Ioachimi Fortii Ringelbergii Andouerpiani Lucubrationes, uel potius absolutissima kuklopaideia nempe liber de ratione studij, utriusque linguae grammatice, dialectice, rhetorice, mathematice, & sublimioris philosophiae multa. ... Basileae apud Barpto

691쪽

LIBER DE HOMINE. 69 metus mali imminentis. Pavor, est metus mentem lacos mouens. Ennius: Tum pauor sapientiam omnem mihi α- , -- evneret ex animo. Exanimatio est metus subseques, 'o' Cr qua si comes pavoris . conturbatis,metus excuties cogitata. Formido melns permanens. LAETITIAE SEV UOL ptatis frinae tres. ,

MAle litia uoluptas est ex mala alteri vi siue tatam si emolumento suo inuidentia cotraria. Dele ---tio uoluptas est auditus, usus:aliorumve sensuum suo sed -- 'nitate animum deliniens. iactatio uoluptas est gestiens, er se irrens insolentius. LIBIDINIS PARTES SEX.

IRa libido est puniendi eius qui uideatur usis: intu

ria. Aut est cupiditas ulciscete iniuriae. Vel ut Pos Usdonius ait cupiditas punieri eius, a quo te inique usu putes. Aut est cupiditas doloris rependendi. Excandescerea ira est cito nasus,ac desilites a Graecis θυμι σις onuncupatur. Odisi ira inueterata est. Inimicitia,seu uticiscendi tempus obseruans. Discordia ira acerbior est intimo odio Cr corde cocepta. Indigentia seu uuaritia

libido inexplebilis est. DE ILLICITO cOITU.

692쪽

GO IO. FORTII RING. yrnicatis,estyluti cum soluta corrupta. Adulterium comittitur in nupta. stuprum in virgine,quam vocem saepenumero Teretris Uurpat. Incestus,in eos,qui congnatione aliqua iunguntur. Et raptus cum puella uis

mer domo rupta. Partem sextam addunt,

Filium contra naturam,quod hic non describemus. SEPTEM VITIORVM, Q. V AE capitalia nominantur,origo. A,--- λι- -- Α Nisi pusioes duae honoris appetitis,et or

'eti. uoluptatu. Ex honoris adficta e homo ci*u ἡ- us ira se attollitur in treis.ppellitur scopulas: superbia, m. rara nuidia. E corporis uero illecebris is humano fi A. iasgis, sigio protinus in ternas ubήJos mergitur, gube siue . Detris curum vnmodica, libidinem,acediam. Illlinc ceu tribus alis hominem homo transsire conatur,bonores diuinos posta s,qui nonda humanis dignus est. Ηως voluptatibus blade multatibus illectu triplici prouisitis podere insta talem ruit,fis loge homine inferior Ruaritiae furor utrius, particeps,coducit naq; ad honoris appetitionem,uis ad corporis illecebras. Itas superbia,qua et arrogutia no inepte dixeris,ira, inuidia,exhonoru cupiditate nimia proficiscutur. Vetris cura immoderatus rei uenereae usus,ac desidia,e comporis voluptate. Ex utroq; bdedi libido seu pecuniae

, h. studium,aunitia. Haec vitiorum origo,quae capitali

religio christiana uocat. De animo suus dictum.

693쪽

ceptaculis. De neruis,arter ijs,ac uenis.1Ria in corpore coaptacula unt: caput pectus er uenter. caput sensuum receptuε est: pectus acris eter alimenti. In his uiscera tria sunt, quae principalia a medicis membra nominantur. In capite ceTe Frum,unde nerui oriuntur An pectore cor,inde arteruriae ventre iecur, unde uenae. Nerui movendi ac Datiendi ficultatem corpori ministrant: arteriae uitalem uim,lienae naturalem Venae muli sanguinis sunt: arteriae spiritus. DE CAPI ΤE Ac COLLO AD caput ea pertinent, quae ante de somno, fassuum, colorum,saporumq; generibus exposuimus.Eius nunc partes aliquot exequemur: Cr quana ratione noxij ex eo humores depelluntur. Bucca maxillaru ac oris portio est,quae uento infatur unde buci cinis nomen. Gena membranu dicitur oculu tegens. Plianius: Grauiores alitum instriore genu coniuent. Nadainter Cr gena buccum prominens Cr rotundus tumor est instar muli. Duo capitis latera tempora nuncuparum quod temporum ac horologiora more,quasi quia bus dum interuallis seu uicibus mouentur. Rb hauriendis vocibus aures dictae: ab occulendo,oculi: a pulpi

tarido palpebrae. cerebrum purgari potest: sterautatione

694쪽

σι, IO. FORTII RING. tione,gargarizatioe,quod nomea uocis strepitu suinptum est,etsolutione alui. Praeter haec utile crebro pectore caput,et pano asteriore laud perfricare. In costo meatus duo sunt:guttur transitus aeris aut spiritim: et gula cibi ac potus. Gutturis circuitus carthilagine constat ut aer qui tenuis est,ingressor patente reperiat-Item gutturis fistula ad pectus er pulmones ducu:guia,ud uentricultem. DE PECTORE.

