De Cognitu difficilibus In Praxi ex libris Avenzoaris per sententias dilucidatas

121쪽

13o Sententiae dilucidataedit pullos, nisi, postquam Omnes cortices ,. qui sunt sua per loca variolarum, remoti fuerint, febris atque

Omnis calor a corpore euolauerit ξ

so.Quid sit mo billuS. Causa morbilli, Va riolarum. Curatio. In principio appa rition a Bian aritione. Quid sie variola. Causae. Causae variolaerum in spet Iea Cura itura initia primo. Secundo. Tertio.

Au quia morbidus, qui e putauia bilios 'co'os in eu- leprodiacta ab humoesubtili tenui, cando,et sicco menstrua-b biliose,uel ab ichore sanguinis, aut pituit alse, aut metiu-

cboliae torridae ,quare ea quae augent tale accum,s eius Ier rem ebullitionem, eiulanda, talia sepraestant dulcia, carnes omnes , alimentum calirim di bt idum, aut cali sim, sic cum gignentes, potius ergo lacrucas coctas aceto,

lentes aceto, medulias citruti, et angurias comedant aegrotantes, oe decocta refrigerantia, , humectantia atque adcurim ducentia , mi semina peponum , hordei forum cordae lactucae , endi uiae, acetosae boraginis, liquiritiae , capisti νιπα-ris cum succo citri , Ii num inter mitium , facta mero ebullitione ,-a cutim transtmispone adhuc in uis lentium

excorticularum, acetos, e tui m. cucumeris peponira,cucurbitae, liquiritiae, apst, sicuom, a io um busebenten, atque tu iubarum e in v ariolis autem, quae sumi pussula in vo uerso corporis habitu , grandiores , repletae atque tumida et anguine, melpitui, o, vel Melanco hic o , GP antecedeπ- ter excitantur avguine, menni uult crassiori, versavulvcst praedominante, Vestituitoso , vel meiancholica, el ichore crasso cras anguinis ebullientis, aulpituitae, aut melancholiae, et i pueris, se infantibus, i plurimum contingunt: ex-

bibendi sunt gyropi , sist decocta attemperantia inter ivitia ebullitionem, st feruorem, Linde adctitiis mollisice pr* lentia, veluti pulpae tamariniarum, decoctum horder, 'Usu-iarum Διομει ,γioiarum , capilli Veneris: aba Iunt admi

122쪽

niaranda ante apparitionem varisiarum , alia in apparitio, tertio alia post avaritionem , habita ratione succi dominantis , aegri temρerie, aetate , anni tempore, 6' confria tutione vagante benigna, vel maligna animaduersa: haec in

praxiobseruauda factis non verbis, stimanioruentia se quipedali : at de his libro depraxi uniuersali.

De cutis decoratisne, es corruptione.

VR Quem .dum cutis emoriatur, incorrunsi s r. De cutis exco

pitur ab humore melambolico adusto,expurgat y bri .' jumhelleboro, lapide laetulo, epithymo, polipodio,postea exhibet theriacam,laudatque galli iustulum , sed in maxima quantitate arte paratum ΘT ILI CID ATIO XCI. Ais insculam gallivae magis bumectat siccitatem melan- Iuseulum gallinae bubeis ei. . multitudo eius obtuurit etia acrimstniam,si laesaheb HYuste. poma educit herubero uigro, aut lapide ut 5, epit mo ab odio per aluum, ad cutim haec quidem melambolicum

succum exturbant, haec concoquunt,'attemperant. Auent.

exhibet etiam boeius tu lepra curanda, quoniam rosis ea medi nen, st auxilium practant,ssimum : assuescant igitur agri i Duinae copiose potare , nam Auenet ar peritissimus iumedium asseri dicta plurimi experimenti,'utilitatis, melaneboduus enim seuerus maxime rebeliis diu res rit, diu etia mst mi istoris medieamentum exoptat, Ut materi a prae- si si correspondeat indicanti.

123쪽

Sententiae dilucidatae

s ENTENTI A XCII.

