장음표시 사용
331쪽
. THA L Ec TI c A. . I I figuram ducitur: Nemo auarm est prodigus,omamsfaeneratores sunt aurei: ergo nullus foenerator est prodigus. Per ductum ad imposibilesve per contem Eon ,hoc modo: Nemo prodigus est uvarusaliquis foenerator est prodigus gitur aliquis foenerator non est auarus. cimestres: Omnis gratitudo est iusticia nulla prudentia est iusticia,ergo nulla prudentia est cumineti pratitudo. Ducitur ad fecundum modum primae figurae conwersione Crtranspositione proposinionu. Nulla ' - . iusticia est prudentia, omnis gratitudo est iusticia, ergo nulla gratitudo est prudentia . Per contentio in nem ad tertium modum . Omnis gratitudo est iustiaria, aliqua prudentia est pratitudo, itur aliqua prudentia est iusticia. Festino: Nemo ignauim literas at, coeliaue literas amat, ergo Coelius non est ignari Festino. Mus. Per conuersonem ad primam figuram ducitur ita: Nemo literas amans ignauus est , coelius literas
Nemo ignauun siterus amat, coelius est ignauus,ergo coelius non amat uterus. Buroco: Omnes eruditi sunt i , O coemes Cr humani,homo iste nec comis est nec humum Baraco. nus,ergo non est eruditu Postrema haec collige Afrmasiolurn ad primam figuram ducitur per contentiori nem: Omnes erudιti sunt comes er humani,homo i heruditus,ergo comis est,er humanus.
332쪽
ε6s Io.. FORT II RING. ΜΟDI TERTIAE FIGURAE.Dε rapti: Omnis homo mentem habet , onmis homo est animal, igitur aliquod animal habet mentem Per conuersionem c ad primum figuram iacitur: Omnis homo mentem habet aliquod animal tam est,ergo aliquod animal mentem bubet. Per eoterationem: Nullum animal habet mentem , omnis homo
est animal,ergo nullus tanto habet mentem. Hic infertur propositio maiori contraria. Felapioru Nulla de filia est uirtus, omnis desidia metus est, ergo aliquis metus non est uirtus. Que ratiocinatio se probatur per conuersionem:Nulla desidia uirtus est,aliquis metres est de dia,ergo aliquis metus non est virtus. Percontentionem hoc modo: Omnis metus est uirtus,omanus desidia metus est,ergoomnis de diu uirtuη est: ait idem maiori est contraria. rasumis: Aliquis A throps orator est,omnis Aethiops est homo igitur aliquis homo est oratρr. Per conuersionem Cr tro di itionem pronunciatorum fic ad primum figuram duo
ritur. Omnis Aethiops est homo, aliquis orator est Aethiops,ergo aliquis orator est homo.Per contentiopem: Nullu3 homo est orator,omnis Aethiops homo est,ergo nulluη Aethiops est orator. Datis: omnis
homo est mortalis,aliquis homo est an mat,igitur alit Fod animas est mortale. Pro aur conuersone: α
333쪽
DIALEcTIca. 26τrse homo est mortalis, aliquod animal est homo e go aliquod animul est mortale. contentione ratem cet. Nullum animul est mortale, aliquis homo est animal, ergo aliquis homo non est mortalis. Bocardo: Aliquis: Bo ris, i 7 ilamo non est ignauus, omnis homo est animal, igitur aliquod an as non est ignauitiHic modus quos An ud primum figuram ducitur per con:entionem: Omne animal est ignauum,omnis homo est animal, er . igo omnis homo est ignaum. Ferson: Nullus homo Feriboth i I aeternus est ,aliquis homo cst animaLergo aliquod a nimal non est sternum, conuersone ducitur ad prima Rur hoc modo: Nudus homo aeternus est, aliquod unimal est homo, igitur aequod animul non est sternu . , icontentione autesic: Omne animal est aeternum,alia quis homo est anima ergo aliquis homo aetemus MODUS PROBANDI SΥLαι gisemifrmum per contentionem. Ami rhetores inter βb ut aδιανειαρ coren 'tio est,hoc est,rem diuersara uel contrariara paratis,qua etiam utuntur Dia ectici. caetera quod nos hic diximus probari per contentione,id uulglig ait ,
cosirmari ductu ad imprisbile,hoc estias id, quod manive Album est.Hanc contentione, si quis volet, u0α
cure poterit Dialecticam: alteram oratoriam. Forma
334쪽
