hostium homines laedantur in muro. Cap. VI.FO rmidatur ne multitudo sagittariorum, de propugnaculis exterritis defensoribus, appositisque scalis, occupet murum. Aduersum quod cata phractas atque scuta in ciuitatibus debet habere quam plurima. Deinde propugnacula duplicia,saga ciliciaque tendantur, impetύmque excipiant sagi tarum Nec enim facile transeunt spicula quod cedit ac fluctuat. Inventu quotaque remedium est,ut de ligno crates facerent,quas metellas vocaverunt, lapi
dibusque complerent : ea arte inter bina propugnacula constitutas, ut si per scalas ascendissent hostes, & partem aliquam ipsius contigissent, supra caput suum: vergerent saxa. Quibus modis prouidendum sit, ne famem patiantur obsessi. Cap VII. MVlta defensionum oppugnationumque sunt genera, quae loci S competentibus inseremus. Nunc sciendum est obsidedi duas esse species.Vnam cum aduersarius opportunis locis praesidiis ordinatis, continuis insultibus impugnat obsessos 'Alteram cum vel aqua prohibet inclusos, vel dedit 1onem
sperata fame, quando omnes prohibuerit commeatus. Hoc enim consilio p
se ociosis ac tutus fatigat inimicum. Ad quos casus, possessores, quamuis leui suspicione pulsati, omnem alimoniam victus intra muros debent madiosissime collocare,ut ipsis exuberet substantia, aduersarios inopia cogat abscedere.
149쪽
Non solum autem porcinum, sed dc omne animalium genus,quod inclusum seruari ' potest, deputari oportet ad lardum, ut adminiculo carnis frumenta sufficiant. Aues autem cortales ic sine expensa in ciuitate nutriuntur, di propter aegrotantes sunt necessariae. Pabula equis congerenda praecipue,&quae apportari nequiuerint,exurenda. Vini,aceti, caeterarumque frugum vel pomorum congerendae sunt copiae,nihilque quod siuis prosciat hostibus relinquendum est. Nam ut hortorum cura in viridariis domorum, vel aries ex erceatur utilitatis aut voluptatis ratio persuadet. Parum autem proficit pluri miim collegisse, nisi ab exordio dimensione salubri per idoneos procurat res erogatio temperetur. Nuquam periclitati sunt fame. qui frugalitatem imter copiam seruare coeperunt. Imbellis quoque aetas ac sexus propter necesii late victus ' foris frequeter exclusa est,ne penuria opprimeret armatOS,a quiabus saepe moenia seruabantur.
aae species praeparandae sint pro defensione murorum. Cap. VIII.
EXurimenta, bitumen, sulphur, picem liquidam, oleum quod incendia
rium vocant,ad exurendas hostium machinas,conuenit praeparari. Adar ma facienda serrum utriusque temperaturae, & carbones seruantur in condiutis ligna quoque hastilibus sagittuque necessaria reponuntur. Saxa rotunda defluuiis quae pro rotunditate grauiora sunt & aptiora, mittentibus diliget tissitate colliguntur,ex quibus muri replentur & turres. Minima etiam fundis siue fustibalis vel manibus iacienda.Maiora per onagros diriguntur. Maxima vero pondere,formaque volubili in propugnac is diriguntur,ut dimissa per praeceps, non solum hostes obruant subeuntes, sed etiam machinamenta confringant. Rotae quoque de lignis viridibus ingentissimae fabricantur, vel intercisi ex validissimis arboribus cylindri quas taleas vocat ut sint volubiles laevigantur: quae per pronum labentia subito impetu bellatores sternunt, α quo ue solent deterrere Trabes quoque & tabulata vel diuerset magnitudinis clauos ferreos esse oportet in promptu Nam talibus, oppugnantium machinis per alias machinas consueuit obsisti pr cipue cum subitis operibus addenda sit muris vel propugnaculis altitudo, ne aduesariorum mobiles turres
superemineant & capiant cviItatem.