De paralysi a ili' ad eam, eorumque recto . .

VR in Parausit Auent. utitur rebus calidis, i. De paralysi &-sed non in excessu, columbis mascu-ς Rβςμ' li; sylvestribus de nido, capitibus leporum

in Tassea,turturibus assatis in verti,& gallis magnis, & praesertim nigri S,Vprobat, Vt aeger ad iram, & excandescentiam concitetur,calefiat eius complexio, fricetur corpus manib. mollibus, in ieiunio prς-

sertim, si a frigiditate sit paralysis orta ξDILUCID ATIO CXIA 'An primo res calidae non in excesse admi strantur ne seu as neruosas naturasiccas magis arefaciant,v poros s meatus subffantia nerueae medullaris , per quam radij animalissemius tranant , nimis densent: calida quidem a tenuantia, calefacientia, , modice exsecantia expetuntur, his dotibus columbi silueAres de nido gaudent, nam grandi res magis exiccarent: leporum eapita. non assa ,sed clixa in Tapheu quid si T 'Fς W7μή,qώρ, ω coriandris bis de causisprobantuη sicuti turtures asse eliguntur, ut sicciores ipse euadauet , Pallus magnus,'niger, qui temperiem fictiorem onendit, si lius matum,. ira excitatur, sanguis ille accensius, yssiritus difusus per niuersum neruos calefaciant, ν exiccenes, humiditate densantem absumant, Niasque reseratas reddant.

124쪽

SENTENTI A XCIII.

Ex lib. 2. tract.T. cap.

ciis lodiri ab Om' o,s, asinus 'nibus crudis,& vapores gignentibus spaΩ mo correpto a vaporibuS crudiS ex eomix tione pomorum superflua potatione, ebrietate , usu agrestae crudae, sed laudet passeres, & turdos decoctas in aqua & oleo , aut assatas in veru & panem bene fermentatum, sed maior si qualitas carnis, quam chrac Auento dignat animaduersione proponis.

contraria contrariis curantur, D , D - .ν j ,-, De spastilo de eius, remeaia a causis, aporibus inalcata exposcunt also eura.

attenuantia, calefacientia , quilia Funipasseres, turtures panis benefermentarus,grana pisi,aueianae,deinde quod adnotandum menit, misin pars carnis quam panis commendatur ; quoniam hae carnes enarrata magis exiccant, a tenuant, is calefaciunt, quam panis , qui licet beneferemeum latus sit, attamen incra at , , crassum sanguinem gigniteriticum enim multum nutrit, erassum alimentum, plurimum praebet , cxrnes mero istae turturum , passerum parum leuis nutrimenti, sed optimi exinunt , attenuanst

125쪽

s , Tremor quid

fit. causae. Cur tremori iuuat resumptiuum com

Quo conficiatur resumptiuum d stillatum. Extractum carnis. Noto Tremorae citra Alimentum a quibus indicatur. Resumptiuua quibus indicetur s

i 3 Sententiae dilucidatae

SENTENTI A XCHIL

D Tremore. V R in tremore, qui & pratius motus ex violanto , & animali voluntario compositus, dumimbecillis motrix nequit p5dus membri sustinere, & illud eleuare, orta pugna inter pondus,& Virtute, tremor apparet ξ is curiis sene taliastem correpto exbi t restaurativum colum horum sylluestrium clarificatum, depuratumque sabie ctis collis,& capitibus .mide et columbinos tritos,& contusos abluit in lebethe cum aqua, & coriandro, &paruolei, S: salis , ebullit usque ad perfectam decoctionem,

colat, & exprimit diligenter, & succum ad bibendum praebet ξwILVCIDATIO XC MIL

senis indieasum, facili ,st a Gomichoumberasti c3coquitur: calidum mera,s siccinnatu am quid agendu specimum indicatur ab angusta neruoram afrigiditate, is immo nhumorivismis an guastuti sporos ne rum, O a frigidi

tale neruorum eo ensema deinde it nutrit, pinsi απι -

θiritus, ου mitales copiosos producere eiaros, m lucis gignere : namsiccisunt his=iritus, aetherei ex optim aοίειν vitales in corde ex his, aere, st mapor a g*ivcst,

126쪽

animeses in cerebitat reti orta evasiuntur,etperfectiorem eti-borationem acquirunt sensibus, rationis motui aceorumdatam ex Galeno: ex Arist. merosiam alterationem, st at peratis 2 cerebro adipis tur.