DIALEcTICA.' a a COMMVNIS c OLLIGENDI lex seu ratio. In omni arigmentatione bona, ut supra apparuit, ex pronunciato contradictorio conclusimis, bene sequitur contradictorium pronunciatum antecedentis. Bona est ratiocinatio: nullum animal lapis est, ergo nullus homo est lapis, itur Cr haec bolia: aliquis homo est lapis,ergo aliquod animal lapis est. DE INVENTIONE ME DILMS diu hoc modo inuentis. Habito themate causam perquire aliqua quur stasit,ut ipso fignificatur. In qua vox ea, quae in themate non apparet medium erit. Vt sint themata: clodius iure caesim est cicero mortalis 't. Fingamus interrogare nos horiminem quemquem etiam ineruditum , quam obrem iure cossim cladius, quare cicero Aerit mortalis. Rationes in promptu : quoniam insidiator erat, i co o 'quia omnis homo mortalis est,uel quia costabat ex rebus, quae diu non possunt cohaerere,ex calido rigido, humido icco. Termini medij sunt: insidiator, homo, Cr constans rebus quae diu consistere nequeant. Vnde hilo semi consciuntur: Omnis insidiator iure caedi iatur,cladius est infidiatoriergo clodius iure caesin est omnis homo est mortalis, Cicero homo erat, itur cicero erat mortalis. Qi icquid compostum est rebus,
335쪽
is, ruri sumptionisraisast per quam id quod assui
est ,confirmatur. complexio est,per qua id quod ex tota QPliment vitione confritvr,exponimuKRatisa i , citiano oratoria interda quinq; ,quandos quatuor fen, penumero tribus duntaxat partibus constat. Quins, dii pando tam expositis,quam assumptis indiget probai y tionis. QNatuor,qua sola uel propositio, vel assumpat , ii in rationibuK confirmatur. Tribus, quando nes expo . . is fruo.neci adsumptio probatione eget. si INQ VE PARTITA ,
DRopositio,ver expositio: ouicquid optime ad
ij, 1 ministratur,administratur consilio.Ratio uel co 'matio expositionis :Domus ea,quae ratione regitur siue apparatior est, quam ea,quae temere, Cr nullo lilio gubernatur. Alia ratio: Exercitus is,cui prae , nsitus est sapiens, Cr callidus imperator, commo α Nytur,quam is qui'ustitia, er temeritate ali α im tamininistraturi A lia approbatio. Eadem n ,, vjj ratio est: nam navis optime cursum conficit, in μή prudens gubernator est Assumptis,quae temta in QPmmationis pars est: Mundus optime adminibi ser turi confirmatio adsumptionis: Quippe er Ru prius er obitus enum quenda ordine feruanti
336쪽
TRIPARTIT A. metuamus carthaginenses oporteis inco ι olumes reliquerimus t eoru urbe diruamus. Au metuere non oportet. Restat igitur, ut urbem di ru M. Alia: Quicuris litem amant,opes,honores ex corporis dignitatem contemnere solent. Poetae lite - ι-
ω amant: jitur opes er bonores contemnunt. Id sola interest inter Dialecticos Oratores quod hi copiosus,illi breuius rem eandem exponunt. Hi non ita an lxie ordinem struunt pronunciarum: illisemper m iorem propositione primo loco: minorem fecundo: coplexionem postremo ponunt. c APTIOSAE ARG
uod homo est,hoc nos equus:homo aut diit ' est; equus igitur animal non est. Quod
nix est,hoc grando no est, nix alba est,grado igitur alba no est. Omnis homo dormit uel uigila sed no omisnis homo uigilat,ergo omnis homo dormit. Omnis hono est doctus uel indoctus,ueru no omnis homo doctus est igitur omnis homo est indoctus. Quicquid no ami sti hoc habes,mille talenta non amisset, igitur mille tactu habes. Nullum auru est argentum, cicero habet cur ergo non habet argentii. Nulla manus caput est, iste maria habe ergo no habet caput. Aliquod animal 1 equus
337쪽
c proposuionem disiunctivum. Haec enim propsis uel t ra est: omne corpus uiuum est animal uel planta. Haec cutem Alsa: omne corpus uiuu est animal, vel omne it corpus uiuum est planta. Di iunctiue,quum per axiorij s ira disiunctiuu exponitur, hoc modo: cicero 'ra er est , vel poeta: cicero orator est,uelcice.est poeta. Inquis iiij to no amittere semel dicitur .pprie de rebus qua Uid mus :post improprie de rebus quis Lunet uidimus. in sexto Cr septimo plus ponitur pro medio in vita .ppo ui sitisse quam in altera. In octauo et nono mediu n=si dixi stribuitur in decimo homo capitur b Arii pprie pro illi hominibus uiuis, improprie pro pictis. In undoclina, Et, duobus modis accipitur: copulatim ex copulati M. Hanc coniunctionem desicrip imus in Ilelilo de usiu i Mocum,quae no flectuntur. In duodecimo, lecimoquin to,Gr decimosexto non eodem mcdo accipiuntur muri lam,ubis, imul. Decimuintertium thema generale probat in tertia figura. In decimoquarto binarius duias pluε Cr non duplu3 est, sed ratione diuersiorum: sicut in homo idem filius Cr pater. Toleranda haec sunt, actu ideo ea uoluptatis causa tradidimus. Vera alia funeo prodigia, quibus sophistarum libri replentur, quale is est hoc : Alterum a CT 'utrunque b sunt c, o ex d. utrunq; a er alterum b est, ergo omne d est e.