PEctus homini lutum est reliquis animantibus carinatum,praecipue volucribus. Hic sedem habet cor, Cr pulmo, qui ex partibus quatuor componitur. Arteria uoculi, quae ex collo descendit. Venuli arteria quae cordis conceptaculo leuo adhaeret. Vena ut inquiunt) arteriali e dextero cordis fnu exeunte. Et luomosa pulmonis carne quae in stupae modii, treis quas recensuimus partes,implet ac committit. Hic spiritum

ad cor meuntem concoquit,Cr ut iecur stomacho calorem ministrat: ita et pulmo medium amplectitur cor, eiusq; caloris custos est. Quem admodum venter altimentq corpus c acre pulmo animam nutrit. Respiratio frequens er magna,inflammationem pectoris notat:crebra Cr parua, pectoris dolorem rura Cr magna delιrium: rara cr parua,extinctionem caloris.

695쪽

LIBER DE HOMINE. A RATIONE EX S Amguinestiritusfui. IN corde tria coceptacula punt:inqvora dextero G. medio sanguiffisubtilior: infinistros iritus fit.

Ex iecore enim uena magna sanguine in dextrum cordis sinu destri.Qui nisteris illic calore tenuior ictus, ex eo in concavitate mediam permeat, quae nequaquasi lex est,quemadmodu extremae,sed e poris multis constat. In simu eo sanguis itidem praecoquitur magis. Inde in conceptaculum leuum transit. ibis humor callore victus,inspiritii tenuem, qui uitalis est,acsalutaruris uita corpori ministrans, convertitur. Haec ideo scripsi,quonia plerosi; medicae artis scriptores,in stiriatus ratie hallucinatos esse uideam, eum in cordis parte media nasci seu perfici arbitrantes. DE ARTE LIALI VENA, ADteria uenati,costis,ac lina. Cordis igitur pars dextera vena habet magna, quae sanguine ex hepate pertrahitfmstra,originem arteriarum. Praeter quas,alia quos eidem an nectuntur. Siquidem ex cordis dextero latere vena

oritur, quam appellant arterialem. Haec sanguine puι moni ministra quo ipse nutriatur. Vena dicitur,quia. sangulae destri. Arterialis,quod duas membrarius habeat, quemqdmodum arteriae, uti maior sit sanguinis. optimi

696쪽

optimi custodia. Ex leuo aute cordis conceptaculo cristeria oritur quam ratione contraria uenalem vocant. Haec e pulmone aera destri,qui cordis calorem resti

geret: Cr uapores inutiles si qui custiritu uitulisint sursum tollit in pulmonem, ut inde per gutturis ductuetjciantur. Arteria nominatur, quoniamspiritus contrineat. Venalis, simplicisolum membrana constet venarum modo, propter aeris aduentiiij, uaporumsutilitatem. costae aliae peUctaepunt quae coeunt: alia impesctae quae non clauduntur. Spina os oblongu cst quod per medium dorsum tendit,in qua tricenae uertebrae sunt,ex singulis bini oriuntur nerui. DE PRAECORDII s. Δαφραγιι oe, membrana lata est,quae pectus a uentre separat. Dicitur Cr cinctus, quonia corpus ueluti cingit. Et a columella septem transuersum Tranversum, ait,ex valida membrana septu est. Praecordia itidem eam nuncupant,quia cordi ipsa praetcninditur.Retentostirisu, diaphragma premit intestina,

eos modo egeruntur excrementa.

DE STOMACHO, ET ALImenti concoctionibus.

SVb pectore uentriculus gula adhaeret, exitus habens duos. Ideo bi trium purgari potest, vomitu, ac ciuibolutione. Hic cibas percoquitur: qua de re in praea

697쪽

LIBER DE HOMINE. 6sspraesentia nonnihil dicendum.Quatuor alimenti conra mones sunt. Quarum prima in uentriculostsecunda in hepute:tertia in uenis:quarta in singulis meisis. Cococtionis primae excrementum est:quicquid per it testina egerituri.=ecudae urina: tertiae inutilior sanguinis pars, quae ex uenis in uesica refunditur: quartae pudor perma ordesque quae incute extrema cor iciuntur. caeterum sieme icet inde colligatur,purgamenta tamen proprie vocari non debet, quoniam non reqcimtur. Haec breuiter exposuimus. Verum quo comodius accipi queant,apertius eade explicabo. cibus potusq;

per uiam eandem,quam gulam uoca s,in ventriculudescendunt. Unde misti initia percoctis ad intestinorirum flexus pelluntur. inde quicquid corpori aptum

existit,per tenues uenas in iecur defertur. Quicquid in intestinis remansit, cococtionis primae excremetum uppellaturi succus in hepar delatus in humores couertitur,qui inde per venas ad membra diuemsa abscedat. Verum sanguis qui minus corpori idoneus est,in uesicam per renes e citur. Eum ob causam urinam sanguinis colatura nominamus. Humoris igitur in uenas mise

concoctio earum calore perfictisi fit. Nox id quod

natura rejcitur,per renum stirumcnta seu poros in vesicam descendit. Id purgamentum tertium uocauitinius . concoctione poenina membris omnibus venaeta alimen