Quid faciendum si neruorum desuerit copia. Cap. IX. Eruorum quoque copiam summo studio expedit colligi: quia onagri vel balistae caeteraque tormenta, nisi funibus neminis intenta, nihil prosunt. Equorum tamen setae de caudis ac iubis ad balistas utiles aseruntur. In dubitatum vero est crines Reminarum in elusinodi tormentis non minorem habere virtutem, Romanae necessitatis experimento. Nam in Obsidione Capitolia corruptis iugi ac longa fatigatione tormentis, cum nemuorum copia defecisset, matronae abscitas crines viris suis obtulere pugnantibus, reparatissique machinis aduersariorum impetum repulerunt. Maluerunt enim pudic1sisimae Reminae deformato ad tempus capite libere vive re cum maritis, quam hostibus integro decore sevire. Cornua quoque vel cruda
150쪽
cruda coria proficit colligi ad cataphractas tegendas, aliaque machinamenta
Quid faciendum ne aquae inopiam patiantur obsessi. Cap. X. MAgna Vrbis Vtilitas est, cum perennes fontes murus includit. QS'd si natura non praestat, cuiuslibet altitudinis effodi edi sunt putes, aquarumque haustus funibus extrahendi. Sed interdum sectora sunt loca, quae monti iabus sunt saxisque munita in quibus si perposita castella extra murum inferiores reperiunt fontium venas, ac de propugnaculis vel turribus destinatis pro tegunt telis,ut aquatoribus liber prςstetur accessus Q a 3d si ultra iactum teli, in clivo tamen ciuitatis subiecta sit vena, castellum paruulum quem Burgum vocant inter ciuitatem & fontem conuenit fabricari, ibique balistas sagittariosq; constitui ut aqua defendatur ab hostibus .Pr erea in omnibus publicis aedificiis,muli1sque priuatis, cisternae sunt diligentissime substituendς,ut receptacula aquis pluuialibus, quς de tectis effluut,pr stent. Dissicile enim vincit sitis eos,qui quamuis exigua aqua ad potum tantum in obsidione sunt usi.
Si sal defuerit quid faciendum sit. Cap. XI. SI maritima sit ciuitas & sal defuerit,liquor ex mari sumptus, per alueos a liaque patula vasa diffunditur, qui a calore solis duratur in salem. QSodsi hostis abunda prohibeat nam hoc pe accidit harenas, quas exagitatum
ventis mare superfuderat,aliquando colligunt,& dulci aqua eluunt, quae sole siccata nihilo minus mutatur in salem. Quid faciendum cum primo impetu venitur ad muros. Cap, XII. v --Iolenta autem impugnatio, quando castellis vel ciuitatibus praeparatur, V mutuo utrinque periculo,sed maiore oppugnantium sanguine, exercen tur luctuosa certamina. Illi enim qui muros inuadere cupiui, terrifico apparatu expositis copiis, in spem deditionis sormidinem geminant, tubarum strepitu hominumque permixto. Tuc,quia timor magis frangit insuetos, primo impetu stupentibus oppidanis, si discriminum experimenta non norut, dum admotis scalis invadit ut ciuitas, resistere debet omni virtute. Quiadsi a fidentibus siue militaribus viris repellatur prima congressio, statim clausis crescit
audacia.& iam non terrore, sed viribus &arte confligitur. Enumeratio machinarum quibus muri op-pUgnantur. Cap. XIII. Lmouentur etiam testudines,arietes falces vine , plutei muscuh,turres,
de quibus singulis qualiter fabricentur, quo etiam pacto praelientur vel
repellantur edisseram. De ariete,falce, testudine. Cap. XIIII. DE materia ac tabulatis testudo contexitur, quae ne exuratur incendio, coriis vel ciliciis centoniblisque vestitur. Haec intrinsecus accipit trabem,
quae adunco pr figitur serro, quod Falx vocatur,ab eo quod incurua est,ut de M iij muro