Depediculis aut uulgo pessi sellis

V R pruri tus cutis excoriat eant, & oriun--oepediculis . tu r animalcula pauca, vitia, & vix visibilia,& curatur haec aegritudo praeter purgationes ii, inunctionem ex succo folior in . perfici, centaureae, absynthis amigdalarum amararum Cura. cibis potissimum, & perdicibus coctis in taffea cum aceto,& inter fructus auelanis Θ baee Auena . doctissimis experimentis artem curandi tradit practicis, quae digna videntur seculatione diticida.

enalyar baec summa cum ratione in medium assertinia nilucidatio: mica sci aduerso litae animalium , os aia, calido ,σίη Irii rum cura.

mediocri viget, deinde sunt materiae praeseruatoria a causis morbis cis indicatae, acetum enim incidit exierat humorem cr dum putresentem, quo oritur animal, ω intersicit etiar um, sicuti etiam reliqua amara, at perdices siccie , -πιmσputrescibi& fudit , sed alimentum siccum attenuanssubmiuifir aut , admodum aduersum generationi pedicMlorum Σauetanae esiam frigidae siccaeputredi , , acuitati humoris, atque acrimoruin res ivnt: elegi potismum Aucvro pim

127쪽

136 Sententiae dilucidatae

curatione , praeseruatione huiuscemodi cibaria, suuii ιx inis ingenitus,st deinde ira partes viventis transmutatus, nouum temperamextum, nouam βirituum, humo, viae M rum geηπηtimem priori cstotrariam rectituat, disseilemρο tredini , in ortui animalium a toto genere ersternaturam. Finis putredinis, at animal. fimus terra.

De cancro, depNllis, pane triticeo.s6. De cancro ciuenez. in cancro cibat patientem pubiis partiis conuenienter coctis, pane tritu ceo optime fermentato, auelanis, amigdal is. & fisticis, reliquos omnes filictus prohibendo,- ιneclara

I De rura Dessen. Imitentur obsecro practici Auento peritissimum Medicum,qui breui Mιtbodo semper indicantialermittentia,prohibentia, contra indicantia, in Ventis,causam, morsu, P tomata, virtutem animaduertit ,-inter se comparat , s vrgentioribusprimo medetur: nonnepussiparui coπ- uenienter cocti indicantur a viribus , causa mouisica nempe materia metincholiea,frigida,in sicca cra Iap θ ὰ ui-Modii, ij iij ri μή δε isib t Τμα Fiant humectantia, e calefacientia qualia sunt pulli parui , ct eouuenienter cocti , deinde pην

optimefermentatus minus crassum alimentum parat, ge ita

128쪽

Delveteresstpr em recedites magis humi ι,-minus cialia , meteras minus humidae, Auelane. macras calidae existunt, mi statuit Galen. 2. de aliment. De. cap. 28. allelanae , nuces ponticae dictae magiS nutriunt, a.de alim. fac orsquam regiae, & recentes virides magis humidae & adstringentis qualitatis minus expertes, Se siccae in aqua maceratae facultatem adsimilem viridibus possident, amigdalae autem nihil prorsus adstringentis facultatis habent, sola enim attenu andi vi detergendi potentiae atten. p. to. in eis praepollet, qua tum viscera pu rgant, tum humores epulmonibus , &thorace , sputis expectorant.

sENTENTI A XC et II. De Podagra.

podagra,quae est dolorosus tu ri Maura s .Quid podagra. rum auu bumare ibi coctecto, e e corrumpente sensoria ra L spartium neruosarum, qui in mediocritate primarum secundarum qualita- senser iuni tactustum tangibilium consistit, utplurimum gignatur ex humore calido defendente ad pedes , ct inde apoctemeutur ' Ne tu missi, inflammati evadant Θ baec Auento quae acritersunt

animaduertenda.