338쪽
a s- IO. FORTII RING.er virorum milia occupantur. Parentes parum scius, quibus rebus liberi sui per tot annos dantoperam mi magno uiore er parsimonia pecAniam quaerunt, qua charsimos filios alant,er hi homines praest ijs suis per tres aut quatuor perpetuos annos miseram iuventam detinentiquum alioqui simplicem Di ilecticen intra totidem menses commodi ne posset tradere. Qita de causa ergo tot adolescentes horusophi victa plane perdiscere s certe non cupiunt ed coguntur quia neminem inueniunt,qui breuiter uerum artem doceat. In multis academih intra patium unius inenses bis praelagi Dialecticen : Crre ipsa comperi tantum, o s . profecisse auditores,ut nihilamplius de derarint. sed
inter docendum hortabar eos, ut ea quae audierant,alectione con errent inter se, er firmarent exercitio. Summam artis in pariete prandibus opis depingeba, quam quotidie semel praelongo radio omnibus declarabam ante finem lectionis. Finito mense rogabam eos, uti adhuc semel repeti uellent eandem artem,dicebant, se satis habere Dialectices,etiam itaqui ante aduetum meum in Dialectica iihil unqua uiderant. Tamen praeter ipsam eodem mense alijs horis audiuerant nonihil in Graecis uteris, Rographia Rhetoricen,atque o alius artes. Nol ego pleridis doceo per totum diem
Gortu solis cd occa uni , excepta dissilitatu hora
339쪽
nrA LEcTI cI. 2 τ te prandio datur.Dialectica tota plus sexagies prae legi, et adhuc plus centies praelecturus sunt,si uixero. ouod dico ne quis iudicium meum depraestigiatoris . s . 1 bus illis uelut parum prudentis,aut non satis exercimtaci asperaeturi. Ego hanc artem plurimum confrre sentis adscribendum.Efficilentin primum utres omis V la didas nesapte definire Cr diuidere posis ut nostopos alis Elaestri p l eo rum autorum descriptiones,qui Drunq, ineptae sunt tanquam oracula quaedam sequi: tum ut omnes oraritionis partes cohaereant ramis praecipue constri ad copiam, quemadmodum in Uu locorum circa libri fanem demonstrabimus. ι ο κ DE ENTHYMEMATE.
i s que maiorem cum themate complectitur: ut
hic, omnis iustitia virtus est, igitur pietas uirtus est, ris minoripietas est iusticia. Interdum ex minore, themate coponitur omissi mulare:ut pietas est iusticia ergo pietas uirtus est, deest maior, omnis iustitia viratus est. Vtra des hoc pacto cognoscis. Si in antecede u re,Cr costquete idem sit subiectu,nicior desii in idem praedicatum minor. Vt in hoc enthmemate: clodius insidiator est ergo cladius iure caesis est,deest maior: insidiator omnis iure occiditur. Hic vero minor deest: is insidiator iure occiditur, ergo clodius iure ca -
340쪽
riore,idem praedicatum. Entismemate crebro Poetae, xtuntur. Ut apud Ovid. Quaeritur Aegisthus,quarest ictu/a ulter, inprop u causa esst,dordiosu3eratru antecedens est, Aegisthus desidiose s erat: Thema, in egisthim adulter erat: deest maior , omnis defloasus adulter est. Partes huius ratiocinationis duae sunt: antecedens prior enthmematis pars: Cr con eque posterior. DE INDUCTIONE. - π Nductio, quae Graeeis laταγωγα dicitur,est furos ina colliged quae osmgularibu ,ad uniuersale progredimur. Vtes. bs Romana optime de Milone sentit: equester ordo optime sentit: Senatus optime sentit:totus igitur populus Romanus optime de Milone sentit.. Sylogisimus a generalibus sepe progreditur ad 'gularia. Omnis homo mortalis ὶ Cicero est homo,ergo cicero mortalis est. Inductio semper a particularibus ad generalia. Homerus mortuus uel mortalis θι γα- rnosthenes mortalis est, igitur omnis homo est mortu, sis. In epagogis cauendum, ne diuersum siquid inater singularia,quae n3exprimutur,appareat. dippetiis recte colligas: Demosthenes orator est,cicero orator st,ergo omnis homo orator est. Parin inductisu