698쪽

6ss Io. FORTII RING. alimenta mini' ant. Ea caro,culis,lingues, Cr corporis partes reliquae nutriuntur. Quod postea superest in sudores ac fordes effluetes trajit. corpora bene concoquentia ciba,minus excrementora habent. Post sumptum cibum potumq; in membra extrema nutrimentupenetrat horarum nouem intercapedine.

c VATUOR cORPORIS VIR ELIN corpore uires seu facultates quatuor suut δέκ

τικn vis expePendi. Ut magneti uis inest strru aetr hendi: sic narura unumquodq; membrum ad se trahit alimentum, tractum retinet,retentum in suam colleratis substantium,expellitq, supervacua. DE QUATUOR HUMORIBUS,Cr ratione minuendi sanguinem. Humores qμaterni tradutur anguis, phlegma qua cicero pituita uoca bilis flava,ac melanis cholia,quae Cr atra bilis dicitur. Sanguinis humor, aeris natura refert,er caeteros in sese comistos cotinet: Mua bilis ignis:phlegm aquae:bilis area,tσrae. Sanguis,calidus ac humidus est flauabilis,calida et sicca: plegma,rigens Cr humectum: melancholiis sex, σfrigida cr sicca. Hi omnes in sanguine per uenam secta

missi cernuntur. Quippe laua bili semper stum ,

699쪽

Lits R DE HOMINE. 63γω tenuior,atq; μperior singuinis pars est. Plagmas aquosum illud, quod in s anguine u luti rivulis d ait Bilis atra. ex Posior est in Ddo haerens. Reliquum sanguis.Quod talis nunc hilares nunc tristes set,causa est humoru abundatis Exuberante enim Mua bile, agiles sumus,ingenij celeris Cr iracundi:atra,inertes pusilanimes,timid pituitus gnesac frigidisingulae,

alacres,ad ripum propensi. Hunc redividante minue re licet quum Luna Veneri coniungitur. quando stella Iovis, veneris,aut Solis hexagono eam constectrivertrigono intuetur:et quiἱ Iouis ue Veneris heu muri diametro, uel triete a Lunae globo distat. Omnes inter Nercurium Lunams radj,ad rem istam utiles punt. Venus aut pertundere non licet,quanda Luna cu Sole Saturno, N arte, capite, aut cauda draconis est,quum ipsa radiis tetragonis a Sole, Saturno,aut Marte absistitiet qua D a fideribim isde Sole, Satureo,aut Narte mundi dimetiente, uestx fgnistri signis abest Sanguis exiens, uomitu estomacho uenit:cum tot ex primone: cum luto ex gingiuis.s IGN A HVMORVM.S quida sunt,quibus humores abundantes co

gnostamus. choliricos en in mem.bra habere gracilia peruulgatum est, ob calorem res cunctus cori ui

mcntem: hirbutos esse, capistitio crito, colore foco,

700쪽

IO. FORTII RING. venis eminentibuηsue tumidis: ssama,pugnas,s res igneas per Iorimum uidere. Meucholicos,pallidos esse,tristes,cogitabundos,venis strictis uix apparentibus,ais horrenda his somnia est. Phlegmaticos hiris sutos mirim,carne molli,ut plurimum pingues,capillo demisso, ac dormientes putare praecipites se agi in fumina,aut se videre natantes,alias quae ad aquas per tinent. Sanguineos in obseruationibus cunctis, quas memoraui mediocres cs ,rubicundos, atq; per somnum res oes colore rubro ijs apparere. Quatuor haec somnia certa ratione semper redundantes humores indiscunt. Saepenumero usu uenit,ut etiam antequam dormmiamus,dum nos riet ad somnum coponimus ante oculos uerbentur ignes,pugnae,gladj,res horrendae, rem cessus profundi cr obscuri,quae,fumina,maria, mmines,aut ranae nutantes Ex quibus omnibus intelligimus, fluum vel atram bilem aut pituitam resudame. Nane sanguinem: meridie cholerum: atram bilem occasu Solis: media nocte phlegma vigere arbitranα

tur. I in statijs ngulis per tres feri horas ino

aequaleis.

DE LIENE, ET SED Dbus addictuum. Πλlm,aut lien membrum oblongu est, et stos