DILUCIDAT PO XCVII.

An semper vel principaliter auctor, em origo podagrae ea Ou 'Garrs fide sanguis, bilis a praedominio, ves nona praeimimq ς ' pieu, iussior per tamen ut CDebiculumpituitae, is melancholiae exerciat' praeter baec instat imbecillitas hereditaria, uel ad eititia artiaculorum, semper ab bumore calido, raro a tenui in aquosa pi-E r tuita

129쪽

x38 Sententiae dilucidatae

tina simolisi, qua vi temuli σε valet ad pedes, - ριν 'penas, o arterias4 visper cutaneas, o musculosaspartes,

ibi eosiectapryternaturam incalescit, et in tumorem copi se attostis pedes,in ibi etiam,ut ealida calore extraneo maisarem molem acquirit, maiusique spatium desiderat, hae pacta

dolui et' Olurtii -ον disiungit unitas partes contiguas,et continuas senserium primarum, ον secundarum qualuatum tangibilium A mediocre squale,renmmetrum st humana naturae accommodatum naturalique uoluptati, excellanter carrumpis dolorem parit, ae puluis pirrbicus, qui maius yatium occum.

pans diruit, st frangit sibi obiecta, ην petitam aquae do

cem aeris, unum aeris decem ignis producit, ita aquosus su- mores' csteri , dum eatefiant in loco uaporos ubnantiam, ueligneam, uel aeream, g tenuem acquirunt, sic maio- locu necessario occupare conantur,bim dolorosi urvmotus , ω bombardici Hrepitus aegrotantium, bine cru-riatus acerbismi, bine Axationes articulorum, hinc impedita motionum operatior, bine G seae Tophace aburr

SENTENTI A XCVI H.

Ex loco citato.

De Podagra inuadente homines cursores, sparuos pedes habentes.

s8. De podagra

Cur paruos pedes habesitibus& curis laticius comingat

homines potissimum partiis pedibus co structos,& superfue praeter consuetUdi nem ambulantesὸ inquit Auenk paucQ4 Vi di cui res, qui uiuant ex arte illa, qui non patiantur hanc aegritudinem i Upositumsaue eontiuere debcrct, qui

130쪽

paruos batini pedes,etiam fortiores eos obtinere debent: uniata enim uirtis magis excestit, sicurrunt, si ambulant supe sue ergo desiccant pedes, in excrementa.

DIL IDATIO Iec VIII. Au fortasse ex nimis Llore, st cursui rdinato in superitia cavea ambulatione imbecistitas pedum oritur, calor in L hedii iii ' uitur, s neruosarum partium languor exurgit ξ mnde facialius excrementa recipiantur , eo magis cu pedes Monte caloris maximae dinent , facitique frigesiant, praesertim neruose partes,st v, qus raritate'ororum coingurantur, ob motum, em sum , m ambulationem , paruos hahentes pedes non eo re 'ondent csteris membris Dabitui, ea ormationicoγω ris, quias essent cs teri paradus confremari porro non uoca renturparuo , sed mediocres, tales igitur funest ter natura,

praeter nam ratem conformationem, ut ecto esse naturalem paruitatem, ω coadequatam reliquis membris,at tamen am Pedes parui,'uiuitas pedum defectum materiae ex qua, oe cadoris, o princi

ρθ cientis unde motus,octendit: si defectus imbecillitatem natiuam, st aptirudinem passibilitatis , promptitudinompatiendi praemonstrant, merito cursores ambulavressust sue De eurseribui. praeter consuetudinem, , pedibus paruis conformati podagra pro maiora parte 'vexantur.

sENTENTI A XCIX. De Podagra. CP R inquit Auenetu. podagra potest etiam euenireta didie ip

ex humoribus non acutis, & primum quod eu nit eis,est dolor, & deinde incrassantur,& calefiunt a V M